cynical-studyhelp.gr

Είναι κρίμα να προσπαθείς εναγωνίως να πάρεις το έρμο το πτυχίο με τόσα μαθήματα στη μπάντα και χωρίς να έχεις παραδώσει ούτε μια εργασία.

Είναι κρίμα και διπλοκρίμα να μην μπορείς να πιάσεις τα μόρια στο ΑΣΕΠ και να μην έχεις ούτε ένα διδακτορικό στη καβάντζα για να ξελασπώσεις.

Και το ξαναλέω, είναι αμαρτία απ' το θεό να παραμένεις εσαεί ο απόκληρος της κοινωνίας της γνώσης, ενώ τα master και τα PhD θα περνάνε βολίδα πάνω απ' το κεφάλι σου.

Τι κάνεις λοιπόν αν δεν έχεις χεράκι μακρύ να τα πιάσεις; Θα κάθεσαι με σταυρωμένα χέρια να μυξοκλαίς για τη μοίρα σου; Θα ποτίσεις μ' ακόμα ένα φαρμάκι τη φουκαριάρα τη μάνα σου;

Φυσικά και όχι, καλά νάναι και πάλι η άγρυπνη ιδιωτική πρωτοβουλία που θ' ανοίξει τα φτερά της να σε συντρέξει και να σου συμπαρασταθεί.

Όχι που θα σε αφήσει μανάρι μου έξω από το τρένο της αξιοκρατίας. Τι τραβάει λοιπόν η ψυχούλα σου;

• εκπόνηση πανεπιστημιακών εργασιών;
• συγγραφή ερευνητικών προτάσεων;
• παροχή υπηρεσιών σε καθηγητές ΑΕΙ/ΑΤΕΙ;
• παροχή υποστήριξης σε υποψηφίους διδάκτορες;
  

Όλα τάχει ο μπαξές, αν τα βρούμε φυσικά στην ταρίφα!


Το http://cynical-studyhelp.gr τα έχει όλα και συμφέρει!


Υπάρχουν βέβαια και οι ανταγωνιστές μας με το ίδιο όνομα, μόνο που για να μην καρφώνονται, έχουν αφαιρέσει το cynical από τη διεύθυνση του ιστοτόπου τους. Αλλά ποιος τους δίνει σημασία; ISO μόνο εμείς έχουμε και pedigree και τη βούλα της Ακαδημίας Αθηνών και τις ευλογίες του Πατριάρχη ακόμα αν χρειαστεί.

ΥΓ. Πόλυ, σ' ευχαριστώ για την πληροφορία.

Υπαίθρια Γκαλερί

Ο Ivan Shishkin είναι ρώσος ζωγράφος, πάνω κάτω στην ίδια χρυσή εποχή με τους εξίσου Great Masters Ilya Repin, Isaak Levitan, Ivan Kramskoi, Nikolai Yaroshenko, Ivan Aivazovsky, Andrei Ivanov, Vasily Surikov, που ήκμασαν κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα στην Αγία Πετρούπολη, με επίκεντρο την αυτοκρατορική Ακαδημία Τεχνών.

Μοναδικός στην απεικόνιση των δασών της Ρωσίας, και των ανοιχτών χώρων της τάιγκας του Βορρά, ο Shishkin αναδεικνύει με επικό θα έλεγες τρόπο τη μεγαλοπρέπεια του ρωσικού τοπίου, συγχωνεύοντας οργανικά το όλον με τη λεπτομέρεια.

Σήμερα είχα την τύχη να δω μερικά έργα του εκ του σύνεγγυς, απλωμένα σε φυσικό μέγεθος στις βορειανατολικές πλαγιές της Πάρνηθας.

Η Έκθεση θα διαρκέσει ως τα μέσα Δεκεμβρίου, και η είσοδος θα είναι ελεύθερη για όσους είναι σε θέση να την αναζητήσουν.

Μια Γνώμη για τους "Stagers"

Μιας και είναι το θέμα των ημερών, ας πω κι εγώ τη γνώμη μου για τα Stage. Θα προσπεράσω όλες τις ηθικές κατηγορίες, για το αν οι stagers έπραξαν σωστά ή όχι και θα σταθώ στο θέμα του Νόμου μόνο, μιας και όλοι αποδεχόμαστε ότι εναπόκειται σ’ αυτόν να ρυθμίζει τα της πολιτείας και κοινωνίας.

Οι stagers δεν παρέβησαν κανένα νόμο, μιας και ήταν η Πολιτεία αυτή που καταστρατήγησε το νόμο και όχι αυτοί οι ίδιοι. Το ότι προσελήφθησαν παράνομα δεν σημαίνει ότι παρανόμησαν κι οι ίδιοι, διότι πουθενά ο συγκεκριμένος νόμος δεν τους καθιστά συνυπεύθυνους, όπως συμβαίνει σε άλλες περιπτώσεις.

Επίσης, μιας και ήταν οι ωφελημένοι, δεν θα περίμενε κανείς να διαμαρτυρηθούν για την παρανομία της Πολιτείας, όπως κανείς δεν θα περίμενε, ας πούμε απ’ το Κεφάλαιο, να διαμαρτυρηθεί για κάποιο νόμο που θα το ευνοούσε, ενώ θα ήταν καραμπινάτα αντισυνταγματικός. Επομένως είναι παράλογο να περιμέναμε οι stagers να διαμαρτυρηθούν για την «παράνομη», αλλά καθ’ όλα νόμιμη πρόσληψή τους .

Αυτό όμως, που δεν θα είναι παράλογο, θα είναι να αποδεχτούν την ετυμηγορία ενός νέου νόμου που θα ψηφιστεί και θα τους απολύει, στη βάση ότι προσελήφθησαν παράνομα.

Φυσικά, βάσει του νόμου, εφ' όσον υπάρχουν συγκεκριμένες διατάξεις, μπορούν επίσης να επιδιώξουν να ξαναπροσληφθούν, να μονιμοποιηθούν, να μοριοδοτηθούν ή οτιδήποτε άλλο.

Το πρόβλημα δεν είναι ηθικό. Το πρόβλημα είναι το τι ορίζει ο νόμος και το τι δικαιοσύνη έχουμε. Αν νομίζαμε ότι ήταν άδικο, ας φωνάζαμε όταν έπρεπε.

Workaholism

Η εργασία, καλά να ‘ναι ο Καλβίνος απέκτησε μια ιδιαίτερη σημασία στη Δύση, πολύ μεγαλύτερη απ’ ότι θα μπορούσε κανείς να της αποδώσει με βάση οικονομικές και ψυχολογικές ανταποδώσεις, τέτοια ώστε κάποιες φορές ν’ αγγίζει τα όρια θρησκευτικής αγκύλωσης έως και ψύχωσης.

Σε προγενέστερες περιόδους, όπου πρωταρχικό μέλημα και μεγίστη αγωνία των ανθρώπων ήταν αν θα μπορούσαν να σωθούν, ώστε απερχόμενοι από τον μαύρο κι άραχλο κόσμο που ζούσαν, να είχαν τουλάχιστον την ευκαιρία να εξασφαλίσουν μια άνετη μεταθανάτια ζωή, έφτασε ο Καλβίνος που φάνηκε να δίνει τέλος στην αμφιβολία που βασάνιζε τη σκέψη εκατομμυρίων ανθρώπων. Η συνταγή, όπως μας την κατέδειξε με εναργή τρόπο ο Weber το 1905, στο «The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism», ήταν η αφοσιωμένη, συνειδητή και πειθαρχημένη εργασία, όχι σαν αδιαμφισβήτητο εισιτήριο εισόδου στον παράδεισο, αλλά σαν ένδειξη και μόνον, πολλαπλασιασμού των πιθανοτήτων απονομής της θείας Χάρητος. Κατά Weber, αυτό και μόνον ήταν αρκετό ώστε η εργασία πια ν’ αποκτήσει άλλο, πέραν του βιοποριστικού, περιεχόμενο, οδηγώντας στο αποτέλεσμα που όλοι γνωρίζουμε, δηλαδή στην ανθοφορία του καπιταλισμού.

Η σχέση μας λοιπόν με την εργασία δεν παρέμεινε σταθερή στα χρόνια, μεταβαλλόμενη από μια βιοποριστική δραστηριότητα, σε δραστηριότητα με πρωτίστως ηθικό και σωτηριολογικό περιεχόμενο, και τις τελευταίες δεκαετίες σε παρανοϊκή σχέση ψυχολογικής εξάρτησης, ίσως σαν αποτέλεσμα αναζήτησης ενός ανωτάτου σταδίου αγιότητας, ή, πιο πιθανό, σαν μια στάση απόσχισης απ’ την πραγματικότητα και τις ευθύνες της.

Μιλάω για τους αλκοολικούς της δουλειάς, οι οποίοι για όλα τα προηγούμενα χρόνια παρέμειναν παράδειγμα προς μίμηση και συμμόρφωση, παινεμένοι φάροι της οικονομικής ανάπτυξης και του πλούτου, ιδανικά μοντέλα ανθρώπινης συμπεριφοράς και δυνατοτήτων, δοξασμένοι και τιμημένοι από ένα μέλλον που ήδη τους έγνεφε χαμογελώντας, έτοιμο να τους χαριστεί πλουσιοπάροχα.

Και φυσικά δεν περιλαμβάνω αυτούς οι οποίοι αναγκάζονταν ακουσίως να εξοντώνονται, αλλά αυτούς που από υπερβολική συμμόρφωση ενσωμάτωναν πλήρως την εξωτερική απαίτηση υπερ-εργασίας, μετατρέποντάς την σε εσωτερική επιταγή και ανάγκη. Η καλλιέργεια βεβαίως ατμόσφαιρας workaholism-ου, και η ανάδειξή του σε νέο life-style για δυναμικές και μοντέρνες προσωπικότητες, δεν ήταν άσχετη με τη νέα φάση του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, ο οποίος απαιτούσε ολοκληρωτική υποταγή και αφοσίωση, με τα ανάλογα φυσικά, ανταλλάγματα, που όπως εκ των υστέρων αποδείχτηκε, υστερούσαν σημαντικά μπροστά σε όσα αφαιρούσαν. Ρημαγμένη υγεία, ψυχώσεις, ανισορροπία, αποκοινωνικοποίηση, ενδεείς προσωπικές σχέσεις, και τελικά καθόλου χρόνος και διάθεση για την απόλαυση των υπεσχεμένων.

