Πότε μια Απεργία είναι "Παράνομη";

Με τη απεργία διαρκείας των ναυτεργατών, την κήρυξή της ως παράνομη από τα δικαστήρια, και την, παρ’ όλη την απαγόρευσή της, συνέχισή της, μοιραία γεννιούνται ουσιαστικά ερωτήματα, πρώτα πρώτα για τη φύση της απεργίας, για το πότε κηρύσσεται παράνομη ή καταχρηστική, και για το ρόλο της δικαιοσύνης.

Αν σταθούμε στο γράμμα του νόμου μόνο, και όχι στην ερμηνεία του, η οποία είναι εν πολλοίς αυθαίρετη και στις πλείστες των περιπτώσεων, υπαγορευμένη από τα εργοδοτικά συμφέροντα, καθ’ ότι 9 στις 10 απεργίες κηρύσσονται παράνομες και καταχρηστικές, πράγμα που δεν είναι καθόλου τυχαίο, βλέπουμε ότι μια απεργία είναι παράνομη, (Κ. Μπέης):

1. όταν δεν έχει κηρυχθεί από το αρμόδιο συνδικαλιστικό όργανο των εργαζομένων,
2. όταν έχει άλλους στόχους από τη διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών και εργασιακών συμφερόντων των εργαζομένων (Σ 23 § 2 και 32 § 1 ν. 330/1976).
3. όταν τα δύο μέρη βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις μέσω διαιτησίας.

Συγκεκριμένα, η άσκηση του δικαιώματος προσφυγής σε απεργία, μπορεί ν’ ανασταλεί για διάστημα 45 ημερών όταν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις με την εργοδοσία και μπει σε κίνηση η αναγκαστική διοικητική διαιτησία, και για διάστημα 60 ημερών, σε περίπτωση που η διαδικασία συνεχιστεί στο δευτερόβαθμο διοικητικό διαιτητικό όργανο, (18 § 2 ν. 3239/1955, βλ. και άρθρα 6 και 7 ν.δ. 186/1969).

4. Αν η άσκηση του δικαιώματος της απεργίας γίνεται καταχρηστικά. Πραγματικά το άρθρο 25 § 3 του Συντάγματος απαγορεύει την καταχρηστική άσκηση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Στο πλαίσιο αυτό και το άρθρο 33 § 1 ν. 330 απαγορεύει την καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος της απεργίας.

Το Σύνταγμα όμως, δεν εξηγεί πότε η άσκηση ενός ατομικού ή κοινωνικού δικαιώματος είναι καταχρηστική. Εξάλλου ο ν. 330, μόνο ενδεικτικά αναφέρει δυο περιπτώσεις καταχρηστικής άσκησης του δικαιώματος της απεργίας.

Το άρθρο 33 § 2 ν. 330 ορίζει ότι «καταχρηστικήν άσκησιν του δικαιώματος της απεργίας συνιστά ιδία η πραγματοποίησις ταύτης άνευ προηγουμένης προειδοποιήσεως του εργοδότου ή του επαγγελματικού σωματείου αυτού, προς άμεσον διεξαγωγήν διαπραγματεύσεων, επί σκοπώ εξετάσεως των αιτημάτων και διευθετήσεως της ανακυψάσης διαφοράς ή κατ' άρνησιν της προσφοράς αυτών προς έναρξιν διαπραγματεύσεων».

Μια απεργία μπορεί να χαρακτηριστεί, ως καταχρηστική, και στην περίπτωση που τα αιτήματα των εργαζομένων έχουν μικρότερη χρηματική αξία από τη ζημιά που θα υποστεί η εθνική οικονομία από την απεργία τους. Στη δικαστική όμως πρακτική η ερμηνεία αυτή συνήθως αμφισβητείται.

Ειδικά για την καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος της απεργίας παρατηρήθηκε ότι δεν μπορεί να χρησιμέψει ως μέτρο η στάθμιση της αξίας, από τη μια μεριά, της ζημιάς που θα υποστεί η εθνική οικονομία από την απεργία και, από την άλλη, της ωφέλειας που προσδοκούν να αποκομίσουν οι απεργοί. Και τούτο, γιατί πάντα θα μπορούν να βρεθούν περισσότερα επιχειρήματα για την προτεραιότητα του αγαθού της εθνικής οικονομίας. Και με αυτό τον τρόπο θα εκμηδενίζεται το συνταγματικά κατοχυρωμένο απεργιακό δικαίωμα των εργαζομένων...

Διαβάζοντας τα προηγούμενα, θα ήθελα πολύ να έριχνα μια ματιά στις δικαστικές αποφάσεις και να διάβαζα το σκεπτικό με το οποίο, στο σύνολό τους σχεδόν, κηρύσσουν τις απεργίες παράνομες. Δεν έχει άδικο λοιπόν, που κάποιος συνδικαλιστής δήλωνε πρόσφατα με αγανάκτηση ότι «αν απεργούσαμε μόνο νόμιμα, δεν θ’ απεργούσαμε ποτέ...».

Γι αυτό και η επίκληση της νομιμότητας και η απαίτηση άμεσης εφαρμογής των δικαστικών αποφάσεων, ακόμα και με τη συνδρομή των ΜΑΤ, στην περίπτωση της πρόσφατης απεργίας των ναυτεργατών, ειδικά από τους επικοινωνιακούς διαύλους του Αλαφούζου, που όλως τυχαίως είναι και εφοπλιστής, μπάζει πολλά νερά.