Δευτέρα 3 Μαρτίου 2008

Ατομική Καλυτέρευση / Κοινωνική Αλλαγή;


Είναι διαδεδομένη η πεποίθηση ότι οι ατομικές προσπάθειες «καλυτέρευσης» αποτελούν το κύριο όχημα «καλυτέρευσης» της κοινωνίας, πράγμα που είναι και το κοινό ζητούμενο. Αυτό που εξυπονοείται με την παραπάνω θέση, η οποία και αποτελεί το θεμέλιο για τη δικαιολόγηση της ιδιωτείας, είναι ότι αν σε μια κοινωνία αθροίσουμε όλες τις ατομικές καλυτερεύσεις, τότε αυτόματα θα επέλθει και η συνολική καλυτέρευση της κοινωνίας, μιας και φαντάζει αυτονόητο να θεωρήσουμε την κοινωνία σαν το απλό άθροισμα των ατόμων που την συγκροτούν.

Στο σημείο όμως αυτό θα ήθελα να παραθέσω κάποιες σκέψεις. Η πρώτη σκέψη / αντίρρηση έχει να κάνει με το κατά πόσον οι κοινωνίες είναι όντως το άθροισμα των μελών τους, ενώ η δεύτερη, με το τι ακριβώς εννοούμε «καλυτέρευση».

Σχετικά, με το πρώτο σημείο η άποψή μου είναι ότι οι κοινωνίες αποτελούν οντότητες πολύ διαφορετικές από το μέσο όρο των χαρακτηριστικών των ατόμων που τις απαρτίζουν. Και τούτο, διότι κάθε κοινωνία χαρακτηρίζεται από «ποιότητες» οι οποίες αναφέρονται στο συλλογικό και οι οποίες δεν θα ήταν δυνατόν ν’ ανθίσουν σε ατομικό επίπεδο. Πάρτε για παράδειγμα τη θρησκεία και τη γλώσσα. Τόσο ο ένας όσο και ο άλλος θεσμός δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν έξω και πριν από την κοινωνική συγκρότηση των ατόμων. Με το ίδιο σκεπτικό επίσης δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν και κοινωνικές αλλαγές, με επαναστατικό ή μη τρόπο, χωρίς συλλογική δράση, χωρίς δηλαδή το συντονισμό των προσπαθειών πολλών υποκειμένων προς ένα επιθυμητό σκοπό. Σκοπό όμως, ο οποίος άπαξ και επιτευχθεί θα πρέπει να αποκρυσταλλώνεται σε πολιτικούς θεσμούς. Η συλλογική δράση με στόχο την αλλαγή ή βελτίωση των θεσμών ονομάζεται Πολιτική.

Δηλαδή προϋποθέσεις για κοινωνική αλλαγή αποτελούν α) η συλλογική δράση και β) η αποτύπωση των αποτελεσμάτων της δράσης αυτής σε νέους θεσμούς οι οποίοι πλέον θα νομιμοποιούνται να ρυθμίζουν την κοινωνία από εδώ και πέρα με τρόπο σύμφωνο των σκοπών για τους οποίους συνεργάστηκαν, συντονίστηκαν και έδρασαν τα άτομα. Οι θεσμοί δεν αλλάζουν από μόνοι τους, χωρίς δηλαδή συλλογική δράση και συμμετοχή. Και αντίστροφα, αν η συλλογική δράση δεν πετύχει τους σκοπούς της, τότε δεν αλλάζουν και οι θεσμοί. Μιλάμε πάντα για ουσιαστικές δημοκρατίες.



Ας υποθέσουμε τώρα, ότι κάθε άτομο χωριστά επιδιώκει να «βελτιώσει» τον στενό ατομικό του πυρήνα σύμφωνα με τις δικές του επιθυμίες. Στην περίπτωση αυτή οι ατομικές δράσεις δεν έχουν καμία επίδραση επί των κοινωνικών θεσμών, για το λόγο ότι δεν υπάρχει συντονισμός και ο καθένας δρα μόνος του. Με τις ατομικές δράσεις αυτό που επιτυγχάνουν τα άτομα είναι να προσαρμόζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο και τον υπάρχοντα τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας, πράγμα εντελώς θεμιτό για το ατομικό ευ ζην, αλλά χωρίς προοπτικές ουσιαστικής κοινωνικής αλλαγής, εάν υπάρχει ανάγκη.

