Έχω την εντύπωση ότι τα τελευταία χρόνια κάποια θέματα, προνομιακοί τόποι της φιλοσοφίας, και μάλιστα του μεταφυσικού της τμήματος αρχίζουν να φλερτάρουν πεισματικά με τις θετικές επιστήμες, επιζητώντας μέσα από την εγκυρότητα που οι τελευταίες παρέχουν, διαμέσου των αυστηρών λογικών μεθοδολογικών και αποδεικτικών τους δρόμων, να επεξηγήσουν και να τεκμηριώσουν τις θέσεις τους θεωρώντας ότι με τον τρόπο αυτό θα τις καταστήσουν έγκυρες και αδιαμφισβήτητες. Τον ίδιο προσεταιρισμό επιδιώκουν επίσης και οι New Age παπαρολόγοι, οι οποίοι για να πουλήσουν, στην κυριολεξία, την πραμάτεια τους διαστρεβλώνουν και σφετερίζονται ξεδιάντροπα σύγχρονες φυσικές θεωρίες με πιασάρικα ονόματα, όπως η Κβαντομηχανική ή η θεωρία του Χάους. Η διαφορά, σχετικά με την περίπτωση της φιλοσοφίας είναι ότι η πρώτη κινητοποιείται αφιλοκερδώς και ανυστεροβούλως, από αληθινή και μόνο έγνοια για την αλήθεια, ενώ οι τελευταίοι νέο-εποχικοί από την έγνοια του κέρδους και μόνο, μιας και η New Age βιομηχανία, (εναλλακτικές θεραπείες, ομοιοπαθητική, κινεζική, ινδική, κογκολεζική, κρυσταλλοθεραπείες, βοτανοθεραπείες, βιοθεραπείες, ρέικι, ρεφλεξολογίες, ιριδολογίες, τηλεθεραπείες, αεροθεραπείες, κ.α.) είναι σε εκρηκτική άνοδο και κατέχει πλέον μεγάλο κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας. Επί πλέον, με το να αδυνατεί η Επιστήμη, την οποία δολίως επικαλούνται, να δώσει τις εξηγήσεις που επιζητούν σε όποια μπούρδα προπαγανδίζουν, τις οποίες όμως εξηγήσεις είναι πεπεισμένοι εκ των προτέρων ότι τις γνωρίζουν, τους παρέχεται το άλλοθι να την απαξιώνουν ως αναποτελεσματική και στο κενό που δημιουργείται να εγκαθιστούν τις δικές τους μεταφυσικές «ερμηνείες».
Το κοινό σημείο ανάμεσα στους δύο αυτούς αντιδιαμετρικούς τρόπους προσέγγισης του κόσμου, είναι ότι αμφότεροι βγαίνοντας από ένα χρόνιο απομονωτισμό, εξ αιτίας ελιτισμού ο πρώτος, (δηλαδή η φιλοσοφία), εξ αιτίας της ανυπόληπτης θέσης του, ο δεύτερος, (δηλαδή το ανορθολογικό), επιδιώκουν όλο και πιο πολύ να αποσπάσουν την προσοχή των θετικών επιστημόνων και θα έλεγα ότι αρκετοί από αυτούς, έχοντας ακόμη σώας τας φρένας, σε αντιδιαστολή με κάποιους άλλους που αποδεδειγμένα σάλταραν στην πορεία, υπάκουσαν στο κάλεσμα και ανέλαβαν τον παρακινδυνευμένο ρόλο της απόδειξης των, κατά πολλούς, αναπόδεικτων.
Ένα από τα popular προβλήματα της μεταφυσικής φιλοσοφίας, άλυτο από παλαιοτάτων χρόνων είναι το κατά πόσον εμείς, σαν έμψυχα όντα έχουμε ελεύθερη βούληση ή όχι. Το πρόβλημα αυτό, όπως και άλλα που εσχάτως ανακύπτουν, όπως για παράδειγμα αυτό της «συνείδησης», έχει σαφείς θεολογικές ρίζες. Άλλό σημάδι των καιρών και αυτό.
