Τετάρτη 7 Μαΐου 2014

Γιατί οι Γερμανοί αγαπούν τους Ρώσους;




Σχετικά με την Ουκρανική κρίση, η Μέρκελ βάζει τα δυνατά της για να δείξει ότι τόσο ενδοευρωπαικά όσο και διατλαντικά υπάρχει ένα μέτωπο αραγές, ενωμένο σαν γροθιά απέναντι στις κινήσεις των Ρώσων· τις de facto, όπως η προσάρτηση της Κριμαίας, και τις μελλοντικές, όπως μια επέμβαση στις ρωσόφωνες ανατολικές επαρχίες της Ουκρανίας.


Σ' αυτό άλλωστε στόχευε και το πρόσφατο ταξίδι της στις ΗΠΑ όπου με τον Ομπάμα παρέα συμφώνησαν να τραβήξουν από κοινού τις κόκκινες γραμμές. Πολύ λεπτές ακόμα, είναι αλήθεια, τόσο που να αγγίζουν μόνο κάποιους λίγους από το περιβάλλον Πούτιν και τόσο απαλές όσο το πάτημα της γάτας.



Για να τις χοντρύνουν, θα πρέπει πρώτα η Μέρκελ να ξεπεράσει κάποια προβληματάκια στο εσωτερικό. Προβληματάκια, τρόπος του λέγειν. Στην πραγματικότητα, προβληματάρες. Και δεν είναι οι γνωστοί επιχειρηματίες και τραπεζίτες που δυσανασχετούν από τις ενδεχόμενες κυρώσεις, μιας και το εμπόριο, οι γερμανικές επενδύσεις και οι τράπεζες έχουν ομολογουμένως τεράστια ανοίγματα σε Ρωσία και Ουκρανία. Και δεν είναι, ούτε η αριστερά, ούτε ο Gysi, ούτε η Sahra Wagenknecht που οργώνουν την επικράτεια σηκώνοντας την παντιέρα του αντι-αμερικανισμού και προπαγανδίζοντας κατά της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής και υπέρ του δημοψηφίσματος της Κριμαίας. Ούτε το ευρωσκεπτικιστικό, εναλλακτικό κόμμα AfD, που ταξίδεψε ως τον 19ο αιώνα για να ξεθάψει, στο όνομα του γερμανικού ρομαντισμού, το παραδοσιακό αντι-δυτικό πνεύμα και την έχθρα προς τις διεφθαρμένες δυτικές αξίες και τον αγοραίο καπιταλισμό.



Εδώ καλέ κουνήθηκε η ίδια η Καγκελαρία. Τόσο από τους ομοϊδεάτες της Μέρκελ, όσο και από τους όψιμους συμμάχους της στην κυβέρνηση, τους σοσιαλδημοκράτες. Το αίσθημα της συμπάθειας ξεκινάει από τον υπεύθυνο εξωτερικής πολιτικής της κοινοβουλευτικής ομάδας της Μέρκελ, ως τον αρχηγό του CDU στο πολυπληθές κρατίδιο του Βόρειου Ρήνου-Βεστφαλίας, ο οποίος μάλιστα κατηγόρησε για λαϊκισμό αυτούς που τολμούν και εναντιώνονται στον Πούτιν. Όσο για τους σοσιαλδημοκράτες, εδώ μιλάμε κυριολεκτικά για φιλο-ρωσικό ξεσάλωμα. Ο πρώην Καγκελάριος Schmidt πήγε τόσο μακριά ώστε να εκφράσει την κατανόησή του για την ενέργεια της προσάρτησης, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να την χαρακτηρίσει και νόμιμη. Και σα να μην έφτανε αυτός, ο επίσης πρώην Καγκελάριος Schroeder ευρισκόμενος αυτές τις μέρες στην Αγία Πετρούπολη, στο πάρτι γενεθλίων που παρέθεσε, όχι μόνο προσκάλεσε τον Βλαδίμηρο, αλλά και έσπευσε να τον σφιχταγκαλιάσει, όταν αυτός προσήλθε νύκτωρ για να εκφράσει τα σέβη του. Με τη φωτογραφία του εναγκαλισμού να κάνει το γύρο του κόσμου και με τη Μέρκελ να τρώει τα μουστάκια της πάνω-κάτω στη Καγκελαρία από θυμό, νάσου και το Spiegel την άλλη μέρα να βάζει στο στόχαστρο ολόκληρο το SPD και να διερωτάται για τις προθέσεις ως κι αυτού του ίδιου του υπουργού εξωτερικών, του σοσιαλδημοκράτη Steinmeier.