Ακόμη και αν μου φέρετε σαν αντιπαράδειγμα τον ξεχωριστό άνθρωπο ο οποίος από μόνος του καταφέρνει να αλλάξει τον ρουν της ιστορίας, η γνώμη μου είναι, ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν αποτελούν παρά καταλύτες, ή ότι βρέθηκαν την κατάλληλη στιγμή στο σταυροδρόμι των μεγάλων αλλαγών, αλλαγές οι οποίες ήδη κυοφορούνταν επί μακρόν και οι οποίες θα ενσαρκώνονταν είτε έτσι είτε αλλιώς στο πρόσωπο του ενός ή του άλλου ξεχωριστού ανθρώπου, φορέα και διεκπεραιωτή των αλλαγών, αδιάφορα τίνος.

Αυτό που πρόκειται να υποστηρίξω εδώ ( και σας παρακαλώ να μη με δείρετε γι’ αυτό) είναι ότι το ατομικό καλό, όποιο και να είναι αυτό, δεν συναρτάται με το «κοινό καλό». Οι ατομικές συμπεριφορές δεν παράγουν κοινωνικές συμπεριφορές. Αλλιώς προσδιορίζονται τα άτομα και αλλιώς οι κοινωνίες. Το ατομικό καλό επιβάλλεται και αξιολογείται με όρους ΗΘΙΚΟΥΣ, ενώ το «κοινό καλό» με όρους ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ.


Έτσι, η καλυτέρευση ενός ατόμου εμπεριέχει ηθικές κατηγορίες, ενώ η καλυτέρευση μιας κοινωνίας πολιτικές. Δεν μιλάμε π.χ. για καλές ή κακές κοινωνίες, αλλά για ολοκληρωτικές ή δημοκρατικές κοινωνίες. Αλλά ακόμα κι αν χρησιμοποιούμε τους αξιολογικούς αυτούς όρους, αυτό που εννοούμε είναι ότι πρόκειται για κοινωνίες θεσμισμένες, δηλ. για κοινωνίες που έχουν εγκαθιδρύσει και λειτουργούν βάσει δίκαιων και σταθερών θεσμών, όπως δικαιϊκοί κανόνες, συντάγματα, κοινοβούλια κ.λ.π. Τόσο οι ολοκληρωτικές, όσο και οι δημοκρατικές, τόσο οι σοσιαλιστικές, όσο και οι καπιταλιστικές κοινωνίες αποτελούνται τόσο από καλούς όσο και από κακούς (με ηθικούς όρους) ανθρώπους στον ίδιο περίπου βαθμό. Έτσι λοιπόν πιστεύω, ότι ο βαθμός ηθικότητας ενός εκάστου είναι πολύ σημαντικός για την ιδιωτική του σφαίρα, αλλά δεν παίζει σπουδαίο ρόλο στην πολιτική σφαίρα. Πολλοί καλοί και φιλάνθρωποι χριστιανοί μπορεί να υποστηρίζουν την ακροδεξιά που κάθε άλλο παρά προάγει το κοινό καλό, ενώ πολλοί καλοί συνειδητοί πολίτες μπορεί να δέρνουν τις γυναίκες τους και από την άλλη μεριά να ξεσηκώνουν τις μάζες.

Για παράδειγμα, ας φανταστούμε έναν άνθρωπο ο όποίος επιδιώκει να είναι δίκαιος στις προσωπικές του σχέσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι συναινεί και για κοινωνική δικαιοσύνη, διότι είναι πολύ πιθανόν να υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων. Άλλο πράγμα η δικαιοσύνη στις προσωπικές σχέσεις και άλλο η συναίνεση για ένα κοινωνικά δίκαιο πολιτικό σύστημα το οποίο θα επαγγελόταν άλλου τύπου μοίρασμα του κοινωνικού πλούτου, με μεγαλύτερη λ.χ. φορολογία ή απαλλοτρίωση μεγάλης ιδιοκτησίας κ.λ.π. Πώς είστε βέβαιοι ότι θα συναινούσε; Μάλλον όχι.

Κοντολογίς, οι δύο σφαίρες, η προσωπική και η δημόσια λειτουργούν ξεχωριστά. Η Πολιτική δεν συναρτάται με την Ηθική. Η Ηθική αλλάζει πρωτίστως τα άτομα, η Πολιτική πρωτίστως τις κοινωνίες.