Είναι αλήθεια ότι ποτέ δεν μού πέρασε απ’ το μυαλό πώς μια επιστήμη, όπως η Φυσική, που βασίζεται αποκλειστικά στην μετρητική και πειραματική μέθοδο για να τεκμαίρει, θα μπορούσε ποτέ να κληθεί να πραγματευτεί και να διασαφηνίσει έννοιες με προέλευση κατά κύριον λόγο θεολογικό. Έτσι, ήμουν αρκετά σκεπτική όταν προσήλθα σε διάλεξη έγκριτου καθηγητή Θεωρίας Πληροφοριών και Κυβερνητικής, με θέμα τον τίτλο του παρόντος σημειώματος.
Χοντρικά, η ανάδυση και θεμελίωση της Κβαντικής Φυσικής στις αρχές του 20ου αιώνα, σαν της κυρίαρχης και μηδέποτε διαψευσθείσης από τα πειραματικά δεδομένα θεωρίας του μικρόκοσμου, έκανε πολλούς φιλοσόφους να χάσουν τον ύπνο τους. Ο λόγος ήταν ο πιθανοκρατικός χαρακτήρας της νέο-εισηγμένης θεωρίας, ο οποίος κι ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με τον απόλυτο ντετερμινισμό της μέχρι τούδε κυρίαρχης Κλασσικής Φυσικής, όπως είχε αρχικώς θεμελιωθεί από τον Νεύτωνα και η οποία εφαρμοζόταν και συνεχίζει να εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία στα προβλήματα της καθημερινής ζωής. Παρεμπιπτόντως, για να διαλυθεί κάθε παρεξήγηση, θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι οι δύο αυτές μεγάλες θεωρίες του κόσμου στοχεύουν σε διαφορετικά πεδία, με την μεν Κλασσική να θριαμβεύει στον μακρόκοσμο, την δε Κβαντική στον μικρόκοσμο.
Για να επανέλθουμε, λοιπόν, στο πρόβλημα της ελεύθερης βούλησης η έλευση της Κβαντομηχανικής προσελήφθη σαν σανίδα σωτηρίας, κάτι σαν σημάδι απελευθέρωσης του ανθρώπου από την ντετερμινιστική μέγκενη και τον απόλυτο ευνουχισμό που εξυπονοούσαν οι κλασσικές θεωρίες της φύσης. Σε έναν ντετερμινιστικό κόσμο όπου όλα έχουν αποφασιστεί εξ αρχής, τί θέση μπορεί να έχει ο άνθρωπος, ο βάτραχος, η κατσαρίδα; Εξ ου και η πρόσληψη του Θεού ως ενός μεγάλου ωρολογοποιού, ο οποίος άπαξ και στις απαρχές του τον κούρδισε τον κόσμο τον άφησε έκτοτε να εξελιχτεί πάνω στις ήδη χαραγμένες ράγες. Εδώ πάλι, θα κάνω άλλη μια παρέκβαση, για να διασαφηνίσω ότι στην κλασσική Νευτώνεια φυσική η χρονική εξέλιξη ενός συστήματος εξαρτάται αποκλειστικά από τις αρχικές συνθήκες της θέσης και της ορμής. Η Κβαντική φυσική δεν είναι θεωρία αρχικών συνθηκών, η δε τελική έκβαση ενός συστήματος, του μικρόκοσμου πάντοτε, δίδεται βάσει πιθανοτήτων. Τί λέει η κβαντική φυσική για την ελεύθερη βούληση. Αυτή η ίδια τίποτε. Ο κάτοχος όμως του βραβείου Νόμπελ Φυσικής για το 1999, Prof. Gerard t’Hooft, (Τεύχος 2550 of New Scientist magazine, 04 May 2006, σελίδα 8), έχει κάτι να μας πει. Εκεί και αλλού, θεωρεί ότι η Κβαντική Φυσική παύει να είναι πιθανοκρατική σε κλίμακες κάτω του μήκους του Planck, 10^(-35) cm, και για χρόνους κάτω του 10^(-43) sec, οπότε και μας το γυρίζει στο ντετερμινιστικό. Δηλαδή εκεί που πήγαμε να χαρούμε, νάτο πάλι το χαλί να μας το παίρνουν κάτω από τα πόδια. Αν χρειαζόταν να πάμε σε τέτοιες κλίμακες για να βρούμε ντετερμινισμό καλύτερα να πνιγόμασταν. Μάλλον, ο Prof. Gerard t’Hooft μας δουλεύει!.