Αλλά ούτε κιαυτό φαίνεται αρκετό. Η διαμάχη θα μπορούσε να είχε περιοριστεί στα σαλόνια της ελίτ και τα πράγματα να τέλειωναν εκεί. Δυστυχώς όμως, είχαν την ατυχία να μπλεχτεί σ' αυτή κι ολόκληρος ο γερμανικός λαός· από τους διανοούμενους, τους καθηγητάδες και τους δημοσιογράφους, ώς τους απλούς πολίτες και τις νοικοκυρές. Τα social media και τα διάφορα for a, οι τηλεοπτικές εκπομπές και τα talk shows, οι εφημερίδες και τα περιοδικά, εδώ και ένα μήνα παίρνουν κυριολεκτικά φωτιά. Η Κριμαία ξαφνικά κι απ' το πουθενά, γίνεται κάτι πολύ παραπάνω από ένα αδιάφορο θέμα των εξωτερικών ειδήσεων, από μια χερσόνησος χίλια μίλια μακρυά. Στην πραγματικότητα αποτέλεσε το προσάναμμα για να φουντώσει μετά από χρόνια, ουσιαστικά από τα χρόνια του πολέμου, η συζήτηση για τη γερμανική ταυτότητα. Οι Γερμανοί ξανάρχισαν να ψάχνονται, ανακαλύπτοντας ότι η θέση που πάνω της εδώ και χρόνια κάθονταν στο κέντρο της Ευρώπης, με θέα προς τα δυτικά, ήτανε μάλλον άβολη!



Τέλη Μάρτη και αρχές Απρίλη εμφανίστηκαν στο Spiegel δυο μακροσκελή άρθρα με τους ενδεικτικούς τίτλους “Πόσο δυτική είναι η Γερμανία; Η Ρωσική κρίση πυροδοτεί κρίση ταυτότητας” και “Το πρόβλημα της συμπάθειας: Είναι η Γερμανία μια χώρα που υπερασπίζεται τη Ρωσία;”. Και δεν έφτανε αυτό. Την Τρίτη εμφανίστηκε ακόμα ένα άρθρο στους Times της Νέας Υόρκης αυτή τη φορά, με τον συντάκτη του, ανταποκριτή της Die Welt να διερωτάται με θυμό: “Γιατί οι Γερμανοί αγαπούν τη Ρωσία;” [4]. Έλα ντε!



Η Γερμανία, τσακισμένη ηθικά μετά από δυο ολέθριους πολέμους, κουβαλώντας ένα κάρο ενοχές και κάτω από την πίεση των συμμάχων νικητών, αποφάσισε ότι από δω και πέρα θα έπρεπε να ξεχάσει τα βουκολικά της οράματα, τους εθνικισμούς, τις ρομαντικές, αντι-φιλελύθερες και αντι-ορθολογικές της πλευρές, τo πολιτισμικό της υπόβαθρο εν γένει, που μπορεί να εξέθρεψε ωραίους ποιητές, μουσικούς και φιλοσόφους, αλλά συνάμα εξέθρεψε και τον Χίτλερ, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα λοιπά, και να κοιτάξει οριστικά και αμετάκλητα προς τη φιλελεύθερη Δύση. Και είναι αλήθεια ότι η δημοκρατία της στα μεταπολεμικά χρόνια ήταν υποδειγματική. Οι νέες γενιές που διαπαιδαγωγήθηκαν σε άλλες αξίες από αυτές των προγόνων τους και που υποχρεώθηκαν να επισκεφτούν δυο τουλάχιστον στρατόπεδα συγκέντρωσης, ήρθαν κι έβαλαν καινούργια ρούχα. Αλλά οι παλιές αγάπες δύσκολα ξεχνιούνται. Αγάπες, που ξεκινούν από τον Μπίσμαρκ και τη στήριξη των Ρώσων στο σχηματισμό του γερμανικού κράτους το 1871, από τις ανέκαθεν καλές σχέσεις με τους τσάρους, από τους κοινούς πολέμους ενάντια στον Ναπολέοντα, ως την Ostpolitik του Willy Brandt. Και για του Γερμανούς, οι Ρώσοι είναι φιλόξενοι, έχουν κουλτούρα, έχουν Τολστόι και Τσαϊκόφσκι, έχουν βαθιά ψυχή, μα πάνω απ' όλα δυο είναι οι κυριότεροι δεσμοί: ο ρομαντισμός και ο πόλεμος, δηλαδή η ενοχή για τις θηριωδίες που διέπραξαν εναντίον τους. A! Και ο αντι-αμερικανισμός.



Σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Spiegel, το 54% των ερωτηθέντων εκφράστηκε θετικά στην προσάρτηση της Κριμαίας. Αρνητικά απάντησε το 38%


ΥΓ. Για πρώτη φορά είχα ασχοληθεί με το θέμα τον Φεβρουάριο του 2008 στο ποστ

ΕΚΛΕΚΤΙΚΕΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΕΣ: Ρωσία-Γερμανία

 

8 σχόλια:

spiral architect είπε...

Όπως έγραψες και συ "οι παλιές αγάπες δύσκολα ξεχνιούνται". Δες το όμως απ' την ανάποδη: Σε πολιτικό επίπεδο θαρρώ ότι, οι ενοχές των Γερμανών πολιτικών έναντι της Ρωσίας δεν έχουν ξεπεραστεί με αποτέλεσμα (και κατά πως δείχνουν τα πρόσφατα γεγονότα στην Ουκρανία) Γερμανοί και Ρώσοι (αλληλο)μισούνται. Σε οικονομικό επίπεδο όμως οι πρώτοι κάνουν την ανάγκη φιλότιμο ξέροντας την αλληλεξάρτηση αμφοτέρων (ενεργειακή - οικονομική) και έτσι συντάσσουν άρθρα με τίτλο: “Γιατί οι Γερμανοί αγαπούν τη Ρωσία;”
Οπότε, και η πίτα ολόκληρη και ο σκύλος χορτάτος, τηρούμε τα προσχήματα βάζοντας κυρώσεις και κατεβάζοντας τους δείκτες μέσω της S&P στους Ρώσους (ξύστηκε ο Πούτιν!) και από την άλλη η οικονομία και τα εκατέρωθεν κοντράτα συνεχίζονται. Ετσι κι αλλιώς τις παντός τύπου (ηλίθιες) οικονομικές αποφάσεις τις παίρνουν πολιτικοί.

Τουθόπερ κι επειδή το χρήμα (και κάτι άλλο πονηρό!) κινεί τον κόσμο οι Γερμανοί πολιτικοί παίρνουν καταδικαστικές αποφάσεις κατά της Ρωσίας, αλλά απ' την άλλη τα οικονομικά αλισβερίσια πρέπει να συνεχιστούν, αλλιώς πάπαλα η γερμανική οικονομία. Άλλωστε τους φυσικούς πόρους τους κρατούν οι Ρώσοι.
Για να μην μιλήσουμε για την στρατιωτική υπεροπλία της Ρωσίας και το ότι οι Γερμανοί δεν θέλουν να ξαναζήσουν έναν εφιάλτη μιας διάβασης του Όντερ.

LeftG700 είπε...

Φίλη cynical,


Δύο σκέψεις που έχω την αίσθηση ότι απουσιάζουν από την ανάλυσή σου (ή δεν έγιναν φανερές στα δικά μου μάτια):

Η Γερμανία βρίσκεται μεταξύ σφύρας (αμερικάνικου αητού) και άκμονος (ρωσική αρκούδα). Ξέρει πολύ καλά ότι η πραγματικά μεγάλη Ευρώπη είναι η Ευρασιατική Ευρώπη, όπου είναι όμως υποχρεωμένη να συγκυβερνήσει με την αρκούδα. Αλλά ξέρει και πολύ καλά ότι μια τέτοια Ευρώπη αποτελεί εφιάλτη για τον αητό.

Όσο για τη μεγάλη πλειοψηφία τού γερμανικού λαού, που δεν είναι βέβαια οι πάσης φύσεως opinion makers, είμαι της άποψης ότι πίσω από την όποια ‘‘αγάπη’’ ή κράτημα του φαναριού (Κριμαία) κρύβεται, εκτός από τη γνώση των οικονομικών συμφερόντων (για όσους την έχουν), αυτό που νιώθουν όλοι οι άνθρωποι όταν συναντούν μια αρκούδα: ο φόβος —που είναι βεβαίως μεγαλύτερος όταν διατηρούν μνήμες από την τελευταία φορά που την αντιμετώπισαν...


