Η Θεωρία και η Πράξη της εξέγερσης

Οι δυο επιτυχημένες εξεγέρσεις, πρώτα στην Τυνησία και μετά στην Αίγυπτο, που απ' ότι όλα δείχνουν θα είναι κι αυτή επιτυχημένη, πέρα από τις διαφορές τους, μοιράζονται και αρκετά κοινά στοιχεία, τα οποία εντοπίζονται όχι στο παρόμοιο κοινωνικο-πολιτικό υπόβαθρο των εν λόγω χωρών, αλλά στον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιήθηκαν

Μέχρι τώρα διαδεδομένη ήταν η πεποίθηση ότι κανένα απολυταρχικό καθεστώς δεν μπορεί ν' ανατραπεί αν δεν υπάρχει από κάτω μια οργανωμένη και συνεκτική αντιπολίτευση, κι επειδή σε απολυταρχικά, ή ψευδο-δημοκρατικά καθεστώτα η αντιπολίτευση είναι εκ προιμίου ανύπαρκτη, η πίστη αυτή ήταν καλά εδραιωμένη.

Μέχρι πριν λίγες μέρες, όμως. Η αντιπολίτευση στην Τυνησία ήταν από τις πιοαποδυναμωμένες στον αραβικό κόσμο, χωρις τα τρία μικρά κόμματα από τα οποία απαρτίζεται και το εξόριστο ισλαμικό κόμμα, να έχουν παίξει κάποιο ρόλο στην άσκηση πίεσης προς την μέχρι πρότινος κυβέρνηση του Μπεν Άλι. Το ίδιο συνέβη και με τις εργατικές ενώσεις και τα επαγγελματικά συνδικάτα, τα οποία δεν είχαν τη δυνατότητα να αναπληρώσουν το οργανωτικό κενό. Η εξέγερση ήταν αυθόρμητη, μαζική και ανοργάνωτη. Και παρά ταύτα επίμονη και αποτελεσματική.

Τα πράγματα εξελίχθηκαν πάνω στο ίδιο πάνω κάτω μοτίβο και στην Αίγυπτο. Οι δρόμοι πλημμύρισαν αυθόρμητα από νέους, σε απάντηση των εξεγερμένων ομηλίκων τους στην Τυνησία, με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, το κυριότερο αντιπολιτευτικό κόμμα, να παραμένουν αναποφάσιστοι στο σκοτάδι για αρκετές μέρες μετά και να τρέχουν στο κατόπι να προλάβουν.

Η αντιπολίτευση από δω και μπρος, κάτω από την πίεση των γεγονότων θα επισπεύσει τις διαδικασίες και θα καταφέρει να συγκροτηθεί εντός των προθεσμιών. Άλλωστε, δεν μπορεί να κάνει κι αλλιώς.

Βέβαια, και των Τυνησιων και των Αιγυπτίων τους πήρε κοντά τριάντα χρόνια για να καταλάβουν ότι μια ανατροπή μπορεί να συμβεί και αντίθετα απ' ότι λένε τα βιβλία με τη θεωρία. Εμείς εδώ τι λέμε; Τι θα ψηφίσουμε; Θεωρία ή Πράξη;

Τι είναι το άσυλο;

«Τα πανεπιστήμια είναι για να γίνονται μαθήματα. Τι άλλο; Δεν υπάρχει άλλο. Ή μαθήματα ή βρωμοδουλειές. Διότι, για ποιο λόγο να υπάρχει το άσυλο, αν όχι για να καλύπτει τους παρανομούντες, μιας και η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών υφίσταται έτσι κι αλλιώς σ’ ολόκληρη την κοινωνία, είτε μέσα είτε έξω από τα πανεπιστήμια; Οπότε τι να το κάνουμε το άσυλο; Να προστατεύσει τι;».

Αυτά λίγο πολύ διακηρύττουν οι συνήθεις «θεματοφύλακες της λογικής», που χειρίζονται με επιδεξιότητα το λάστιχο των εννοιών, τεντώνοντάς τις και παραμορφώνοντάς τις, ώστε να έρχονται πάντα στα μέτρα αυτών που εκ προοιμίου ισχυρίζονται ως λογικά.

Τώρα βέβαια το πράγμα πάει κι ανάποδα. Γιατί, ποιος είναι τόσο αιθεροβάμων να πιστεύει ότι αν ολόκληρη η κοινωνία είναι δεμένη χειροπόδαρα, θα μπορούν οι ιδέες, (κι εδώ μιλάμε για πολιτικές ιδέες, κι όχι για το νόμο της βαρύτητας), να σουλατσάρουν ανεμπόδιστες εντός των πανεπιστημιακών τειχών; Όταν η κοινωνία είναι δεμένη χειροπόδαρα, μοιραία και το πανεπιστήμιο θα είναι δεμένο, και μάλιστα με τον τρόπο που ξέρουν ήδη να το κάνουν, αναγκάζοντας δηλαδή σε παραίτηση ή απολύοντας τους αντιφρονούντες και ενοχλητικούς καθηγητές. Στην περίπτωση αυτή το άσυλο θα μπορεί να εξακολουθεί να υπάρχει, σαν παρωδία όμως, και σαν ομοίωμα, αφού στην ουσία θα προστατεύει ένα άδειο κουφάρι, συλημένο ήδη από τα πριν.

Γιατί το θέλουμε το άσυλο λοιπόν;

Το άσυλο στην Ελλάδα, έχει πρωτίστως βαθύ συμβολικό χαρακτήρα, απότοκο ενός κομματιού της πρόσφατης ιστορίας μας, που μπορούμε να ανακαλούμε δίχως λύπη και ντροπή, είναι κατάκτηση και λάβαρο των δικών μας φοιτητικών εξεγέρσεων οι οποίες και μορφοποίησαν το μετέπειτα πολιτικό σκηνικό της χώρας. Το άσυλο είναι η ενσάρκωση της σημαίας του Πολυτεχνείου, είναι μνήμη, είναι ένα μνημείο διατηρητέο, είναι ένα απ’ τα καλύτερά μας. Δεν παίρνει αξία από τη χρηστικότητά του, άσχετο, αν έτσι όπως πάνε τα πράγματα μπορεί να αποκτήσει και τέτοια. Κι ούτε βάρος έχει, ούτε όγκο για να το μετράμε. Όπως δεν μετράμε κι όλα τα σύμβολα και τα μνημεία της ιστορικής μας πορείας.

Το «άσυλο» είναι έννοια, και σαν τέτοια, εκ νέου νοηματοδοτούμενη και κοινωνικά διαπραγματεύσιμη. Αντί για κάτοψη τοπογραφικού σχεδίου, όπως σε εποχές ευτελισμού καταντάει να σημαίνει, το «άσυλο» μπορεί να έρθει να σημαίνει και χίλια δυο άλλα πράγματα, όσα δηλαδή η κοινωνία θεωρεί φυλακτά της πολύτιμα που θέλει να τα θέσει υπό ασυλία και να τα προστατέψει. Όπως ας πούμε τις ΑΞΙΕΣ της, που μέσα σ’ αυτές μπορεί να είναι και η προστασία των αδυνάτων και των κατατρεγμένων από κάθε εξουσία και κρατική αναλγησία. Όπως όμως είναι φυσικό, μια τέτοια απόπειρα αναδιαπραγμάτευσης του περιεχομένου του ασύλου θα συναντήσει μπροστά της την αντίδραση, την συκοφάντηση και την καταστολή, όπως κάθε φορά που βγαίνει στο προσκήνιο η κοινωνία ζητώντας να χειρίζεται αυτή τα σύμβολά της.

Σε μια εποχή που οι αξίες χρησιμεύουν για να γεμίζουν τους ρητορικούς δεκάρικους των δεκαρολόγων, ας δούμε πώς θα μπορέσουμε μέσω του ασύλου να τις υποστασιοποιήσουμε...

O Μουμπάρακ απευθύνει μήνυμα στον Αιγυπτιακό λαό

-Δεν παραιτούμαι!

-Καταλαβαίνω τα βάσανά σας!

-Διέταξα την κυβέρνηση να παραιτηθεί.

-Αύριο θα υπάρξει καινούργια κυβέρνηση!

O κόσμος, μετά το διάγγελμα, παραμένει στους δρόμους απαιτώντας " Down Down Mubarak".

Egypt's protests on Twitter (από Aljazeera)

http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2011/01/201112523026521335.html

Live blog 29/1 - Egypt protests (Aljazeera)

http://blogs.aljazeera.net/middle-east/2011/01/29/live-blog-291-egypt-protests

Τα κουρέλια, που έκαναν τη Νομική ...κουρέλια

Δεν με νοιάζει ποιος τους έφερε, αν ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ, αν ήταν το ΚΚΕ, αν ήταν το ΠΑΣΟΚ, αν ήρθαν μόνοι τους, αν ήτανε η μοίρα, αν ήτανε ο άνεμος.

Όποιος στυλώνει το μάτι του στο "ποιος", μοιραία χάνει το νόημα του "που". Και όντας τυφλωμένος, σκοντάφτει και προσπερνά τον συμβολισμό, όπως αδυνατεί και ν' ακούσει την αντίφαση που κραυγάζει.

Γιατί αυτό το "που", δεν είναι ο όποιος κι όποιος τόπος, αλλά ο τόπος όπου αυτά, που κάποιοι μεγαλοσχήμονες διδάσκουν και τα οποία στρεσαρισμένοι πρωτοετείς διδάσκονται και πιθηκίζουν,όπως, ας πούμε τα παρακάτω:

"...ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ (Α! Εξάμηνο): Θεμελιώδεις αρχές:

Δημοκρατική αρχή,

αρχή του κράτους δικαίου,

αρχή του κοινωνικού κράτους,

αρχή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας,

αρχή της ισότητας,

αρχή της ελευθερίας...".

