Οι managers στα πανεπιστήμια

Ένα κομβικό σημείο της νέας εκπαιδευτικής χάρτας που οραματίστηκε ο Πρωθυπουργός μας είναι ο τρόπος διοίκησης των πανεπιστημίων. Εν συντομία, πετάμε απ’ όξω τους φοιτητές, τους καθηγητές, το ακαδημαϊκό προσωπικό, και οποιονδήποτε έχει σχέση με το ίδρυμα και την εκπαίδευση και στη θέση τους εγκαθιστούμε πάντα βάσει βιογραφικού, συμβούλους, εξέχοντα μέλη (ξέρετε τώρα εσείς τι σημαίνει εξέχον μέλος) της κοινωνίας και πάνω απ’ όλα managers.

Πολύ καλή μου φάνηκε η ιδέα, γιατί με την τόση μεγάλη παραγωγή managers κάπου θα πρέπει να βρούνε κι αυτοί δουλειά και να βολευτούν. Ένας manager επιδέξιος στο να πουλάει μασαζοκαλτσόν και φριτέζες, δεν χωράει αμφιβολία ότι θα είναι εξ ίσου αποτελεσματικός στο να προωθεί και το εκπαιδευτικό προϊόν.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι η συγκεκριμένη πιάτσα είναι πολύ ακριβή, αν αναλογιστούμε τις αποδοχές της συντονίστριας της παρέας που θα επεξεργαστεί την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και οι οποίες ανέρχονται στα $400 χιλιάρικα ετησίως και κάτι ψιλά για αυτοκίνητα, σπίτια, ταξίδια, σοφέρ και κομμωτήρια. Αν πολλαπλασιάσουμε το αντίστοιχο ποσό επί τον αριθμό των συμμετεχόντων στο board κάθε πανεπιστημίου και εν συνεχεία επί τον αριθμό των πανεπιστημίων και ΤΕΙ ανά τη χώρα, τότε βλέπουμε ότι η οραματική αυτή μεταρρύθμιση κοστίζει πολύ, μα πολύ ακριβά.

Επειδή ως γνωστόν στα ταμεία του κράτους δεν υπάρχει σάλιο, ο μόνος τρόπος που μπορώ να φανταστώ για να εξοικονομηθούν οι αμοιβές των διοικητών και των συμβούλων των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων είναι να επιβληθούν δίδακτρα στους φοιτητές. Κι επειδή και των φοιτητών και των γονέων αυτών τους εστέγνωσε το σάλιο, δεν μένει άλλος δρόμος παρά ο δανεισμός από τις τράπεζες. Τώρα το πού θα το βρούνε οι τράπεζες το χρήμα είναι κι αυτό ένα ερώτημα, μιας και αυτονών τους στέγνωσαν τα ταμεία, μιας και καμία άλλη τράπεζα δεν βρίσκεται να τους δανείσει, παρά μονάχα η κεντρική.

Μια λύση θα ήταν η εισαγωγή φοιτητών από το Κατάρ και το Κουβέιτ, καθώς επίσης και η εξαγωγή εκπαιδευτικών προϊόντων σε άλλες αραβικές και αφρικανικές χώρες, θέμα που άλλωστε έθιξε και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός όταν αγόρευε για τις εξαγωγικές δυνατότητες της μεσογειακής δίαιτας. Ενώ η πιο καθαρή λύση για τα ελληνόπουλα θα ήταν να μπορούν να φοιτούν μόνο όσα μπορούν να στάξουνε ζεστό το παραδάκι. Όσο για τα άλλα θα έχει όπως πάντα ο θεός. Δε λέω, καλή ιδέα, μιας και τι να τους κάνουμε τόσους επιστήμονες…

Τα άτιμα όμως τα δίδακτρα έχουν την κακιά συνήθεια να ανεβαίνουν, όπως και ο,τιδήποτε άλλο πέφτει στα χέρια του ιδιωτικού τομέα για να εξυγιανθεί. Πέρα από την ιλιγγιώδη αύξηση του κόστους περίθαλψης, στην Αμερική με τον ίδιο ρυθμό αυξήθηκαν και τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια. Για παράδειγμα, ενώ στα τελευταία 40 χρόνια το μέσο εισόδημα αυξήθηκε κατά 6.5 φορές, το κόστος φοίτησης ανέβηκε κατά 15 για τους φοιτητές που προέρχονται από την πολιτείας όπου βρίσκεται το πανεπιστήμιο και κατά 24 για τους εκτός. Για τα καλά ιδιωτικά το κόστος αυξήθηκε κατά 13 φορές, με τα δίδακτρα μόνο να ανέρχονται κατά μέσο όρο στα $38,000.

Και σύμφωνα με τις εκθέσεις τόσο δεξιών όσο και αριστερών think-tanks αυτοί που ανέβασαν το κόστος δεν ήταν άλλοι από τους managers, αυτοί δηλαδή οι οποίοι υποτίθεται ότι προσλήφθηκαν για να το κατεβάσουν, ή για να το εξορθολογίσουν όπως είναι η σωστή έκφραση. Τα νούμερα λοιπόν έδειξαν ότι ανάμεσα στο 1993 και 2007 τα χρήματα που δόθηκαν στα εν λόγω λεφούσια στις διοικήσεις 198 πανεπιστημίων αυξήθηκαν με πολύ μεγαλύτερους ρυθμούς απ’ ότι τα χρήματα που δόθηκαν στο εκπαιδευτικό προσωπικό και στη διδασκαλία. Στα δε ιδιωτικά πανεπιστήμια τα κόστη διοίκησης αυξήθηκαν ταχύτερα απ’ ότι στα πολιτειακά. Για παράδειγμα, την ίδια περίοδο το διοικητικό κόστος ανά φοιτητή στο Harvard αυξήθηκε κατά 300%. Άσε δε που οι πρόεδροι των πανεπιστημίων συμπεριφέρονται και αμείβονται σαν πρόεδροι εταιριών της Wall και Main Street συνάμα σκανδαλίζοντας ταυτόχρονα με τον επιδεικτικό τους πλούτο.

Κατά τα άλλα, το μοντέλο φυσάει...