Ω! Πτωχή μου Ελλάς!

Η οικονομική συνταγή που ακολουθήθηκε πρόσφατα για την ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας από τους καλούς μας κυβερνήτες, κατ’ επιταγήν των εξ ίσου καλών μας αγορών, σύμφωνα τόσο με τη γνώμη σπουδαίων αναλυτών με τις πολλές περγαμηνές, όσο και με την κοινή γνώμη με τις σαφώς λιγότερες, αναμένεται να οδηγήσει την ελληνική οικονομία αντί στον ανηφορικό δρόμο της πολυλάλητης ανάκαμψης, στο σκοτεινό εκείνο μονοπάτι που πάει ντουγρού στην κατηφόρα τη μεγάλη, όπως λέει προφητικά και το λαϊκό άζμα.

Αυτό που δε θέλει και μεγάλη σοφία να διακρίνει κανείς είναι ότι η καθήλωση των μισθών θα μειώσει την αγοραστική δύναμη, θα καθηλώσει την αγορά, θα αυξήσει την ανεργία, θα μειώσει τα φορολογικά έσοδα του κράτους, θα μειώσει το ΑΕΠ, θα μειώσει τις επενδύσεις και γενικώς θα χώσει τη χώρα σε μια βαθιά, αυτοτροφοδοτούμενη και μακροχρόνια ύφεση. Φυσικά μετά απ’ όλα αυτά ούτε και οι αγορές είναι πολύ σίγουρο ότι θα πάρουν τα λεφτά τους πίσω, αν και όπως έχει αναλυθεί διεξοδικά, αυτές τα έχουν ήδη πάρει και παραπάρει εδώ και καιρό από τους τόκους. Αν και εδώ που τα λέμε θα ήταν ευχαριστημένες να παίρνανε ακόμα και τα μισά, οι δικοί μας ούτε την ελάχιστη κρούση δεν έκαναν προς αυτή την κατεύθυνση, πιο πολύ φαντάζομαι από τακτ, καθώς κι από τυφλή υποταγή στους κανόνες του savoir vivre με το οποίο μοσχαναθράφηκαν.

Αν οι αναλύσεις σπουδαίων αναλυτών και η κοινή λογική δεν στάθηκαν ως τώρα ικανά να σας μεταπείσουν, θα αναγκαστώ να επιστρατεύσω το ζωντανό παράδειγμα μιας ανάλογης περίπτωσης, της φίλιας χώρας Λετονίας, με την τρομαχτική άνοδο και με την εξ ίσου τρομαχτική πτώση.

Ακούστε λοιπόν την ιστορία.

Η Λετονία μέχρι το μέσον του 2008 ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της Ευρώπης. Το 2003 το ΑΕΠ αυξανόταν με ρυθμό 7.5%-10%, ο πληθωρισμός ήταν γύρω στο 2.9% και η ανεργία γύρω στο 9%, μεγάλη μεν για τα δικά μας standards, αλλά αμελητέα συγκρινόμενη με την τωρινή. Το «θαύμα» αυτό οφειλόταν στην άκρατη υιοθέτηση των αρχών της ελεύθερης αγοράς, στην εισροή ξένων κεφαλαίων, στον εκτεταμένο δανεισμό και κατανάλωση, εντελώς γνώριμες μ’ εμάς καταστάσεις, στις ιδιωτικοποιήσεις όλων σχεδόν των κρατικών επιχειρήσεων και στην άρση των νομοθετικών εμποδίων για την πώληση γης σε ξένους, ιδιώτες και εταιρίες.

Από τις αρχές όμως του 2008, όπως και παντού, η οικονομία της Λετονίας εξ αιτίας του υπερβολικού δανεισμού και των δυσβάσταχτων, όπως κι εδώ, ελλειμμάτων, απόρροια μιας οικονομίας που γιγαντώθηκε πλασματικά, άρχισε να μπάζει νερά, τόσα ώστε μέχρι σήμερα να χάσει στη θάλασσα γύρω στο 25% του ΑΕΠ της και με τις εκτιμήσεις για ένα επιπλέον 4% τη φετινή χρονιά, θα είναι η πρώτη χώρα που θα πλησιάζει τη μεγάλη ύφεση της Αμερικής του ’29. Με τη διαφορά όμως ότι η πτώση του αμερικάνικου ΑΕΠ κατά 29% το 1929 είχε συμβεί κατά τη διάρκεια τεσσάρων χρόνων ενώ η λεττονική πτώση ήταν πολύ πιο βαρύγδουπη: ίδιο δηλαδή ποσοστό σε 2 αντί για 4 χρόνια.

Εν πάση περιπτώσει, σημασία έχει να δούμε τα μέτρα που υιοθετήθηκαν και κυρίως, τ’ αποτελέσματά τους.

Ο συνασπισμός του Πρωθυπουργού Valdis Dombrovskis, που ανήλθε στην εξουσία τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους ξεκίνησε κι αυτός με δραστικές μειώσεις μισθών, με πάγωμα των συντάξεων, με αύξηση της φορολογίας και με μεγάλες περικοπές στα δημόσια έξοδα. Βρε καλώς τα παιδιά! Αν σας θυμίζουν κάτι αυτά, δεν είναι παρά απλή σύμπτωση! Παρά το γεγονός ότι η Λετονία θα μπορούσε να προβεί σε υποτίμηση του νομίσματός της, μιας και δεν ανήκει στην ΟΝΕ, εν τούτοις η λύση αυτή απορρίφτηκε από την ΕΕ με το σκεπτικό ότι έτσι θα δυσχέραινε την θέση της στη διεκδίκηση μιας θέσης το 2014 στο περίοπτο club του ευρώ. Κι όλα αυτά τα μέτρα πάρθηκαν για να δεηθεί το ΔΝΤ, ΕΕ και η Παγκόσμια τράπεζα να δανείσουν στη μικρή αυτή χώρα 7.5 δις ψωρο-ευρώ. Πού τα δικά μας τα μπερικέτια!

