Δευτέρα 9 Μαρτίου 2009

Η "Καλοσύνη" των Big Pharma


Μετά από το πολύκροτο άρθρο μου, σχετικά με τη διαπλοκή γιατρών, πανεπιστημίων και μεγάλων φαρμακευτικών εταιριών, φαίνεται ότι μια απ’ αυτές τουλάχιστον, έδωσε βάση στα γραπτά μου, φοβήθηκε και αποφάσισε ν’ αλλάξει τακτική. Πρόκειται για τη μεγαλοκυρία GlaxoSmithKline η οποία μόλις τώρα, όπως πληροφορήθηκα, αποφάσισε να μειώσει το κόστος των φαρμάκων και να διαθέσει μέρος των πατεντών της προς όφελος των φτωχών του κόσμου τούτου, ευελπιστώντας ότι και οι υπόλοιπες αδερφές της θα ακολουθήσουν την φιλάνθρωπο τακτική της.

Συγκεκριμένα, σε μια ομιλία του στο Harvard Medical School, στις 13 Φεβρουαρίου ο πρόεδρος της εταιρίας Andrew Witty, με δάκρυα στα μάτια ανακοίνωσε ότι από δω και στο εξής, θα αναλαμβάνουν να μεριμνούν όχι μόνο για το καλό των μετόχων, αλλά και για το καλό της κοινωνίας. Τουτέστιν, προτίθενται να μειώσουν κατά 25% (75%, σύμφωνα με άλλη πηγή) τις τιμές όλων των φαρμάκων σε 50 φτωχές χώρες και ν’ απελευθερώσουν κάποιες πατέντες που σχετίζονται με παραμελημένες ασθένειες για τις οποίες δεν υπήρξε ενδιαφέρον για περαιτέρω έρευνα, λόγω μικρού αγοραστικού κοινού. Στην πραγματικότητα όμως, οι παραμελημένες αυτές ασθένειες αφορούν το 90% του πληθυσμού, ενώ οι εταιρίες διαθέτουν μόνο το 10% του προϋπολογισμού τους γι’ αυτές.

Και ενώ ήμουν έτοιμη να συγκινηθώ και να τους συνδράμω, έπεσε στα χέρια μου μεταγενέστερο άρθρο το οποίο διερεύνησε κατά τι παραπάνω τις αιτίες της ξαφνικής αυτής μεταστροφής.

Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα πατεντών, μια εταιρία κρατάει το μονοπώλιο των φαρμάκων που παρήγαγε για 20 χρόνια, έτσι ώστε να αποσβέσει τα χρήματα που επένδυσε στην έρευνα και να της μείνει στο τέλος και κάποιο κέρδος. Το 1990 οι μεγαλοεταιρίες που ήταν αναμεμειγμένες στην παρασκευή φαρμάκων για το Aids, αποφάσισαν να τα πωλούν με μικρότερο κέρδος στην Αφρική. Η προσπάθεια αυτή δεν ευτύχησε γιατί εν τω μεταξύ η Ινδία μπορούσε να τα παράγει εκτός πατεντών με ακόμα μικρότερο κόστος και να τα διανέμει σε ακόμα μικρότερη τιμή απ’ αυτή των φαρμακοβιομηχανιών.

Ενώ το σύστημα με τις πατέντες είχε σαν αρχικό στόχο την προστασία της εταιρίας, ώστε να ξοδέψει χρόνο και χρήμα για την ανακάλυψη νέων φαρμάκων, στην πραγματικότητα, υπήρξε κατάφορη καταστρατήγησή τους, με την έννοια ότι οι εταιρίες μεταβάλλοντας κατ’ ελάχιστον μια συστατική ουσία ή το έκδοχο ενός φαρμάκου, κατάφερναν να επιμηκύνουν την προστασία που παρείχαν οι πατέντες για άλλα 20 χρόνια και πάει λέγοντας. Έτσι, αντί να επιδίδονται σε νέες έρευνες, προτιμούν να ξοδεύουν εκατομμύρια σε δίκες εναντίον αυτών που καταστρατηγούν τις πατέντες, στερώντας έτσι, από φτωχές χώρες τα φάρμακα που χρειάζονται και τα οποία αναγκάζονται να παράγουν σαν generics, δηλαδή χωρίς να πληρώνουν πνευματικά δικαιώματα.

Η Ινδία, από το 2005 και μετά αναγκάστηκε να «συμμορφωθεί», αλλά το πρόβλημα συνεχίζει να είναι το ίδιο οξύ. Έτσι, τον Μάιο ο ΠΟΥ εισηγήθηκε και ενέκρινε σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο το κόστος έρευνας/ανάπτυξης φαρμάκων θα πρέπει να διαχωριστεί από την τελική τους τιμή. Στην περίπτωση αυτή οι εταιρίες θα χρηματοδοτούνται μέσω βραβείων καινοτομίας ή με κάτι παρόμοιο από τις ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις ή άλλους δωρητές. Αυτό αποτελεί το ένα σκέλος των κινήτρων.