Η εργασία λοιπόν, σε τέτοια αφύσικα όρια υπερβολής ενδύθηκε με νέα σωτηριολογικά περιεχόμενα, περίπου σαν δέσμευση στη δημιουργία ενός νέου θαύματος, ενός νέου, απύθμενης ευημερίας κόσμου. Η υπερ-εργασία εθεωρείτο ύψιστη αξία, με ταυτόχρονα έκδηλη την καταφρόνια προς αυτούς που επέμεναν να εκτελούν τα καθήκοντά τους με λιγότερο βασανιστικό τρόπο, που μπορούσαν να κοιμούνται φυσιολογικά, που επέμεναν να βγάζουν τα παιδιά τους στο πάρκο οι ίδιοι, που συμμετείχαν στην οικογενειακή και κοινωνική ζωή.

Ακόμα έχω στα μάτια μου τα ντοπαρισμένα και εξαρτημένα ανθρώπινα υπολείμματα της αλαζονείας και της καφεΐνης, να περιφέρονται υστερικά στους διαδρόμους, ανίκανα τελικά να συγκεντρωθούν και να μετατρέψουν την επιδεικτική ενεργητικότητά τους σε κάτι μεστό, ολοκληρωμένο και χρήσιμο.

Δεν χρειάζεται να αναφερθώ σε μελέτες που δείχνουν τις βλαβερές συνέπειες αυτής της πρακτικής. Είναι κάτι, που άλλωστε και μόνη η λογική ή η διαίσθηση μπορούν να το μαντέψουν. Ολοένα και πληθύνουν οι εργαζόμενοι, όσοι φυσικά παραμένουν ακόμα εργαζόμενοι, που είναι πρόθυμοι να ανταλλάξουν ένα μέρος των αποδοχών τους με περισσότερο χρόνο που θα τους επιτρέψει να ανακτήσουν την ανθρώπινη ουσία τους. Πολλοί το έχουν κάνει ήδη και έχουν αποσυρθεί σε μικρότερα μέρη, απασχολούμενοι σε λιγότερο εξαντλητικές εργασίες.

Ενώ η εργασία παράγει πλούτο, εξασφαλίζει σκοπό και νόημα, δίνει ταυτότητα και διευκολύνει τις κοινωνικές σχέσεις, η υπερ-εξάρτηση τα παίρνει όλα πίσω. Σήμερα παρατηρείται μια σημαντική άνιση κατανομή των χρόνων εργασίας, με μια μερίδα να μην εγκαταλείπει ουσιαστικά ποτέ τον εργασιακό χώρο και μια άλλη, είτε να υπο-απασχολείται είτε να παραμένει άνεργη. Μάλλον, θα πρέπει να το ξαναδούμε το θέμα. Ορθολογικά! Αυτό δεν είναι το σύνθημα της εποχής;

Το Σομαλικό Πειρατικό Επιχειρηματικό Μοντέλο

Τις προάλλες μου χτύπησε στο μάτι άρθρο στο Scientific American με τον περίεργο τίτλο «Pirate Economics?: Captain Hook Meets Adam Smith”, γραμμένο απ’ τον πολύ Michael Shermer, τακτικό επιστημονικό συντάκτη του περιοδικού, ιδρυτή της Skeptics Society και εκδότη του περιοδικού Skeptic, ταγμένου στην αποκάλυψη και το ξεμπρόστιασμα ψευδοεπιστημονικών και μεταφυσικών ισχυρισμών.

Ο Shermer κάνει ουσιαστικά μια παρουσίαση του πρόσφατου βιβλίου του Peter Leeson “The Invisible Hook”, (Princeton University Press 2009), όπου λίγο ως πολύ ο συγγραφέας ασχολείται με το πώς το αόρατο χέρι των οικονομικών συναλλαγών συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή ΑΚΟΜΑ και των πειρατών(!), γεγονός που προδιαθέτει τον αναγνώστη να σκεφτεί ότι αν δεν υπήρχαν οι αγορές ακόμα θα σφαζόμασταν μεταξύ μας. Για μένα τουλάχιστον το bias είναι εμφανές και γι αυτό μπήκα στον κόπο να σχολιάσω το δημοσίευμα.

Παρά τις δοξασίες και τους μύθους, που θέλουν την πειρατική κοινωνία μια αναρχική κοινωνία, έχοντας προφανώς στο μυαλό του ο Leeson, καθηγητής οικονομικών παρά ταύτα στο Πανεπιστήμιο George Mason της Ουάσιγκτον, ότι η αναρχική κοινωνία είναι μια καθ’ όλα αιματηρή κοινωνία, οι πειρατές εν τούτοις διακρίνονταν για την συνοχή της ομάδας τους, για τη δημοκρατικότητά τους, αφού εξέλεγαν οι ίδιο τον Καπετάνιο με μυστική ψηφοφορία, για τους κανόνες που έθεταν και ακολουθούσαν πιστά, όπως επίσης και για τους απαράβατους όρους μοιράσματος της λείας από τα ρεσάλτα. Και δεν μένει μόνο εδώ, παρά προεκτείνεται και στους σημερινούς Σομαλούς πειρατές, προσπαθώντας να εξηγήσει τη συμπεριφορά τους βάσει του «αξιώματος» του ατομικού οικονομικού συμφέροντος. Ανάγει δε την κλίση τους προς το επάγγελμα του πειρατή στην έλλειψη ελεύθερων αγορών στην πατρίδα τους, η οποία έλλειψη κάνει τις μαύρες αγορές και την πειρατεία συμπεριλαμβανομένης, ν’ ανθίζουν.

Ως είθισται, σαν πρωτόβγαλτη στο θέμα, έκανα μια βόλτα στο διαδίκτυο για να δω τι παίζει τέλος πάντων μ’ αυτά τα «Οικονομικά της Πειρατείας» κι έμεινα με το στόμα ανοιχτό για το εύρος της βιβλιογραφίας και την οπτική γωνία αντιμετώπισης του φαινομένου. Δεν ξέρω πως, αλλά το να χώνεις τους πειρατές στην οικονομική θεωρία της ορθολογικής επιλογής και να εκπονείς περισπούδαστες οικονομικές αναλύσεις περί του σομαλικού πειρατικού επιχειρηματικού μοντέλου, μου ακούγεται πολύ μεταμοντέρνο, πολύ κυνικό και πολύ προκλητικό. Σαν να θέλεις δηλαδή να κόψεις και να ράψεις την πραγματικότητα στα επικρατούντα μέτρα και σταθμά, ότι όλα είναι επιχείρηση δηλαδή, αγνοώντας παράλληλα όλες τις άλλες παραμέτρους.

Απ’ την άλλη, δεν χρειαζόταν δα και καμιά fancy θεωρία για να μας εξηγήσει ότι οι πειρατές ό,τι κάνανε το κάνανε για το δικό τους συμφέρον και μόνον και όχι για αλλουνού και ότι το ασκέρι ήταν προφανώς πιο αποτελεσματικό στα ρεσάλτα απ’ ότι αν κουρσεύανε κατά μόνας. Και οι μαφιόζοι σε συνδικάτα ήταν οργανωμένοι και ο Βλαστός και η παρέα του συλλογικά αρμέγανε το κράτος και κάποιους άτυχους πολίτες.

«Τι λύσεις μπορεί να δώσει το βιβλίο σας», ρωτάει κάποιος τον Leeson σε συνέντευξη στους New York Times, «στο σύγχρονο πρόβλημα της πειρατείας;».

«Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε», απαντάει ο κ. καθηγητής, «είναι να αναγνωρίσουμε τους πειρατές σαν ορθολογικά δρώντα υποκείμενα για τα οποία η πειρατεία αποτελεί συνειδητή επαγγελματική επιλογή. Κάτι σαν επιχειρηματίες, δηλαδή. Μιας και οι πειρατές ανταποκρίνονται στη λογική κόστους/οφέλους, θα πρέπει να σκεφτούμε τρόπους που ν’ αλλάζουν τη σχέση αυτή και να τους δώσουμε κίνητρα ώστε να εγκαταλείψουν τη συγκεκριμένη επαγγελματική απασχόληση».

Στο ίδιο πνεύμα κινείται και το περιοδικό WIRED, όπου σε εκτεταμένο άρθρο του αναφέρεται και αυτό στα οικονομικά και το business model της πειρατείας των Σομαλών, με το όνομα μάλιστα Cutthroat Capitalism. Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο, κάθε ρεσάλτο κοστίζει γύρω στις $30,000, από τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούν το ακριβότερο εργαλείο δουλειάς, περί τα $20,000 είναι τα ηλεκτρονικά με τα οποία εντοπίζουν ηχητικά το πλοίο από απόσταση, τα υψηλότερα λύτρα που πήραν ήταν γύρω στα $2,500,000, ότι υπάρχουν επενδυτές που απορροφούν το 50% των λύτρων, ότι ένας μέσος Σομαλός κερδίζει γύρω στα $600 ετησίως, ότι το Μογκαντίσου και ολόκληρη η χώρα μαστίζονται από τον πόλεμο, και ότι οι ακτές της Σομαλίας είναι η μεγαλύτερη χωματερή τοξικών και πυρηνικών αποβλήτων, συμπληρώνω εγώ.

Είμαι περίεργη να δω πού το πάνε τελικά. Δεν θα μου φαινότανε απίθανο να εισέβαλαν τελικά στη Σομαλία με σκοπό να την εκσυγχρονίσουν, διαδίδοντας και διδάσκοντας καινοτομικές επιχειρηματικές δράσεις.

Αμάν πια με το Δαρβίνο!