Τα αποτελέσματα της πολιτικής αυτής δεν άργησαν να φανούν. Σήμερα η ανεργία έχει εκτοξευθεί στο 23%, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ από $18.300 το 2007, έπεσε σε $14,500 το 2009, οι θεοί της S&P υποβάθμισαν την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας στο ΒΒ+, περίπου στο ίδιο επίπεδο με τη δική μου, ο κόσμος βγήκε κατά δεκάδες χιλιάδες στους δρόμους, η κυβέρνηση αναγκάστηκε πέρσι να παραιτηθεί κάτω από την ΠΙΕΣΗ του κόσμου και της οικονομικής κατάστασης, τα μαγαζιά στους κεντρικούς δρόμους παραμένουν άδεια τόσο από εμπόρευμα όσο και από κόσμο, τα εστιατόρια, ακόμα και τα πιο φτηνά σκοτώνουν μύγες, οι λιανικές πωλήσεις μόνο το 2009 έπεσαν κατά 30%, οι μισθοί των δασκάλων περικόπηκαν στο μισό, τα νοσοκομεία είδαν να χάνουν το 40% του προϋπολογισμού τους και το ηθικό χαμηλότερο από ποτέ.

Αντί λοιπόν η άφρων Λετονία να προσπαθήσει να τονώσει την οικονομία της μέσω της ζήτησης, έκανε το ακριβώς αντίθετο, δίνοντας ακόμα μια κατραπακιά στο ήδη καχεκτικό της σώμα. Η διαπίστωση αυτή αποτελεί εκτίμηση έγκυρων αναλυτών και όχι φυσικά δική μου. Ενώ λοιπόν ο κόσμος έχει κατασκηνώσει στους δρόμους και κόβει λόρδα, το ΔΝΤ δήλωσε πάρα πολύ ευχαριστημένο και η νέα κυβέρνηση για να το ευχαριστήσει ακόμα πιο πολύ αποφάσισε να αυξήσει κι άλλο τη φορολογία και τις περικοπές. Παρ’ όλα αυτά όμως τζάμπα ο κόπος κι οι τεμενάδες, μιας και το ΔΝΤ δίνει μόνο 14% πιθανότητα στη χώρα ν’ ανακάμψει μέχρι το 2014, χρονιά που υποτίθεται ότι θα πρέπει να διασχίσει την πύλη θριάμβου της ΟΝΕ.

Φυσικά μετά από όλα αυτά τα ασφυχτικά μέτρα, το ισοζύγιο πληρωμών αρχίζει να γέρνει προς τα θετικά, αλλά δεν είναι δα και μεγάλο το κατόρθωμα αν συμπιέσεις το επίπεδο ζωής και μηδενίσεις σχεδόν τη ζήτηση και την κατανάλωση. Ξέρουν άραγε στο ΔΝΤ το παραμύθι με το Χότζα και το γαϊδούρι του;

Η ιστορία λοιπόν είναι η ίδια με μας, με το λαό να την πληρώνει, να χρεώνεται για ν’ αντεπεξέλθει και με τους τραπεζίτες και τους υψηλά ιστάμενους γραφειοκράτες (δες υπάλληλοι Βουλής) να παραμένουν ανέγγιχτοι. Για δες ομοιομορφία! Λέτε τελικά, να θέλουν να κατεβάσουν το κόστος εργασίας στο ίδιο επίπεδο με τους Κινέζους για να μην χρειάζεται να τρέχουν τόσο μακριά και να ξοδεύονται; Λέτε να κάνουν το ίδιο και στα άλλα PIIGS; Μήπως και στην Ιαπωνία και στην Αμερική ακόμα; Όχι και τόσο στη σφαίρα της φαντασίας πάντως.

Παράλληλα δε με τη Λετονία, καλό είναι να έχουμε στο νου και την οδυνηρή περίπτωση της Αργεντινής με το 42% των νοικοκυριών της να έχουν περάσει κατά την περίοδο 1998-2001 την κόκκινη γραμμή της φτώχιας, επειδή και αυτή είχε ακολουθήσει την ίδια πολιτική του υπερτιμημένου νομίσματος (peso), το οποίο κρατούσε σε σταθερή ισοτιμία με το δολάριο. Ευτυχώς όχι πλέον και φυσικά, αφού οι σοφές συνταγές του ΔΝΤ πετάχτηκαν στην κάλαθο των αχρήστων. Παρόμοιο βέβαια είναι και το πρόβλημα της Ελλάδος με ένα ευρώ που δεν τής πάει και που αναγκαστικά αδυνατεί να αγγίξει.

Το συμπέρασμα λοιπόν που βγαίνει απ’ όλα τα προηγούμενα είναι ότι αυτό που επιχειρείται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα με τα συγκεκριμένα μέτρα είναι το χείριστο δυνατόν. Το μέλλον το δείχνει ήδη η Λετονία η οποία και μάς κερνά καφέ πικρό. Της παρηγοριάς!

INFO

http://news.bbc.co.uk/2/hi/8496925.stm

http://counterpunch.org/auerback03092010.html

http://www.cepr.net/documents/publications/latvia-recession-2010-02.pdf

http://blogs.wsj.com/economics/2010/02/03/euro-rules-take-bite-out-of-peripheral-countries/

http://www.earthtimes.org/articles/show/308332,latvian-economy-shrinks-nearly-18-per-cent-in-fourth-quarter.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Economy_of_Latvia

http://en.wikipedia.org/wiki/2008-2009_Latvian_financial_crisis

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/lg.html