Το αδιέξοδο της Ευρωζώνης

Η ευρωζώνη υπό την παρούσα της μορφή είναι καταδικασμένη να διαλυθεί. Κανείς πλέον δεν το αμφισβητεί, ακόμα και η ίδια η Μέρκελ, η διαφορά με τους υπόλοιπους, όσον αφορά στην αποτροπή της διάλυσης βρίσκεται απλά στο βηματισμό, στο ρυθμό δηλαδή με τον οποίο θεωρούν οι μεν και η δε ότι πρέπει να προχωρήσουν οι αλλαγές, όπως η μετατροπή της ΕΚΤ σε τελευταίο καταφύγιο δανεισμού και η έκδοση κοινού ευρωομολόγου.

Αλλά και πάλι, ούτε αυτά πρόκειται εντέλει από μόνα τους να τελεσφορήσουν, μιας και γίνεται πλέον ορατό το οξύμωρο του εγχειρήματος, δηλαδή η ύπαρξη κοινού νομίσματος, ορφανού όμως από το κράτος που το εκδίδει. Το τύπωμα χρήματος από την ΕΚΤ και το ευρωομόλογο είναι σε τελευταία ανάλυση κινήσεις που σπρώχνουν τη μπάλα λιγάκι μακρύτερα απ’ ότι οι προηγούμενες αποφάσεις περί EFSF και περί αγοράς περιορισμένης ποσότητας ομολόγων από την ΕΚΤ. Όσον αφορά στο τελευταίο, η λέξη περιορισμένη μάλλον αδικεί την ποσότητα, η οποία στην πραγματικότητα υπερβαίνει τα 400 δις.

πηγή:spiegel

Ουσιαστικά η ΕΚΤ κάνει ήδη στα μουλωχτά αυτό που της ζητείται να κάνει στα φανερά. Να αγοράζει δηλαδή ομόλογα επιτιθέμενων χωρών. Και, θα συνεχίσει να το κάνει ακάθεκτη, μόνο που επειδή πιάστηκε στα πράσα, αυτό συζητείται να γίνεται μέσω ενός άλλου σχήματος πλέον, που θα περιλαμβάνει και το ΔΝΤ, δηλαδή αντί η ΕΚΤ να δανείζει απευθείας, θα στέλνει τα χρήματα με το ένα εισιτήριο στο ΔΝΤ στην άλλη μεριά του ατλαντικού, και με το ίδιο αεροπλάνο αυτά θα επιστρέφουν στη Φρανκφούρτη, τάχατες σαν δανεικά. Βέβαια όλοι γνωρίζουν την κοροϊδία. Ομοίως, και αυτοί που την επινόησαν γνωρίζουν πολύ καλά ότι κι όλοι οι υπόλοιποι γνωρίζουν, αλλά, τι να κάνουμε, αυτό είναι το επίπεδο της πολιτικής σήμερα, πολιτική που ούτε ένα πρόσχημα σοβαροφάνειας δεν μπορεί να κρατήσει.

Η μπάλα σπρώχνεται μεν λίγο μακρύτερα, απέχει όμως πολύ ακόμα από το τέρμα. Για να μπορέσει να διατηρηθεί το μαγαζί ΕΖ, οι ιθύνοντες αντιλαμβάνονται σιγά σιγά ότι το πολυκατάστημα αυτό, από shop-in-shop που είναι τώρα, θα πρέπει να συγχωνευτεί σε ένα ενιαίο megashop, με κοινά βιβλία και κοινό λογιστήριο, δηλαδή κοινό Υπουργείο Οικονομικών και κοινή διακυβέρνηση.

Όλα αυτά εκ των υστέρων φυσικά, ενώ κανονικά, αν μπορούσαν να διαβάζουν το παρελθόν και την ιστορία, η πορεία του εγχειρήματος του κοινού νομίσματος θα μπορούσε να προβλεφτεί εκ των προτέρων. Εκ των πολύ-προτέρων, μάλιστα.

