Το «Ολλανδικό σάντουιτς» των $13 τρισεκατομμυρίων

Χθες, προχθές πήρε το μάτι μου δημοσίευμα εφημερίδας με τις δηλώσεις κάποιου Κύπριου μεγαλοδικηγόρου, σύμφωνα με τις οποίες πίσω από την οικονομική καταστροφή της Κύπρου βρίσκεται κυρίως η Ολλανδία. «Με την Ολλανδία βρισκόμαστε σε ένα πολύ σοβαρό ανταγωνισμό όσον αφορά την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και εργασίες από τη διεθνή επιχειρηματική κοινότητα», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Θα το είχα προσπεράσει αν δεν θυμόμουν ότι σε  σχετικά πρόσφατο κείμενο, «Ο Καπιταλισμός είναι ένα υπέροχο σύστημα…» είχα αναφερθεί ξανά στην Ολλανδία, η οποία σύμφωνα με στοιχεία που παρέθετε ο Nicholas Shaxson στο βιβλίο του «Offshore τα Νησιά των Θησαυρών», εμφανιζόταν ως ένας περίοπτος αγωγός μαύρου χρήματος προς υπεράκτια κέντρα,  ύψους  $18 τρις ετησίως. Κάποιοι που το διάβασαν θεώρησαν ότι το «τρις» ήταν πέρα από κάθε φαντασία και ότι πιθανόν να είχε γίνει κάποιο λάθος στη μεταφορά. Για παράδειγμα εκ παραδρομής, τα δις να έγιναν τρις. Πήγα πίσω στο βιβλίο και ξανατσέκαρα το νούμερο. Όχι δεν είχε γίνει κάποιο λάθος.

Μιας και η Ολλανδία, λόγω Ντάισελμπλουμ και υπερχρέωσης ξαναήρθε στο προσκήνιο, είπα να το ξαναψάξω το θέμα. Δεν χρειάστηκε πολύ: ψάχνοντας με τις λέξεις κλειδιά «Netherlands, tax haven», το google στέναξε από το βάρος των ευρημάτων! Άρα, τόσο ο Κύπριος μεγαλοδικηγόρος, όσο και ο Shaxson είχαν απόλυτα ακριβείς πληροφορίες.

Από το ενδελεχές ξεσκόνισμα των ετήσιων εκθέσεων και ισολογισμών των 100 μεγαλύτερων εταιριών του πλανήτη και των Ολλανδικών θυγατρικών τους, η εφημερίδα Volkskrant έφτασε στο συμπέρασμα ότι η Ολλανδία αποτελεί προσφιλές φορολογικό καταφύγιο ήδη από το 2005. Από τις 100 πολυεθνικές που εξετάστηκαν, οι 91 διατηρούν στη χώρα θυγατρικές, εκ των οποίων οι 60 για λόγους φοροαποφυγής, ενώ άλλες 17 είναι ύποπτες για τον ίδιο λόγο.

Σ’ όλα τα μεγάλα σκάνδαλα των τελευταίων ετών, όπως αυτά των Enron, Parmalat, Trafigura κλπ, εμπλέκονται Ολλανδικά τραστ και συνεργαζόμενες εταιρίες στην Καραϊβική. Ακόμα χειρότερα, η Ολλανδία αποτελεί τον ενδιάμεσο αγωγό για τη μεταφορά και ξέπλυμα μαύρου χρήματος της Ιταλικής μαφίας, Κινέζικων εγκληματικών οργανώσεων (Chinese triads), Ρώσων πετρελαιάδων και Κολομβιανών ναρκο-οίκων.

Μικρές αγροικίες στα περίχωρα του Άμστερνταμ και άδεια, χωρίς υπαλλήλους, γραφεία στο αεροδρόμιο Σκίπχολ αποτελούν έδρες-γραμματοκιβώτια κολοσσών όπως η BP, η Vietnam BV, η Amoco Chemical Malaysia Holding BV, η AA Holdings Argentina BV, η Rio Tinto's Mali Diamond Exploration BV, ενώ σύμφωνα με έρευνα της Νορβηγικής οργάνωσης «Publish What You Pay» η Ολλανδία αποτελεί τον δεύτερο πιο δημοφιλή προορισμό των μεταλλευτικών εταιριών, από τα πλέον μακρινά και γεωγραφικά διασκορπισμένα μέρη, (358 εν συνόλω θυγατρικές),   για το λόγο ότι κρατάει εφτασφράγιστες τις ιδιοκτησιακές λεπτομέρειες των τραστ, δεν απαιτεί δημοσιοποίηση ισολογισμών και γενικά παρέχει ασύγκριτες διευκολύνσεις εχεμύθειας.

Μόνο τον τελευταίο καιρό έχουν ιδρυθεί πάνω από 10,000 εταιρίες-σφραγίδα, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγονται κολοσσοί όπως η Google, Yahoo, Wal-Mart, Starbucks, Microsoft, Gazprom, Dell Inc., Merck  & Co, για τι άλλο, παρά για να ελαττώσουν τα φορολογικά τους βάρη και να αποφύγουν ν’ αποδώσουν αυτό που τους αναλογεί στις χώρες όπου λειτουργούν και πραγματοποιούν πωλήσεις. Χρησιμοποιώντας τεχνικές με μαφιόζικου τύπου υποκοριστικά όπως «Ολλανδικό σάντουιτς», οι πολυεθνικές αλλά και μεμονωμένοι κροίσοι, όπως για παράδειγμα οι U2, διοχέτευσαν μέσω ολλανδικών «ειδικών χρηματοπιστωτικών εργαλείων», μόνο για το 2010, 10.2 τρις ευρώ σε εξωτικούς προορισμούς, όπως αποκαλύπτουν στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Ολλανδίας.

