Μετά τον Μουμπάρακ τι;

Το ex-"σοσιαλιστικό" μουλάρι Μουμπάρακ στύλωσε τα ποδάρια και δεν λέει να το κουνήσει, παρ’ ότι η χώρα του οδηγείται αυτή τη στιγμή σε εμφύλιο σπαραγμό. Τι μπορεί άραγε να εξηγήσει την επιμονή του 82-χρονου και κατά πάσα πιθανότητα καρκινοπαθή γέροντα να κερδίσει μερικούς ακόμα μήνες στην εξουσία, κινδυνεύοντας να βυθίσει τη χώρα σε μια παρατεταμένη αιματοχυσία; Παίρνοντας σαν δεδομένο ότι θα τηρήσει την υπόσχεσή του να αποσυρθεί οριστικά τον Σεπτέμβρη, είναι προφανές ότι στους μήνες που μεσολαβούν θα επιδιώξει να τακτοποιήσει σημαντικές εκκρεμότητες που κατά πάσα πιθανότητα έχουν να κάνουν με τη διάδοχη κατάσταση και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το γεγονός ότι στις διαπραγματεύσεις μπορεί να συμμετέχουν και ξένες δυνάμεις. Το ότι η αμερικανίδα πρέσβειρα των ΗΠΑ Margaret Skobey όπως και άλλοι ανώτεροι αμερικανοί αξιωματούχοι ήρθαν σε επαφή με τον Elbaradei και το ότι οι αδελφοί μουσουλμάνοι ανέθεσαν στον τελευταίο να διαπραγματευθεί και εξ εν ονόματος αυτών, είναι γεγονός.

Για άλλη μια φορά οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών πιάνονται στον ύπνο και για μια άλλη φορά σέρνονται από τα γεγονότα που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι βέβαιο ότι θα τους ξεπεράσουν. Με την απώλεια της Αιγύπτου, οι ΗΠΑ χάνουν ένα πολύτιμο σύμμαχο στη Μέση Ανατολή, το ίδιο και το Ισραήλ.

Οι αδελφοί μουσουλμάνοι είναι το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το οποίο αν και στην παρανομία, καθ’ ότι θρησκευτικό, κατέλαβε το 20% των θέσεων στο αιγυπτιακό κοινοβούλιο εφαρμόζοντας το κόλπο των ατομικών και ανεξάρτητων υποψηφιοτήτων. Η δημοφιλία του, κυρίως ανάμεσα στους φτωχούς των πόλεων συνίσταται στα εκτεταμένα δίκτυα περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας που διαθέτει.

Σε επικείμενες εκλογές, μετά την αποχώρηση Μουμπάρακ, αν δεν προλάβουν οι μυστικές υπηρεσίες να οργανώσουν κόβοντας και ράβοντας απ’ εδώ κι απ’ εκεί, ένα κάποιο περισσότερο δυτικόστροφο κόμμα που να ταιριάζει στα γούστα του στρατού και της κοσμικής μεσαίας τάξης, αποψιλωμένης είναι αλήθεια τις τελευταίες δεκαετίες με τη νεοφιλελεύθερη στροφή του Μουμπάρακ, η οποία δημιούργησε λίγους πολύ πλούσιους και πολλούς πολύ φτωχούς, οι αδελφοί μουσουλμάνοι είναι σίγουρο ότι θα κληθούν να κυβερνήσουν. Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα, μιας και όλοι το ‘χουν σίγουρο πως οι συσχετισμοί στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, δεν θα είναι οι ίδιοι όπως με πριν.

Οι αδελφοί μουσουλμάνοι αν και μετριοπαθείς ισλαμιστές σήμερα, έχοντας στο παρελθόν «διαγραφεί» από τα φυσικά τους τέκνα Χαμάς, Χεσμπολά και Αλ Κάιντα, με τη δικαιολογία ότι ήταν εξαιρετικά ήπιοι και ενεργούμενα του Μουμπάρακ και της Αμερικής, εγείρουν φόβους ότι άμα τη αναλήψει του κυβερνητικού θώκου μπορεί να μεταλλαχτούν σύντομα προς το ισλαμικότερον. Προς το παρόν κρατούν χαμηλό προφίλ και βάζουν μπροστά τον κοσμικό και δυτικόφρονα ElBaradei να διαλαλεί στα αμερικανικά μέσα ότι δεν πρόκειται να εφαρμοστεί κανένας ισλαμικός νόμος και ότι οι αδελφοί μουσουλμάνοι δεν έχουν καμιά σχέση με Ιράκ, Αφγανιστάν ή το επάρατο Ιράν, προφανώς για να μην εγείρουν αντι-ισλαμικά φοβικά σύνδρομα και η όλη προσπάθεια πατώσει εν τη γενέσει της. Αλλά κανείς δεν δίνει εγγυήσεις για το μέλλον, ότι δηλαδή δεν θα επικρατήσουν στην πορεία περισσότερο φονταμενταλιστικές φωνές.

Το πιο πιθανόν είναι ότι οι αδελφοί, ακόμα και αν παραμείνουν ως έχουν, κάπως όπως οι μετριοπαθείς ισλαμιστές του Ερντογάν δηλαδή, και κρατήσουν την σημερινή τους δέσμευση για ένα δημοκρατικό καθεστώς, δεν θα τηρήσουν την ίδια φιλική στάση με το Ισραήλ. Θα ανοίξουν τα σύνορα με τη Γάζα, θα κόψουν τις ανενόχλητες βόλτες και τα πήγαιν’ έλα των ισραηλινών στο Σουέζ, και θα περιορίσουν την οικονομική συνεργασία. Μια τέτοια στροφή πιθανόν να παρασύρει και την Ιορδανία ώστε να επανεξετάσει τη στάση της με το Ισραήλ, ίσως και άλλα κράτη της ευρύτερης περιοχής.

Πάντως ότι και να γίνει, με τα σημερινά δεδομένα, ο χάρτης της μέσης ανατολής δεν θα είναι ο ίδιος όπως παλιά. Και το Ισραήλ περισσότερο από ποτέ θα βρεθεί στριμωγμένο.