Το άλλο σκέλος, έρχεται από το αμερικανικό Κονγκρέσσο, το οποίο τον Σεπτέμβριο του 2007 ενέκρινε νόμο με τον οποίον το FDA (αντίστοιχο του δικού μας ΕΟΦ), θα μπορεί να εκδίδει κουπόνια ταχείας έγκρισης φαρμάκων (PRV), σε εταιρίες που θα επενδύουν σε παραμελημένες και τροπικές ασθένειες. Τα κουπόνια αυτά, που θα συντομεύουν σε 6 μήνες, από 18 που είναι σήμερα, τη διαδικασία έγκρισης ενός καινούργιου φαρμάκου, θα μπορούν να μεταβιβαστούν σε άλλα προϊόντα της εταιρίας ή να πωληθούν στην ελεύθερη αγορά. Οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η αξία ενός PRV ανέρχεται στα $300 εκατομμύρια, σχεδόν καλύπτοντας το κόστος ανάπτυξης ενός νέου φαρμάκου. Ο νόμος αυτός είναι ήδη σε ισχύ.

Κάτω από το πρίσμα αυτό, η απόφαση της GlaxoSmithKline ν’ απελευθερώσει τις πατέντες, δεν είναι και πολύ γενναιόδωρη. Με το να έχει ήδη στην κατοχή της πατενταρισμένες χημικές ουσίες και διαδικασίες που θα μπορούν να οδηγήσουν άλλους ενδιαφερόμενους στην παρασκευή των εν λόγω φαρμάκων, με τον νέο νόμο, θ’ αποκτήσει και τα προσόντα να καρπωθεί το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των $300 εκατομμυρίων.

Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω, αν η νομοθεσία αυτή θα έχει, και σε ποια έκταση, επίδραση στις φτωχές χώρες, εκείνο όμως που γνωρίζω είναι ότι αν δεν έπεφτα τυχαία στο δεύτερο άρθρο που εξέθετε όλο το παρασκήνιο της απόφασης της GlaxoSmithKline, θα συνέχιζα σαν αφελής να την επαινώ και να δακρύζω για την καλοσύνη της.

Η παραίνεση να ψιλοκοσκινίζουμε αυτά που διαβάζουμε σαν έγκυρες ειδήσεις, συνεχίζει να ισχύει.

21 σχόλια:

Swell είπε...

Καλημέρα και καλή βδομάδα, διάβασε και για τις ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ! Ομορφος κόσμος μ' ανθρώπους άγγελους...

cynical είπε...

Καλημέρα @swell,

πολυ ενδιαφέροντα αυτα που γραφεις. Στην αμερικη, υπάρχουν ομαδες-παρατηρητηρια, ΜΚΟ, lobbies που επαγρυπνουν για καθε θέμα και ξεσκεπαζουν. Σ' εμας, η κοινωνικη ευθυξια και παρεμβαση ειναι ακομα περιορισμενη.

Θυμασαι μια εποχη με ελλειψεις βασικων φαρμακων γιατι τα εξηγαγαν σε αραβικες χωρες σε καλυτερες τιμες; Μια απο τις πολλες στρεβλωσεις...

Iptamenos Ollandos είπε...

Καλημέρα και από εμένα που μόλις σας ανακάλυψα και δηλώνω γοητευμένος!

Δυστυχώς βιαζόμαστε να δούμε το καλό σε πράξεις τεράτων...

Για την αμερική αρκετά διαφωτιστικό το sicko του M.Moore εδώ

Και μια συμβουλή του πατέρα μου: Ο καλύτερος γιατρός είναι ο εαυτός μας...

cynical είπε...

Καλως ήρθες @Ιπταμενε Ολλανδέ,

Το sicko ειχε παιχτει στην αθηνα και το ειχα δει τοτε. Ευχαριστως πάντως το ξαναβλεπω.

Στη συγκεκριμενη ιστορια πιο πολυ με τρομαξε η παρουσιαση της ειδησης σε διαφορετικα εντυπα, που στο πρωτο, ηταν η μιση αληθεια

Το πραγμα ειναι αρκετα tricky..

Greek Rider είπε...

@cynical καλησπέρα. Είναι γνωστό το πώς οι μεγάλες εταιρείες δίνουν γη και ύδωρ για την εικόνα τους, όλα είναι εικόνα και εντυπώσεις. Κανείς δεν πάει παρακάτω. Και αυτές το έχουν πιάσει το νόημα και βαράνε όπου και όπως βρουν.