Η Google για παράδειγμα, όπως αναφέρει το Bloomberg, σε πρόσφατο εκτενές ρεπορτάζ έσπρωξε το 2011 στις Βερμούδες, μέσω του ολλανδικού της παραμάγαζου, $10 περίπου δις. Το αποτέλεσμα ήταν να ελαττώσει τις φορολογικές της υποχρεώσεις κατά $2 δις μόνο γιαυτή τη χρονιά.

Τη στιγμή που οι λαοί της Ευρώπης συντρίβονται κάτω από την πρέσα της αδικίας και της ένδειας, η κατάπτυστη Ολλανδία προσφέρει ξεδιάντροπα χείρα βοηθείας στους θύτες και κερδίζει.  

Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά του Ολλανδικού μοντέλου διευκολύνσεων, που το καθιστούν ανάρπαστο;

1.      Το μεγάλο δίκτυο των συμφωνιών αποφυγής διπλής φορολόγησης με πάνω από 100 χώρες, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγονται και πατενταρισμένοι φορολογικοί παράδεισοι. Χρήση του απλόχερου αυτού  δικτύου ελαττώνει σημαντικά, έως μηδενίζει, το φόρο παρακράτησης σε μερίσματα, τόκους και πνευματικά δικαιώματα που πρέπει να πληρώσουν οι εταιρίες που έχουν σαν βάση τους την Ολλανδία στις offshore θυγατρικές. Όσες ευυπόληπτες χώρες δεν έχουν συνάψει συμφωνίες διπλής φορολόγησης με Κέιμαν ή Βερμούδες, για παράδειγμα, επιβάλουν υψηλή φορολογία, έως και 33% στις συγκεκριμένες δοσοληψίες. Όχι όμως και η Ολλανδία. Ως αντάλλαγμα δε για τη διακριτικότητα και τις διευκολύνσεις που τους παρέχονται, οι απανταχού φοροφυγάδες αφήνουν στη χώρα το κάτι τις τους, δηλαδή ένα μικροσκοπικό ποσοστό των κερδών τους. Φασούλι, το φασούλι όμως η Ολλανδία μαζεύει κοντά στο 1 δις, χώρια τις θέσεις εργασίας και τις καινοτομίες στοο χώρο του finance.

2.      Η εξαίρεση από τη φορολογία όσων εταιριών εισάγουν τα κέρδη τους στην Ολλανδία για να τα επαναεξάγουν σε μια από τις παραδεισένιες χώρες όπου ο κάθε είδους φόρος θεωρείται απαράβατο ταμπού. Εξού και το όνομα «σάντουιτς». Για τους φιλομαθείς και τους πιο προχωρημένους, αν το «Ολλανδικό σάντουιτς» φέρνει σοβαρά αποτελέσματα, σε συνδυασμό με το «Ιρλανδικό σάντουιτς», μπορεί να κάνει θαύματα. Σχετικό γράφημα υπάρχει στους NYT, όπου δείχνει βήμα-βήμα τη λειτουργία του θαυμαστού αυτού σχήματος για την Apple.

Αλλά ας δούμε κι ένα χειροπιαστό παράδειγμα, παίρνοντας σαν πρότυπο τη Google. Όταν μια εταιρία οπουδήποτε στον κόσμο αγοράζει μια διαφήμιση μέσω Google στέλνει τα χρήματα στην Google Ιρλανδίας, όπου ο εταιρικός φόρος είναι χαμηλός στο 12.5%. Δώρον άδωρον φυσικά, διότι η Google δηλώνει πάρα πολύ χαμηλά κέρδη. Τα πράγματα θα τελείωναν εδώ, αν η αχαριστία είχε κάποια όρια. Δεν έχει όμως, κι έτσι η Google πασχίζει με κάθε τρόπο να στείλει τα κέρδη της στις παιδικές χαρές της Καραϊβικής. Αν το κάνει απ ευθείας από την Ιρλανδία, θα χαρατσωθεί ακριβά, διότι δεν υπάρχει συμφωνία αποφυγής διπλής φορολόγησης. Μπορεί να το κάνει όμως μέσω Ολλανδίας, καθ’ ότι η Ιρλανδία δεν φορολογεί ορισμένες πληρωμές εντός της ΕΖ. Έτσι λοιπόν και το χρήμα πατήσει στην Ολλανδία, πες πως έφτασε κιόλας στις Βερμούδες! Η ολλανδική θυγατρική Google Netherlands Holdings, που είναι φυσικά μόνο στα χαρτιά αναλαμβάνει να περάσει το 99.8% των πληρωμών από Ιρλανδία στις Βερμούδες. Το υπόλοιπο πάει στα φορολογικά ταμεία της Ολλανδίας, κι ούτε γάτα, ούτε ζημιά!

   

Τι κάνει η ΕΕ γι αυτό; Τα στραβά μάτια! Ξεφεύγει με μια χαλαρή σύσταση, για τα μάτια του κόσμου όπως πάντα, ότι οι διακρατικές συνθήκες θα πρέπει τουλάχιστον να λαμβάνουν τα μέτρα τους ώστε τα κέρδη να φορολογούνται σε κάποιο μέρος τελικά, κι όχι πουθενά. Για να μπορέσει όμως  η σύσταση να γίνει συνθήκη, θα πρέπει να επικυρωθεί κι από τα 27 κοινοβούλια, συμπεριλαμβανομένου και του Ολλανδικού. Και όπως αντιλαμβάνεστε, το πράγμα θα μείνει γι άλλη μια φορά στα χαρτιά!