φτάνει μια δράκα κουρελιάρηδων, για να τα κάνει όλα κουρέλια...

Δεν θα μπορούσε λοιπόν, να βρισκόταν καλύτερος τόπος από αυτή τη σχολή!

Δεν θα μπορούσε να βρισκόταν καλύτερος τρόπος για να λάμψει η τόση υποκρισία, που όσο και ν' ασπρίζεις και να ξανασπρίζεις τους τοίχους, αυτή, όπως η γλίτσα, θα μένει ματαίως κολλημένη επάνω τους.

Οι 300 της Νομικής και το ξεγύμνωμα της κοινωνίας

Όσο η Σταχτοπούτα παραμένει χάρτινη φιγούρα εγκλωβισμένη στις σελίδες του παραμυθιού, ο καθένας μπορεί να δηλώνει όσο φιλεύσπλαχνος αντέχει η φαντασία του, και να χύνει όσα δάκρυα του επιτρέπουν οι δακρυγόνοι αδένες του. Όταν όμως η Σταχτοπούτα πάρει αίφνης σάρκα και οστά, σου χτυπήσει την πόρτα και στρογγυλοκάτσει στο κατώφλι του σπιτιού σου, τότε τα παραμύθια τελειώνουν. Πρέπει τότε να αναμετρηθείς με τη φιλευσπλαχνία σου και να δεις κατάματα ποιος είσαι συ και ποια η Σταχτοπούτα.

Το πλοίο δεν μετέφερε μόνο 250 ανθρώπους από την Κρήτη στην Αθήνα, αλλά έκανε κάτι παραπάνω απ' αυτό: τους έβγαλε απ' το παρασκήνιο και τους εγκατέστησε στο προσκήνιο. Οι προβολείς όμως δεν είναι στραμμένοι κατά πάνω τους, τι παραπάνω άλλωστε να δείξουν, παρά στρώματα και εξασθενισμένα κορμιά, αλλά έχουν γυρίσει κατά πάνω μας και εμάς είναι που ανακρίνουν. Και το φως είναι τόσο δυνατό, τόσο ενοχλητικό που δεν μπορείς να βρεις ούτε στάλα σκιά για να κρυφτείς. "Τσούζει...", όπως έλεγε κι ο μακαρίτης.

Νάμαστε λοιπόν, εδώ μπροστά σας, αυτοί είμαστε εμείς, και το τι θα κάνετε, θα δείξει και ποιοι είσαστε εσείς. Εδώ θα φανούν οι αντοχές σας, εδώ θα φανούν οι αξίες σας, εδώ θα φανούν οι προτεραιότητές σας. Εδώ θα φανεί η ανθρωπιά σας, εδώ θα φανεί η αλήθεια και οι προθέσεις σας.

Για να δούμε τώρα πώς θα μπορέσετε να ξεφύγετε. Μπορεί να πείτε ότι είναι το φρεσκοβαμμένο κτίριο που θα χάσει τη γυαλάδα του, μπορεί να βάλετε μπροστά τους φοιτητές που θα χάσουν μια βδομάδα μάθημα, μπορεί να ξεφουρνίσετε κάνα τσιτάτο, ότι δεν έρχεται έτσι ασύντακτα και στα ξεκούδουνα ο σοσιαλισμός, μπορεί ακόμα να σκεφτείτε ότι δεν είναι της ώρας η σύγκρουση, αυτή η ώρα η άχρονη που, πανάθεμά της, ποτέ δεν βρήκε μια ώρα κατάλληλη για νάρθει, μπορείτε να βγάλετε τη ζυγαριά και να ψάχνετε πόσα θα χάσετε στο ζύγι στο πάρε δώσε με την εξουσία, δίνουμε τους μετανάστες, κερδίζουμε το άσυλο κ.λ.π.

Κάτω απ' τον φερετζέ των λέξεων όμως, δεν θα μπορέσετε να κρύψετε αυτό που πάψατε να είστε. Δηλαδή, άνθρωποι...

Υ.Γ. Δείτε επίσης το ποστ του Δείμου του Πολιτη: Σκέψεις για την κατάληψη στη Νομική

Η δύναμη του σεξ

Αν κάτσεις και το καλοσκεφτείς, δεν υπάρχει σκάνδαλο που να συγκρίνεται σε απήχηση και ισχή με το σεξουαλικό, και μάλιστα τώρα, που το σεξ κάθε άλλο παρά κρυμμένο στο ντουλάπι είναι.

Αν και τον Μπερλουσκόνι τον κυνηγάνε χρόνια και χρόνια για ένα σωρό πολιτικές ατασθαλίες, και οικονομικές λαθροχειρίες, χωρίς να έχουν καταφέρει να τον στριμώξουν στα σοβαρά, υπάρχουν ελπίδες ότι θα το κατορθώσουν τώρα, μέσω της γλυκειάς Ρούμπι και των άλλων καλλίγραμμων κοριτσιών των πάρτι "μπούγκα, μπούνγκα".

Αν πάμε λίγο παλιότερα, θα διαπιστωσουμε ότι η σπίλωση και το τρίξιμο της καρέκλας του Κλίντον, δεν ήρθε ούτε από τον πρώτο πόλεμο του κόλπου, ούτε από τις ανθρωπιστικές βόμβες στην πρώην Γιουγκοσλαβία, αλλά από τον μικροσκοπικό λεκέ στο μπλε φόρεμα της μικρής και ανόητης Λιουίνσκι.

Ακόμα παλιότερα, στο 1987 το ξεκούμπωτο παντελόνι του γερουσιαστής Γκάρι Χαρτ, στάθηκε ικανότερο όλων για να τον πετάξει έξω από την κούρσα της προεδρίας στην Αμερική.

Πίσω στα καθ' ημάς, παρακολουθώντας τις προάλλες τη συνέντευξη του Δημοσθένη Παπαδάτου στα κανάλια, σχετικά με τη σύλληψή του από την αντι-τρομοκρατική, παρατήρησα ότι το μπιπ έπεφτε μόνο όταν αναφερόταν στις χυδαιολογίες που εκστόμιζαν προς το πρόσωπό του και όχι όταν περιέγραφε ζωντανά και με κάθε λεπτομέρεια τις πράξεις βιαιαπραγίας που υφίστατο, οι οποίες και αντικειμενικά ήταν οι πιο σοκαριστικές.

Εξ όλων αυτών λοιπόν, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι ούτε η Ζήμενς, ούτε το Μνημόνιο, ούτε δικαστικές αποφάσεις, ούτε εθνικές προδοσίες, ούτε οικονομικά σκάνδαλα , ούτε τίποτε απ' αυτά θα σταθούν ικανά να μάς απαλλάξουν από τους ακατανόμαστους.

Μια μόνο μικρή και υπόγεια γκαρσονιέρα, θα έφτανε για να κάνει το θαύμα της...

The Age of the Fence

Με την πτώση του τείχους του Βερολίνου είχαμε πιστέψει ότι η ανθρωπότητα δεν θα ανήγειρε πια άλλους τοίχους. Άλλωστε, όπως μας έλεγαν, το 1989 σημάδευε το τέλος της καταπίεσης και την αρχή της ελευθερίας. Η τάση από δω και πέρα θα ήταν η σταδιακή κατάργηση όλων των εμποδίων, ενώ οι άνεμοι της παγκοσμιοποίησης θα σάρωναν κι αυτά τα ίδια τα σύνορα. Μόνο που τα ροζ σύννεφα του ‘89 αντικαταστάθηκαν πολύ σύντομα από τα μαύρα σύννεφα της πραγματικότητας. Η μόνη ελευθερία που έμεινε από ‘κείνη την εποχή της ευφορίας ήταν η ελευθερία των κεφαλαίων, ενώ για τους ανθρώπους, πέραν ολίγων και εκλεκτών, τα σύνορα έκτοτε θα παρέμεναν ερμητικά κλειστά.

Τα τείχη όμως φαίνεται ότι είχαν μέσα τους το σπέρμα της Λερναίας Ύδρας. Ένα γκρέμιζες εδώ, δέκα ξεπετάγονταν αλλού. Πάρτε για παράδειγμα το πιο γνωστό, αυτό που άρχισε να χτίζει το 2002 το Ισραήλ στη Δυτική Όχθη. Ένα τείχος, που μεγάλωνε και μάκραινε, για να φτάσει σήμερα τα 800 χιλιόμετρα, με εκατοντάδες θηλιές μέσα στις κατεχόμενες εκτάσεις να περικλείουν έναν-έναν τους παράνομους οικισμούς των ισραηλινών εποίκων, στραγγίζοντας και στραγγαλίζοντας τις ζωές των εγκλωβισμένων Παλαιστινίων. 3.5 μέτρα ήταν σε ύψος το τείχος του Βερολίνου, 8μ μέτρα είναι των Ισραηλινών. Βελτιωμένο και με καλύτερης μάλιστα ποιότητας μπετόν. Παρά τη διεθνή κινητοποίηση και τις διεθνείς καταδικαστικές αποφάσεις, το τείχος στέκεται ορθό, επεκτείνεται και καταβροχθίζει όλο και περισσότερες περιοχές, κι εντός ακόμα της Πράσινης Γραμμής.

