Άνθρακες ...το Αρσενικό (του αστροβιολογικού εργαστηρίου της NASA)

Δεν πέρασε βδομάδα από την αστροβιολογική φιέστα της NASA και άρχισαν να βαράν τα όργανα. Ορμώμενη από τον τρόπο που ήταν διατυπωμένη η ανακοίνωση έγραφα τότε στην ανάρτηση «Μια πολύ προσεκτικά διατυπωμένη ανακοίνωση»:

«…Φαντάζομαι ότι οι συντάκτες της ανακοίνωσης θα έφαγαν πολύ ώρα μέχρι να της δώσουν αυτή τη μορφή που θα απέκλειε αισιόδοξες ή εκφοβιστικές παρερμηνείες.

Στην πραγματικότητα αυτό που "διαβάζω" είναι το άγχος των εν λόγω επιστημόνων να εξισορροπήσουν αφ' ενός ένα ενδεχόμενο φιάσκο από την ανακοίνωση πρόωρων και όχι καλά τεκμηριωμένων αποτελεσμάτων και αφ' ετέρου τον διακαή τους πόθο να εξασφαλίσουν τη συνέχιση της χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων τους, η οποία και σε καιρούς κρίσης θα εξασφαλιστεί μόνο μέσα από sexy αποτελέσματα.

Κι ας μην λησμονούμε ότι η επιστημονική κοινότητα καραδοκεί όχι τόσο για να επιβραβεύσει όσο για να επικρίνει και να χαντακώσει...»

Ε!, ούτε βουλωμένο γράμμα να διάβαζα. Βγήκαν τα σπαθιά απ’ τα θηκάρια τους και της «καημένης» της Φελίσε (υπεύθυνη της ερευνητικής ομάδας) δεν ξέρει από πού τις έρχονται οι μαχαιριές. Όχι άδικα όμως, διότι όταν βγαίνεις στα μπαλκόνια και διαλαλείς στα ΜΜΕ την πραμμάτια σου, πριν καλά καλά ενημερώσεις την αρμόδια επιστημονική κοινότητα μέσα από δημοσιεύσεις ή ανακοινώσεις στα αρμόδια περιβάλλοντα, επιστημονικά περιοδικά ή συνέδρια, τότε δεν πρέπει και να εκπλήσσεσαι από τις αντιδράσεις. Η Φελίσε βιάστηκε ν’ ανακοινώσει πρωτάκουστα και αδημοσίευτα αποτελέσματα, κυρίως όμως σε λάθος χώρο, έξω από την συνήθη επιστημονική πρακτική. Ας μην ξεχνάμε ότι "extraordinary claims demand extraordinary proof". Και τώρα υφίσταται τις συνέπειες.

Ποιες είναι αυτές; Μα το ξεφωνητό, μέσα από τα μέσα στα οποία η ίδια διάλεξε να διαφημιστεί.

Διάβαζα λοιπόν χθες στο Newsweek ότι το αρσενικό ήταν …άνθρακας. Κοντολογίς, αυτά που είδαν, νόμισαν ότι τα είδαν, κι αυτά που μέτρησαν, λάθος τα μέτρησαν.

Η βασική αμφιβολία που εκφράστηκε μέσα από συντεταγμένη επιχειρηματολογία ήταν ότι από αυτά που διάβασαν στη δημοσιευμένη εργασία δεν στοιχειοθετείται ότι το αρσενικό έχει ενσωματωθεί στη βιοχημεία του κυττάρου και δη στον σκελετό του DNA.

Ο γεωχημικός Alexander Bradley από το Harvard που μελετάει την εξέλιξη της ζωής στη Γη, είναι αρκετά βέβαιος ότι ο ισχυρισμός της ομάδας είναι λανθασμένος. Και τούτο διότι αν το βακτήριο είχε όντως σκελετό με αρσενικό τότε απλούστατα δεν θα μπορούσε να επιβιώσει στο νερό, διότι θα διαλυόταν στο πι και φι και θα έσπαζε σε μικρότερα κομμάτια. Πράγμα που δεν συμβαίνει με το κανονικό DNA που περιέχει μονάδας φωσφόρου. Τι να κάνουμε! This is chemistry. Και η λίμνη Mono, σαν λίμνη έχει μπόλικο νερό. Και, δυστυχώς, τα κομμάτια του DNA που εξέτασε η Φελίσε, προς κακή της τύχη, ήταν μεγάλα.

Η πιο πιθανή εξήγηση, συνεχίζει ο γεωχημικός, είναι ότι η ομάδα παραπλανήθηκε. Όταν καλλιεργεί κάποιος βακτήρια σε περιβάλλον πλούσιο σε αρσενικό, το κυτταρικό υλικό καλύπτεται με μεγάλες ποσότητες από το υλικό αυτό. Η χημική ανάλυση που δείχνει όντως την παρουσία του, μπορεί να σε ξεγελάσει ότι έχει κιόλας ενσωματωθεί στο DNA.

Το μεγαλύτερο όμως ξεφωνητό το δέχτηκε από την μικροβιολόγο Rosie Redfield του πανεπιστημίου British Columbia. Η πολεμική της ήταν τόσο έντονη, ώστε είμαι σίγουρη πως αν την έβρισκε μπροστά της θα την ξεμάλλιαζε!

«Αν είχα ένα φοιτητή και μου παρουσίαζε αυτό στο διδακτορικό του, θα τον έστελνα πίσω στον πάγκο να κάνει πιο πειστικά πειράματα», φέρεται να δήλωσε η Rosie. «Δεν γνωρίζω αν οι συγκεκριμένοι επιστήμονες είναι κακοί, ή απλά σπρώχνουν την ατζέντα της NASA για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο είδος των ελέγχων που κάνει κάποιος ερευνητής για να διαπιστώσει ότι η υπόθεσή του είναι σωστή, και ανάμεσα σε αυτούς που κάνει για να δείξει ότι όντως η υπόθεσή του είναι σωστή. Η συγκεκριμένη ομάδα ακολούθησε το δεύτερο μονοπάτι», ήταν τα δηλητηριώδη λόγια της Rosie.

Πέρα απ’ αυτό το δημόσιο ξεκατίνιασμα, η διαλεύκανση του μυστηρίου για το ποιος έχει δίκαιο φαντάζομαι ότι από δω και πέρα θα παιχτεί εκεί που πρέπει να παιχτεί, στα αμφιθέατρα δηλαδή και στα συνέδρια.

Έχω επικρίνει αρκετές φορές στο παρελθόν τον πειρασμό των επιστημόνων να μπλέκονται με τα media. Είτε από ματαιοδοξία, είτε για να «πουλήσουν» τα προϊόντα τους. Δυστυχώς, αυτό αποτελεί σημαντική παρενέργεια ένεκα της πίεσης που δέχονται τα πανεπιστήμια να λειτουργούν με όρους αγοράς για την εξασφάλιση χρηματοδότησης. Έτσι, και οι επιστήμονες γελοιοποιούνται και η επιστημονική δεοντολογία καταργείται και οι φούσκες αυξάνονται.