Τα λέμε

cynical είπε...

@spiral

δεν αναφερομαι καθολου στους εξωτερικους παραγοντες της οικονομιας και στα συμφεροντα που καθοριζουν συγκυριακα τη σχεση δυο λαων, αλλά σε κάτι βαθυτερο και διαρκες που εχει να κανει με υποβοσκουσες ψυχικες και πολιτισμικες συναφειες.

Παρε για παραδειγμα εμας με τους Τουρκους. Μπορει εξωτερικα καποιοι να εκτρεφουν εχθρικα αισθηματα, αλλά οταν παιζουν τα τουρκικα σιριαλ ολοι καθηλωνονται και οι δρομοι αδειαζουν. Δεν ειχε συμβει κατι τετοιο με τα λατιναμερικανικα.

Αν διαβασεις τα κειμενα στα οποια παραπεμπω θα δεις παραξενα πραγματα-μαρτυριες, οτι για παραδειγμα οι ρωσοι ποτε δεν κατηγορησαν τους γερμανους για τις θηριωδιες ενω το εκαναν για αλλους λαους και αλλα συναφη.

Υπάρχει ο φοβος, αλλά και η ελξη. Το γιατι με ειχε απασχολησει out of the blue τον φεβρουαριο του 2008 στο "ΕΚΛΕΚΤΙΚΕΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΕΣ: Ρωσία-Γερμανία" και συνεχιζει να με απασχολει.

Αυτο το "Τουθοπερ" με εχει ριξει στο καναβατσο! Θα σου το κλεψω!

cynical είπε...


Nα κι ο Economist, ασθμαινοντας

Germany and Russia
How very understanding

spiral architect είπε...

@cynical:
Μα η σύγχρονη ιστορία είναι αυτή που έχει σφραγίσει τις ψυχές των απογόνων και των δυο πλευρών. Υπό ΚΣ μπορεί και οι Ρώσοι να βλέπουν γερμανικά σήριαλ και το τούμπαλιν, ξερωγώ, αλλά όταν σκάσει μια αφορμή αρχίζουν τα όργανα. Καλές οι αναφορές που έβαλες, ΑΛΛΆ είναι μονόπλευρες, δηλαδή είτε είναι γερμανικές, είτε γραμμένες από ξενομερίτες (ΝΥΤ) που ζουν χρόνια στη Γερμανία. Αντίθετα, απ' την πλευρά της Ρωσίας δεν έχουμε υπ' όψιν μας αντίστοιχα άρθρα αγάπης ή έστω τάσεων λυκοφιλίας για τη Γερμανία. Είναι το Στάλινγκραντ, η διάβαση του Όντερ και η κόκκινη σημαία στο Ράιχσταγκ και αυτό δεν ξεχνιέται εύκολα από ένα λαό που διαχρονικά (επί Τσάρων και ΕΣΣΔ) ήταν πάντα σε άμυνα. Έλξη λοιπόν μπορεί και να υπάρχει, αλλά στο πίσω μέρος του μυαλού και των δυονών κρύβεται ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος και οι αιτίες του.

Τέλος, δεν ξέρω, αν παρακολουθείς στο τουίτερ τον Θανάση Αυγερινό.Αυτός όσες φορές τον έχω πετύχει στο Μέγκα είναι συγκρατημένος λόγω του μέσου που μιλάει. Στο τουίτερ όμως γράφει, λες και είναι η μετενσάρκωση του Μπέρια. Ενας ξενομερίτης λοιπόν στη Μόσχα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Φαντάσου λοιπόν τι λέει ο βέρος Ρώσος δημοσιογράφος-πολιτικός αναλυτής, όσο και κομιλφό να είναι ...

cynical είπε...

@spiral,
αντε καλε που θα καθισει κανεις στον κοσμο να δει γερμανικο σιριαλ! Απλά, δεν βλεπονται απο κανεναν.

Πιστευω οτι υπαρχει ενα βαθυ κοινο πολιτισμικο υποστρωμα αναμεσα στους δυο λαους, το οποιο υποβοσκει και αφηνει το στιγμα του ανεπαισθητα. Διαβασε τη γνωμη των γερμανων για το τη σταση των ρωσων απεναντι σε αυτους.