Ολόκληρη η Λωρίδα της Γάζας, και καθ’ όλο το μήκος των συνόρων της με το Ισραήλ ήταν ήδη από το 1994 σε συρματένιο κλουβί, με πέντε μόνο τρύπες για τα 1.8 εκατ. των κατοίκων της να μπαινοβγαίνουν. Από τη μεριά της η Αίγυπτος άρχισε κι αυτή να κατασκευάζει τείχος, μήκους 14 χιλιομέτρων στο νότιο τμήμα της λωρίδας, στη Ράφα, εκτεινόμενο μάλιστα και σε μεγάλο βάθος, με στόχο να ματαιώσει κάθε διαφυγή μέσω των ήδη υπαρχόντων εκατοντάδων τούνελ.

Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν δυο λογιών τείχη. Αυτά που αποκλείουν την έξοδο, όπως τα παραπάνω, και αυτά που αποκλείουν την είσοδο, όπως για παράδειγμα, αυτό που άρχισε να χτίζει το 2005 ο Θαπατέρο στους θύλακες Μελίγια και Θέουτα της Ισπανίας στην απέναντι αφρικανική ακτή, όπως αυτό το φιλόδοξο που ξεκίνησε ο Μπους, από το φθινόπωρο του 2006 στα σύνορα της Αμερικής με το Μεξικό, όπως αυτό των 5 χλμ που περικλείει τη σουνιτική συνοικία Αντεμίγια στη Βαγδάτη, όπως αυτό που άρχισε να κατασκευάζει το 2004 η Σαουδική Αραβία κατά μήκος των συνόρων της με την Υεμένη στο νότο και με το Ιράκ στο βορρά, όπως αυτό το ενισχυμένο και ηλεκτροφόρο των 200 χλμ που κατασκεύασε το 2004 το Κουβέιτ στα σύνορά του με το Ιράκ, όπως αυτό των 700 χλμ, που άρχισε να υψώνει το 2007 το Ιράν κατά μήκος των συνόρων του με το Πακιστάν, όπως αυτό, το επίσης ηλεκτροφόρο που χωρίζει την Ινδία από το Πακιστάν στο Κασμίρ, όπως αυτό που έχει ξεκινήσει, (οποία ειρωνεία της τύχης!) να χτίζει το Μεξικό στα νότια σύνορά του με τη Γουατεμάλα, και τελευταία, όπως αυτό που σκοπεύει να ανυψώσει ο Παπουτσής στον Έβρο.

Και δυστυχώς δεν είναι μόνο αυτά. Ατέλειωτος, ο κατάλογος. Άλλα, όπως της Κύπρου και του Μπέλφαστ, προϋπήρχαν, άλλα όμως, τα περισσότερα, άρχισαν να ανεγείρονται, καθόλου συμπτωματικά, από τη δεκαετία του ’90 και εντεύθεν. Από τη μια λοιπόν, η παγκοσμιοποίηση και οι υποσχέσεις της, και από την άλλη οι φράχτες να προσπαθούν να αναχαιτίσουν τις συνέπειές της. Μπροστά στα 200 εκατομμύρια που υπολογίζονται σήμερα οι μετανάστες, και στα άλλα πόσα που θα προκύψουν σε λίγα χρόνια, τι άραγε μπορεί να κάνει ένας φράχτης, παρά να τους μετατρέπει σε εχθρούς! Και μάλιστα, όσο πιο ψηλός και πιο μακρύς, τόσο πιο επικίνδυνος φαντάζει κι ο εχθρός.

Το πιο φιλόδοξο από τα νεότευκτα τείχη είναι αυτό κατά μήκος των συνόρων Αμερικής-Μεξικού. Από τα 3000 χλμ, έχει αποκλειστεί περίπου το 1/3, αφήνοντας προς το παρόν ακάλυπτες τις πιο δύσβατες και επικίνδυνες περιοχές, ερήμους και αφιλόξενα βουνά, οι οποίες και γίνονται οι νέοι δρόμοι διαφυγής. Τα τελευταία 15 χρόνια πάνω από 5,000 μεξικανοί, μόνο 1,100 το διάστημα 2004 έως σήμερα, έχουν αφήσει την τελευταία τους πνοή στα σύνορα, αριθμός ο οποίος αυξάνει παρά τη μείωση της μεταναστευτικής ροής από το νότο. Μείωση, η οποία όμως οφείλεται εν μέρει και στην κρίση και ανεργία που μαστίζουν την Αμερική.

Οι φράκτες όμως σημαίνουν και κάτι άλλο. Στην κοινή, αυτό το άλλο ονομάζεται «Επιχειρηματική Ευκαιρία». Η παγκόσμια αγορά που σχετίζεται με περιφράξεις και προστασία συνόρων, κατασκευαστικές δηλαδή εταιρίες και εταιρίες με ηλεκτρονικά συστήματα παρακολούθησης, μόνο για το 2010 υπολογίζεται στα 16 δις δολάρια. Σημειωτέον ότι η αγορά αυτή, η οποία άνοιξε την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, και γιγαντώθηκε με τον πόλεμο στο Ιράκ, φρόντισε κατά πως φαίνεται να μην μείνει έκτοτε ανενεργή. Οι εκτιμήσεις προβλέπουν άνοδο έως και κατά 400% μέσα στα επόμενα χρόνια, παρά το γεγονός ότι ο Ομπάμα αποφάσισε προσφάτως το πάγωμα της κατασκευής ενός «εικονικού», δηλαδή μόνο ηλεκτρονικού φράκτη, το SBInet, αξίας 1 δις δολαρίων.

«Χτίζουμε πάρα πολλά τείχη και όχι αρκετές γέφυρες», φέρεται να έχει πει ο Ισαάκ Νιούτον στον καιρό του, και παρά τα τόσα χρόνια που πέρασαν, το νόημα παραμένει αναλλοίωτο και επίκαιρο…

Συλλάβετε τον Bliar!

Μπορεί κάποια απ' αυτές τις μέρες, αν βρεθείτε στο Λονδίνο, να τα φέρει έτσι η τύχη και να πέσετε πάνω στον Blair. Τον Tony Blair. Αυτόν τον ίδιο, που λυπήθηκε μεν για τα θύματα του πολέμου στο Ιράκ, πάνω από εκατομμύριο επισήμως, αλλά που δεν κουνήθηκε ούτε πόντο από τη θέση ότι αυτά τα θύματα ήταν και αναγκαία. Το ίδιο λίγο πολύ σκεπτικό, όπως και με τα δικά μας τα μέτρα. Άπαξ και το ξεστόμισε o Τοny, έκανε το γύρο του κόσμου, έγινε μόδα, και υιοθετήθηκε χωρίς χρονοτριβή και από τους δικούς μας, που έχουν την τάση να εκστασιάζονται από τις σοφίες των μεγάλων ανδρών, ελλείψει δικών τους, φαίνεται.

Ο Tony όταν δεν χάνει το χρόνο του με το να καταθέτει στην επιτροπή Τσίλκοτ, για εγκλήματα πολέμου, εξαργυρώνει την πρωθυπουργική του θέση στο χώρο των μπίζνες και πλουτίζει. Τίποτε το περίεργο, ως εδώ: το ίδιο κάνουν κι όλοι οι πρώην πρόεδροι και πρωθυπουργοί και το ίδιο προαλείφεται να κάνει και ο δικός μας, όταν με το καλό...

Με τον Tony όμως υπάρχει μια διαφορά. Μπορεί η επιτροπή Τσίλκοτ να καταφέρει να τον παραδώσει καθαρό και άσπιλο στην κοινωνία, όπως, κακά τα ψέμματα, κάνουν όλες οι εξεταστικές επιτροπές του κόσμου, δεν σκοπεύουν όμως να κάνουν το ίδιο και οι πολίτες.

Τι έχουν κάνει οι πολίτες λοιπόν; Πέρα από το να του πετάνε παπούτσια και αυγά, έχουν σκαρφιστεί κάτι αποδοτικότερο. Τον έχουν επικηρύξει και προς τούτο, έχουν μάλιστα ανοίξει και λογαριασμό, ήδη από τον Οκτώβριο του 2009. Τα χρήματα αυτά σκοπεύουν να τα δίνουν σαν αμοιβή σε όποιον καλό πολίτη επιχειρήσει να συλλάβει τον Tony, φυσικά με ειρηνικό τρόπο.

Ποια είναι η διαδικασία; Πολύ απλή! Άμα τον πετύχεις στο διάβα σου, τον πλησιάζεις με ηρεμία, του λές, ας πούμε για να τον καθησυχάσεις πόσο πολύ τον θαυμάζεις, περνάς το χέρι σου γύρω από τον ώμο του, του λες ακόμα μια φορά ότι είναι στις ομορφιές του, και μετά, όσο πιο δυνατά μπορείς, του σκας το παραμύθι: "Κύριε Bliar, στο όνομα των πολιτών της χώρας αυτής, προτίθεμαι να σάς συλλάβω, για όλα όσα κάνατε στο Ιράκ, και για όλα όσα ψέμματα είπατε στο βρετανικό λαό, και γιαυτό ακολουθήστε με στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα".

Φυσικά, γνωρίζετε εκ των προτέρων ότι ο Tony δεν θα σάς κάνει το χατίρι, αλλά αυτό δεν πειράζει, γιατί εσείς θα έχετε φροντίσει να έχετε στο standby κι από ένα συνεργείο τηλεόρασης, ώστε η όλη φάση να παίξει στα media και να γίνει μπούγιο. Και πέρα από τη δημοσιότητα που θα δοθεί στο γεγονός, και την αφύπνιση που αναμένεται να προκαλέσει, μην το ξεχνάτε είναι και το παραδάκι της επικήρυξης στη μέση!