Τώρα, το Χάος είναι κιαυτό παιδί της Κλασσικής φυσικής, μιας και προσπάθειες να οριστεί το κβαντικό χάος δεν καρποφόρησαν. Βρίσκεται πίσω από συστήματα που υπακούουν στους ίδιους ντετερμινιστικούς κανόνες με τα Νευτώνεια, μόνο που δεν μπορούν να μας πούνε τίποτε με βεβαιότητα για τα μελλοντικά τους σχέδια. Τα χαοτικά δυναμικά συστήματα, όσα δηλαδή συστήματα από δύο μεταβλητές και πάνω έχουν μη-γραμμικές αλληλεπιδράσεις, είναι μεν ντετερμινιστικά, αλλά μη προβλέψιμα. Αυτό το τελευταίο, όπως και η Κβαντική Θεωρία προηγουμένως, άρεσε πολύ, μα πάρα πολύ, στους μεταφυσικούς φιλοσόφους και προπάντων στους θεολόγους, οι οποίοι πίστεψαν ότι επί τέλους βρήκαν αυτό που τόσους αιώνες η κλασσική πραγματικότητα αρνιότανε πεισματικά να τους παραχωρήσει, δηλαδή την ελευθερία του ανθρώπου να πράττει κατά το δοκούν και να αναλαμβάνει την ευθύνη των αποτελεσμάτων των πράξεών του επίσης.
Ωραία όλα αυτά, αλλά η απόδειξη στη φυσική είναι μια αυστηρή διαδικασία, που δεν συγχωρεί άλματα και κενά, και δεν μπορεί να την επικαλείται και να κορδώνεται κάποιος ότι την έχει την Κυρία με το μέρος του, αν δεν είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει τους βασικούς της κανόνες, έστω. Ποιο είναι, λοιπόν, το μονοπάτι που θα μας πάρει από το μαθηματικό άκρο, (π.χ. θεωρία του χάους), στο εννοιακό (π.χ. ελεύθερη βούληση). Κάπου θα πρέπει να βρούμε τους κρίκους της αλυσίδας που θα τα συνδέσει αυτά τα δυο, τα τόσο ασύνδετα φαινομενικά.
Η θεωρία του Χάους πόρρω απέχει από του να δύναται ν’ αποφανθεί έστω και οριακώς, επί του ειδικού αυτού προβλήματος, καθ’ όσον δεν φτάνει από μόνο του να γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλος εργάζεται, και όντως εργάζεται, κατά τρόπο χαοτικό. Χαοτικό είναι και το σύστημα της βρύσης που στάζει, αλλά δεν μας έχει δώσει εισέτι δείγματα ότι είναι και σκεπτόμενο ή ότι έχει και ελεύθερη βούληση, διότι άμα πλακώσει ο υδραυλικός με τον σωληνοκάβουρα θα σου δείξω εγώ για ποια «ελευθερία της βρύσης» μιλάμε! Στην προκειμένη περίπτωση τη σύνδεση αυτή αναλαμβάνει να την κάνει, (το αν θα τα καταφέρει στο τέλος είναι άλλου παπά ευαγγέλιο, πάντως έχει βάλει το κεφάλι κάτω και προσπαθεί), η Νευροεπιστήμη και οι πειραματικές της μέθοδοι.
