Ψευδοεπιστημονικά Γλιστρήματα στην ΕΤ3

Στη σημερινή συγκυρία όλο και λιγοστεύουν τα νέα παιδιά που θέλουν ν’ ασχοληθούν με τις καθαρές επιστήμες και ν’ ακολουθήσουν τον δύσκολο, αλλά και συναρπαστικό κόσμο της έρευνας. Οι λόγοι είναι πολλοί, κυρίως όμως οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για μια τέτοια δουλειά έρχονται σε σύγκρουση με την κυρίαρχη νοοτροπία του εύκολου, του γρήγορου, του αεριτζίδικου και του κερδοφόρου. Η ερευνητική διαδικασία ούτε εύκολη είναι, ούτε άμεση, ούτε αεριτζίδικη, (αυτό μερικώς παίζεται), ούτε κερδοφόρα, (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, στην περίπτωση δηλαδή, που σου κάτσει η πατέντα).

Η εξοικείωση των ανθρώπων με την μεθοδολογία και τα προβλήματα της επιστήμης, η πληροφόρησή τους για τις προόδους της σε διάφορους τομείς, αλλά και η διάχυση της κατακτημένης γνώσης για την λειτουργία του κόσμου επιτυγχάνονται μέσω της εκλαΐκευσής σε περιοδικά, βιβλία, τηλεοπτικές εκπομπές και διαλέξεις. Αναλογικά με τον όγκο των πληροφοριών που διακινούνται σε άλλου είδους θέματα παγκοσμίως, η καθαρή επιστήμη λαμβάνει ένα απειροελάχιστο μερτικό.

Στην Ελλάδα, το τοπίο είναι περισσότερο απογοητευτικό μιας και στους μοναδικούς διακινητές της περιλαμβάνονται ένα μόνο εκλαϊκευτικό περιοδικό σε μηνιαία βάση, κάποιες σκόρπιες διαλέξεις στο Βρετανικό Ινστιτούτο (Καφέ της Επιστήμης), κάποιες σποραδικές στο Ευγενίδειο Ίδρυμα, και σαν μόνη εξαίρεση, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το οποίο εδώ και χρόνια διοργανώνει τακτικούς κύκλους διαλέξεων για το κοινό σε εβδομαδιαία βάση πάνω σε θέματα αιχμής.

Επίσης, υπάρχουν οι εκπομπές της εκπαιδευτικής τηλεόρασης, που παίζουν κάτι απίθανες ώρες, καθώς επίσης, (παρ’ ολίγο να το ξέχναγα), και η εγχώριας παραγωγής εκπομπή της ΕΤ3 «Το Σύμπαν που αγάπησα».

Γι αυτήν ακριβώς, θα πω δυο, τρία περισσότερα πράγματα Η εν λόγω, λοιπόν, εκπομπή παρουσιάζεται εδώ και χρόνια από τους αστροφυσικούς Δανέζη-Θεοδοσίου, Επίκουρο καθηγητή του Παν Αθηνών ο πρώτος, Αναπληρωτής, ο δεύτερος και είναι η μοναδική επιστημονικού περιεχομένου. Για να συνεχίζεται δε επί τόσα χρόνια, θα πρέπει να απολαμβάνει μια σχετική δημοφιλία, η οποία σε ένα μεγάλο βαθμό οφείλεται και στα θέματα περί Σύμπαντος που παρουσιάζει, από τα πλέον πιασιάρικα και απ’ τα καλύτερα δολώματα για το απαίδευτο κοινό. Μαύρες τρύπες, άσπροι νάνοι, η φαντασία δεν θέλει και πολύ ν’ αρπάξει φωτιά.

Σε λίγες γραμμές, με την πρόσβαση που έχουν στο πλατύ κοινό, οι εν λόγω κύριοι έχουν αναδειχτεί στους κατ’ εξοχήν διαμεσολαβητές της επιστημονικής γνώσης προς τα έξω, πράγμα που δεν θα ήταν επιλήψιμο, αν αυτό που διαμεσολαβείτο εκπλήρωνε και τους όρους του επιστημονικού. Για να γίνω πιο συγκεκριμένη, πολλές φορές σε διάφορες παρουσιάσεις τους, έπιασα το λόγο τους να μετεωρίζεται επικίνδυνα προς αντιεπιστημονικές θεωρήσεις και να περνάει μ’ ευχέρεια τα σύνορα ανάμεσα στην επιστήμη και τη ψευδοεπιστήμη, καθώς και σ’ αυτό που έχει κατοχυρωθεί ως paranormal. Τα γλιστρήματα δε, σ’ ένα πεδίο έτσι κι αλλιώς δυσκολοδιάβατο, γίνονται τόσο ανεπαίσθητα, που είναι δύσκολο για κάποιον εκτός του χώρου ν’ αντιληφθεί τί γίνεται κάθε φορά.

Τα ίδια και χειρότερα συνέβησαν και χθες, Κυριακή 5/10, στις οχτώμιση το βράδυ, στην ΕΤ3, όπου το θέμα της εκπομπής ήταν η ύπαρξη νοημοσύνης και αισθήσεων στα φυτά, θέμα που απαντάται μόνο σε ιστοσελίδες σχετικές με το paranormal. Μια περιήγηση στο διαδίκτυο θα σας πείσει. Το τι έλεγαν δεν περιγράφεται Ότι για παράδειγμα, τα φυτά μπορούν ν’ αναγνωρίζουν εγκληματίες, ότι ανταποκρίνονται στην αγάπη, ότι τα φυτά γνωρίζουν ποιος τα αγαπάει και ποιος όχι, επίσης, ότι προαισθάνονται τις προθέσεις αυτών που τα πλησιάζουν, ότι η «ενέργεια» (;) των ανθρώπων μεταδίδεται με ηλεκτρικά (;) σήματα στα φυτά, τα οποία την αποκωδικοποιούν και άλλα τόσα, που θα ήταν, αν μη τι άλλο διασκεδαστικά, αν δεν εκστομίζονταν από θεσμικούς εκπροσώπους της έγκυρης γνώσης και της επιστήμης.

Εν πάση περιπτώσει, το κραυγαλέον του θέματος με απαλλάσσει από την υποχρέωση να προσκομίσω αποδείξεις προκειμένου να σας πείσω για την ανοησία του. Δεν υπάρχει ίχνος λογικής που να στοιχειοθετεί τέτοιου είδους αναζητήσεις, μιας και τα φυτά στερούνται τόσον εγκεφάλου όσο και νευρικού συστήματος.

Καλά, δεν υπάρχει εκεί πάνω στην ΕΤ3 κάποιος που να μπορεί στοιχειωδώς να κρίνει το περιεχόμενο αυτών των εκπομπών; Και δεν χρειάζονται τρία διδακτορικά από Harvard και πέντε από Cambridge για να διακρίνει κάποιος το προφανές. Μήπως ήρθε η ώρα για το αχτύπητο δίδυμο να μετακομίσει κατά Χαρδεβέλλα μεριά;