Η Γερμανία που αλλάζει...

Αίσθηση προκάλεσαν τα λόγια της καγκελαρίου Μέρκελ όταν σε συγκέντρωση νεοσσών του κόμματός της στις 16 του περασμένου Οκτώβρη στο Πότσνταμ, έκλεισε την ομιλία της με μια θεαματική κλωτσιά στην μέχρι τούδε πολιτική του «multikulti», για να συμπληρώσει αμέσως μετά, ασφαλώς ψευδόμενη, ότι για το φρενάρισμα της γερμανικής οικονομίας φταίνε ούτε λίγο ούτε πολύ οι ορδές των πληβείων μεταναστών, τη στιγμή που το μόνο που χρειάζεται η χώρα είναι ένα εισαγόμενο πολλαπλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό, το οποίο δυστυχώς, τα γερμανικά σχολεία αδυνατούν να παράσχουν.

Λόγια αιχμηρά έως κυνικά, και συνάμα επικίνδυνα με ποικίλες κοινωνικές και γεωπολιτικές προεκτάσεις. Όπως επίσης και λόγια, πίσω από τα οποία θα μπορούσε κανείς να διακρίνει και σαφείς υπαινιγμούς για την υπεράσπιση της γερμανικότητας, από αλλότριες κουλτούρες, θέματα, αμφότερα άθικτα και ανομολόγητα ήδη από την επομένη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, κυρίως εξ αιτίας της ασάφειας στον καθορισμό του περιεχομένου της κυρίαρχης γερμανικής κουλτούρας.

Φυσικά δεν ήταν η πρώτη φορά που καγκελάριος κήρυττε το τέλος της πολυπολιτισμικότητας. Το 2004 είχε προηγηθεί ο Σρέντερ με τις δηλώσεις του για άμεση ενσωμάτωση των μεταναστών, σπάζοντας έτσι τη γερμανική παράδοση η οποία ποτέ δεν αναγνώρισε τη χώρα επισήμως ως μεταναστευτικό προορισμό. Αλλά τότε, το εξωτερικό περιβάλλον ήταν λιγότερο επιρρεπές από το σημερινό στο να στήσει ευήκοον ους και οι γερμανοί, λιγότερο πρόθυμοι να συντονιστούν.

Τι θέλει να πει η Μέρκελ;

Τι ήθελε άραγε να πει η Μέρκελ και γιατί αυτή τη στιγμή, όταν μάλιστα η στάση της λίγο μόλις καιρό πριν στο άκρως προκλητικό βιβλίο του Ζαρατσίν, (μέλος του διοικητικού συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας), με τίτλο «Η Γερμανία καταργεί τον εαυτό της», ήταν όχι μόνο έντονα επικριτική, αλλά συνοδευόταν και από αίτημα άμεσης παραίτησής του;

Σήμαιναν αλλαγή πλεύσης, πρόθεση αυτονόμησης και επιθυμία επανόδου στο ιστορικό προσκήνιο όχι πλέον σαν ισότιμο μέλος παραπαιόντων είναι αλήθεια, διεθνών οργανισμών, όπως ΝΑΤΟ και ΕΕ, αλλά σαν ηγέτιδα δύναμη και αυτόνομο έθνος με τις δικές του στρατηγικές και εν δυνάμει συμμαχίες, ας πούμε με τη Ρωσία;

Σήμαιναν μόνο επιθυμία συμπόρευσης με τον πρωθυπουργό της Βαυαρίας και κυβερνητικό εταίρο Ζέεχόφερ, ο οποίος στον ίδιο με τη Μέρκελ χώρο είχε δηλώσει δέσμευση σε μια ηγεμονική γερμανική κουλτούρα και αντίθεση στο φιλελεύθερο ιδεολόγημα της πολυπολιτισμικότητας;

Ήταν απλώς δευτερευούσης σημασίας λαϊκιστικές κορώνες για την ανάκτηση μέρους της καταρρέουσας δημοφιλίας του κυβερνητικού σχήματος του οποίου ηγείται, με το να επιχειρεί να στρέψει την οργή από την ανεργία και την υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των λαϊκών στρωμάτων, προς τον συνήθη αποδιοπομπαίο τράγο, δηλαδή τους μετανάστες, και για να είμαστε περισσότερο σαφείς, προς τα περίπου 4 εκατομμύρια των μουσουλμάνων μεταναστών και δη των Τούρκων;

Θέλησε να στενέψει το πολιτικό κενό με κομμάτια της ακροδεξιάς, μέσα και έξω από το κόμμα της, τα οποία θα μπορούσαν να εμφανιστούν με μια άκρως αντι-ισλαμική ατζέντα;

Πόσο ειλικρινής ήταν η ομολογία της για το τέλος των ψευδαισθήσεων σχετικά με τη δυνατότητα αρμονικής συμβίωσης με τους μετανάστες και κατά πόσο στόχευε με την ομολογία της αυτή ν’ ανοίξει επιτέλους ο διάλογος για το τι πρέπει να γίνει από δω και πέρα;