Τί μας λέει λοιπόν η Νευροεπιστήμη, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κυρίου Καθηγητή; Με λίγα λόγια, ότι, «Sorry guys, αλλά από ελεύθερη βούληση μάλλον δεν τα πάτε και πολύ καλά. Έχετε και δεν έχετε!». Σύμφωνα, με τα πειράματα του καθηγητή Benjamin Libet, που διεξήχθησαν γύρω στα 1980, ελεύθερη βούληση δεν υπάρχει, διότι οι μετρήσεις αποφάνθηκαν ότι η ηλεκτρική διέγερση του εγκεφάλου προηγείται την πράξης, στην προκειμένη περίπτωση της κίνησης του χεριού του ατόμου που συμμετέχει στο πείραμα. Σύμφωνα με την κοινή λογική θα περιμέναμε, φυσικά, το ακριβώς αντίθετο. Το συμπέρασμα, ότι ο εγκέφαλος αποφασίζει για μας και πριν από μας, προφανώς είναι κομμάτι δύσκολο να το χωνέψουμε, πόσο μάλλον που δεν είναι γνωστές και οι αιτίες της πρωθύστερης αυτής εγκεφαλικής δραστηριότητας. Περισσότερες λεπτομέρειες στο κείμενό μου "Τα πειράματα του Prof. Libet" στον ίδιο ιστοχώρο.
Παρά ταύτα, ο Prof. Libet, δεν μας αφήνει στα κρύα του λουτρού να θρηνούμε για τη μηδαμινότητα του ένδοξου γένους μας, αυτού που η φύση το υποβιβάζει στην ίδια μοίρα με τις πέτρες και τις σκουληκαντέρες. Κοιτώντας και ξανακοιτώντας τις διάφορες χρονικές καθυστερήσεις που μετρά, κάπου ανακαλύπτει το «Βέτο», δηλαδή την δυνατότητα της συνείδησης να φέρει αντίρρηση, να προβάλλει αντίσταση στην δικτατορία του "κατώτερου" εγκεφάλου και στο τέλος να κάνει τα δικά του. Εκεί, δηλαδή που κοψοχολιάσαμε, νάμαστε πάλι περήφανοι και κυρίαρχοι στον θρόνο μας, μακριά από τις πέτρες και τις σκουληκαντέρες. Φυσικά ως αναμένετο, τέτοιο συμπέρασμα δεν επρόκειτο να παραμείνει στο απυρόβλητο και οι αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν πολλές και ουσιαστικές.
Τελικό συμπέρασμα; Κανένα. Και το κυριότερο, ότι ο Prof. Libet, προκειμένου να ερμηνεύσει τα πειράματά του, πουθενά δεν φαίνεται να χρησιμοποιεί τη θεωρία του Χάους. Τα άκρα της αλυσίδας συνεχίζουν να παραμένουν ακόμα ασύνδετα. Ευτυχώς που η Φυσική είναι μια εντελώς δημοκρατική επιστήμη, η οποία δεν επαφίεται στην προηγούμενη φήμη κάποιου μεγάλου επιστήμονα για να υιοθετήσει άκριτα τα λεγόμενά του, αλλά την κάθε ρήση από όπου και να προέρχεται την υποβάλλει σε εξονυχιστική διερεύνηση.
Το κοινό σημείο ανάμεσα στους δύο αυτούς αντιδιαμετρικούς τρόπους προσέγγισης του κόσμου, είναι ότι αμφότεροι βγαίνοντας από ένα χρόνιο απομονωτισμό, εξ αιτίας ελιτισμού ο πρώτος, (δηλαδή η φιλοσοφία), εξ αιτίας της ανυπόληπτης θέσης του, ο δεύτερος, (δηλαδή το ανορθολογικό), επιδιώκουν όλο και πιο πολύ να αποσπάσουν την προσοχή των θετικών επιστημόνων και θα έλεγα ότι αρκετοί από αυτούς, έχοντας ακόμη σώας τας φρένας, σε αντιδιαστολή με κάποιους άλλους που αποδεδειγμένα σάλταραν στην πορεία, υπάκουσαν στο κάλεσμα και ανέλαβαν τον παρακινδυνευμένο ρόλο της απόδειξης των, κατά πολλούς, αναπόδεικτων.
Ένα από τα popular προβλήματα της μεταφυσικής φιλοσοφίας, άλυτο από παλαιοτάτων χρόνων είναι το κατά πόσον εμείς, σαν έμψυχα όντα έχουμε ελεύθερη βούληση ή όχι. Το πρόβλημα αυτό, όπως και άλλα που εσχάτως ανακύπτουν, όπως για παράδειγμα αυτό της «συνείδησης», έχει σαφείς θεολογικές ρίζες. Άλλό σημάδι των καιρών και αυτό.