Και για να μη γίνει καμιά παρεξήγηση, εδώ δεν εξυποννοώ τη χριστιανική ή κάποιου άλλου είδους ηθική που εκπηγάζει από θρησκευτικά συστήματα, αλλά εννοώ οποιοδήποτε κανονιστικό σύστημα που εφαρμόζεται για να ρυθμίζει την ανθρώπινη συμπεριφορά και το οποίο σύστημα μπορεί να παράγεται από ένα σύνολο νομιμοποιητικών αρχών. Για παράδειγμα, η ιουδαίο-χριστιανική ηθική νομιμοποιείται με αποκαλυπτικό τρόπο από τον Μωσαϊκό Νόμο, ενώ το ηθικό σύστημα του Kant είναι βασισμένο στην κατηγορική προσταγή, δηλ. «πράττε με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε η πράξη σου να μπορεί να καταστεί καθολικός νόμος» και «να χρησιμοποιείς τον άλλον όχι σαν μέσο, αλλά σαν σκοπό».

Τα ηθικά συστήματα και οι εσωτερικευμένοι ηθικοί κανόνες συμπεριφοράς συμβάλλουν στη συνοχή των κοινωνιών με τον ίδιο τρόπο άλλωστε που λειτουργούν και οι νόμοι. Οι ηθικές αξίες της προσωπικής σφαίρας δεν ταυτίζονται με τις αξίες που βρίσκονται πίσω από τη θέσπιση των νόμων. Οι νόμοι, των νεωτερικών χρόνων βασίζονται σε αξίες όπως ισότητα, δικαιοσύνη, ελευθερία, διαφύλαξη της ατομικής αξιοπρέπειας, ιδιοκτησίας και ζωής. Αλτρουισμός, καλοσύνη, ευγένεια, κατανόηση, αλληλοβοήθεια κ.α. είναι αξίες που διατρέχουν τη προσωπική σφαίρα.

36 σχόλια:

Swell είπε...

Εάν το άτομο με τη συμπεριφορά του, που είναι σύμφωνη με την ηθική και τις αξίες του, αρχίζει να επηρεάζει τους ανθρώπους του άμεσου αρχικά περιβάλλοντός του και του ευρύτερου αργότερα, δεν έχουμε τότε έμμεση επίδραση και στη κοινωνία;

cynical είπε...

Νομίζω swell, ότι τότε κάποιοι λίγοι παραπάνω άνθρωποι θα γίνουν πιο ηθικοί. Αλλά δεν θα γίνουν πολιτικά όντα. Η αδελφή Τερέζα ήταν πολύ ηθικός άνθρωπος αλλά δεν έφερε καμιά ουσιαστική και μόνιμη αλλαγή. Ο Γκάντι, δεν ξέρω τι ήταν, ούτε κανείς ασχολήθηκε με τον χαρακτήρα του, το ίδιο και ο Τσε και ο Λένιν και ο Κάστρο αλλά φέρανε τα πάνω-κάτω. Αν πετυχαίνει μια πολιτική δράση για την κοινωνική αλλαγή τότε οι αδελφές Τερέζες δεν χρειάζονται. (Ιδανική εκδοχή!).

Αυτό που είχα στο μυαλό μου πάντως γράφοντας αυτό το κείμενο, είναι οι τόσοι άνθρωποι σήμερα που αποσύρονται διαλογιζόμενοι και ομφαλοσκοπούμενοι νομίζοντας ότι βελτιώνονται και βελτιώνουν. Τίποτε από όλα αυτά.

aerostatik είπε...

ευχαριστώ που έγραψες το όνομά μου όπως μου αρέσει...

cynical είπε...

Υποχρέωσίς μου. Κάθε επιθυμία σας Διαταγή! Μα τι λέτε τώρα!

nelly είπε...

1.Σιγα μη σε δειρω...τωρα που θελω να με παρεις μαζι σου στη Σκωτια!
2.Για την ηθικη δε με παιρνει να μιλησω διοτι προτιμω να χρησιμοποιω τον αλλο ως μεσο.
3.Απο δω το πας...απο κει το πας...τα βαζεις μ αυτους που αποσυρονται.Το να αυτοεξοριζεσαι,ξερεις,ναι μεν δηλωνει αδιαφορια για τα κοινα αλλα απο την αλλη σκεψου μπορει να δηλωνει και αυτο που λεμε "μπουχτισα","δεν τους μπορω","νισαφι πια" κι οταν καποιος νιωθει ετσι καλυτερα να αποσυρεται παρα να μενει και να ζυμωνεται με ο,τι τον ενοχλει.