Πιστευω οτι αυτα που λεω εχουν βαση: και οι δυο χωρες δεν μπορεσαν να ενσωματωθουν στη νεωτερικοτητα με τον τροπο που εγινε στις υπολοιπες στη δυση. Η Γερμανια την κακοχωνεψε. Στη Ρωσια, μονο μια ελιτ στην Πετρουπολη προσπαθησε να μαιμουδισει.
ΤΟ εχω προσεξει για τον Αυγερινο. Μπαμ κανει στις ανταποκρισεις του απο Μοσχα.

spiral architect είπε...

Σημαντικό επίσης είναι -όπως είπε και ο Λέφτης πιο πριν- ότι η θέση της Γερμανίας είναι πολιτικά δυσχερής λόγω της απροκάλυπτης και άμεσης εμπλοκής στα τεκταινόμενα της πρώην ΕΣΣΔ (Γεωργία, Αζερμπαϊτζάν, πριν και τώρα Ουκρανία) των ΗΠΑ. Η Γερμανία δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά, έτσι κρατάει μια επαμφοτερίζουσα στάση γνωρίζοντας ότι, είναι η οικονομική δύναμη στην Ευρώπη μεν, ενεργειακά εξαρτώμενη δε. Η Μέρκελ, λοιπόν, μάλλον βαράει το κεφάλι της για την πολιτική της απόφαση για κλείσιμο των πυρηνικών σταθμών παραγωγής ΗΕ και την μη αντικατάστασή τους με παρόμοιους υιοθετώντας την πολιτική απόφαση για ισοδύναμη ισχύ από ΑΠΕ (άτοπο!). Έτσι γυρίζει στον παλιό καλό λιθάνθρακα ή/και λιγνίτη κρατώντας τις εισαγωγές του ρώσικου ΦΑ για κάλυψη αιχμών στην ηλεκτροπαραγωγή με προοπτική την μελλοντική ανεύρεση και κατανάλωση ντόπιου σχιστολιθικού αερίου.
Εκεί είναι που θα ξεσηκωθούν και οι πέτρες στη χώρα, για να έχουν και πολιτική ανάδειξη οι Γερμανοί οικολόγοι, που τώρα είναι απλώς βαστάζοι.

Η εποχή μού θυμίζει έντονα τις παραμονές του Β'ΠΠ όπου τα όμορα με την ΕΣΣΔ ευρωπαϊκά κράτη είχαν δικτατορίες, έχοντας πολιορκητικό κριό τη ναζιστική Γερμανία που χρηματοδοτούταν απ' το κεφάλαιο και πολιτικά έχοντας στο τσεπάκι της τον κατευνασμό, με προοπτική την κατάκτηση και διάλυση της ΕΣΣΔ. Εδώ έχουμε τη Γερμανία οικονομική δύναμη και ηγέτη της ΕΕ, με σοβαρά προβλήματα συνοχής της τελευταίας (βλέπε για παράδειγμα τη Γαλλία του μουνάκια Ολάντ) γνωρίζοντας ότι το κουπί του πολιτικού ανταγωνισμού απέναντι στη Ρωσία θα το τραβήξει ουσιαστικά μόνη της η Γερμανία.
Δεν ξέρω αν είμαι απλοϊκός ή λάθος, είμαι σίγουρος όμως ότι το τέλος της ιστορίας δεν ήλθε ποτέ!

spiral architect είπε...

Φυσικά, απελθέτω από εμού το ποτήριον της εθνικιστικής προτίμησης ενός εκ των δυο "ανταγωνιστών". Αγαπώ και σέβομαι και τους δυο λαούς, αγαπώ όλους τους λαούς με τα ίσια τους και τα στραβά τους, με την κουλτούρα τους προ πάντων. Απλά, η ιστορία που διατρέχει όλους μας είναι καθοριστική ειδικά στην περίπτωση αυτών των δυο λαών, ταυτόχρονα με τον (τα τελευταία χρόνια όλο κι εντεινόμενο) καπιταλιστικό ανταγωνισμό απ' τη μια της ρωσικής ολιγαρχίας και απ' την άλλη του βιομηχανικού-τραπεζικού κατεστημένου της Γερμανίας.
Εμείς τι φταίμε για το τελευταίο;