Για περισσότερες πληροφορίες σας συμβουλεύω να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.arrestblair.org/, η οποία και αναλαμβάνει να σάς κάνει δωρεάν μαθήματα σύλληψης, καθώς και να σας εξασφαλίσει και το απαραίτητο τηλεοπτικό συνεργείο.

Μέχρι σήμερα δε, τρεις τυχεροί πολίτες έχουν ήδη εισπράξει από 2,500 έως 3,200 λίρες ο καθείς, και στο ταμείο υπάρχουν ακόμα διαθέσιμες γύρω στις 10,000 λίρες. Γιαυτό, το επαναλαμβάνω, ένα ταξιδάκι στο Λονδίνο είναι ό,τι πρέπει αυτή την εποχή. Εκτός των άλλων, μπορεί να σάς αποφέρει και κέρδος, μέρες φτώχειας που είναι...

Σχετικά με τη θέση των ελληνικών πανεπιστημίων στους διεθνείς πίνακες κατάταξης

Συνεχίζοντας την έρευνα για την ποιότητα των ελληνικών πανεπιστημίων ας κοιτάξουμε λιγάκι από πιο κοντά και τους πίνακες κατάταξης, για τους οποίους το υπουργείο παιδείας τρέφει ιδιαίτερα μεγάλη εκτίμηση, και εξ αυτού, ας μη γελιόμαστε και οι γονείς, οι οποίοι και αυτοί βλέπουν το πανεπιστήμιο σαν μια επένδυση, οικονομικής φύσεως, για τα παιδιά τους.

Τέτοιους πίνακες συντάσσουν διάφοροι οργανισμοί και πανεπιστήμια, που όσο πάνε και πληθαίνουν, ο καθένας βέβαια με τη δική του μεθοδολογία και ανάλυση δεικτών, στοχεύοντας στη χάραξη ενός εύπεπτου χάρτη πορείας στην τεράστια παγκόσμια εκπαιδευτική αγορά, τζίρου πολλών δις δολαρίων παρεμπιπτόντως.

Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικούς από τους πιο γνωστούς, όχι αναγκαστικά με την σειρά κατάταξης που παρουσιάζονται εδώ:

Academic Ranking of World Universities (Shanghai Jiao Tong University rankings) (500)

Higher Education Evaluation and Accreditation Council of Taiwan (500)

International Professional Ranking of Higher Education Institutions (Paris Mines Tech) (376)

Leiden Ranking (500)

QS World University rankings (616)

Scimago Institutions Ranking (2,833)

THE World University Rankings (400)

Webometrics Ranking of World Universities (12,300)

Ο αριθμός σε παρένθεση δεξιά, δείχνει τον αριθμό των πανεπιστημίων τα οποία έχουν συμπεριλάβει και αξιολογήσει οι εν λόγω οργανισμοί, και ο λόγος που τον αναφέρω είναι απλά για να δείξω ότι τα πανεπιστήμια που αξιολογούνται, λιγότερα τελικά από 500, είναι πολύ λιγότερα από το σύνολο των πανεπιστημίων του κόσμου, για παράδειγμα με 12,300 καταπιάνεται ο webometrics και με 2,833 ο Scimago, και γιαυτό το λόγο όσα κοσμούν τους περισσότερους πίνακες, δεν μπορούν παρά να θεωρηθούν ότι ανήκουν στην παγκόσμια αφρόκρεμα!

Το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει κατασυκοφαντηθεί ακόμα και με τα κριτήρια των διεθνών κατατάξεων, αλλά αμφιβάλω αν οι καθ’ έξιν συκοφάντες έχουν ιδίαν αντίληψη για το πώς λειτουργεί η «επιχείρηση κατάταξη», και τι πράγμα αξιολογεί.

Για να πάρουμε μια ιδέα για το τι συζητάμε, σήμερα θα εξετάσουμε την κατάταξη των ελληνικών πανεπιστημίων σύμφωνα με τον οργανισμό QS World University rankings.

Ο QS κατατάσσει τα πανεπιστήμια σύμφωνα με τα εξής 6 κριτήρια:

Α. Ακαδημαϊκή φήμη και αξιολόγηση από άλλα πανεπιστήμια, με στατιστικό βάρος 40%

Β. Γνώμη των εργοδοτών, με στατιστικό βάρος 10%

C. Βιβλιογραφικές αναφορές ανά μέλος ΔΕΠ, με στατιστικό βάρος 20%

D. Αναλογία φοιτητών/καθηγητών, με στατιστικό βάρος 20%

E. Αριθμός ξένων καθηγητών, με στατιστικό βάρος 5%

F. Αριθμός ξένων φοιτητών, με στατιστικό βάρος 5%

Από τα ελληνικά πανεπιστήμια στις θέσεις από 1-300 βρέθηκαν μόνο το Καποδιστριακό, η ΑΣΟΕΕ και το Αριστοτέλειο.

Ας τα δούμε αναλυτικά.

Α. Σύμφωνα με το κριτήριο της ακαδημαϊκής φήμης

Το πανεπιστήμιο Αθηνών κατέχει την 215 θέση και το Αριστοτέλειο την 234.

Το πολύ ενδιαφέρον όμως της υπόθεσης είναι ότι τα υπόλοιπα στον πίνακα, που βρίσκονται κάτω από τα ελληνικά, χαίρουν ιδιαίτερα μεγάλης φήμης παγκοσμίως. Ποιος δεν θα ‘θελε πτυχίο από την Εκόλ Νορμάλ της Λυών, ή από το πανεπιστήμιο Stony Brook;

Τα πανεπιστήμια που παραθέτω αποτελούν ένα τυχαίο δείγμα ανάμεσα στο 215^ο και το 300^ο. Ανάμεσα σ’ αυτά, που λόγω χώρου παρέλειψα, υπάρχουν πολλά εξ ίσου αξιόλογα ή αξιολογότερα.

215=University of Athens

216 = University of Colorado at Boulder United States

225 = University of Reading United Kingdom

226 = Universität Innsbruck Austria

234 = Aristotle University of Thessaloniki

243 = École Normale Supérieure de Lyon France

244 = George Washington University

249 = Newcastle University United Kingdom

258 = Stony Brook University United States

260 = Vanderbilt University United States

281 = University of Strathclyde United Kingdom

287 = University of Essex United

Β. Σύμφωνα με το κριτήριο της γνώμης των εργοδοτών.

Εδώ βρίσκεται μόνο η ΑΣΟΕΕ, και ο λόγος που τα άλλα απουσιάζουν βρίσκεται στην προηγούμενή μας ανάρτηση Είναι τα πτυχία χωρίς αντίκρισμα;».

Κι εδώ, αν ρίξετε μια ματιά στα πανεπιστήμια που ακολουθούν το δικό μας, θα πάθετε ένα μικρό σοκ,

179 = Athens University of Economics And Business

184 = University of Southern California

195 = Texas A&M University

192 = Aarhus University

201 = University of Oslo Norway

229 = University of Helsinki Finland

245 =Tufts University United States

252 =Technische Universität Berlin Germany

258= Sapienza University of Rome

269 = McMaster University Canada

C. Σύμφωνα με το κριτήριο των αναφορών ανά μέλος ΔΕΠ।

231= University of Athens Greece

241= École Normale Supérieure de Lyon France

246=Delft University of Technology Netherlands

252=George Washington University United States

257=University of Reading United Kingdom

278=Technische Universität München

Στα υπόλοιπα πεδία D-E-F, που αφορούν την αναλογία φοιτητών/καθηγητών και την συμμετοχή ξένων φοιτητών και καθηγητών, τα ελληνικά πανεπιστήμια απουσιάζουν από τις πρώτες 300 θέσεις.Τα 3 αυτά κριτήρια συνεισφέρουν ένα 30% στην τελική συνολική κατάταξη, ποσοστό που εμείς το στερούμαστε για λόγους που έχουν να κάνουν με τη γεωγραφική θέση, την οικονομία, και τη γλώσσα.

Σαν συμπέρασμα, αναφορικά με τις ακαδημαϊκές επιδόσεις, το πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά και το Αριστοτέλειο, τα δυο μεγαλύτερα πανεπιστήμια της χώρας, που απορροφούν και τους περισσότερους φοιτητές, δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτα τα φημισμένα αλλοδαπά πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής.

Αμφιβάλω αν το υπουργείο έχει καθίσει να μελετήσει τους πίνακες κατάταξης και τα κριτήρια που εφαρμόζονται. Ομοίως αμφιβάλω, αν έχει στοιχειώδη συναίσθηση με τι θέλει να συγκρίνει τα ελληνικά πανεπιστήμια. Αν τα συγκρίνει με το Harvard ή τα Oxbridge, τότε πάμε πάσο, διότι πάντοτε θα τα βρίσκει ελλειμματικά. Αλλά φαντάζομαι να έχει επίγνωση ότι οι συγκρίσεις γίνονται πάντα ως προς τους μέσους όρους. Γι αυτό υπάρχουν οι Μ.Ο του ΟΟΣΑ, της ΕΕ-27, της ΕΕ-15 κ.λ.π. Οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, για παράδειγμα, συγκρίνονται με τους μέσους όρους μιας κοινότητας, ΕΕ ή ΟΟΣΑ, και όχι με την οικονομία της Νορβηγίας ή της Ελβετίας.