Ειδικά πάντως οι φαρμακοβιομηχανίες και ειδικά αυτές που συγχωνεύονται με άλλες και συνεχών μεγαλώνουν είναι από τους βασικούς κυρίαρχους της ελίτ και του συστήματος.

Προσωπική μου γνώμη είναι ότι κάποτε θα βάζουν τον κόσμο να υπερεργάζεται όχι για να καταναλώνει σκουπίδια όπως συμβαίνει σήμερα αλλά για να αγοράζει φάρμακα που θα προσφέρουν ζωή ή ποιότητα ζωής, πολύ πιο άμεσα και εκβιαστικά από ότι σήμερα. Και τότε μόνο όσοι σκοτώνονται στη δουλειά θα μπορούν να πάρουν τα φάρμακα και να ζήσουν.

navarino-s είπε...

A ρε cyniacal τι μου θύμισες και πόσο πίσω πάει αυτή η ιστορία! Θα μου επιτρέψεις λίγο να μακρυγορήσω:
Στα μέσα της δεκαετίας του '70 εργάστηκα για 2 χρόνια ως υπέυθυνος κοστολόγησης μιας αμερικάνικης πολυεθνικής εταιρίας (Shering Co). Έβγαζε τότε ένα αντιβιοτικό με μεγάλη ζήτηση και με βασική πρώτη ύλη την gentamycin. Την προμηθευόμασταν από εργοστάσιο που είχε στο Puerto Rico με 2.500.000 δρχ. τα 5 κιλά. Έμενε όμως πολύ κέρδος για φορολγία οπότε στο τέλος της κάθε χρήσης με μια λογιστή εγγραφή το P. Rico χρέωνε την Ελλάδα με τα έξοδα royalties (δαπάνες επιστημονικής έρευνας) και μηδένιζε τα κέρδη της Ελλάδας μεταφεροντάς τα στον φορολογικό παράδεισο του P. Rico. Και ξαφνικά μια μέρα κεραυνός εν αιθρία: βγάζει η Κίνα στη διεθνή αγορά gentamycin προς 500.000 δρχ. τα 5 κιλά!!! Οι δικοί μας όμως ψυχραιμία: αγοράζουν όλη την παραγωγή της Κίνας για 10 χρόνια!!!
Δεν ίσχυαν ακόμη οι κανόνες του διεθνούς εμπορίου αλλά η δύναμη του ισχυρού έκανε να ισχύουν όπως τους ήθελαν.
Έτσι το θυμήθηκα τώρα και το αναφέρω.
Την καλησπέρα μου!

Ανώνυμος είπε...

Καλό είναι να διασταυρώνονται οι πληροφορίες και τα συμπεράσματα να αμφισβητούνται στο "ράδιο αρβύλα του Διαδικτύου" μα κυρίως να υπάρχει πνεύμα ανεκτικότητας, όπως υπάρχει αυτή τη περίοδο.

Οι εταιρίες κάνουνε τη δουλειά τους και την έρευνα τους. Το κράτος απο την άλλη είναι αναγκασμένο να περιθάλψει μετανάστες χωρίς να τους έχει νομιμοποιήσει, άν δεν είναι νόμιμο πάντως είναι ηθικό να τους παράσχει τη φαρμακευτική περίθαλψη.
Ζούμε μια μεταβατική εποχή με ριζική ανανέωση στο τομέα της υγείας που καθόρισε και τη Προεδρική εκλογή στις ΗΠΑ, στη γονιδιακή ή βλαστοκυτταρική φαρμακευτική αγωγή η οποία οσονούπω ανατρέπει τα δεδομένα αναλόγως ή με ακόμη μεγαλύτερη ένταση απο τη λεγομένη "Στεγαστική κρίση".
Εν αναμονή λοιπόν μη στρέφουμε το πρόσωπο προς τα πίσω διότι χάνουμε την Ευρυ-Δίκη δλδ τη διεύρυνση της Νομιμότητος απο την Ηθική.

k1 είπε...

Ευθυμήσαμε πάλι! Το πρώτο σοκ πάντως με τις φαρμακευτικές το είχα πάθει μετά την ταινία The Constant Gardener. Όταν άρχισα να ψυλιάζομαι τι γίνεται, κόντεψα να μεταναστεύσω εθελοντικά στην Αφρική.

NdN είπε...

Δεν ειχα υπόψιν μου για την ανακοίνωση της GSK, αλλά είναι δεδομένο ότι θα κρυβόταν κάτι πίσω από αυτήν. Εταιρία είναι και κυνηγά το κέρδος, ξέρεις άλλωστε καμία να κάνει business για την "ψυχή της μάνας της";

Left Liberal Synthesis είπε...