Είναι αλήθεια ότι ποτέ δεν μού πέρασε απ’ το μυαλό πώς μια επιστήμη, όπως η Φυσική, που βασίζεται αποκλειστικά στην μετρητική και πειραματική μέθοδο για να τεκμαίρει, θα μπορούσε ποτέ να κληθεί να πραγματευτεί και να διασαφηνίσει έννοιες με προέλευση κατά κύριον λόγο θεολογικό. Έτσι, ήμουν αρκετά σκεπτική όταν προσήλθα σε διάλεξη έγκριτου καθηγητή Θεωρίας Πληροφοριών και Κυβερνητικής, με θέμα τον τίτλο του παρόντος σημειώματος.
Χοντρικά, η ανάδυση και θεμελίωση της Κβαντικής Φυσικής στις αρχές του 20ου αιώνα, σαν της κυρίαρχης και μηδέποτε διαψευσθείσης από τα πειραματικά δεδομένα θεωρίας του μικρόκοσμου, έκανε πολλούς φιλοσόφους να χάσουν τον ύπνο τους. Ο λόγος ήταν ο πιθανοκρατικός χαρακτήρας της νέο-εισηγμένης θεωρίας, ο οποίος κι ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με τον απόλυτο ντετερμινισμό της μέχρι τούδε κυρίαρχης Κλασσικής Φυσικής, όπως είχε αρχικώς θεμελιωθεί από τον Νεύτωνα και η οποία εφαρμοζόταν και συνεχίζει να εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία στα προβλήματα της καθημερινής ζωής. Παρεμπιπτόντως, για να διαλυθεί κάθε παρεξήγηση, θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι οι δύο αυτές μεγάλες θεωρίες του κόσμου στοχεύουν σε διαφορετικά πεδία, με την μεν Κλασσική να θριαμβεύει στον μακρόκοσμο, την δε Κβαντική στον μικρόκοσμο.
Για να επανέλθουμε, λοιπόν, στο πρόβλημα της ελεύθερης βούλησης η έλευση της Κβαντομηχανικής προσελήφθη σαν σανίδα σωτηρίας, κάτι σαν σημάδι απελευθέρωσης του ανθρώπου από την ντετερμινιστική μέγκενη και τον απόλυτο ευνουχισμό που εξυπονοούσαν οι κλασσικές θεωρίες της φύσης. Σε έναν ντετερμινιστικό κόσμο όπου όλα έχουν αποφασιστεί εξ αρχής, τί θέση μπορεί να έχει ο άνθρωπος, ο βάτραχος, η κατσαρίδα; Εξ ου και η πρόσληψη του Θεού ως ενός μεγάλου ωρολογοποιού, ο οποίος άπαξ και στις απαρχές του τον κούρδισε τον κόσμο τον άφησε έκτοτε να εξελιχτεί πάνω στις ήδη χαραγμένες ράγες. Εδώ πάλι, θα κάνω άλλη μια παρέκβαση, για να διασαφηνίσω ότι στην κλασσική Νευτώνεια φυσική η χρονική εξέλιξη ενός συστήματος εξαρτάται αποκλειστικά από τις αρχικές συνθήκες της θέσης και της ορμής. Η Κβαντική φυσική δεν είναι θεωρία αρχικών συνθηκών, η δε τελική έκβαση ενός συστήματος, του μικρόκοσμου πάντοτε, δίδεται βάσει πιθανοτήτων. Τί λέει η κβαντική φυσική για την ελεύθερη βούληση. Αυτή η ίδια τίποτε. Ο κάτοχος όμως του βραβείου Νόμπελ Φυσικής για το 1999, Prof. Gerard t’Hooft, (Τεύχος 2550 of New Scientist magazine, 04 May 2006, σελίδα 8), έχει κάτι να μας πει. Εκεί και αλλού, θεωρεί ότι η Κβαντική Φυσική παύει να είναι πιθανοκρατική σε κλίμακες κάτω του μήκους του Planck, 10^(-35) cm, και για χρόνους κάτω του 10^(-43) sec, οπότε και μας το γυρίζει στο ντετερμινιστικό. Δηλαδή εκεί που πήγαμε να χαρούμε, νάτο πάλι το χαλί να μας το παίρνουν κάτω από τα πόδια. Αν χρειαζόταν να πάμε σε τέτοιες κλίμακες για να βρούμε ντετερμινισμό καλύτερα να πνιγόμασταν. Μάλλον, ο Prof. Gerard t’Hooft μας δουλεύει!.