Οι λόγοι που η γέννηση του Δαρβίνου γιορτάστηκε πανηγυρικά αυτή τη χρονιά και συνεχίζει μάλιστα ακάθεκτα να γιορτάζεται ακόμα και στην μικρή μας αντι-επιστημονική χώρα, αποτελούν, κατά τη γνώμη μου, απόρροια εν πολλοίς μιας διεθνούς πολιτικής με στόχο την αποδυνάμωση του φονταμενταλιστικού στρατοπέδου των δημιουργιστών και των ηπιότερων οπαδών του ευφυούς σχεδιασμού, οι οποίοι ακολουθούν μια ιδιαιτέρως επιθετική στάση, κυρίως όμως στην Αμερική. Το συγκεκριμένο μέτωπο έχει βεβαίως πολύ μικρή, έως μηδενική απήχηση στη χώρα μας, λόγω της κυριαρχίας του άλλου φονταμενταλιστικού μετώπου, αυτό των χριστιανών ορθοδόξων, οι οποίοι δεν κόπιασαν ακόμα ν’ ασχοληθούν στα σοβαρά με τον Δαρβίνο και τα λεπτά θέματα της σύγκρουσης επιστήμης και θρησκείας. Για παράδειγμα, ενώ διατρέχουμε ακόμα το έτος Αστρονομίας, αναλογικά με τον Δαρβίνο οι φιέστες ήταν και περιορισμένες και αρκετά άνευρες και χλωμές.

Έτσι, ο Δαρβίνος απέκτησε τέτοια σπουδαιότητα ώστε η γνώση περί αυτού και της θεωρίας της εξέλιξης ν’ αποτελούν και benchmark για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης σε μια χώρα, αλλά και βάση για κρίσεις πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου. Σπάνιο για μια αμιγώς επιστημονική θεωρία να τη σφετεριστεί, διαστρέφοντάς την μάλιστα, ο χώρος της πολιτικής. Και δεν είναι μόνο οι επικρίσεις που απορρέουν από την άγνοια της συγκεκριμένης θεωρίας, για το επίπεδο εξέλιξης μιας κοινωνίας, αλλά είναι και η ερμηνεία κοινωνικών και πολιτισμικών σχέσεων με βάση βιολογικά φαινόμενα που συμβαίνουν σε επίπεδο γονιδίων, όπως αυτό του ανταγωνισμού, προσαρμοστικότητας κ.λ.π. Αλλά, δεν θα επιμείνω εδώ, ως προς το σκέλος αυτό.

Το να ρωτάς τι θέλει ο Δαρβίνος στο Ισλάμ είναι το ίδιο με το να ρωτάς τι θέλει ο φάντης με το ρετσινόλαδο. Κι όμως, ο Δαρβίνος, παρ’ ότι κόκκινο πανί, πήρε τ’ όπλο του και έφερε γύρα τις χώρες του Ισλάμ, ρωτώντας εδώ κι εκεί πόσα πράγματα γνωρίζουνε γι αυτόν. Έτσι, στην Αίγυπτο μόνο το 1/3 των ενηλίκων είχαν ακούσει κάπου, κάποτε το όνομα αυτό, ενώ μόνο το 8% πίστευε ότι οι ενδείξεις που υποστηρίζουν τη θεωρία του είναι αρκετές. Με τους δασκάλους τα πράγματα ήταν ακόμα χειρότερα. Επίσης, σε έρευνα σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο των Αραβικών Εμιράτων μόνο το 15% των καθηγητών είχε κάποια καλή γνώμη για τον Δαρβίνο.

Φαντάζομαι ότι η συγκεκριμένη έρευνα θα είχε τα ίδια πάνω κάτω αποτελέσματα και σε άλλες αραβικές χώρες, μιας και το τελικό συμπέρασμα ήταν ότι η εκπαίδευση στο Ισλάμ πάει κατά διαόλου, παρά τα μεγάλα ποσά που διατίθενται γι αυτή, ειδικά σε κάποιες απ’ αυτές, όπως Λιβύη, Συρία, Σαουδική Αραβία. Και ο λόγος, η επικυριαρχία της θρησκείας κ.λ.π. Λίγο θέλει δηλαδή, να θεσπιστεί ανάμεσα στους άλλους δείκτες που κατατάσσουν μια χώρα και ένα νέος δείκτης, ο «δείκτης Δαρβίνου».

Χωρίς να θέλω να εμπλακώ στην επιστημονική βάση της θεωρίας της εξέλιξης, την οποία άλλωστε δε γνωρίζω σε λεπτομέρειες, ούτε άλλωστε κανείς την γνωρίζει ακόμα επακριβώς, θα ήθελα να πω ότι μ’ ενοχλεί αρκετά το γεγονός ότι έχει πλέον ξεφύγει από τα στενά πλαίσια των ερευνητών και των εργαστηρίων, έχοντας μετατραπεί σε εργαλείο πολιτικής και διαχωρισμού, με τα σκληρά ερωτήματα που διατυπώνει: «Είσαι ή δεν είσαι με τον Δαρβίνο». Ενώ η θεωρία και η γνώση της κάθε άλλο παρά πλήρης είναι, εν τούτοις οι σκεπτικιστές κινδυνεύουν να γίνουν άμεσος στόχος και να στιγματιστούν σαν θρησκευόμενοι και το χειρότερο σαν δημιουργιστές.

Πριν κλείσω, θα ήθελα να σας μεταφέρω λίγα πράγματα από ένα άρθρο που διάβασα στο "Nature", και περίληψή του στο Science Daily, σχετικά με ένα μοναδικό πείραμα που διήρκεσε 20 χρόνια, κατά τη διάρκεια του οποίου και σ' ένα σύνολο 40,000 γενεών, μπόρεσαν να μελετήσουν τις μεταλλάξεις και την αποκτηθείσα ή μη-αποκτηθείσα προσαρμοστικότητα του βακτηριδίου E. coli . Η εξέλιξη δηλαδή στο πιάτο μας! Ένα από τα βασικά ευρήματα ήταν ότι η οι μεταλλάξεις στο γονιδίωμα και η προσαρμοστικότητα δεν είχαν την ίδια εξέλιξη. Παρά την επικρατούσα θεωρία ότι γονιδίωμα και προσαρμοστικότητα συμβαδίζουν, ενώ το γονιδίωμα μέχρι την 20,000 γενιά εξελισσόταν με ένα σταθερό ρυθμό, η προσαρμοστικότητα φαινόταν αντίθετα να επιβραδύνεται, δηλαδή πολλές μεταλλάξεις παρέμεναν τυφλές.

Παρά ταύτα, μετά απ' τη γενιά αυτή, συνέβη κάτι το αναπάντεχο και συγκλονιστικό, δηλαδή παρατηρήθηκε μια απότομη μεταβολή του ρυθμού μεταλλάξεων με ανάλογη μεταβολή και της προσαρμοστικότητας. Ενώ πριν είχαν σημειωθεί μόνο 45 μεταλλάξεις, μετά το απότομο πήδημα οι μεταλλάξεις έφτασαν στις 653.

Ο ένας λόγος που αναφέρθηκα στο συγκεκριμένο πείραμα είναι ότι η όλη συμπεριφορά των βακτηριδίων μου θύμισε τη θεωρία του Stephen Jay Gould, (κυνηγημένος και αυτός απ’ τους «ορθόδοξους» δαρβινιστές), περί διακοπτόμενης εξέλιξης, «Punctuated Equilibria», βασικές παραδοχές της οποίας, μαζί με προσεγγιστικά μοντέλα είχα παρουσιάσει στην ανάρτηση «Κατανοώντας την Εξέλιξη μέσω των Αμμολόφων». Ο άλλος λόγος είναι για να δείξω την αντιεπιστημονικότητα του να οχυρώνεσαι πεισματικά πίσω από μια θεωρία της οποίας οι διάφορες πτυχές μάλιστα, μόλις τώρα έχουν αρχίσει να μπαίνουν στο μικροσκόπιο.

Διεθνές Φεστιβάλ Επιστημονικών Ταινιών

Ξεκινάει την Τετάρτη το

Διεθνές Φεστιβάλ Επιστημονικών Ταινιών

Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Βασ. Κων/νου 48, Αθήνα


ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ

Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2009 / Περιβάλλον-Φυσικές Καταστροφές
15:00-15:57 Περίεργο: Επιβίωση, ΗΠΑ, 2007
16:00-16:52 Κυνηγός Σπόρων, Αυστραλία, 2008
16:55-17:22 Μίλια Φαγητού, ΗΠΑ, 2008
17:25-18:17 Η Σκοτεινή Πλευρά του Φωτός, Γερμανία, 2008
18:20-19:09 Καταστροφή, Ηνωμένο Βασίλειο, 2008
19:20-20:17 Τα Μυστικά των Νεκρών: Βυθισμένη Ατλαντίδα, ΗΠΑ, 2007
20:20-21:10 Η Μεγάλη Έκρηξη της Tunguska, Γερμανία, 2008
21:15-22:07 Tsunarisk: Κατανοώντας μια Καταστροφή, Γαλλία, 2007


Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2009 / Εξέλιξη-Βιολογία
15:00-15:53 Κάρολος Δαρβίνος-Ο Ιερέας του Διαβόλου;, Γερμανία, 2009
16:00-16:40 Allan Wilson: Ο Εξελικτικός, Nέα Ζηλανδία/ΗΠΑ, 2008
16:45-17:42 Ο Άρχοντας των Μυρμηγκιών, ΗΠΑ, 2008
17:50-18:19 Φτάνοντας στον Ουρανό, Γερμανία, 2008
18:25-19:55 Κάτι Τρέχει με τα Είδη, Γαλλία, 2007
20:00-21:16 Εντυπωσιακά Ζώα στη Μήτρα, Ηνωμένο Βασίλειο, 2008
21:20-22:05 Το Μυστικό της Μακροζωίας, Καναδάς, 2008


Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2009 / Νευροεπιστήμες-Ψυχολογία-Ψυχιατρική
15:00-15:55 0,9 Αμπέρ, Iταλία, 2008
16:00-16:53 Η Αφύπνιση είναι ο Νέος Ύπνος, Aυστραλία, 2008
17:00-18:34 Η Αναζήτηση της Μνήμης:O Νευροεπιστήμονας Eric Kandel, Γερμανία, 2008
18:45-19:37 Το Κρυφό Πρόσωπο του Φόβου, Ιταλία/Γαλλία, 2008
19:40-21:33 Το Μουσικό Ένστικτο: Επιστήμη και Τραγούδι, ΗΠΑ, 2008
21:40-22:37 Περίεργο: Νους/Εγκέφαλος/Μηχανή, ΗΠΑ, 2007


Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2009 / Ιατρική-Θετικές Επιστήμες
15:00-15:43 Πολεμώντας τα Υπερμικρόβια, Γερμανία, 2008
15:50-16:38 Αθανασία, Γαλλία, 2008
16:45-17:39 Πώς ο Κέβιν Μπέικον Θεράπευσε τον Καρκίνο, Aυστραλία, 2008
17:45-18:36 O2: Το Μόριο που Δημιούργησε τον Κόσμο μας, Αυστρία, 2008
18:40-19:32 Σπάζοντας των Κώδικα των Χρωμάτων, Aυστραλία, 2008
19:40-20:40 Τα Μυστικά του Παρθενώνα, ΗΠΑ, 2008
20:45-21:37 Η Μηχανή του Χρόνου, Ελβετία, 2008


Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2009 / Διάστημα-Αστρονομία
15:00-15:53 Το Μυστήριο των Νεφών, Δανία, 2008
15:55-16:19 Τηλεσκόπια του Αόρατου, Γαλλία, 2008
16:25-17:38 Αποκρυπτογραφώντας την Επιστήμη: Νέες Όψεις του Ήλιου, Ιαπωνία, 2008
17:50-19:21 Ταξίδι στην Άκρη του Σύμπαντος, Ηνωμένο Βασίλειο, 2008/2009
19:25-20:25 Τερατώδης Μαύρη Τρύπα, ΗΠΑ, 2008
20:30-21:22 Η Κινούμενη Γη, Δανία, 2009
21:25-21:55 Πολική Σκόνη, Γαλλία, 2007


Οι ταινίες που θα βραβευθούν, θα προβληθούν την Δευτέρα 26 Οκτωβρίου στο Κτήριο της Οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου.

Να μη λείψει κανείς!!!

Οι «Άλλοι» των Ψηλών Βουνών

Παρασκευή βράδυ, σε σπίτι φίλων που μόλις είχαν γυρίσει από πολυήμερο trekking στα βουνά της βόρειας Ινδίας, στα χαμηλά των Ιμαλαΐων και μέχρι τα 5,000 μ. δηλαδή, κι όχι παραπάνω, χάζευα με έξαψη όσες φωτογραφίες είχαν καταφέρει να τραβήξουν τις ώρες που δεν έβρεχε, τις ώρες που δεν αναγκάζονταν να περάσουν κάποιο ορμητικό ρέμα, τις ώρες που δεν είχαν τις αισθήσεις τεντωμένες μπρος τις απαιτήσεις ρημαγμένων παγετώνων με τις απύθμενες, κρυφές ή φανερές, ρωγμές.

Στα χαμηλά, εκεί που τελειώνει ο δρόμος και αρχίζει πια η αναμέτρηση με το βουνό, η ζέστη πολλή, ενώ στο πέρασμα στα ψηλά, το κρύο αφόρητο. Και ανάλογος κι ο εξοπλισμός που πρέπει να καλύπτει όλες αυτές τις διαφορετικές κλιματικές ζώνες, και φυσικά οι σκηνές, οι υπνόσακοι, οι χύτρες, τα φαγητά, το νερό, τα ξύλα για τα ψηλότερα γυμνά και παγωμένα μέρη, τα σχοινιά, το φαρμακείο και άλλα ποικίλα χρειαζούμενα για τα καθημερινά και τ’ αναπάντεχα.

Βοηθοί πολύτιμοι σε τέτοιου είδους περπατήματα, οι σέρπας. Γεννημένοι στα βουνά και μαθημένοι στα υψόμετρα, με στοιχειώδη δικό τους εξοπλισμό, ούτε καν ένα ζευγάρι παπούτσια της προκοπής, δεν το ‘χουν σε τίποτε να ζαλικώνονται τον εξοπλισμό των άλλων και να σκαρφαλώνουν και να ισορροπούν ανάλαφροι και ακριβείς, με την πυξίδα και τον χάρτη ενσωματωμένα σε μόνιμη θέση στο κεφάλι τους. Και πάντα αλάνθαστοι.

Τους έβλεπα στις φωτογραφίες, τους περιεργαζόμουν με προσοχή, χωρίς όμως να μπορώ να ξεχωρίσω πρόσωπα και διαθέσεις. Ένα ασκέρι από 35 άτομα, μονίμως φορτωμένοι, με το κεφάλι κάτω σκυφτοί, και μονίμως σε κίνηση. Ακούραστοι, εξυπηρετικοί, ευγενικοί, αλλά από άλλα μέρη, από άλλους κόσμους. Τι να πεις, τι να σου πουν. Θαρρείς, δεν ήταν μάνα αυτή που τους έφερε στον κόσμο, παρά τίποτε μυστήρια πνεύματα και ξωτικά των βουνών, παρά τίποτε αλλόκοτοι θεοί, απ’ αυτούς με τα δεκάδες χέρια που βλέπουμε να πλημμυρίζουν μοναστήρια και ναούς.

Είχαν τελειώσει πια οι φωτογραφίες, το μπουκάλι με το κρασί είχε πιάσει πάτο και η νοερή περιπλάνηση στα υψίπεδα ανάμεσα στα σύνορα Ινδίας και Νεπάλ, έσβηνε κι αυτή σιγά-σιγά. Μόνο κάτι τελευταίες έμεναν από τη στιγμή του αποχαιρετισμού της ομάδας με τους σέρπας.

«Οι μισοί, τράβηξαν κατά Νεπάλ μεριά, κι οι άλλοι μισοί κατά Ινδία», ήταν ο επίλογος της φίλης μου. «Και πέρασαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Άνοιξαν μάλιστα και τα κινητά τους, έπιασαν σήμα, και χαμογέλασαν ευχαριστημένοι που οι δικοί τους ήταν στη θέση τους, περιμένοντάς τους να τους περιποιηθούν και να τους ξεκουράσουν».

Δεν ξέρω πως, αλλά αυτή η τελευταία φράση που ‘ρθε και με προσγείωσε, γκρέμισε όλη την εικόνα που είχε πλάσει η φαντασία μου για τους ανθρώπους αυτούς. Ξαφνικά τους έφερα πάλι πίσω και τους προσάρμοσα στη γη, τους άλλαξα πλαίσιο, τους ένοιωσα κοντινούς και οικείους. Δεν ήταν πια οι αγέρωχοι και μυστηριώδεις σέρπας οι δαμαστές των βουνών και των χιονοστιβάδων, οι δίχως όνομα και ζωή, οι μυθικοί απόγονοι του Yeti, αλλά άνθρωποι κανονικοί, ίδιοι κι απαράλλαχτοι όπως κι εμείς, που θα ‘χαν σχέσεις πιθανόν με τη Νokia, που θα έβριζαν πιθανόν κάποια αντίστοιχη Vodafone των Ιμαλαΐων γα τις υπερχρεώσεις και τις κακές συνδέσεις, που θα ‘χαν μάνες, πιθανόν κι αυτές με κινητό στις παράγκες τους να περιμένουν, που, που, που...

Τελικά, τι τα θες τι τα γυρεύεις, αυτό που δεν μπόρεσα να δω μέσα στις τόσες φωτογραφίες, μ’ έκανε να το συνειδητοποιήσω στ’ αναπάντεχα ένα κινητό.

Κι ύστερα μου μιλάς για τον «Άλλον». Πες μου λοιπόν, πολύξερε, πώς θα τον συναντήσω τον «Άλλον» άμα δεν έχει κινητό;

Ωδή στις Νταλίκες

Η Εθνική τη νύχτα θα ήταν βαρετή αν δεν υπήρχαν οι νταλίκες να την αιμοδοτούν και να τη λαμπρύνουν. Εστεμμένες βασίλισσες των νυχτερινών δρόμων, κυρίαρχες περίλαμπρες αρχόντισσες, επιβλητικές μεγαλοκυράδες, φορτωμένες γιορντάνια και φλουριά, φωτεινά περιδέραια και χρυσοποίκιλτες μετώπες που αναβοσβήνουν, προκαλούν και προσκαλούν.

Μυστηριώδεις ανατολίτισσες, που καθηλώνουν με τον όγκο τους, μαγνητίζουν τα βλέμματα με τα πλουμιστά τους στολίδια, ξελογιάζουν τα μυαλά για τα ταξίδια τους.

Αλλόκοσμες, ξεχωριστές υπάρξεις. Παντοδύναμα ξωτικά της νύχτας, που με το πρώτο φως της μέρας αποσύρονται στην αφάνεια και την ασημαντότητα.

Παρά ταύτα απρόσιτες, με το πρόσωπο τυλιγμένο σ’ έναν κατάμαυρο μανδύα. Σκοτεινό πίσω απ’ τα τζάμια, που παρά τα τόσα φώτα και φωτάκια παραμένει άγνωστο, αδιαπέραστο κι αλλόκοτο, τροφή στη φαντασία που καλείται ν’ αρχίσει πάλι να πλέκει νυχτερινές ιστορίες.

Κι όμως, μια κατακόκκινη καρδιά που πάλλεται, εκεί στην κάτω άκρη του παρμπρίζ, μια κατακόκκινη γιρλάντα σε σχήμα καρδιάς που αναβοσβήνει, έρχεται να μας θυμίσει πως κι οι νταλίκες έχουνε ψυχή. Και τι ψυχή! Που στάζει αίμα!