Διαζύγιο

Δύσκολα ν’ απαντήσει κανείς με σιγουριά. Το σημαντικό όμως είναι ότι έθιξε με απροκάλυπτο πλέον τρόπο, ένα θέμα το οποίο έρπει από καιρό και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπου αν λάβουμε επιπλέον υπ’ όψιν μας και την πρόσφατη πολιτική Σαρκοζί και Μπερλουσκόνι προς τους Ρομά, και πριν από αυτή, την πολιτική απαγόρευσης της μπούρκας σε Γαλλία και των τεμένων στην Ελβετία, όπως επίσης και την άνοδο των ακροδεξιών αντι-μεταναστευτικών κομμάτων σε Ολλανδία, Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Ελβετία, Ουγγαρία, Γερμανία και προσφάτως Σουηδία, διαπιστώνουμε ότι η τουφεκιά της Μέρκελ κάθε άλλο παρά άστοχη ήταν. Τα λόγια της έβγαλαν στην επιφάνεια αυτό που από δεκαετία τουλάχιστον ψιθυριζόταν, ότι οι ευρωπαϊκές κοινωνίες αρχίζουν πλέον ανοιχτά να παίρνουν διαζύγιο από την ανεκτικότητα των «παράλληλων κοινωνιών». Σε αντίθεση με τη Γαλλία που είχε εξ αρχής εφαρμόσει πολιτικές αφομοίωσης των μεταναστών, και την Αγγλία με τις πιο ενεργές πολιτικές, έστω και τύποις, σεβασμού της διαφοράς, η Γερμανία, ποτέ δεν παραδέχτηκε ανοιχτά ότι στο έδαφός της οι μετανάστες κόντευαν ήδη στην τρίτη γενιά και ότι ήταν κάτι παραπάνω από προσωρινοί. Έτσι η ελλιπής ενσωμάτωσή τους κάθε άλλο παρά στη δική τους άρνηση θα μπορούσε να χρεωθεί.

«Η απαίτηση για ενσωμάτωση θα αποτελέσει ένα από τα κύρια καθήκοντά μας», δηλώνει η Μέρκελ, και αμέσως μετά το Βερολίνο θα πλημμυρίσει με αφίσες παροτρύνοντας το πολυπληθές τουρκικό στοιχείο να καθίσει στα θρανία και να μάθει τουλάχιστον τη γλώσσα. Για να προλάβει δε κάθε όσμωση με τους ακροδεξιούς που παραμονεύουν να τραβήξουν το σπαθί, σπεύδει να προειδοποιήσει ότι τα τζαμιά αποτελούν κομμάτι του γερμανικού χώρου, ενώ ο γερμανός πρόεδρος Βουλφ, αναλαμβάνει να καθησυχάσει τον τούρκο ομόλογό του τονίζοντας με θέρμη ότι οι γερμανοί τρέφουν τα «καλυτερότερα» των αισθημάτων προς τους ξενιτεμένους συμπατριώτες του.

Η πραγματικότητα όμως στο εσωτερικό της Γερμανίας δείχνει ότι όντως υπάρχει πρόβλημα, κυρίως με την κυριαρχία στερεοτυπικών αντιλήψεων, εξ αιτίας της απουσίας εκπαίδευσης στην αποδοχή, σεβασμό και συμβίωση με τον άλλον. Πρόβλημα, που ενώ βρισκόταν ανέκαθεν σε λανθάνουσα κατάσταση, τώρα εκδηλώνεται ανοιχτά. Πρόσφατη δημοσκόπηση ενός think tank προσκείμενου στο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, είχε δείξει ότι το 55% των Γερμανών θεωρεί ότι οι μετανάστες αποτελούν βάρος στην οικονομία, ενώ το 33%, ότι η χώρα έχει κυριολεκτικά κατακλυστεί από αυτούς. Το πιο ανησυχητικό όμως σημείο της μελέτης ήταν η εξάπλωση των ακροδεξιών συμπεριφορών από τα περιθωριακά στρώματα στο κέντρο ακριβώς της γερμανικής κοινωνίας. Οι απόψεις δε του Ζαρατσίν, το βιβλίο του οποίου αναμένεται να ξεπεράσει σε πωλήσεις το εκατομμύριο, συντονίστηκαν αρκετά καλά με το θυμό των Γερμανών για τη γκετοποίηση των μουσουλμάνων, και την απροθυμία τους, όπως την αντιλαμβάνονται, να ενσωματωθούν.

Η Μέρκελ, είναι φανερό ότι προσπαθεί να ισορροπήσει στο αντι-μεταναστευτικό αίσθημα των ψηφοφόρων της και την κακή πλευρά της γερμανικής ιστορίας. Παρά ταύτα, το ερώτημα «γιατί τώρα;» παραμένει. Και τούτο, διότι η γερμανική οικονομία βρίσκεται σε άνοδο, η ανεργία πέφτει σταθερά και γρήγορα, και η ροή των μεταναστών ειδικά από την Τουρκία έχει αρχίσει να παίρνει αρνητικό πρόσημο. Ένα όμως πράγμα φαίνεται σίγουρο. Με το τέλος της κρίσης, η Γερμανία δεν θα είναι καθόλου αυτή που για τόσες δεκαετίες ξέραμε.