Τώρα, το Χάος είναι κιαυτό παιδί της Κλασσικής φυσικής, μιας και προσπάθειες να οριστεί το κβαντικό χάος δεν καρποφόρησαν. Βρίσκεται πίσω από συστήματα που υπακούουν στους ίδιους ντετερμινιστικούς κανόνες με τα Νευτώνεια, μόνο που δεν μπορούν να μας πούνε τίποτε με βεβαιότητα για τα μελλοντικά τους σχέδια. Τα χαοτικά δυναμικά συστήματα, όσα δηλαδή συστήματα από δύο μεταβλητές και πάνω έχουν μη-γραμμικές αλληλεπιδράσεις, είναι μεν ντετερμινιστικά, αλλά μη προβλέψιμα. Αυτό το τελευταίο, όπως και η Κβαντική Θεωρία προηγουμένως, άρεσε πολύ, μα πάρα πολύ, στους μεταφυσικούς φιλοσόφους και προπάντων στους θεολόγους, οι οποίοι πίστεψαν ότι επί τέλους βρήκαν αυτό που τόσους αιώνες η κλασσική πραγματικότητα αρνιότανε πεισματικά να τους παραχωρήσει, δηλαδή την ελευθερία του ανθρώπου να πράττει κατά το δοκούν και να αναλαμβάνει την ευθύνη των αποτελεσμάτων των πράξεών του επίσης.
Ωραία όλα αυτά, αλλά η απόδειξη στη φυσική είναι μια αυστηρή διαδικασία, που δεν συγχωρεί άλματα και κενά, και δεν μπορεί να την επικαλείται και να κορδώνεται κάποιος ότι την έχει την Κυρία με το μέρος του, αν δεν είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει τους βασικούς της κανόνες, έστω. Ποιο είναι, λοιπόν, το μονοπάτι που θα μας πάρει από το μαθηματικό άκρο, (π.χ. θεωρία του χάους), στο εννοιακό (π.χ. ελεύθερη βούληση). Κάπου θα πρέπει να βρούμε τους κρίκους της αλυσίδας που θα τα συνδέσει αυτά τα δυο, τα τόσο ασύνδετα φαινομενικά.
Η θεωρία του Χάους πόρρω απέχει από του να δύναται ν’ αποφανθεί έστω και οριακώς, επί του ειδικού αυτού προβλήματος, καθ’ όσον δεν φτάνει από μόνο του να γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλος εργάζεται, και όντως εργάζεται, κατά τρόπο χαοτικό. Χαοτικό είναι και το σύστημα της βρύσης που στάζει, αλλά δεν μας έχει δώσει εισέτι δείγματα ότι είναι και σκεπτόμενο ή ότι έχει και ελεύθερη βούληση, διότι άμα πλακώσει ο υδραυλικός με τον σωληνοκάβουρα θα σου δείξω εγώ για ποια «ελευθερία της βρύσης» μιλάμε! Στην προκειμένη περίπτωση τη σύνδεση αυτή αναλαμβάνει να την κάνει, (το αν θα τα καταφέρει στο τέλος είναι άλλου παπά ευαγγέλιο, πάντως έχει βάλει το κεφάλι κάτω και προσπαθεί), η Νευροεπιστήμη και οι πειραματικές της μέθοδοι.