Υπουργείο Τουρισμού και Θρησκευμάτων

Σχετικά με τη μετονομασία αρκετών υπουργείων από τη νέα κυβέρνηση θα ήθελα να κάνω μερικές παρατηρήσεις/διορθώσεις. Δεν προτίθεμαι ν’ ασχοληθώ με το νέο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, καθ’ ότι δεν θεωρώ τον εαυτό μου αρμόδιο, αλλά με το νέο Υπουργείο Παιδείας, δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Θα αντιπαρέλθω το «δια βίου μάθησης», ευχόμενη να μην απευθύνεται στους αιώνιους φοιτητές και θα σταθώ στο «θρησκευμάτων».

Όχι, όχι, δεν είναι ότι με πειράζει το «Θρησκευμάτων», αλίμονο! Αυτό που με πειράζει είναι ότι βρίσκεται σε λάθος θέση. Το σωστό θα ήταν να είχε περιληφθεί στο Υπουργείο Τουρισμού, κάτω από τη νέα επωνυμία «Υπουργείο Τουρισμού και Θρησκευμάτων», καθ ότι έχω παρατηρήσει ότι ο μεγαλύτερος όγκος τουριστικής κίνησης κατευθύνεται προς μοναστήρια, εκκλησίες, σκηνώματα, κ.λ.π., όπως για παράδειγμα, Παναγία της Τήνου, Παναγία Σουμελά, Μοναστήρι της Πάτμου, Μοναστήρια του Αγ. Όρους, Μετέωρα, εκκλησίες Αγ. Ραφαήλ, Αγ. Νεκταρίου, Παπαροκάδες, Αγ. Βησσαρίων, Μονή Αγ. Λαύρας, Μονή Φιλοσόφου, Μονή Θεοτόκου Αναφωνήτρας (Ζάκυνθος), Ναός Αγ. Ανδρέα (Πάτρα), κ.α., γεγονός που θα δικαιολογούσε αυτό το πάντρεμα των ονομάτων.

Διαβάζω ότι μόνο στο εσωτερικό της χώρας διακινούνται προς τα πάσης φύσεως Μοναστήρια περισσότερα από 300.000 άτομα, κάθε χρόνο. Το νούμερο αυτό, το βρίσκω πολύ συντηρητικό, αν λάβω υπ’ όψιν μου τα εκατοντάδες πούλμαν που βλέπω να κινούνται κάθε σαββατοκύριακο στις εθνικές οδούς της χώρας, διακινώντας χιλιάδες θεούσες, θεούσους αλλά και θαμώνες ΚΑΠΗ.

Πιστεύω ότι ακόμα υπάρχει καιρός η κ. Γκερέκου να επιληφθεί του θέματος.

"Ο Καφές Προκαλεί Καρκίνο!!!"

Στην Ελλάδα είναι γεγονός ότι η δημοσιογραφία σε επιστημονικά θέματα δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη. Τα αντίστοιχα άρθρα είναι συνήθως αναδημοσιεύσεις ξένων εφημερίδων ή πρακτορείων, όπου επιπλέον σπάνια αναφέρεται και η πηγή τους, και συνήθως πραγματεύονται περιθωριακές ή ευτράπελες πλευρές της επιστήμης, κυρίως για να ψυχαγωγήσουν και όχι να ενημερώσουν ή να μυήσουν τον μέσο μη ειδικό αναγνώστη σε καινούργιους και θαυμαστούς κόσμους. Είναι χαρακτηριστικό ότι το σύνολο των κειμένων-παρωδία που έγραψα και καταχώρησα στο blog κάτω από την ετικέτα ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ/ΣΑΡΚΑΣΤΙΚΑ προέρχεται από άρθρα τα οποία αλίευσα από τον ημερήσιο τύπο.

Ενώ οι σοβαρές χώρες καταβάλουν σημαντικές προσπάθειες για την εκλαΐκευση και διάδοση όχι μόνο των νέων επιτευγμάτων της επιστήμης, αλλά κυρίως του τρόπου σκέψης και της μεθοδολογίας που βρίσκεται πίσω από αυτά, εδώ αρκούμαστε στο αναμάσημα και στο πασάλειμμα. Ευτυχώς που κάποια ιδρύματα στην Αθήνα καταβάλουν προσπάθεια τα τελευταία χρόνια να φέρουν σε επαφή την επιστημονική κοινότητα με το γενικό κοινό. Τέτοια είναι το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, με τις καθιερωμένες πια διαλέξεις της Τρίτης πάνω σε θέματα απ’ όλους τους τομείς των θετικών και θεωρητικών επιστημών, το Βρετανικό Συμβούλιο με το «Καφενείο της Επιστήμης», αλλά σε όχι συστηματική βάση, το Ευγενίδειο Ίδρυμα με διαλέξεις και παρουσιάσεις βιβλίων, και αραιά και που το Megaron Plus ή κάποιος άλλος φορέας που μου διαφεύγει.

Δεν χρειάζεται να πούμε πόσο απαραίτητη είναι η εξοικείωση του πολίτη με τα νέα επιστημονικά ρεύματα και επιτεύγματα, ώστε να μπορεί να διαβάζει, να καταλαβαίνει, να κρίνει και ν’ αποφασίζει για το τι στάση θα κρατήσει σε θέματα που άπτονται της υγείας της δικής του και του πλανήτη. Ειδικά στα θέματα υγείας και διατροφής δεν φτάνει που είναι κι από μόνα τους μπερδεμένα και αντιφατικά, μπλέκονται και ανίδεοι ή επιπόλαιοι διαμεσολαβητές και η εικόνα που βγαίνει στο τέλος προς τα έξω είναι πιο μαύρη κι από τα πριν.

Για το λόγο αυτό θα δώσω μερικές οδηγίες για το πώς θα πρέπει να διαβάζονται τα άρθρα που δημοσιεύονται στον τύπο και σαν παράδειγμα θα ασχοληθώ με αυτά που αφορούν την υγεία.

Αν ενώ, πίνοντας τον καφέ σας και διαβάζοντας χαλαρά και με κέφι την εφημερίδα σας, πέσει το μάτι σας σε άρθρο με τίτλο «Ο καφές προκαλεί καρκίνο», μη χάσετε την ψυχραιμία σας, παρά προσπαθήστε να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο. Κάπου σε κάποια γραμμή ή σε κάποια υποσημείωση, αν ο συντάκτης έχει ακόμα την παραμικρή σχέση με την δεοντολογία, θα δείτε γραμμένο ότι οι έρευνες αφορούν ποντίκια, ότι ο καφές δεν είναι αυτό το κοινό νερομπούλι που γνωρίζουμε, αλλά πρόκειται για super συμπυκνωμένες δόσεις σε ενέσιμη μορφή και ότι η σχέση μεταξύ αυτού του καφέ και της εμφάνισης καρκίνου κάθε άλλο παρά τεκμηριωμένη είναι.

Δεν χρειάζεται να πούμε ότι το προηγούμενο παράδειγμα αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της αντίστοιχης δημοσιογραφίας. Τι κάνουμε λοιπόν; Τι πρέπει να προσέχουμε; Ιδού λοιπόν μια μικρή λίστα κρίσιμων ερωτημάτων που πρέπει να υποβάλλουμε στον εαυτό μας. Τον οδηγό αυτό, που βρίσκεται στο «Bad Science Net», συνέταξε η Dr Alicia White.

1. Υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση των όσων ισχυρίζεται το άρθρο;
Δηλαδή ποια δημοσιευμένη επιστημονική εργασία χρησιμοποίησε για πηγή; Εδώ, όπως επισημαίνει η Dr. White, όσα αναφέρονται σε πρακτικά συνεδρίων δεν θα πρέπει να τα πάρουμε και πολύ στα σοβαρά, γιατί αποτελούν κατά πλειοψηφία έρευνες σε προκαταρκτικό στάδιο.

2. Έγιναν κλινικές εφαρμογές σε ανθρώπους;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι πολύ κρίσιμη γιατί άλλο πράγμα μια θεραπεία να πετυχαίνει σε καλλιέργεια κυττάρων, άλλο σε ζώα και άλλο σε ανθρώπους. Πολλές φορές θεραπείες που δούλεψαν σε ζώα δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα στον άνθρωπο, αλλά και το αντίστροφο.

3. Πόσοι άνθρωποι πήραν μέρος στην κλινική μελέτη, εφ’ όσον διεξήχθη;
Εδώ καταλαβαίνετε τη διαφορά ανάμεσα σε μια κλινική δοκιμή σε χιλιάδες ή δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και ανάμεσα σε καμιά δεκαριά. Όταν το δείγμα είναι μικρό, μην πολυπιστεύετε τα αποτελέσματα. Ό,τι καλό ή κακό είναι θαμμένο μέσα σε μια θάλασσα θορύβου.

4. Υπήρχε «ομάδα ελέγχου;»
Η ομάδα αυτή, η οποία δεν υπόκειται στην υπό δοκιμή θεραπευτική αγωγή είναι απαραίτητη για να δούμε συγκρίνοντας κατά πόσο η θεραπεία δουλεύει ή όχι στην ομάδα η οποία λαμβάνει τη θεραπεία.

5. Έχει σχέση ο τίτλος με τα όσα αναγράφονται στο άρθρο;
Συνήθως για λόγους marketing δεν υπάρχει και μεγάλη σύμπτωση. Μπορεί για παράδειγμα ο τίτλος να λέει ότι οι «ντομάτες ελαττώνουν τον κίνδυνο καρδιακού επεισοδίου», αλλά το κύριο άρθρο να αναφέρεται στην ελάττωση της αρτηριακής πίεσης. Είναι παραπλήσιο, αλλά όχι το ίδιο.

6. Ποιος χρηματοδότησε την έρευνα;
Νομίζω ότι μετά από τα όσα έχουμε γράψει για τη διαπλοκή φαρμακευτικών εταιριών, πανεπιστημίων και ινστιτούτων, δεν θα χρειαστεί να προσθέσω κάτι παραπάνω.