Φυσικά όλα και όλοι φροντίζουν να γίνονται καλύτερα/οι σ’ αυτή τη ζωή, και με το ίδιο σκεπτικό και τα πανεπιστήμια οφείλουν να βελτιώνονται Ως προς ποια κατεύθυνση, αυτό αποτελεί κουβέντα άλλης στιγμής. Πάντως η παρούσα θέση που καταλαμβάνουν τα δυο μεγαλύτερα πανεπιστήμια στο παγκόσμιο στερέωμα, το 2010, δεν δικαιολογούν ούτε στο ελάχιστο την υστερία και την ανοησία , αυτών που νυχθημερόν το λοιδωρούν.

Κι ένα τελευταίο:

Βάσει ποιας έκθεσης σοφών και ειδικών έχει χαράξει τις μεταρρυθμίσεις της η υπουργός; Όταν προσλαμβάνονται ειδικοί απ’ όλο τον κόσμο και με το τσουβάλι μάλιστα, για το πώς θα βελτιωθεί το πήδημα του ψύλλου, πώς και δεν έτυχε να προσληφθούν μερικά κιλά από δαύτους και στο ΥΠΕΠΘ; Δεν το αξίζει δηλαδή, η Παιδεία μας;

Στο θέμα, φυσικά, θα επανέλθουμε.

Κλιμάκωση του πολέμου κατά των δημοσίων υπαλλήλων στην Αμερική

Είναι αλήθεια ότι περίμεναν καιρό, αλλά να τώρα με την κρίση, η ευκαιρία επιτέλους ήρθε. Από την εποχή της Θάτσερ, τότε που η Σιδηρά Κυρία αποφάσισε να τσακίσει τα εργατικά συνδικάτα, μέχρι σήμερα πέρασαν τριάντα ολάκερα χρόνια. Η προσπάθειά της δεν πήγε χαμένη. Έδρεψε καρπούς, και μάλιστα πλούσιους.

Η συμμετοχή των εργαζομένων στα συνδικάτα του ιδιωτικού τομέα στη Βρετανία, από 44% που ήταν τότε, βρέθηκε σήμερα στο 15%. Η απίσχνανση αυτή, που θαρρείς και οφειλότανε σε επικίνδυνο ιό, πέρασε τα σύνορα, πέταξε πάνω από πελάγη και ωκεανούς και μόλυνε όχι μια, όχι δυο, αλλά ολόκληρο τον ΟΟΣΑ, με την αναλογία των οργανωμένων ιδιωτικών υπαλλήλων να συρρικνώνεται περίπου στο 20%. Ενώ στην Αμερική, που έτσι κι αλλιώς δεν είχε και καλό ιστορικό τουλάχιστον από το ’50 και δώθε, η αναλογία αυτή από 20% το 1979, έπεσε στο 7%.

Ο δημόσιος τομέας, απεναντίας, κατάφερε να βγει απ’ τη σφαγή με τα λιγότερα δυνατόν τραύματα. Στη Βρετανία, αν και πετσοκομμένος, από 82% που ήταν η συμμετοχή στα συνδικάτα το 1979, κατάφερε να σταθεροποιηθεί στο 56% σήμερα, ενώ στην Αμερική, η αναλογία των οργανωμένων δημοσίων υπαλλήλων βρίσκεται γύρω στο 36%, μεταφραζόμενη σε 7.6 εκατ. άτομα.

Κι εδώ βρίσκεται η καρδιά του προβλήματος. Μπορεί το πρόσχημα να είναι τα δημόσια ελλείμματα, αλλά η ουσία είναι τα ίδια τα συνδικάτα. Σε αντίθεση με τον προηγούμενο μήνα, την τελευταία βδομάδα τα δημοσιεύματα σχετικά με την «πληγή» του συνδικαλισμού του δημόσιου τομέα στην Αμερική, πολλαπλασιάστηκαν, ένδειξη ότι ο πόλεμος δεν διεξάγεται πια στα χαρακώματα, με διαπραγματεύσεις μόνο επί μισθών και συντάξεων, αλλά κατά μέτωπο. Ο Economist, στην τελευταία του έκδοση, (6/1), πέρα από την πλούσια αρθρογραφία που αφιέρωσε στο θέμα, διέθεσε ως και το εξώφυλλο για το σκοπό αυτό, με πολεμική εικονογράφηση και με πηχυαίο τίτλο «Η μάχη είναι μπροστά μας: αντιμετωπίζοντας τα συνδικάτα του δημόσιου τομέα».

Αιχμή της επίθεσης, που εξαπολύεται από πολιτικές φυσιογνωμίες αμφοτέρων των κομμάτων, λιγότερο των δημοκρατικών, περισσότερο των ρεπουμπλικάνων, και με ανανεωμένη ρητορική, δεν είναι πλέον το χιλιοειπωμένο μάντρα του «τεμπέλη, ανίκανου και χαραμοφάη» δημόσιου υπάλληλου, αλλά η προνομιακή, και γι αυτό «σκανδαλώδης», θέση που αυτός κατέχει στην αποσαρθρωμένη αγορά εργασίας, σε σύγκριση με αυτή του δεινοπαθούντα εργαζόμενου του ιδιωτικού τομέα. Αν η επιδείνωση της θέσης του τελευταίου ήταν απόρροια της διάλυσης του συνδικαλισμού, καθίσταται προφανές ότι, έστω και καθυστερημένα, η διάλυση του συνδικαλισμού των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι και αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της μεσαίας τάξης, θα επιφέρει το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα. Δηλαδή την εξουδετέρωσή και αυτών, ως το ύστατο εμπόδιο για την πλήρη υποβάθμιση των εργαζομένων συνολικά.

Κι όλα αυτά, εν μέσω των συνεχιζόμενων προκλητικών μέτρων της κυβέρνησης Ομπάμα προς όφελος αυτών ακριβώς που προκάλεσαν την κρίση, την συνέχιση δηλαδή της πολιτικής Μπους, περί της χαμηλής, λιγότερο του 15%, φορολόγησης όσων έχουν εισόδημα μεγαλύτερο των 250,000 δολαρίων, της συνεχιζόμενης υπερβολικής κερδοφορίας των μεγάλων επιχειρήσεων, της άρνησής τους να προσλάβουν νέο προσωπικό, των υψηλών bonus, κλπ. Και επιπλέον εν μέσω δυο, αν μη τι άλλο, κοστοβόρων πολέμων.

Για παράδειγμα, στην πολιτεία μόνο της Ν. Υόρκης, ενώ τη δεκαετία 2000-2010 οι φορολογία των φυσικών προσώπων αυξήθηκε κατά 50%, η φορολογία των επιχειρήσεων αυξήθηκε μόνο κατά 20%, και τούτο βάσει του γνωστού, αλλά ψευδεπίγραφου τελικά δόγματος ότι η χαμηλή φορολόγηση των επιχειρήσεων φέρνει επενδύσεις, οι επενδύσεις δουλειές, και οι δουλειές ευημερία. Τίποτε ψευδέστερο αυτού. Κατά την τελευταία εικοσαετία η ανά κάτοικο, μέση αύξηση του ΑΕΠ στην Αμερική ήταν χαμηλότερη απ’ ότι την προηγούμενη τριακονταετία, και αυτή με τη σειρά της κατά πολύ χαμηλότερη της εικοσαετίας 1960-1980.

Η νέα βουλή, που ελέγχεται πλέον από τους ρεπουμπλικάνους έχει υποσχεθεί να προβεί σε περικοπές της τάξης των 100 δις. δολαρίων, ενώ και με την έγκριση των δημοκρατικών οι περικοπές θα κατευθυνθούν στην περίθαλψη των απόρων και ηλικιωμένων, στην εκπαίδευση, στις μεταφορές και σε άλλες κοινωνικές παροχές προς τους αδυνάτους.

Αφήστε τις να χρεοκοπήσουν!

Επιπλέον, μέσα στο πρόγραμμα της νέας βουλής είναι και η άρνηση διάσωσης (bail-out) από την κεντρική κυβέρνηση όσων πολιτειών είναι στα πρόθυρα χρεοκοπίας, αφήνοντάς τις τελικά να χρεοκοπήσουν, κάτι που με την υφιστάμενη νομοθεσία δεν είναι δυνατόν να συμβεί. Και δεν είναι μόνο η Καλιφόρνια και το Ιλλινόι που κινδυνεύουν. Το άνοιγμα όλων των πολιτειών εκτιμάται στα 85 δις δολάρια, οπότε ενδεχόμενη χρεοκοπία, θα έχει σαν αποτέλεσμα ακόμα μεγαλύτερες περικοπές στις δημόσιες παροχές και δαπάνες.

Σύμφωνα δε, με τη νέα νομοθεσία που εξυφαίνεται, οι πολιτείες θα πρέπει εφ’ εξής να περιλαμβάνουν στο έλλειμμα και τα ανοίγματα των συνταξιοδοτικών ταμείων, γεγονός που αφ’ ενός θα επιφέρει ακόμα ένα χτύπημα στις συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων, αφ’ ετέρου θα μειώσει και την αξιοπιστία των πολιτειών στις αγορές χρήματος, μιας και θα εμφανίζονται με μεγαλύτερο έλλειμμα. Ένα τέχνασμα, που εμφανίζει πολλά κοινά σημεία με την τακτική που ακολούθησε η Eurostat αναθεωρώντας προς τα πάνω και το δικό μας.

Τσακίστε τους!

Έτσι λοιπόν εξηγείται και η πρεμούρα για την εξουδετέρωση των συνδικάτων. Όσο δηλαδή είναι ακόμα καιρός.