Ανώνυμος είπε...

Πολύ καλημέρα. Πρωινή σήμερα μας έριξες με τα μούτρα στο διάβασμα.
Ευτυχώς εμένα δεν μου έβαλες και πολύ δουλειά να κάνω γιατί με κάλυψες πλήρως,, έτσι είναι όπως τα γράφεις.

Η τελευταία παράγραφος θέλει αρκετή κουβέντα αλλά το θέμα της ανάρτησης δεν είναι οι νόμοι. Οι άξιες που λες ότι βασίζονται οι νόμοι είναι ηθικές άξιες του διαφωτισμού και της Γαλλικής επανάστασης. Άραγε ισχύουν και τώρα που ,κατά την άποψη μου (η οποία ,να μην επαναλαμβάνομαι, είναι και η σωστή) η ανθρωπότητα περνάει περίοδο Μεσαίωνα?

Αλλά είπαμε αυτό είναι άλλο θέμα.
Υ.Γ Η ιστορία μας έχει δείξει ότι οι κοινωνίες αλλάζουν μόνο με συλλογική δράση και δυστυχώς μόνο δια πυρός και σίδηρου (πόλεμος, επανάσταση).,και αυτό γιατί πάντα υπάρχει ένα κοινωνικό κατεστημένο που θα υπερασπίσει τα κεκτημένα του μέχρι θανάτου. Αυτό το κατεστημένο ανάλογα με τον κοινωνικό συσχετισμό των δυνάμεων ,είναι διατεθειμένο να κάνει κατά καιρούς κάποιες παραχωρήσεις τις οποίες όταν κρίνει θα τις πάρει πάλι πίσω, γνωστά και χιλιοειπωμένα πράγματα

cynical είπε...

Καλημέρα Νέλλη. Πολύ σωστά κατάλαβες ότι αν δεν σας βγάλω στο ..πεζοδρόμιο (με την καλή την έννοια) δεν θα ησυχάσω. Τώρα και με την κακή, πάλι δεν θα με έβλαφτε!

Καλά, εσένα έπρεπε να λέγανε cynical όχι εμένα. Και το "nelly" ακούγεται τόσο αθώο σαν όνομα!

Για να έρθεις Σκωτία, πρέπει επιπλέον να ξέρω πόσα χιλιόμετρα τη μέρα περπατάς. Αν είναι από 30 χμ και πάνω, θα το σκεφτώ.

Τώρα θα πας σπίτι που αρχίζει το πανηγύρι με τους bloggers? A! έπεσες σε πολύ ακτιβιστικό blog. Εμείς μέρα παρά μέρα όλο και σε κάποια διαδήλωση θα πάμε. Έχουμε μόνιμο στασίδι έξω σπό τη Βουλή.

cynical είπε...

@ de profundis. Καλημέρα σου και καλή βδομάδα. Από το να σας στέλνω στο "ντιβάνι" καλύτερα να σας στέλνω στο πεζοδρόμιο, (με την καλή την έννοια). Άσε και που το "ντιβάνι" κοστίζει τα κέρατά του, την σήμερον ημέραν!

Αυτά δεν είναι τίποτα! Πολύ το ρίξατε στο σορολόπ και έχετε ξεχάσει όλη την επαναστατική βιβλιογραφία. Άντε να ξεφυλίσσετε και κανέναν Λένιν, κανέναν Μαρξ, (άντε και Μπακούνιν θα επιτρέψω), για επανάληψη και ανόρθωση του φρονήματος! Εσένα όμως, επειδή τα ξέρεις όλα, θα σε βάλλω να κάνεις φροντιστήριο στους άλλους. Ινστρούχτορα θα σε κάνω!


Σχετικά με το σχόλιό σου επί της τελευταίας παραγράφου, τα Συντάγματα και οι Νόμοι νομίζω ότι βασίζονται σ' αυτές τις βασικές αρχές-αξίες του Διαφωτισμού, που μάλλον δεν θα τις χαρακτήριζα ηθικές. Όσον αφορά την Ιδιοκτησία, την περιφρούρηση της ζωής και την Ελευθερία, αυτές νομίζω ότι φυλάσσονται. Για τη Δύση μιλάμε πάντα. Δηλαδή οι πολίτες είναι πολύ ευαισθητοποιημένοι σε αυτές τις αξίες. Αυτή που κακοπαθαίνει είναι η Ισότητα, όχι με την έννοια της ισοπέδωσης. Αντίθετα καταστρατηγείται πολύ περισσότερο τώρα παρά πριν 40 χρόνια. Και μιλάω για τις μεγάλες εισοδηματικές ανισότητες και την αυξανόμενη περιθωριοποίηση μεσαίων στρωμάτων.