Και τέλος
7. Πού μπορούμε να βρούμε περισσότερες πληροφορίες;

Στο ερώτημα αυτό μια απάντηση που έχω είναι τα reviews της βιβλιοθήκης του δικτύου Cohrane , "the reliable source of evidence in health care". Γιαυτό σκοπεύω να κάνω χωριστή παρουσίαση. Στο μέλλον, μάλλον.

Η Εξουσία των Ειδικών

Η Πολιτική είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση για ν’ αφεθεί στα χέρια των ειδικών και των εχόντων και κατεχόντων τίτλων σπουδών. Εδώ, το «the more, the better» μάλλον δεν ισχύει. Είναι διάχυτη η αντίληψη ότι καλύτερη διακυβέρνηση μπορεί να εξασφαλιστεί μέσα από την αντιπαράθεση βιογραφικών και μέσα από την επικράτηση του πλουσιότερου εξ αυτών.

Θα αντιπαρέλθω του υπαρκτού ζητήματος του πώς παράγονται και συντάσσοντα τα βιογραφικά σημειώματα, μιας και το θέμα το έχω αναπτύξει σε παλιότερες αναρτήσεις, και θα δεχτώ ότι όντως τα αναγραφόμενα στοιχεία αντιστοιχούν πιστά στην πραγματικότητα του βίου αυτού που τα υποβάλει.

Η αυθεντία των ειδικών ήρθε στην εποχή μας να αντικαταστήσει την αυθεντία της παράδοσης προηγούμενων αιώνων και τα εξ αποκαλύψεως δόγματα του θρησκευτικού ιερατείου. Επ’ ουδενί λόγω σκοπεύω να υπερασπιστώ την ανωτερότητα του είδους αυτού της γνώσης έναντι αυτής που προέρχεται από τον ορθό λόγο και τα τεκμήρια που παρέχει η πραγματικότητα. Αλλά ανάμεσα στο σημείο αυτό και στην ολοκληρωτική παράδοση στην δήθεν ηθική ανωτερότητα των ειδικών και στην αναγνώριση του δικαιώματος να παρεμβαίνουν και να διαμορφώνουν ποικίλες πτυχές της ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας, νομίζω ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση. Η αντίρρηση αυτή περιλαμβάνει τόσο τους ειδικούς που καλούνται να παράσχουν συμβουλές για το πώς θα μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, για το πώς θα ερωτευθούμε, για το πώς θα διευθετήσουμε τις σχέσεις μας, όσο και αυτούς που θα κληθούν να συνδράμουν τους πολιτικούς.

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η ύπαρξη των ειδικών των ίδιων, όσο η πολιτικοποίηση της γνώμης τους, δηλαδή η ανάδειξή της σε καθοριστική συνιστώσα των πολιτικών αποφάσεων και δράσεων.

Η σημερινή αντίληψη περί αυθεντίας, που βασίζεται στην ενασχόληση με ένα μόνο θέμα είναι διαφορετική από την αρχική της έννοια που είχε σαν περιεχόμενο την εμπειρία και την επιδεξιότητα. Η ευθραυστότητα και αναξιοπιστία της πολιτικής αυθεντίας είχε σαν αποτέλεσμα οι πολιτικοί να μεταβιβάσουν μέρος της εξουσίας τους στους ειδικούς, ευελπιστώντας να αναπληρώσουν με τον τρόπο αυτό ό,τι τους έλλειπε σε κύρος και αξιοπιστία. Έτσι, οι κυβερνήσεις ανακαλύπτουν ότι η γνώμη των ειδικών αποτελεί απαραίτητη νομιμοποιητικό παράγοντα των δικών τους πολιτικών. Η επίκληση δε της γνώμης τους έχει σαν τελική συνέπεια τρέχοντα ζητήματα να μετατοπίζονται από το χώρο της πολιτικής στο χώρο της τεχνικής επίλυσης.

Εξ ορισμού, ο ειδικός γνωρίζει ένα συγκεκριμένο θέμα σε βάθος, γεγονός όμως που περιορίζει τη γνώση σε άλλα θέματα, ακόμα και παρεμφερή. Η κυριότερη όμως επίπτωση είναι ότι εμποδίζει τη γενικότερη θέαση επί των προβλημάτων και συσκοτίζει τους τρόπους που αυτά συναρθρώνονται. Καθήκον του πολιτικού είναι ακριβώς αυτό: η συνάρθρωση και η αξιοποίηση της γνώμης των ειδικών σε επί μέρους τεχνικά θέματα, γνώση η οποία θα βοηθήσει στη λήψη πολιτικών αποφάσεων για το γενικότερο συμφέρον και όχι το αντίθετο.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η επιστημονική αυθεντία κάποιου, όπως ο γιατρός, ο μηχανικός, ο νομικός κ.λ.π., είναι διαφορετικής υφής από την αυθεντία των ειδικών που περιγράψαμε, μιας και οι πρώτοι δεν καλούνται να θεσπίσουν κανόνες για το σύνολο. Οι ειδικοί μπορεί να γνωμοδοτούν, δεν μπορούν όμως να αποφασίσουν ούτε και να επιβάλουν πολιτικές διαχείρισης. Επιπλέον, ορισμένες θεματικές περιοχές δεν είναι άμοιρες ιδεολογικής φόρτισης, όπως για παράδειγμα τα οικονομικά ή η διαχείριση του περιβάλλοντος, γεγονός που μπορεί από μόνο του να θέσει υπό αμφισβήτηση την αυθεντία κάποιου ειδικού, μιας και για το ίδιο θέμα μπορεί να βρεθούν πολλοί με τον ίδιο τίτλο.

Η βαθμιαία παράδοση της εξουσίας τα τελευταία χρόνια από αυτούς που έχουν εξουσιοδοτηθεί να την ασκήσουν, σε μη-αιρετούς τεχνοκράτες, όπως για παράδειγμα στη ευρωπαϊκή ένωση, δείχνει αν μη τι άλλο βαθιά περιφρόνηση προς τους πολίτες και στις ικανότητές τους να γνωρίζουν τον κόσμο. Ενώ από την άλλη μεριά, οι επικριτές της τεχνοκρατικής άσκησης της εξουσίας και του ελιτίστικου και αντιδημοκρατικού προσανατολισμού της, συνήθως αποπέμπονται σαν αφελείς καθώς τους προσάπτουν ότι δεν μπορούν να κατανοήσουν την πολυπλοκότητα της νεωτερικότητας. Κάτω από την οπτική αυτή μεγαλώνει ολοένα ο σκεπτικισμός στο κατά πόσο ο λαός μπορεί να ανταποκριθεί στο ρόλο του υπεύθυνου πολίτη. Ρόλο, που για το λόγο αυτό ανατίθεται στα στιβαρά χέρια των ειδικών. Η δυσπιστία δε, για την καταλληλότητα του εκλογικού σώματος, κάθε άλλο παρά απούσα είναι και από τον δικό μας καθημερινό δημόσιο διάλογο, είτε ρητά εκφράζεται αυτή, είτε υπόρρητα.

Δεν ενοχλούν οι ειδικοί, αλλά η πολιτικοποίηση του ρόλου τους, που οδηγεί στην καταστρατήγηση βασικών κανόνων της δημοκρατικής λογοδοσίας και ενθαρρύνει τους πολιτικούς στο να κρύβονται πίσω από προβλήματα μεταθέτοντάς τα ως τεχνικά ζητήματα στους τεχνοκράτες για να τα επιλύσουν.

Και η ενασχόλησή μου με τους «χοντρούς» δεν πηγάζει ούτε από προσωπικά βιώματα, ούτε από την καλή μου διάθεση να τους υπερασπιστώ, παρά από την θέλησή μου να καταδείξω ότι αυτό που συνέβη και με τους καπνιστές, (τους οποίους ούτε κι αυτούς υποστηρίζω), δηλαδή η στοχοποίηση μιας ατομικής συνήθειας και ενός ατομικού σωματικού χαρακτηριστικού, εντάσσεται σε αυτό που ονομάζεται «πολιτικοποίηση της Υγείας».

Ο επιστημονικός λόγος, με την αρκετά μειωμένη αξιοπιστία του τα τελευταία χρόνια, μετατρέπεται από την απλή παράθεση παρατηρήσεων και ερευνών, σε ηθική προσταγή και οι περιγραφικές αναφορές του σε κανονιστικές αρχές του δημόσιου και ιδιωτικού βίου.

Υ.Γ. Ανάπτυξη του θέματος στο «The Tyranny of Expertise» του Frank Furedi .

Τα Ωραία Βουνά

Δεν ξέρω αν το πήρατε χαμπάρι, αλλά έχουμε φθινόπωρο. Και το φθινόπωρο είναι η εποχή που αρχίζουν οι βροχές, που τα δέντρα ρίχνουν τα φύλλα και οι πεζοπόροι παίρνουν τα βουνά. Ειδικά, όταν τα βουνά είναι δασωμένα με οξιές που τέτοια εποχή αρχίζουν και παίρνουν τα πιο γήινα από τα χρώματα της γης.

Δεν χρειάζεται να τρέχουμε στο Vermont να τα θαυμάσουμε . Δόξα τω θεώ η χώρα μας έχει πολλά και ωραία βουνά. Και πολλά καλά μονοπάτια που τα διατρέχουν. Και πολλούς καλούς ανθρώπους που τα περπατούν, τα συντηρούν και δεν τα αφήνουν να χορταριάσουν και να χαθούν στο χρόνο.

Οι παρακάτω φωτογραφίες είναι από τα Πιέρια όρη.

Στο βάθος ο Όλυμπος, όπου διακρίνονται ο Μύτικας και το Στεφάνι.

Περιοχή κοντά στην κορυφή Φλάμπουρο, (διακρίνεται στα δεξιά) στα 2,000 περίπου μέτρα.

Εδώ μια από τις λίμνες του Αλιάκμονα κοντά στο Βελβεντό, όπως φαίνεται από το εξαιρετικό καταφύγιο του ΣΕΟ Κοζάνης στα 1945 m, καθιστώντας το ένα από τα υψηλότερα της χώρας.