Και στην περίπτωση αυτή, τη βρώμικη δουλειά, αντίθετα με τους σοσιαλιστές, που είναι η νόρμα, θα την αναλάβουν οι νεο-εκλεγέντες ρεπουμπλικάνοι. Ήδη στύβουν το μυαλό τους και εξαντλούν τη φαντασία τους σχεδιάζοντας τα νέα μέτρα που θα τσακίσουν τη διαπραγματευτική δύναμη και την πολιτική επιρροή (κυρίως προς τους δημοκρατικούς), των εν λόγω συνδικάτων.

Για παράδειγμα, ρεπουμπλικάνοι βουλευτές από την Ιντιάνα, Μισούρι, Μέιν και μερικές άλλες πολιτείες σκέφτονται να εισάγουν νομοθεσία, η οποία θα απαγορεύει στα μέλη των συνδικάτων να πληρώνουν συνδρομή, επιδιώκοντας με τον τρόπο αυτό να αποστερήσουν από τα ταμεία τούς πόρους, με τους οποίους κατά παράδοση χρηματοδοτούν με αρκετά εκατοντάδες εκατ δολάρια τη φορά τις προεκλογικές εκστρατείες των δημοκρατικών. Στο Οχάιο, ο νέος κυβερνήτης σκέφτεται να απαγορεύσει στους δασκάλους ν’ απεργούν. Ενώ, στο Γουισκόνσιν, ο νέος πάλι κυβερνήτης θέλει να απαγορεύσει στους κυβερνητικούς υπαλλήλους να οργανώνονται σε ενώσεις και σωματεία.

Μπορεί οι προτάσεις αυτές να ακούγονται ακραίες, είναι όμως ενδεικτικές του κλίματος και των προθέσεων που επικρατούν. Ο κλοιός πάντως ολοένα θα σφίγγει, και οι πιθανότητες ανατροπής θα λιγοστεύουν. Αν πάρουμε για παράδειγμα την αποτυχία των Γάλλων και των Ελλήνων, των Ισπανών, των Πορτογάλων, των Τσέχων και των Ρουμάνων, τα προγνωστικά δεν ακούγονται ευοίωνα...

Πελατειακό και κορπορατικό κράτος

Τι είναι οι πελατειακές σχέσεις; Η πολιτική των φτωχών.

Τι είναι ο κορπορατισμός; Μα η πολιτική των ελίτ.

Το πελατειακό κράτος ριζωμένο κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου και στη Λατινική Αμερική, αποτελεί σίγουρα ιστορικό αναχρονισμό, σε σχέση με τον ιδεότυπο του κράτους του βορρά, που απαρτίζεται από μια ουδέτερη (τρόπος του λέγειν) προς τους πολίτες του γραφειοκρατία. Αναχρονισμός όμως, ο οποίος επιβιώνει, και για να επιβιώνει σημαίνει ότι εξυπηρετεί. Άλλωστε αυτή είναι και η πρώτη διάγνωση ενός τυχαίου ψυχαναλυτή όταν προσπαθεί να απαλλάξει τον πελάτη του από τις, εκ πρώτης όψεως, καταστροφικές του έξεις. Δεν πάει να σας δέρνει ο άντρας σας, και σεις να συνεχίζετε να τον ανέχεστε, δεν πάει να σας υποτιμάει η καλύτερή σας φίλη και σεις να συνεχίζετε να την θεωρείτε φίλη, ο ψυχαναλυτής δεν θα σας αφήσει να φύγετε προτού σας κάνει να συνειδητοποιήσετε τα αντισταθμιστικά οφέλη του ξύλου στη μια περίπτωση και της περιφρόνησης, στην άλλη.

Οι πελατειακές σχέσεις, είναι πρώτα απ’ όλα σχέσεις με αμοιβαία ωφέλεια, όπου ο μεν πάτρωνας, δηλαδή ο πολιτικός εξασφαλίζει εύνοια και ψήφους από τους ψηφοφόρους, ο δε ψηφοφόρος εξασφαλίζει διαφόρου τύπου εξυπηρετήσεις, οι οποίες αντί να διανέμονται στην ελεύθερη αγορά και να είναι προσιτές ισότιμα σε όλους, διανέμονται προσωπικά και χέρι-χέρι. Επειδή όμως πρόκειται περί εκτεταμένου δικτύου, συντηρούμενο διαχρονικά από όλες τις κυβερνήσεις, η ωφέλεια δεν αποτελεί μονοπώλιο κάποιας συγκεκριμένης μερίδας, αλλά διασπείρεται σε ένα σημαντικό ποσοστό των κατώτερων κυρίως στρωμάτων της κοινωνίας, κι αυτός είναι και ο λόγος που το δίκτυο μακροημερεύει.

Στο κορπορατικό κράτος, αντιπροσωπευτικό δείγμα του οποίου αποτελεί η δημοκρατία των ΗΠΑ, η γραφειοκρατία μπορεί να μην δρα ευνοιοκρατικά προς τη μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, είναι όμως σαφέστατα προσαρμοσμένη προς τις απαιτήσεις και τα ενδιαφέροντα των μεγάλων εταιριών και του μεγάλου κεφαλαίου. Στο κορπορατικό κράτος, οι πελατειακές σχέσεις έχουν μικρότερη διείσδυση στο κοινωνικό σώμα, είναι περισσότερο επιλεκτικές, αλλά έχουν πολύ μεγαλύτερο βάρος και κοινωνικό αντίκτυπο, και αναπτύσσονται ανάμεσα στον πολιτικό και το κεφάλαιο.

Σε σχέση με το παραδοσιακό πελατειακό κράτος, εδώ παρατηρούμε μια αντιστροφή των εξαρτήσεων· στο μεν πρώτο, ο δότης (εξυπηρετήσεων) είναι ο πολιτικός, στο δε δεύτερο, ο πολιτικός υποβιβάζεται σε παραλήπτη (χρήματος) και κατά συνέπεια σε απλό εντολοδόχο. Στο πελατειακό κράτος ο πολιτικός εκλέγεται ανταλλάσσοντας κάποιο διορισμό, κάποια διαμεσολάβηση, ή κάποια καλή κουβέντα, ενώ στο κορπορατικό κράτος, ο πολιτικός εκλέγεται δίνοντας πολύ μεγαλύτερα ανταλλάγματα, ισοδύναμα τουλάχιστον με το ποσόν χρηματοδότησής του, που μπορεί να ανέρχεται σε αρκετές δεκάδες ή εκατοντάδες εκατ. δολάρια, αναλόγως των προσδοκιών.

Όπως διαβάζω στο βιβλίο «το Δόγμα του Σοκ», οι είκοσι κορυφαίες εργοληπτικές εταιρίες της Αμερικής δαπάνησαν από το 2000 σχεδόν 300 εκατ. δολάρια για να επηρεάσουν πολιτικούς και 23 εκατ. δολάρια για να χρηματοδοτήσουν προεκλογικές εκστρατείες. Από τη μεριά της η κυβέρνηση Μπους αύξησε μεταξύ 2000 και 2006 κατά 200 δισεκατομμύρια δολάρια τα κονδύλια που δίνονταν στις εργοληπτικές εταιρίες. Σκεφτείτε μόνο το σκάνδαλο της ανοικοδόμησης του Ιράκ, και το ανάλογο του Αφγανιστάν.

Επομένως το κορπορατικό κράτος είναι όντως πελατειακό κράτος, με διαφορετική όμως πελατεία. Το κορπορατικό κράτος είναι ελιτίστικο, το πελατειακό, λαϊκό. Γιαυτό ίσως χτυπάει και άσχημα στο μάτι!

Αν αφήσουμε τώρα την Αμερική και πάμε σε λιγότερο ακραίες μορφές οργάνωσης της πολιτικής, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια πολύ μεγάλη ποικιλία οργανωμένων ομάδων συμφερόντων, τα γνωστά λόμπυ. Οι ομάδες αυτές εξασκούν πιέσεις είτε προς τις ντόπιες κυβερνήσεις, είτε σε ευρύτερα διακυβερνητικά σχήματα όπως αυτά των Βρυξελλών, όπου είναι καταγεγραμμένοι γύρω στους 15,000 λομπίστες. Εξ αυτών πάνω από το 70% εργάζεται άμεσα ή έμμεσα για την προώθηση συμφερόντων των μεγάλων εταιριών, το 20% αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα περιφερειών, πόλεων και διεθνών οργανισμών, ενώ το υπόλοιπο αντιπροσωπεύει ΜΚΟ, συνδικάτα κ.α.

Επομένως, και η Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργεί βάσει πελατειακών σχέσεων, όχι του τύπου του κράτους του Νότου, αλλά του τύπου του κράτους του Βορρά. Και στις δυο περιπτώσεις λοιπόν, δημόσιοι πόροι διανέμονται ευνοιοκρατικά και ιδιωτικά, στο μεν πελατειακό κράτος στο λαό, στο δε κορπορατικό, στα μεγάλα συμφέροντα. Κι αυτός είναι και ο σοβαρότερος λόγος που το πελατειακό κράτος χαίρει λιγότερης εκτίμησης απ’ ότι το κορπορατικό. Κοινώς, υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων!

Η ιδιαίτερη αγάπη της παρούσας κυβέρνησης προς το μεγάλο κεφάλαιο και οι εξυπηρετήσεις που σπεύδει να κάνει προς αυτό για να τo δελεάσει, σίγουρα έχει να κάνει και με τη μεγάλη προσπάθεια που καταβάλει για τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού κράτους, δηλαδή για τον μετασχηματισμό του από πελατειακό που κατά βάση είναι, σε κορπορατικό.

