Τεχνοκράτες, αθεράπευτα ρομαντικοί

Μπορεί απ’ την μια μεριά του ατλαντικού οι NYT να έγραφαν καθαρά και ξάστερα σε χθεσινό τους άρθρο για τα κοινοβουλευτικά πραξικοπήματα που έλαβαν χώρα σε Ελλάδα και Ιταλία, άποψη που συμμερίστηκαν και πολλές άλλες έγκριτες εφημερίδες, από την άλλη όμως μεριά, ο Economist, δεν έκρυβε την ικανοποίησή του για το ξεκαθάρισμα του τοπίου από άσχετους και μπουφόνους πολιτικούς και την άνοδο στην εξουσία πούρων τεχνοκρατών, δηλαδή ειδικών και ταλαντούχων οίτινες μέλλεται να οδηγήσουν το παραπαίον σκάφος της ΕΖ σε υπήνεμα νερά.

Σε άρθρο μάλιστα με τον ευρηματικό τίτλο «Full Monti» παρουσιάζει με υπερηφάνεια το ποιόν των νέων εμπειρογνωμόνων υπουργών της Ιταλίας, (νυν υπουργός άμυνας, ο πρόεδρος της επιτροπής στρατιωτικών υποθέσεων του ΝΑΤΟ, νυν υπουργός οικονομικής ανάπτυξης, ο πρόεδρος της μεγαλύτερης τράπεζας της Ιταλίας, νυν υπουργός δικαιοσύνης, μια καθηγήτρια νομικής, και έπονται άλλοι επτά καθηγητές πανεπιστημίων σε ισάριθμα υπουργεία), υπονοώντας ότι με τόση επιστημοσύνη, η τύχη κάθε πικραμένου ιταλού, δεν μπορεί επιτέλους παρά να χαμογελάσει.

Πώς έγινε στ’ αλήθεια και άργησαν τόσο πολύ ν’ ανακαλύψουν τα κάλη της τεχνοκρατίας; Πώς τους πήρε τόσο καιρό για να εκτιμήσουν την αξία των βιογραφικών; Πώς ήρθαν και πέρασαν τόσες γενιές γάλλων χωρίς ποτέ τους να μάθουν τι πτυχίο είχε, αν ποτέ είχε, ο ντε Γκωλ, τόσων άγγλων, χωρίς ποτέ τους να ζητήσουν να μάθουν αν έκανε ποτέ μεταπτυχιακά ο Τσώρτσιλ, ή τόσων γερμανών που πέρασαν από το μάταιο τούτο κόσμο χωρίς κανένας χριστιανός να βρεθεί να τους πληροφορήσει για το αν είχε πάει ποτέ του πανεπιστήμιο ο Αντενάουερ; Έλα ντε; Πώς έγινε και πορεύτηκε τόσες χιλιετηρίδες η ανθρωπότητα χωρίς την ύπαρξη των βιογραφικών; Γι αυτό τα έκανε σκατά, θα έρθει να απαντήσει ο θιασώτης των βιογραφικών. Ενώ τώρα που τα ανακάλυψαν, θα προσθέσει, αρχής γενομένης με Μόντι και Παπαδήμο, η ανθρωπότητα θα χαράξει μια νέα λαμπρή πορεία.

Γιατί όμως, απ’ εκεί που η αναφορά και μόνον της λέξης ήταν αρκετή για να προκαλέσει θυμηδία, σήμερα έχουν τόση πέραση οι τεχνοκράτες; Πρώτα γιατί έρχονται σε αντιδιαστολή με το ανυπόληπτο πολιτικό σύστημα που διεφθάρη από τους οικονομικά ισχυρούς, με τη μεσιτεία και ανοχή φυσικά των "απολίτικων" τεχνοκρατών, αλλά αυτό το κομμάτι αποκρύπτεται επιμελώς από τις εξηγήσεις. Και δεύτερον, διότι η τεχνοκρατία έχει περιβληθεί με το φωτοστέφανο της ορθοφροσύνης, σαν συνέπεια της επιστημοσύνης της.

Είναι όμως οι τεχνοκράτες ορθόφρονες; Παπάρια, έρχεται να απαντήσει ο Krugman, από τους NYT, όπου κατοικοεδρεύει. «Όλοι αυτοί που εκβίασαν για να χώσουν την Ευρώπη στο κοινό νόμισμα, όλοι αυτοί που συνεχίζουν να εκβιάζουν τόσο την Ευρώπη, όσο και τις ΗΠΑ με την επιβολή της λιτότητας, δεν είναι τεχνοκράτες. Αντ’ αυτού είναι αθεράπευτα ρομαντικοί. Ένα ιδιαίτερο είδος βαρετού ρομαντικού, που μιλά με το πομπώδες ύφος της πρόζας, παρά με το ύφος της ποίησης. Και αυτά που απαιτούν προς χάριν των ρομαντικών τους οραμάτων, προϋποθέτουν τεράστιες θυσίες από απλούς εργαζόμενους και τις οικογένειές τους. Αλλά το γεγονός είναι ότι αυτά τα οράματα, οδηγούνται από ονειροφαντασίες για το πώς θα ήθελαν να είναι τα πράγματα, παρά από μια ψυχρή αποτίμηση των πραγμάτων όπως πραγματικά είναι. Και αν θέλουμε να σώσουμε την παγκόσμια οικονομία, θα πρέπει να κατεβάσουμε αυτούς τους επικίνδυνους ρομαντικούς από τα βάθρα τους».

Και συνεχίζει, με πάνω-κάτω τα εξής:

Η δημιουργία του ευρώ, για λόγους που έχουν εξηγηθεί αρκετά, δεν ήταν παρά ένα ρομαντικό, δηλαδή κάθε άλλο παρά ορθολογικό, εγχείρημα των τεχνοκρατών. Γιατί το έκαναν λοιπόν; Για λόγους που βρίσκουν τις αναφορές τους στις βικτωριανές αρετές της σταθερότητας των τιμών και της δημοσιονομικής φρόνησης.

Το ίδιο και η αυτοκτονική πολιτική της ΕΚΤ, κατ’ εξοχήν τεχνοκρατικού ιδρύματος. Ενώ η Ευρώπη βυθιζόταν στην ύφεση, η πρώτη μέριμνα του Τρισέ ήταν να διαφυλάξει τον ανύπαρκτο πληθωρισμό, ανεβάζοντας επιπλέον και τα επιτόκια. Όπως και να προωθήσει πολιτικές ύφεσης, για να επιτύχει μέσω αυτών …ανάπτυξη! Όλες αυτές οι κινήσεις, σύμφωνα πάντα με τον Krugman, δεν είναι αποτέλεσμα ορθολογικών αποτιμήσεων αλλά θρησκευτικής προσήλωσης.

* * *

Πριν από χρόνια, διαβάζοντας ένα βιβλίο του Isaiah Berlin, μπορεί να ήταν και το «Κόντρα στο ρεύμα», σοκαρίστηκα με την απόδοση του φαινομένου Χίτλερ στο ρομαντικό υπόστρωμα του γερμανικού λαού. Τελικά, ο ρομαντισμός δεν είναι μόνο λουλούδια και ηλιοβασιλέματα. Έχει και πολλές άσκημες πλευρές, τόσες, όσες και καλές.