Τί μας λέει λοιπόν η Νευροεπιστήμη, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κυρίου Καθηγητή; Με λίγα λόγια, ότι, «Sorry guys, αλλά από ελεύθερη βούληση μάλλον δεν τα πάτε και πολύ καλά. Έχετε και δεν έχετε!». Σύμφωνα, με τα πειράματα του καθηγητή Benjamin Libet, που διεξήχθησαν γύρω στα 1980, ελεύθερη βούληση δεν υπάρχει, διότι οι μετρήσεις αποφάνθηκαν ότι η ηλεκτρική διέγερση του εγκεφάλου προηγείται την πράξης, στην προκειμένη περίπτωση της κίνησης του χεριού του ατόμου που συμμετέχει στο πείραμα. Σύμφωνα με την κοινή λογική θα περιμέναμε, φυσικά, το ακριβώς αντίθετο. Το συμπέρασμα, ότι ο εγκέφαλος αποφασίζει για μας και πριν από μας, προφανώς είναι κομμάτι δύσκολο να το χωνέψουμε, πόσο μάλλον που δεν είναι γνωστές και οι αιτίες της πρωθύστερης αυτής εγκεφαλικής δραστηριότητας. Περισσότερες λεπτομέρειες στο κείμενό μου "Τα πειράματα του Prof. Libet" στον ίδιο ιστοχώρο.
Παρά ταύτα, ο Prof. Libet, δεν μας αφήνει στα κρύα του λουτρού να θρηνούμε για τη μηδαμινότητα του ένδοξου γένους μας, αυτού που η φύση το υποβιβάζει στην ίδια μοίρα με τις πέτρες και τις σκουληκαντέρες. Κοιτώντας και ξανακοιτώντας τις διάφορες χρονικές καθυστερήσεις που μετρά, κάπου ανακαλύπτει το «Βέτο», δηλαδή την δυνατότητα της συνείδησης να φέρει αντίρρηση, να προβάλλει αντίσταση στην δικτατορία του "κατώτερου" εγκεφάλου και στο τέλος να κάνει τα δικά του. Εκεί, δηλαδή που κοψοχολιάσαμε, νάμαστε πάλι περήφανοι και κυρίαρχοι στον θρόνο μας, μακριά από τις πέτρες και τις σκουληκαντέρες. Φυσικά ως αναμένετο, τέτοιο συμπέρασμα δεν επρόκειτο να παραμείνει στο απυρόβλητο και οι αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν πολλές και ουσιαστικές.
Τελικό συμπέρασμα; Κανένα. Και το κυριότερο, ότι ο Prof. Libet, προκειμένου να ερμηνεύσει τα πειράματά του, πουθενά δεν φαίνεται να χρησιμοποιεί τη θεωρία του Χάους. Τα άκρα της αλυσίδας συνεχίζουν να παραμένουν ακόμα ασύνδετα. Ευτυχώς που η Φυσική είναι μια εντελώς δημοκρατική επιστήμη, η οποία δεν επαφίεται στην προηγούμενη φήμη κάποιου μεγάλου επιστήμονα για να υιοθετήσει άκριτα τα λεγόμενά του, αλλά την κάθε ρήση από όπου και να προέρχεται την υποβάλλει σε εξονυχιστική διερεύνηση.
Για μια πιο «επιστημονική» προσέγγιση, με την ίδια οπτική. σας συνιστώ να ρίξετε μια ματιά στο
ΑπάντησηΔιαγραφήHypercomputation:Computing Beyond the Church-Turing Barrier ή ακόμη και στο
Can we debug the Universe?, το οποίο αποτελεί προσχέδιο εργασίας υπό δημοσίευση.
Kαλημέρα as. Ευχαριστω για τις παραπομπές. θα διαβάσω την δευτερη απο τις δυο και θα επανέλθω για συζήτηση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠιστεύω πως δεν υπάρχει ελέυθερη βούληση. Ωστόσο επιδή είναι εξαιρετικά πιθανό να διαφωνεις με την πεποίθηση μου, και επιπλέον επειδή το θέμα είναι πολύ σημαντικό ώστε να το συζητήσουμε υπό αυτές τις συνθήκες, είμαι διαθετιμένος να αναπτύξουμε έναν διάλογο ανάλογης σοβαρότητας. haris-mel@hotmail.com
ΑπάντησηΔιαγραφήNew Age παπαρολόγοι όσοι ασχολούνται με την Κβαντομηχανική;Είσαι σοβαρός; Χρησιμοποιείς ασεμνες εκφράσεις, κάτι που δηλώνει την αδυναμία των επιχειρημάτων σου. Ο Στίβεν Χόκινγκ δηλαδή, θέλει να πουλήσει την πραμάτεια του για να βγάλει λεφτά να αγοράσει Φερράρι με το αναπηρικό καροτσάκι...δεν το κανει για την επιστήμη;
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ φιλοσοφία κινητοποιείται αφιλοκερδώς; Τότε γιατί βγάζουν βιβλία οι δήθεν φιλόσοφοι και δεν αναρτούν στο ιντερνετ δωρεάν τις ιδέες τους; Φίλε μου, σε συμβουλέυω να είσαι προσεκτικότερος στις δηλώσεις σου, γιατί προσβάλλουν τους νοήμονες ανθρώπους. (ένας εκ των οποίων κι εγώ, με δείκτη IQ145, αν δε γνωρίζεις , μπες να μάθεις τι σημαίνει).