Σάββατο 15 Γενάρη: Αντιρατσιστικές και Αντιφασιστικές εκδηλώσεις

Η "Πρωτοβουλία των Οικονομολόγων και των Πανεπιστημιακών"

στηρίζει τις Αντιρατσιστικές και Αντιφασιστικές εκδηλώσεις που γίνονται το Σάββατο 15 Γενάρη στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τα Γιάννενα, την Πάτρα, τα Χανιά, το Ηράκλειο, την Αλεξανδρούπολη, την Ξάνθη και τα Γιαννιτσά.

Θεωρούμε ότι το κλίμα του ρατσισμού που καλλιεργεί η κυβέρνηση είναι πρώτα και κύρια μια προσπάθεια μετατόπισης των ευθυνών για την θλιβερή οικονομική κατάσταση που κυριαρχεί πλέον στη χώρα μας από τον ίδιο της τον εαυτό στους εξαθλιωμένους μετανάστες που καταφθάνουν στην χώρα μας κυνηγημένοι κατά κανόνα από την φτώχια και τον πόλεμο.

Τον 13ο και τον 14ο μισθό δεν τον περιέκοψε η "ανεξέλεγκτη εισροή λαθρομεταναστών". Τον έκοψαν ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου με τις "συμβουλές" της Τρόικα και του μνημονίου.

Ούτε για την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων ευθύνεται η "λαθραία μετανάστευση". Ούτε για την αύξηση του ΦΠΑ, ούτε για το πάγωμα των προσλήψεων που έχει αφήσει τα σχολεία χωρίς καθηγητές και να νοσοκομεία χωρίς γιατρούς, ούτε για τη διάλυση των συγκοινωνιών, ούτε για τα διόδια, ούτε για την Κερατέα.

Ούτε για το κλείσιμο των επιχειρήσεων, τις περικοπές θέσεων εργασίας και τη μαζική ανεργία ευθύνονται οι μετανάστες. Τις δουλειές των χιλιάδων εργαζομένων στα σούπερ μάρκετ Ατλάντικ δεν τις πήραν οι "ξένοι". Ούτε τις δουλειές των εργαζομένων στην Απογευματινή. Ούτε στον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη.

Το "τείχος του αίσχους" που ετοιμάζεται να ορθώσει ο Παπουτσής στον Έβρο δεν έχει σαν στόχο να μας σώσει από τους "λαθρομετανάστες" αλλά να σώσει την ίδια την κυβέρνηση από την οργή των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που πλημύρισαν τους δρόμους την ημέρα της γενικής απεργίας στις 15 Δεκέμβρη. Η κυβέρνηση, συνειδητά, κατασκευάζει έναν "εχθρό". Και ελπίζει να αξιοποιήσει την όποια "εθνική συναίνεση" μπορεί αυτή η εχθρότητα να οικοδομήσει για να περάσει τα νέα πακέτα μέτρων που απεργάζεται όσο το δυνατόν πιο εύκολα.

Ένα από τα πιο επικίνδυνα παραπροϊόντα αυτής της ρατσιστικής πολιτικής -και της ρατσιστικής προπαγάνδας που καλλιεργούν, σε συνεργασία με την κυβέρνηση τα ΜΜΕ- είναι η αναβίωση των φασιστικών συμμοριών. Οι "κάτοικοι" του Αγίου Παντελεήμονα που τριγυρνάνε τα κανάλια για να μας περιγράψουν "πως δεν αντέχουν άλλο" είναι κατά κανόνα γνωστά και μη εξαιρετέα μέλη των ακροδεξιών και νεοναζιστικών οργανώσεων της χώρας μας.

Η λύση στην αλληλεγγύη ανάμεσα στους εργαζόμενους, χωρίς διακρίσεις ανάμεσα σε “ντόπιους” και “ξένους”. Και στον κοινό αγώνα ενάντια στην κυβέρνηση, την Τρόικα και το μνημόνιο. Θέλουμε αυξήσεις και όχι περικοπές -και στους μισθούς, και στις συντάξεις, και στα επιδόματα ανεργίας και στα κονδύλια για την υγεία, τις συγκοινωνίες, την παιδεία.

Λεφτά υπάρχουν. Το μόνο που χρειάζεται είναι να σταματήσει το δημόσιο να εξυπηρετεί τις παρανοϊκές “υποχρεώσεις του” απέναντι στους κάθε λογής κερδοσκόπους. Τα λεφτά δεν τα φάγαμε μαζί. Ούτε τα λεφτά της Τρόικα τα μοιραζόμαστε όλοι μαζί.

Θα χρεοκοπήσουν οι τράπεζες; Ετσι και αλλιώς μόνο χάρη στις κρατικές επιδοτήσεις επιβιώνουν. Να εθνικοποιηθούν. Και να φύγουμε εδώ και τώρα από την Ευρωζώνη της ατέρμονης λιτότητας και της χρεοκοπίας.

Χιλιάδες μετανάστες πήραν μέρος σε όλες τις μεγάλες απεργιακές συγκεντρώσεις της περασμένης χρονιάς. Ηταν εκεί, μαζικά, στις 5 Μάη. Και ξανά στις 15 Δεκέμβρη. Μαζί είμαστε πιο δυνατοί. Αυτή την ενότητα δεν θα αφήσουμε κανέναν να την υπονομεύσει. Ολοι στις αντιρατσιστικές κινητοποιήσεις του Σαββάτου.

Τα στεντς της οργής

Ανέμιζε, και ξανανέμιζε, χθες βράδυ, πασίχαρης, ο καραγκιοζάκος της "Ανατροπής", το χαρτί με τη νέα τιμή των στεντς, ενώ δίπλα του ναρκισσευότανε σεμνά για την επιτυχία του, ο άλλος καραγκιόζης, ο υπουργός.

3000 κόστιζαν τα στεντς πριν, στα 470 κοστίζουν τώρα, που έβαλε το χέρι η χάρις του. Μόνο που δεν πήδηξε πάνω στην τάβλα ο Πρετεντέρης. Τόσο μεγάλη ήταν η χαρά του. "Αμερικάνικη ήταν η εταιρία και πριν, αμερικάνικη είναι και τώρα", έλεγε και ξανάλεγε, μην και αφήσει κάποια σκιά για το ενδεχόμενο ότι μπορεί να ήτανε και πακιστανική ή κινέζικη.

Κανείς δεν βρέθηκε μόνο να ρωτήσει, ούτε κι ο γιος του Μητσοτάκη, που όλη την ώρα κράταγε σκυμμένο το κεφάλι από ντροπή, για το ποιες στο διάλο προδιαγραφές θα έχουνε τα νέα στεντς, σε σύγκριση με τα παλιά, κι ούτε κανενός τους πέρασε απ' το κρανίο η ιδέα ότι μπορεί η προμηθεύτρια εταιρία να ήτανε όντως αμερικανική, αλλά τα στεντς πακιστανικά. Κανενός!

Κι όταν η απάτη έρθει στο φως θα είναι πλέον αργά. Μπορεί και γιαυτούς τους ίδιους, όταν κάποια στιγμή θα χρειαστεί να βάλουν ένα από αυτά τα στεντς για τα οποία τόσες χαρούλες κάνουν τώρα!

Υπάρχει συσχέτιση Εκπαίδευσης και Οικονομικής Ανάπτυξης;

Τα βασικά ερωτήματα που προκύπτουν σχετικά με την ποιότητα του ελληνικού πανεπιστημίου είναι κατά τη γνώμη μου τα εξής:

α) Με ποια κριτήρια προκύπτει ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο χωλαίνει;

β) Έχουν ιεραρχηθεί τα κριτήρια αυτά ως προς το βαθμό συμβολής τους στη διαμόρφωση της τελικής ετυμηγορίας;

γ) Σε τι στοχεύει η μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης; Τι θέλει να πετύχει, και το οποίο με τις παρούσες δομές δεν μπορεί να επιτευχθεί;

Η βασική ιδέα που θέλησα να υποστηρίξω σε προηγούμενο κείμενο με τίτλο «Είναι τα πτυχία χωρίς αντίκρισμα;» είναι ότι το σπουδαιότερο κριτήριο που τίθεται από την κυρίαρχη νέο-φιλελεύθερη προσέγγιση είναι αυτό της οικονομικής ανταποδοτικότητας των πτυχίων, και ειδικότερα η ικανοποίηση της αγοράς εργασίας από την ποιότητα των γνώσεων και των επαγγελματικών δεξιοτήτων των αποφοίτων.

Είχαμε δει, τόσο δια στόματος Eurostat όσο και ΙΟΒΕ, ότι η κύρια αιτία της παρατηρούμενης αναντιστοιχίας είναι η οπισθοδρομική παραγωγική δομή της χώρας. Αν για παράδειγμα, τα ελληνικά πανεπιστήμια μπορούσαν, (που ως ένα βαθμό μπορούν), να εκπαιδεύουν βιολόγους στις τελευταίες εξελίξεις της βιοτεχνολογίας και μηχανικούς στις τελευταίες μεθόδους της νανοτεχνολογίας, πόσους από αυτούς θα μπορούσε να απορροφήσει η αγορά; Και να το θέσω αλλιώς, πόσο θα μπορούσε ο στρατός αυτός του άριστα εκπαιδευμένου δυναμικού να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη ανάλογων μονάδων και επιχειρήσεων, άρα και στην οικονομική ανάκαμψη; Δηλαδή, το γεγονός ότι δεν υπάρχουν τέτοιες επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας στην Ελλάδα οφείλεται στο ότι δεν υπάρχει το κατάλληλο προσωπικό να τις στελεχώσει; Μάλλον όχι! Άλλοι είναι, κατά τη γνώμη μου, οι παράγοντες, και αυτοί έχουν να κάνουν με το επιχειρηματικό δυναμικό και προσανατολισμό των επιχειρήσεων, και όχι με το γνωστικό. Κατά συνέπεια, τι είδους σύνδεση επιδιώκει να κάνει το ΥΠΕΠΘ;

Ας δούμε τώρα, σε σχέση με τα προηγούμενα, πόσο μπορεί η καλύτερη εκπαίδευση από μόνη της να δώσει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη. Προς τούτο θα προσφύγω στο μακροσκελές άρθρο «Education: it’s not for the economy, stupid!», του Phil Mullan, το οποίο και σε γενικές γραμμές θα προσπαθήσω να μεταφέρω.