Και τούτο, διότι είχε προϋπάρξει ήδη από το 1979 ο μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών, (Exchange Rate Mechanism), ο οποίος μη καταφέρνοντας να επιβιώσει, διαλύθηκε άδοξα το 1993. Από τον Σεπτέμβριο του 1992 ήδη, η βρετανική λίρα ήταν έξω. Η ιταλική λίρα αποχαιρέτησε τον μηχανισμό τον ίδιο μήνα και τον Νοέμβριο, η ισπανική πεσέτα και το πορτογαλικό εσκούδο τράβηξαν μια υποτίμηση κατά 6%. Τον Ιανουάριο του 1993 η ιρλανδική λίρα υποτιμήθηκε κι αυτή κατά 10%, ενώ τον Μάη πεσέτα και εσκούδο έκαναν το ίδιο. Όπως και τότε, έτσι και τώρα, ήταν οι ίδιες αυτές χώρες που δεν κατάφεραν ν’ αντέξουν τον στενό κορσέ ενός κοινού νομίσματος με τη Γερμανία. Κι όμως στα σαράντα από τον θάνατο του ERM, έβγαινε στον αέρα η συνθήκη του Μάαστριχτ για να κάνει τα ίδια ακριβώς πράγματα και να επαναλάβει τα ίδια ακριβώς λάθη.

Προχωρώντας λοιπόν η Ευρώπη σε ένα δρόμο στρωμένο με λάθη και μεταφυσικές προσδοκίες, ότι κάνοντας τα ίδια μπορεί να προκύψει κάτι το διαφορετικό, φτάνει στη μόνη λύση που θα μπορούσε να τη διασώσει σαν κοινή οντότητα, δηλαδή στη δημιουργία κάποιου μορφώματος, αντίστοιχου των Ην. Πολιτειών της Αμερικής. Είναι αυτό εφικτό; Κατά τη γνώμη μου όχι. Αν ο Τεξανός αισθάνεται πάνω απ’ όλα αμερικανός, ο Γάλλος, ο Γερμανός, ή ο Έλληνας, ποτέ, (τουλάχιστον στο ορατό μέλλον) δεν θα βάλει την ευρωπαϊκή του ταυτότητα πάνω από την εθνική. Ποτέ του δεν θα σταθεί με κατάνυξη κάτω από μια κοινή ευρωπαϊκή σημαία, ούτε οι Βρυξέλλες ποτέ θα γίνουν το αντίστοιχο της Ουάσινγκτον. Δεν χρειάζεται να πάμε μακρύτερα, νομίζω ότι όλοι αντιλαμβανόμαστε το ανέφικτο του εγχειρήματος, μιας και η έννοια ευρωπαϊκή ταυτότητα, αν επινοηθεί θα είναι κάτι το εμβόλιμο και τεχνητό, αποτέλεσμα επιβολής με το στανιό κάποιου πράγματος που δεν υφίσταται. Αυτό που συνέχει την Ευρώπη είναι οι πόλεμοι που διεξήχθησαν στους κόλπους της, παρά τα κοινά της επιτεύγματα. Και για να μετέχεις, για να γίνεις πολίτης ενός ενιαίου κράτους θα πρέπει να το αισθάνεσαι. Να αισθάνεσαι για πρωτεύουσα τις Βρυξέλες, παρά το Παρίσι, τις Βρυξέλες, παρά την Αθήνα ή τη Μαδρίτη. Αλλιώς δεν συναινείς, δεν συμμορφώνεσαι, δεν παραδίδεις κυριαρχία, κι αποχωρείς.

Νομίζω, ότι αυτό που εικάζεται τώρα ότι αποτελεί την τελική λύση για να παραμείνει η ΕΖ ενιαία οντότητα, θα είναι απλά το σημείο διάλυσής της. Όχι αύριο, ούτε μεθαύριο. Αλλά σίγουρα παραμεθαύριο.