Οι αλλαγές γίνονται είτε επαναστικά είτε με βαθμιαίες ρυθμίσεις. Σήμερα δεν έχουμε αξιόπιστη θεωρία μετάβασης, ούτε ηγετικές προσωπικότητες που θα αναλάβουν. Γιαυτό περιμένουμε και ασχολούμαστε με brainstorming προς το παρόν.
Άντε, πριν σε ζαλίσω παραπάνω!

gnomo είπε...

Καλημερα. Πολυ πολυ ενδιαφερον κειμενο.

Θεωρώ επικίνδυνο το να αποκόβεις την πολιτικη απο την ηθικη (νομιζω οτι αυτο κανεις. Εκτος εαν απλως περιγραφεις μια κατασταση χωρις να διατυπώνεις προσωπικη κριση. Εαν κανω λαθος διορθωσέ με).

Η Χανα Αρεντ λέει: Η πολιτική είναι εφαρμοσμένη αγαπη για την κοινωνια.
Θα μου πεις τωρα, πολύ ρομαντικό ακουγεται. Τι θεση μπορει να εχει η αγαπη στην πολιτικη; Νομιζω ότι και η πολιτική στηρίζεται σε ηθικές αξιες, όχι ατομικες αλλα κοινωνικές.

Νομίζω ότι κακώς περιορίζεις την ηθική στην ατομική σφαίρα λέγοντας ότι ένας ανθρωπος μπορεί να είναι ηθικός αλλα δεν φερνει καμια ουσιαστικη αλλαγη. Λεγοντας ουσιαστικη αλλαγη αναφερεσαι προφανως στην πολιτικη σφαιρα.

Ανώνυμος είπε...

Να βάλω και λίγο Τρότσκι και λίγο Ρόζα στη διδακτέα ύλη?
Ποτέ δεν είπα ότι τα ξέρω όλα, κάτι τέτοιο ακόμα και για μένα θα ήταν αμετροεπές, απλά είπα ότι πάντα η άποψη μου είναι η σωστή.
Στα πεζοδρομία ,εκτός αυτών που αναφέρεις και υπονοείς υπάρχουν και κάτι ωραιότατες πολυθρονιτσες και σερβίρουν αναζωογονητικούς φραπεδες ,με αυτή την έννοια όλη η Ελλάδα στο πεζοδρόμιο είναι.
Αντιφάσκεις λίγο με το κείμενο σου όταν στο σχόλιο αναφέρεσαι στην αναγκαιότητα
Ηγετικών προσωπικοτήτων, η μου φαίνεται? οι ηγετικές προσωπικότητες βγαίνουν μέσα από την πεζοδρομιακή αντιπαράθεση ιδεών.
Για την αξιόπιστη θεωρία μετάβασης θα συμφωνήσω μαζί σου ,και θα ζητήσω και συγνώμη γιατί μου έχουν πέσει κάτι άλλες δουλειές και δεν έχω προλάβει να ασχοληθώ όπως θα έπρεπε.

cynical είπε...

Καλά de profundis, στην πολύ βαριά φιλοσοφία θέλεις να με ρίξεις!
Για Ρόζα δεν το συζητάω. Η πιο έξυπνη και η πιο σωστή. Αν βάλουμε τώρα Τρότσκυ στο μάθημα θα μας πάρουν για αιρετικούς. Καλύτερα άστον για το μεταπτυχιακό. Δεν εξυπονοώ αμετροέπεια...Συγνώμην αν το εξέλαβες ως τέτοιο. Δεν το εννοούσα.
Η επανάσταση του φραπέ...Προτιμώ την επανάσταση του καπουτσίνο.

Κοιτάζοντας πίσω, όλες οι μεγάλες αλλαγές έχουν συνδεθεί με μεγάλες προσωπικότητες που τράβηξαν τις εξελίξεις. Όχι ότι δεν θα γίνονταν. Αλλά νομίζω ότι όταν ωριμάσουν οι περιστάσεις, βγάζουν και τις προσωπικότητες που θα πρωτοστατήσουν. Σε νωθρές εποχές δεν υπάρχουν και μεγάλες προσωπικότητες και τούμπαλιν. Αυτό εννοώ. Πάλι το θέμα εκτός των άλλων είναι και τεχνικό. Κάποιος πρέπει να μπει μπροστά. Πως αλλιώς θα γίνει;

Ανώνυμος είπε...