Και πιο κάτω, κάποιοι "κούκοι" που αντί να βρίσκονται στις θέσεις τους και να μας δείχνουν το δρόμο, τους πιάσαμε στα πράσα να χαζολογούν και να κουτσομπολεύουν.

The Nanny State

Η ιστορία για την κοινωνική βλαπτικότητα των χονδρών καλά κρατεί. Μετά τις εισηγήσεις κάποιων influential think tanks στην Αμερική για την φορολόγησή τους, στην Αγγλία αρχίζει να καλλιεργείται μια άλλη αποτελεσματικότερη σκέψη: Το ζύγισμα των ζευγαριών που αποφασίζουν να κάνουν παιδιά. Στην προκειμένη περίπτωση μια θεόχοντρη μαία ματρόνα, εντεταλμένη φορέας της κεντρικής πολιτικής του κράτους για την προαγωγή της χώρας από κοινωνία σκεμπέδων σε κοινωνία top-models, θα τραβάει απ’ το αυτί όσους απερίσκεπτους γονείς τολμούν να φέρουν στον κόσμο παιδιά, άπαξ και βρεθούν να ζυγίζουν πάνω από ένα ορισμένο κατώφλι βάρους, το οποίο θα θεσμοθετείται δημοκρατικά και κατόπιν δημοψηφίσματος. Για όσους δε, το υπερβαίνουν έως και δυο φορές, δεν θ’ αποκλειόταν η σκέψη να υποβληθούν και σε στείρωση, πληρώνοντας ταυτόχρονα ένα υπέρογκο πρόστιμο, το βάρος τους ας πούμε σε χρυσό.

Η απαγόρευση αυτή θα νομιμοποιείται βάσει της ακόλουθης γραμμικής λογικής: χοντροί γονείς = χοντρά παιδιά = άρρωστα παιδιά = άρρωστοι ενήλικες = υπερφόρτωση του συστήματος υγείας = κατάρρευση της κοινωνικής πρόνοιας = υπερφόρτωση των νεκροταφείων = περιβαλλοντική επιβάρυνση = κλιματική αλλαγή= πλημμύρες = καταστροφή του πλανήτη.

Η ιδέα του να ανακηρυχτεί η παχυσαρκία σε ασθένεια, από ένα κράτος που όλο και πιο πολύ θέλει να το παίζει γκουβερνάντα, γιατί προς τα κει το πάει το πράγμα, δεν θα είναι τελικά καθόλου κακή, αν σκεφτεί κανείς την αλματώδη αύξηση των αναρρωτικών αδειών που θα δικαιούνται να παίρνουν οι χοντροί, ως χρονίως πάσχοντες.

Nobel Φυσικής: Περσινά Ξινά Σταφύλια

Δυστυχώς, λόγω κακού υπολογισμού η Σουηδική Ακαδημία απένειμε το βραβείο Nobel στη Φυσική, τη μέρα που το Πασόκ θα ανακοίνωνε τη νέα κυβέρνηση της χώρας, κι έτσι κανείς δεν βρήκε το χρόνο και τη διάθεση ν' ασχοληθεί με το συγκεκριμένο γεγονός.

Ας κάνουμε λοιπόν ένα διάλειμμα από τις συζητήσεις μας, σχετικά με το αν το υπουργείο τουρισμού θα ταίριαζε καλύτερα της Καϊλή, παρά της Γκερέκου και ας δούμε από κοντά πού πήγε το φετεινό βραβείο.

Για άλλη μια φορά, το φετεινό βραβείο δεν πήγε σε έναν, όπως συνέβαινε για καιρό, αλλά μοιράστηκε σε τρεις, συνήθεια που αποκτήθηκε πρόσφατα είτε από αναποφασιστικότητα της επιστροπής, είτε λόγω του γεγονότος ότι πολλοί δουλεύουν πλέον σε ομάδες. Οι βραβευμένοι είναι οι ήδη γηραιοί και συνταξιοδοτημένοι από καιρό, αμερικανο-βρετανο-καναδο πολίτες Charles Kuen Kao, Willard Sterling Boyle και George Elwood Smith, ο μεν πρώτος για τους επιτυχημένους υπολογισμούς του που είχαν δείξει ότι οι οπτικές ίνες μπορούν να μεταφέρουν φως σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις από ότι ήταν τότε γνωστό, οι δε άλλοι δυο για την ανακάλυψη των Charge-Coupled Devices, ηλεκτρονικών δηλαδή κυκλωμάτων που μετατρέπουν το φως σε ηλεκτρικά σήματα, όπως αυτά που υπάρχουν σε κάθε πλέον ψηφιακή φωτογραφική μηχανή.

Το καινοφανές όμως της υπόθεσης είναι ότι οι ανακαλύψεις αυτές, οι οποίες βραβεύτηκαν το 2009 έγιναν το 1966 και 1969 αντίστοιχα, δηλαδή κάπου 40 χρόνια πίσω.

Να σημαίνει αυτό άραγε ότι τίποτε άξιο λόγου δεν έγινε τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως στη φυσική, ώστε ν' αρχίσουν να ξεσκαλίζουν σκονισμένα συρτάρια; Αν ναι, τότε δεν πάμε καθόλου καλά...

Τρελές δουλειές με τα εμβόλια

Μπορεί να είμαστε ακόμα μέσα στο hype των εκλογών, αλλά για να μην ξεχνιόμαστε, στο background η γρίπη συνεχίζει να τρέχει με τους ρυθμούς της και, όταν τα κανάλια εξαντλήσουν κι αυτό το κεφάλαιο, άντε και το επόμενο, σχετικά με τις πρώτες κινήσεις της νέας κυβέρνησης και ο κόσμος θα έχει πια βαρεθεί, τότε δεν θα μένει παρά να ξανανοίξει το συρτάρι της γρίπης και του συνοδευτικού αυτής, εμβολίου. Και μετά, εδώ είμαστε, θ’ ανοίξει κι ο λάκκος με τα νέα διλήμματα για τη νέα ψηφοφορία που θα κληθούμε να συμμετάσχουμε: Υπέρ ή κατά του Εμβολίου;

Γι αυτό δεν έχω έτοιμη απάντηση, αλλά σήμερα έπεσε στα χέρια μου δημοσίευμα του Economist, σχετικά με τη μεγάλη κινητικότητα και το ενδιαφέρον που έδειξαν εσχάτως τα μεγαθήρια από τον κόσμο των φαρμακοβιομηχανιών προς κάποιες μικρότερες εταιρίες που εξειδικεύονται στην παραγωγή εμβολίων. Έτσι την βδομάδα που μας πέρασε έγιναν τρεις τέτοιες σημαντικές εξαγορές. Έχουμε, λοιπόν και λέμε.

Η Abbott Laboratories πλήρωσε €4.5 δισεκατομμύρια για την εξαγορά της Solvay, μιας βελγικής εταιρίας η οποία παράγει εμβόλια, η Johnson & Johnson συμφώνησε να πληρώσει €302 εκατομμύρια για το 18% των μετοχών της Crucell, μιας δανέζικης εταιρίας γνωστής για την τεχνογνωσία της στα εμβόλια επίσης και η Merck αποκάλυψε ότι είχε αγοράσει τα δικαιώματα για το εμβόλιο της γρίπης από μια αυστραλέζικη εταιρία, την CSL. Αυτά για σήμερα. Όμως, η πιο προνοητική Astra Zeneca είχε ήδη προβλέψει το ξέσπασμα της γρίπης από το 2007 και είχε προβεί στην εξαγορά της Med-Immune, παρασκευάστριας εμβολίων, αντί του ευτελούς ποσού των $15 δισεκατομμυρίων. Από κοντά και η Pfitzer η οποία με καθυστέρηση, στην αρχή της χρονιάς αυτή, εξαγόρασε την Wyeth, μανούλα στα εμβόλια, αντί του ποσού των $68 δισεκατομμυρίων. Κοινώς, οι φαρμακοβιομηχανίες ξεπαραδιάστηκαν. Μυρίστηκαν ψητό και τα έδωσαν όλα και φυσικά δεν θα τα έδιναν αν δεν ήξεραν ότι θα βρεθεί η άκρη για να τα πάρουν πίσω και μάλιστα στο πολλαπλάσιο. Παρεμπιπτόντως, εμάς αυτά τα νούμερα ουδόλως μάς τρομάζουν. Με τα ελλείμματα και τα χρέη της χώρας μας, που τα εμπεδώσαμε μέχρι κεραίας τις τελευταίες βδομάδες, δεν μάς κάνει εντύπωση πλέον τίποτε λιγότερο από 50 δις.

Το μυστικό είναι ότι μέχρι τώρα τα εμβόλια στοίχιζαν λίγο, ολίγα μόνο δολάρια το κεφάλι, (χρησιμοποιούσαν, λέει, αυγά κότας για τις κυτταρικές καλλιέργειες), ενώ τώρα με τις νέες βιοτεχνολογίες, που χρησιμοποιούν τα κατά πολύ ακριβότερα αυγά πάπιας, τα εμβόλια στοιχίζουν γύρω στα $100. Οπότε και την έπεσαν στις κυβερνήσεις να τ’ απορροφήσουν, πείθοντάς τες ότι η πρόληψη είναι φτηνότερη από τη θεραπεία. Σα δεν ντρέπονται οι νεοφιλελεύθεροι να μαγαρίζουν τ’ όνομά τους στην πιάτσα, κάνοντας τεμενάδες στο κράτος και ζητιανεύοντας!

Και μάλιστα σε τέτοια επιρρεπή στην κολακεία, κράτη. Φυσικά με τις παραγγελίες τους να ξεπερνούν κάθε φαντασία, τα κράτη δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να χρηματοδοτούν τις συντελεσθείσες εξαγορές.

Αλλά, υπάρχει και το "αλλά". Όπως δείχνουν τα τελευταία πορίσματα των επιστημόνων για τον προκείμενο εμβολιασμό, μια μόνο δόση είναι αρκετή και όχι δυο, όπως έλεγαν οι παλιότερες γραφές. Έτσι, οι φαρμακοβιομηχανίες κινδυνεύουν να βρεθούν με το μισό εμπόρευμα απούλητο και να αναγκαστούν να το πουλήσουν στις φτωχές χώρες στο όσο όσο. Ενώ, κατά πώς φαίνεται δεν το ‘χαν καν σκοπό να το κάνουν.