Το άρθρο, ξεκινάει με μια γενική παρατήρηση ότι την τελευταία δεκαετία στη Βρετανία υπήρχε διάχυτη η άποψη, εν είδη μάλιστα άκριτης πίστης, ότι οι ανεπάρκειες στην παραγωγικότητα και την οικονομική μεγέθυνση οφείλονται εν πολλοίς, όχι στην ανεπάρκεια των παραγωγικών επενδύσεων, αλλά στο έλλειμμα γνώσεων και εργασιακών δεξιοτήτων, και τούτο, παρά το γεγονός ότι τα αποδεικτικά στοιχεία που είχαν συσσωρευτεί παρέπεμπαν στο ακριβώς αντίθετο, ότι δηλαδή δεν υπάρχει θετική συσχέτιση ανάμεσα στην επέκταση της εκπαίδευσης και την άνοδο της παραγωγικότητας ή του πλούτου.

Μερικά Παραδείγματα

Η οικονομική επιβράδυνση από το 1973 και μετά που παρατηρήθηκε παγκοσμίως συνέπεσε με την τάση διοχέτευσης όλο και περισσότερων πόρων για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Μπορεί η Κορέα να επένδυσε στην εκπαίδευση και να έδρεψε οικονομικούς καρπούς αργότερα, αλλά το ίδιο έκανε και η Αίγυπτος. Το αποτέλεσμα όμως ήταν να κατέβει ακόμα ένα σκαλί στη σκάλα των οικονομικών δεικτών.

Το Hong Kong είδε μεγάλη ανάπτυξη στα μέρη του, χωρίς όμως να έχει επενδύσει στον εκπαιδευτικό τομέα. Η επέκταση του τομέα αυτού επήλθε μόνο αφού είχε ήδη ανέβη το βιοτικό επίπεδο, το οποίο και επέτρεψε στους γονείς ν’ ασχοληθούν περισσότερο επισταμένα με την άνοδο του μορφωτικού επιπέδου των βλαστών τους.

Πέρα από τις συγκεκριμένες αυτές περιπτώσεις, στο ίδιο συμπέρασμα, ότι δηλαδή δεν υπάρχει θετική συσχέτιση ανάμεσα στην εκπαίδευση και την παραγωγικότητα, κατέληξε και μια έκθεση της παγκόσμιας τράπεζας με τίτλο «Where has all the education gone?». Σύμφωνα με αυτή, στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ η συμμετοχή και ο χρόνος παραμονής στα θρανία δεν ήταν διαφορετικός απ’ ότι στην Αμερική. Παρά ταύτα, το κατά κεφαλήν εισόδημα στη δεύτερη ήταν εννεαπλάσιο της πρώτης.

Συγκρίνοντας την Αμερική με τη Βρετανία κατά την περίοδο 1995-1999, ενώ η Βρετανία κέρδιζε σε επιτεύγματα στον χώρο της παιδείας, εν τούτοις η παραγωγικότητά της σε σχέση με αυτή της Αμερικής κατά την ίδια περίοδο έπεφτε.

Ως τελευταίο παράδειγμα θα αναφέρω αυτό της Ελβετίας, η οποία παρ’ ότι είναι σχεδόν η πλουσιότερη χώρα, έχει να επιδείξει έναν από τους χαμηλότερους δείκτες σε ποσοστό αποφοίτων πανεπιστημίων. Και ο κατάλογος, για όσους ενδιαφέρονται συνεχίζεται μακρύς…

Παρά το γεγονός ότι, συνεχίζει ο Phil Mullan, η επένδυση του αναπτυγμένου κόσμου στην παιδεία μετά το 1960 συνέπεσε με οικονομική άνοδο, εν τούτοις η συσχέτιση αυτή δεν συνιστά απαραίτητα και αιτιότητα. Το πιο πιθανό είναι ότι η οικονομική ευμάρεια συνέβαλε ώστε οι εν λόγω χώρες να αφιερώσουν περισσότερους πόρους σε κοινωνικούς σκοπούς, όπως υγεία και παιδεία. Στην κλασσική οικονομική αργκό, η εκπαίδευση είναι περισσότερο ένα καταναλωτικό αγαθό, παρά ένα επενδυτικό προϊόν.

Προσπαθώντας να ανιχνεύσει τις πηγές της λανθασμένης αυτής συσχέτισης ανάμεσα στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη, ο συγγραφέας καταφεύγει στις νεόκοπες Θεωρίες Ανάπτυξης ( New Growth Theories), οι οποίες ήρθαν στο προσκήνιο στα μέσα της δεκαετίας του 1980, και ειδικά αυτές των Paul Romer και Robert Lucas, οι οποίες με τη σειρά τους όφειλαν πολλές από τις αρχές τους στις θεωρίες Ανθρώπινων Πόρων (Human Capital Theories), του Theodor Schultz, (1963), κεντρικό σημείο των οποίων ήταν η διερεύνηση της επίμαχης σχέσης.

Λογικά σφάλματα των θεωριών

Στην πραγματικότητα αυτό που οι εν λόγω θεωρίες επεδίωκαν ήταν να ποσοτικοποιήσουν τους διάφορους παράγοντες οι οποίοι θεωρούσαν ότι εμπλέκονταν στην αύξηση της παραγωγικότητας. Αρχικά περιέλαβαν στο μοντέλο τους φυσικά δεδομένα όπως φυσικό κεφάλαιο και εργασία, τα οποία όμως αθροιζόμενα δεν απέδιδαν την παρατηρούμενη παραγωγικότητα. Έτσι, οι μετέπειτα θεωρίες, στην προσπάθειά τους να βελτιωθούν συμπεριέλαβαν και άλλες ποσότητες όπως «τεχνολογική πρόοδο», παράγοντες της νέας οικονομίας, όπως πληροφορική, και φυσικά το αγαπημένο «παιδί» της Θεωρίας Ανθρωπίνων Πόρων, την εκπαίδευση.

Το λογικό όμως σφάλμα των θεωριών αυτών είναι ότι η Ανάπτυξη δεν είναι ένα αριθμητικό μέγεθος το οποίο μπορεί ν’ αναλυθεί σε συστατικά στοιχεία, αλλά μια διαδικασία η οποία ναι μεν εξαρτάται από την τεχνολογική πρόοδο, και τις εργασιακές δεξιότητες δεν μπορεί όμως να διαχωριστεί από την εργασία και το κεφάλαιο πάγιων επενδύσεων. Το αποτέλεσμα είναι να υποτιμώνται τα δεύτερα, δηλαδή οι επενδύσεις και να υπερτιμώνται τα πρώτα, δηλαδή η εκπαίδευση. Αυξανόμενες επαγγελματικές δεξιότητες γίνονται οικονομικά άχρηστες στην απουσία ανάλογων επενδύσεων για να τις εκμεταλλευτούν.

Ο λόγος που η «Θεωρία Ανθρωπίνων Πόρων» παραμένει δημοφιλής είναι επειδή φαίνεται να λειτουργεί σε ατομικό επίπεδο, με την έννοια ότι οι περισσότερο μορφωμένοι τυγχάνουν και καλύτερων απολαβών. Αλλά ξανά, η συσχέτιση ανάμεσα σε δυο μεταβλητές, (εκπαίδευση και ατομικό εισόδημα), δεν συνιστά και αιτιότητα, μιας και το εισόδημα μπορεί να οφείλεται σε ατομικά χαρακτηριστικά και σε ιδιαίτερα κοινωνικο-οικονομικά περιβάλλοντα. Αν και τα χρόνια εκπαίδευσης δεν έχουν άμεση επίδραση στην παραγωγικότητα, εν τούτοις αποτελούν οδηγό προσόντων για τους εργοδότες για καλύτερο κοσκίνισμα των αιτήσεων, και ως ενδείξεις για τις φιλοδοξίες, τη διαθεσιμότητα, τα κίνητρα, την αυτοδυναμία και την ικανότητα για σκληρή δουλειά των αιτούντων. Αυτό εξηγεί εν μέρει και την εμμονή της αγοράς στα πτυχία και σε κάθε είδους επίσημα αποδεικτικά στοιχεία.

Μερικές βιβλιογραφικές αναφορές:

(1) Growth effects of education and social capital in the OECD countries, by Jonathan Temple, Economic Department Working Paper 263, OECD, October 2000; Does human capital matter for growth in OECD countries?, by Andrea Bassanini and Stefano Scarpetta, Economics Department Working Paper 282, OECD, January 2001

(2) Does Education Matter? Myths about Education and Economic Growth, by Alison Wolf, Penguin, 2002
(3) Where has all the education gone?, by Lant Pritchett, World Bank Country Economic Department, Paper 1581, 1996
(4) The Elusive Quest for Growth, William Easterly, MIT, 2002, p. 74