Τα πάντα κρίνονται εκ του αποτελέσματος και μέχρι τώρα η κβαντική βαρύτητα δεν έχει καταφέρει να δώσει λύσεις σε προβλήματα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει τίποτα αλλά μπορεί και να σημαίνει πολλά. Γν́ωμη μου είναι πως χρειαζόμαστε πλέον νέα εργαλεία καθώς αυτά που έχουμε έχουν φτάσει στα όρια τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓεια σου Απόστολε,
ΑπάντησηΔιαγραφήαν και το σχολιο σου ειναι αρκετα γενικο, θα συμφωνησω μαζι σου οτι χρειαζομαστε νεα εργαλεια, ή μια νεα προσεγγιση, μια νεα οπτικη. Μιας και μου δινεις την εντυπωση οτι ασχολεισαι με τη θεωρια των υπολογιστων (αν μαντευω σωστα)εχω την πεποιθηση οτι τα μεγαλα προβληματα της φυσικης, βιολογιας κ.λ.π. δεν μπορουν να αντιμετωπιστουν με το να προσπαθουμε να αυξησουμε την υπολογιστικη ισχυ κατασκευαζονας πιο γρηγορα ηλεκτρονικα, ψαχνοντας νεα υλικα. Παρα την τεραστια αυξηση της ισχυος, λιγο μονο παραπερα πηγαμε στη βελτιωση των μοντελων. Και φερνω σαν παραδειγμα την υπολογιστικη χημεια που εχω αμεση γνωση.
Χρειαζεται καινουργια αρχιτεκτονικη και αλλα concepts. Αν περπατησει ποτε ο κβαντικος υπολογιστης, ή αν βρεθουν συστηματα μη ιεραρχικα.
Ασχοληθηκα, και συνεχιζω, να ασχολουμαι τελευταια με complex phenomena. Εκει, οσο και ισχυρο υπολογιστη και να εχεις, με τη σημερινη αρχιτεκτονικη, μονο την επιφανεια θα ξυσεις.
Αν θελεις, πες μου τι εχεις στο μυαλο σου, για τα "νεα εργαλεια", που ανεφερες.
Συμφωνώ απόλυτα πως η αύξηση της ισχύος δεν επιφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα. Αν δεχτούμε το Αίτημα των Church-Turing, τότε ύπάρχουν προβλήματα που δεν λύνονται. Ευτυχώς όμως υπάρχουν αρκετοί που δεν δέχονται την ορθότητα αυτού του Αιτήματος (βλ. hypercomputation). Όμως, για να απαντήσω στην ερώτησή σου, πιστεύω πως ιδέες όπως η ασαφής θεωρία συνόλων μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο (για παράδειγμα δε το Fuzzy Chemical Abstract Machines για το πως μπορούμε να δούμε «γνωστά» πράγματα με μία νέα οπτική). Ακόμη μπορούμε να πάψουμε να θεωρούμε ως θεμέλιο των μαθηματικών τη θεωρία συνόλων και να στραφούμε στη θεωρία κατηγοριών κ.λπ. Ειδικά η ασαφής θεωρία συνόλων, με το δεδομένο ότι θεωρούμε πως ο κόσμος μας είναι από τη φύση του μη-ακριβής(!), μπορεί να μας οδηγήσει σε νέους τρόπους σκέψης και ανάλυσης γεγονότων.
ΑπάντησηΔιαγραφή