Cynical
Πιθανως να είδες και την περίπτωση του Αυστριακού δημοσιογράφου που παριστανοντας τον λομπιστα των φαρμακευτικών εταιρειών,επι ένα χρόνο,αποκάλυψε την εκτεταμένη διαφθορά ,στις επιστημονικές τεκμηριώσεις.
Βεβαια το σκάνδαλο είναι τα εκτεταμένα χρονολογικά πνευματικά δικαιωματα που παραμορφωνουν τις τιμές.

Ανώνυμος είπε...

γεια σου @Rider,

οι εταιριες προτιμουν να επενδυουν σε lifestyle αρρωστειες, όπως χαπια για τη χοληστερινη και το viagra. Εκει κανουν τρελλες πωλησεις.
Νομίζω οτι την αγορα την εχουν μοιρασμενη 7 ή 9 μεγαλοεταιριες που κανουν το κουμαντο.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ @navarino-s,

τι θα εχουν δει τα ματάκια σου! και τι θα συμβαινει πολύ πέρα, από αυτά που πιστευουμε οτι δεν υπάχει περιπτωση να συμβουν..

Ανώνυμος είπε...

@airgood και τα δυο αρθρα ηταν σε εγκυρα εντυπα περιοδικα, με τεραστια κυκλοφορια, σe διαφορετικα τευχη του newscientist της αγγλιας.

Απλως δειχνει πώς παρουσιαζεται μια ειδηση.

Ανώνυμος είπε...

γεια σου @k1,

το ειχα δει και γω και ειχα σοκαριστει.

Θα πρεπει να κυτταξω καποια στιγμη τι γινεται τωρα στην Αφρικη, που η Ινδια βγηκε εξω απο το παιχνιδι με τα generics. Oi φαρμακοβιομηχανιες, μαζι με τις τραπεζες ηταν οι μεγαλοι κερδισμενοι.

Ανώνυμος είπε...

@ΝdN, κερδος ναι, πώς αλλιως! Αλλα αυτες χρησιμοποιούν καθε θεμιτο και αθεμιτο μεσο. Και επι πλεον τα μισα περιπου χρηματα ειναι public money, δηλ. ερευνα που γινεται σε πανεπ. για λογαριασμο τους και μετα τους πουλάνε την πατεντα, με την οποια αισχροκερδουν.

Ανώνυμος είπε...

@LLS,

την πληροφορια οτι πολλοι πανεπιστημιακοι πληρωνονται , απο φαρμακευτικες εταιριες για λογαριασμο των οποιων κανουν ερευνα, (ειτε με διαφορες υψηλομισθες θεσεις στην εταιρια ειτε με μετοχες),την εχω συναντησει σε διαφορα ευυποληπτα εντυπα και πρεπει να ειναι διαδεδομενο σπορ.

Την ιστορια με τον Αυστριακο δεν την εχω ακουσει. θα το κοιταξω. Δεν εχω επισης ιδεα και για την ελληνικη αγορα, για την οποια μαλλον δεν θα υπαρχουν και επαρκη στοιχεια.

Ανώνυμος είπε...

Καλημέρα σας,
Τώρα σας πρωτοβλέπω,
συγχαρητήρια,
κι έχω πολύ διάβασμα να κάνω !

cynical είπε...

καλως ήρθες L' Enfant de la H...

γιναμε πολλοί στο δικτυο, πού να τους προφτασεις όλους! Το ιδιο συμβαινει και με μενα.

Καλη επιτυχια στο διαβασμα!

Ανώνυμος είπε...

Εξαιρετικό cynical,
πάντα πρέπει να διαβάζουμε μέσα απο τις γραμμές.

Υπάρχει, ξέρεις, κι ένας δεύτερος λόγος μείωσης τιμών σε ένα πιο φτωχό μέρος, απο μία εταιρεία, που ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Φιλανθρωπικός. Λέγεται "Πολιτική διαφοροποίησης τιμών" και έχει αποτέλεσμα μια εταιρεία να ιδιωποιείται μεγαλύτερο μέρος του "πλεονάσματος καταναλωτή". Περισσότερα απο κοντά, στην επόμενη συνάντησή μας με διαγράμματα, κλπ

cynical είπε...

@ΝP,
τρελλαινομαι να μαθαινω για τους τροπους που βρισκει καποιος να επωφελειται, χωρις να παρανομει, εκμεταλλευομενος καποια κομματια των διαγραμματων που δεν τα πιανει το ματι σου, ποσα δις. υποκρυπτουν...

geokalp είπε...

ένα ολόκληρο βλόγι σταμάτησα λόγω της τελευταίας σου φράσης...