Να πως φτιάχνονται τα Συντάγματα!

Κάποιοι λαοί ψήνουν επαναστάσεις την άνοιξη, και κάποιοι άλλοι, κατακαλόκαιρο, μαγειρεύουν Συντάγματα. Βέβαια, το ισλανδικό καλοκαίρι δεν είναι τόσο καυτό, όσο η αραβική άνοιξη, και ίσως έτσι δικαιολογείται η πρωτοφανής προθυμία με την οποία δεκάδες χιλιάδες Ισλανδών καρφώθηκαν μπροστά στις πλατφόρμες του Facebook, Twitter, Youtube και Flickr, σβήνοντας και γράφοντας με χαρά το νέο τους Σύνταγμα. Αυτό κι αν είναι επανάσταση!

Σύνταγμα όχι μόνο για το λαό, αλλά από τον ίδιο το λαό για τον εαυτό του. Ο λαός, και παραγωγός και καταναλωτής συνάμα. Τέρμα οι μυστικότητες και τα σκοτεινά δωμάτια με μια χούφτα «εκλεκτούς» να ξηλώνουν και να ράβουν, κατά το δοκούν.

Η εκπληκτική αυτή ιστορία έχει ως εξής: Οι Ισλανδοί μετά τη μεγάλη φουρτούνα που τους βρήκε κατακούτελα, με τη γνωστή κατάρρευση των τραπεζών το 2008, αποφάσισαν να δράσουν δυναμικά, συλλογικά και προπάντων αμεσο-δημοκρατικά. Μετά από δύο, ευτυχούς κατάληξης, δημοψηφίσματα, την ανατροπή της κυβέρνησης και την παραπομπή σε δίκη, (πραγματική απ’ ό,τι φαίνεται και όχι μαϊμού), του πρώην πρωθυπουργού της χώρας για εγκληματική αμέλεια, αποφάσισαν ότι χρειάζονταν και ένα καινούργιο Σύνταγμα (το προηγούμενο, κατ’ ουσίαν δάνειο εκ Δανίας, χρονολογείτο από το 1944 με τα όσα κατά καιρούς μπαλώματα) υπό την προϋπόθεση ότι θα το συνέτασσαν γραμμή προς γραμμή, άρθρο προς άρθρο όλοι μαζί, και οι 320.000 κάτοικοι αυτής της χώρας.

Έτσι, λοιπόν, εξέλεξαν το 25μελές Συνταγματικό Συμβούλιο από μια προεπιλεγμένη δεξαμενή 522, υπεράνω πάσης υποψίας και ευρείας αποδοχής συμπολιτών τους, καθηγητών, δικηγόρων, δημοσιογράφων κ.λπ., στους οποίους και ανετέθη η επεξεργασία μιας 700σέλιδης έκθεσης, την οποία είχε συντάξει από τα πριν μια ομάδα περίπου 1.000 πολιτών (το Εθνικό Φόρουμ), επιλεγμένων με κλήρωση και στην τύχη γι’ αυτή ακριβώς τη δουλειά.

Η πρώτη ενέργεια του Συνταγματικού Συμβουλίου ήταν να εκμεταλλευτεί όλα τα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα οποία και άνοιξε σε σχόλια, υποδείξεις, απόψεις και συζητήσεις. Περιττό να πούμε ότι για κάμποσους μήνες πήραν φωτιά. Οι εβδομαδιαίες συνεδριάσεις του Συμβουλίου μεταδίδονταν απ’ ευθείας στον ιστό και ανέβαιναν κατόπιν στο Youtube. Το ενδιαφέρον και η συμμετοχή κρατήθηκαν σε υψηλά επίπεδα μέχρι τις 29 Ιουλίου, οπότε και η επιτροπή παρέδωσε και επισήμως στη Βουλή την πρώτη εκδοχή του νιόβγαλτου Συντάγματος, το οποίο αποτελείτο από 114 άρθρα και 9 κεφάλαια.

Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στον αυστηρό διαχωρισμό των εξουσιών, στην αυξημένη λαϊκή συμμετοχή στις αποφάσεις, στη διαφάνεια της κυβέρνησης, στις σχέσεις κράτους εκκλησίας, στη χρήση των φυσικών πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος. Το κεφάλαιο περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει, για παράδειγμα, διευρυνθεί ώστε να περιέχει και τη Φύση. Η αρχή της ισότητας περιγράφεται με περισσότερες λεπτομέρειες, όπως και η κατοχύρωση για όλους της αξιοπρεπούς διαβίωσης. Επίσης, κατοχυρώνεται η δυνατότητα διεξαγωγής δημοψηφισμάτων για έγκριση/απόρριψη νόμων που έχουν περάσει από τη Βουλή, εφ’ όσον το αίτημα υπογράφεται από το 10% του εκλογικού σώματος. Ενώ, αρκεί ένα 2%, όταν πρόκειται για κατάθεση νομοσχεδίων προς ψήφιση στη βουλή, από τους ίδιους τους ψηφοφόρους.

Ενδεικτικά, ο πρόεδρος δεν μπορεί να ξεπερνά τις τρεις θητείες, ενώ κανένας υπουργός δεν προβλέπεται να θητεύει για πάνω από 8 χρόνια. Ο δε πρωθυπουργός εκλέγεται απ’ ευθείας απ’ τη Βουλή. Επίσης, αν η Βουλή αποφασίσει να υπογράψει συνθήκη που να περιέχει εκχώρηση μέρους της εθνικής κυριαρχίας, τότε υποχρεούται να φέρει τη συνθήκη για έγκριση σε δημοψήφισμα. Και άλλα πολλά.

Το σχέδιο Συντάγματος με νομοθετική ρύθμιση, προτού ψηφιστεί απ’ τη Βουλή, θα δοθεί για έγκριση από τους Ισλανδούς μέσω δημοψηφίσματος, γύρω στον Οκτώβριο.

Καλοφώτιστο, λοιπόν, και να τους ζήσει!