Πάντως έχει ενδιαφέρον για το πώς θα εξελιχθεί η υπόθεση. Όχι με τον ιό, ποιος σκοτίζετε γι αυτόν;, αλλά με το τι θα σκαρφιστούν πάλι οι εταιρίες για να ξεπουλήσουν ο εμπόρευμα.

Αυτή είναι η αλήθεια, δυστυχώς, όπως θα έλεγε και κάποιος άλλος ταλαίπωρος, του οποίου ξέχασα κιόλας τ’ όνομα.

Cynicalbet.com

Πολλές φορές γράφτηκε σ' αυτό το blog ότι οι εκλογές δεν είναι παρά τζόγος, κάνοντας πολλούς να πιστεύουν ότι αυτό λεγόταν με τη μεταφορική του σημασία κι όχι κυριολεκτικά. Φυσικά, όσοι το εννόησαν έτσι, το εννόησαν λάθος.

Το παρόν blog, ανανεώνοντας τη συνεργασία του με μεγάλα γραφεία στοιχημάτων της ημεδαπής και αλλοδαπής, όπως Gamebookers, Betoto, Unibet, κ.α., βρίσκεται στην ευχάριστο θέση να σας ανακοινώσει την προσφορά ενός νέου προιόντος, με τις μεγαλύτερες μάλιστα αποδόσεις της αγοράς. Συγκεκριμένα: για το "Ποιος πιστεύετε ότι θα είναι ο νέος πρόεδρος της ΝΔ"

1. Ντόρα + Αγία Οικογένεια 1.5

2. Αβραμόπουλος 200.0

3. Σαμαράς 10.0

4. Δίδυμα 20

5. Βενιζέλος 15

Το εκλεκτό επιτελείο των bookers του Cynical-bet σας εύχεται καλή επιτυχία και τα κέρδη σε καλή μεριά

Πού Χάνονται οι Δουλειές;

Στο ερώτημα για το πού πήγαν οι δουλειές, μια συνήθης αισιόδοξη απάντηση είναι ότι δουλειές μεν υπάρχουν, φταίει όμως το γνωστικό επίπεδο των ανέργων οι οποίοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις τού νέου, τεχνολογικά προωθημένου και άκρως απαιτητικού νέου εργασιακού περιβάλλοντος. Εξ’ ου και τα περιλάλητα φάρμακα, περί κοινωνίας της γνώσης και της δια βίου μάθησης.

Αν δούμε όμως τα ποσοστά ανεργίας των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των κατόχων μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος, όπως υπολογίστηκαν κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2009 από την ΕΣΥΕ, αυτά ανέρχονται στο 6.3% και 6.8% αντίστοιχα, τα οποία συγκρινόμενα με το ποσοστό ανεργίας των αποφοίτων τριταξίου γυμνασίου, γύρω στο 10.7%, είναι μάλλον απογοητευτικά, έτσι ώστε οι επιπλέον και κατά πολύ χρονοβόρες σπουδές να μην αποτελούν αδιαμφισβήτητο συγκριτικό πλεονέκτημα στην αγορά εργασίας.

Υπάρχει επίσης και το εξής αντεπιχείρημα. Είναι γνωστό ότι οι πολυσπουδαγμένοι πολύ συχνά θεωρούνται overqualified, όπου σπανίως τους ανατίθενται καθήκοντα ανάλογα των προσόντων και του πεδίου εξειδίκευσής τους. Πόσο μάλλον, όταν ερχόμαστε και στο θέμα των αμοιβών. Είναι πλέον κοινό μυστικό ότι οι πολλές σπουδές είναι βάρος πιο πολύ, παρά πλεονέκτημα. Αλλά ακόμα κι έτσι, είναι φυσιολογικό η ζήτηση υψηλής εξειδίκευσης από τους φοιτητές να είναι πολλαπλάσια των αντίστοιχων διαθέσιμων θέσεων, οπότε πάλι κάποιοι, δηλαδή οι περισσότεροι, θα καταλαμβάνουν θέσεις κατώτερων προσόντων και αμοιβών.

Στην πραγματικότητα όμως, και σε παγκόσμιο επίπεδο, παρά τις εντυπώσεις που καλλιεργούνται ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας απαιτεί και ανάλογα καταρτισμένους εργαζόμενους, παρατηρείται το εξής παράδοξο, οι καλές δουλειές να συνεχίζουν να εξαφανίζονται, και την ίδια στιγμή να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών που κατά κανόνα δεν χρειάζονται κανένα ιδιαίτερο προσόν, είναι κακοπληρωμένες και μερικής απασχόλησης. Υπάρχει όμως και ένα άλλο παράδοξο: η ανεργία να συνεχίζει να διογκώνεται, όχι μόνο τώρα που έχουμε το άλλοθι της κρίσης αλλά και τα προηγούμενα χρόνια, παρά το γεγονός ότι τόσο το ΑΕΠ, όσο και η παραγωγικότητα αυξάνονται.

Αν δηλαδή η τεχνολογία όντως εξαφάνισε θέσεις εργασίας, πώς τότε οι επενδύσεις και η επιμόρφωση στις νέες τεχνολογίες θα δημιουργήσουν τις πολλές νέες που χρειαζόμαστε; Μήπως έτσι δημιουργείται ένας αδιέξοδος και σκληρός ανταγωνισμός, που θα αφήσει στο τέλος πολλούς παραπονεμένους; Οι επιχειρήσεις σε τεχνολογίες αιχμής σήμερα, έτσι κι αλλιώς δεν είναι μεγάλης κλίμακας, και ο αριθμός ανέργων που θα απορροφήσουν είναι ελάχιστος, άσε και που απαιτούν εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης, οι οποίοι στο κάτω-κάτω μπορούν να βρουν και μια οποιαδήποτε άλλη θέση εργασίας, ακόμα και μέσω ΑΣΕΠ.

Για να δημιουργηθούν εταιρίες κλίμακας από την εκμετάλλευση κάποιων νέων τεχνολογιών που θα έχουν άμεσο κοινωνικό αντίκτυπο και επιπλέον θα βάλουν μπρος τη μηχανή για τη δημιουργία παγκοσμίως εκατομμυρίων θέσεων εργασίας και για πολλά χρόνια, θα πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία πρώτο για το τι συνιστά καινοτομία και δεύτερο για το πώς οργανώνεται η βιομηχανική παραγωγή με μακροπρόθεσμο και όχι βραχυπρόθεσμο ορίζοντα σε ένα άμεσο και αρπακολλιτζίδικο προϊόν.

Καινοτομία ήταν η ανακάλυψη του τρανζίστορ, των ημιαγωγών, των φωτοβολταϊκών κυψελίδων, του laser, το internet, όλα τους από την βασική έρευνα, τα οποία και άλλαξαν το τοπίο από το δεύτερο μισό του 20 αιώνα και εντεύθεν. Σήμερα η βασική έρευνα έχει εξοριστεί από τα πανεπιστήμια, σαν δε καινοτομία μπορεί να ορισθεί το οποιοδήποτε τζέρτζελο που μπορεί να κάνει ένα γρήγορο περίπατο στην αγορά, μέχρι να το προλάβει κι αυτό κανένα γρηγορότερο και πιο καπάτσο. Για παράδειγμα τα τρομερά και φοβερά Bell Labs που πριν από χρόνια είχαν 30,000 εργαζόμενους, σήμερα έχουν δεν έχουν 1,000.

Και το κυριότερο που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι καμιά από τις μεγάλες ανακαλύψεις του 20ου αιώνα, πόσο μάλλον των προηγούμενων, δεν έγιναν κατά παραγγελία, προς άμεση εμπορευματοποίηση. Καμιά!

Υπάρχει και μια άλλη μαύρη τρύπα όπου χάνονται δουλειές. Στην μεν Ελλάδα, λέγεται Βαλκάνια με το ασυγκρίτως χαμηλότερο κόστος εργασίας, που αφήνει στον πάγκο κυρίως εργάτες της μεταποίησης, στον δε υπόλοιπο αναπτυγμένο κόσμο λέγεται Ασία, που αφήνει στο δρόμο τεχνικά καταρτισμένους εργάτες αλλά και επιστήμονες. Στην πραγματικότητα ο ανταγωνισμός για να κρατηθούν οι θέσεις είναι πολύ άνισος. Και τα διάφορα προγράμματα κατάρτισης κ.λ.π., για την αποτελεσματικότητα των οποίων διατηρώ σοβαρές αμφιβολίες, ούτε για ασπιρίνες δεν κάνουν. Διότι δεν είναι αυτός ο λόγος που οι δουλειές μετακομίζουν, ούτε κάποιος μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του αναντικατάστατο ώστε με ένα τρίμηνο σε πρόγραμμα του ΟΑΕΔ να αυξήσει τις πιθανότητες ώστε να μην απολυθεί.

Το πιο σοβαρό, οι οικονομικές ανισότητες και η οικονομική υποβάθμιση της μεσαίας τάξης, ελάττωσαν τη ζήτηση, με αποτέλεσμα να μειώνεται η παραγωγή και να χάνονται θέσεις εργασίας. Το φαινόμενο φυσικά δεν είναι πρόσφατο. Η παρακμή συμβαίνει σταδιακά εδώ και 40 συναπτά έτη.

Μήπως λοιπόν, έτσι όπως είναι δομημένο το σύστημα σήμερα είναι προδιαγεγραμμένο στο να εξαφανίζει θέσεις εργασίας, παρά να δημιουργεί; Και ότι τα διάφορα φληναφήματα περί κοινωνίας της γνώσης και της δια βίου μάθησης είναι για να χρυσώνουν το χάπι μόνο; Πώς γίνεται να έχουν όλοι μια σταθερή, δημιουργική και χρήσιμη εργασία;