Οι εποχες δεν ειναι νωθρες ειναι Μεσαιωνικες και το εννοω.

cynical είπε...

καλημέρα gnomo. Σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.
Ναι αυτό κάνω. Αποκόβω την ηθική από την πολιτική. Νομίζω ότι ξεχωρίζω με καθαρό τρόπο τις αξίες που υπάρχουν στη μία σφαίρα από τις αξίες που βρίσκονται στην άλλη. Αυτό το ξαναλέω με άλλα λόγια και στην απάντηση που έγραψα λίγο πιο πάνω στον Swell.

Η Άρεντ, όπως γράφεις, αναφέρεται σε μια "αγάπη για την κοινωνία", που αν δεν την ορίζει στο κείμενο για το πώς μεταφράζεται, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η "αγάπη για την κοινωνία" μπορεί να έχει άλλες ποιότητες από την "αγάπη για κάποιον συνάνθρωπό μας".
Άλλωστε το λες καθαρά πιο κάτω, σχετικά με τις "κοινωνικές αξίες" και όχι τις "ατομικές". Μήπως λέμε το ίδιο πράγμα τελικά;
Σε ποιό βιβλίο της Άρεντ αναφέρεσαι; Να το κοιτάξω.

Ναι, εξετάζω την αλλαγή πάντα στη δημόσια σφαίρα. Για την προσωπική ό,τι κάνει κανείς είναι θεμιτό. Αλλά αυτό δεν οδηγεί αυτόματα και σε κοινωνική αλλαγή. Αυτό θέλω να πω. Και ας αναφέρω ένα ακραίο παράδειγμα. Αν όλοι το έριχναν στη γιόγκα και τον διαλογισμό η τη φιαλνθρωπία, θα λάλλαζε τίποτα, ή θα βουλιάζαμε ακόμα παραπάνω;

cynical είπε...

@de profundis, με τρομάζεις! Δηλαδή δεν υπάρχει ελπίδα; Αν όχι, να αποσυρθώ στο εξοχικό μου στο Saint Moritz και να ιδιωτεύσω πιά. Αν ναι, ...προτάσεις.

Xavier είπε...

Δε διάβασα όλα τα σχόλια, οπότε κινδυνεύω να πω κάτι που έχει ήδη θιχτεί.

Αν θεωρήσουμε ότι η ατομική καλυτέρευση περιλαμβάνει δράσεις (ατομικές και μη) που βελτιώνουν και την κοινωνία ή το ευρύτερο περιβάλλον του ατόμου, κάτι που μου φαίνεται λογικό μια που ένα άτομο βελτιώνεται όταν βελτιώνεται και το περιβάλλον με το οποίο αλληλεπιδρά, τότε αλλάζει το πλαίσιο της κουβέντας, n'est-ce pas?

Για μένα που έχω σαν χόμπυ να ειρωνεύομαι νέους και νέες που κατεβαίνουν στα πεζοδρόμια μόνο για τη δημιουργία εντυπώσεων και για το χτίσιμο του προσωπικού τους image, χωρίς στην ατομική τους ζωή να ακολουθούν τις ιδεολογίες ή δράσεις που υποτείθεται στηρίζουν (πχ. περιβαλλοντολογικές ευαισθησίες), έχω μια τάση να διαφωνίσω με τα γενικά συμπεράσματα του post.

Θεωρώ ότι η ατομική συνέπεια και υπευθυνότητα, είναι βασικοί παράγοντες βελτίωσης της κοινωνίας. Και απαιτούν ατομική καλυτέρευση.

Σε ένα απλό παράδειγμα, αν όλοι όσοι γκρινιάζαμε για τους οδηγούς που παρκάρουν όπου τους βολεύει, δεν αρκούμασταν στο να γκρινιάζουμε, αλλά παρκάραμε κι εμείς πιο υπεύθυνα, τότε το πρόβλημα θα ήταν σαφώς λιγότερο έντονο.

PN είπε...

Να και ένα θέμα που εμπίπτει στην ευρύτερη περιοχή του διδακτορικού μου. Θα ήθελα να γράψω κείμενο ολόκληρο σε αντιπαράθεση με αυτά που γράφεις, αλλά θα προτιμήσω να μείνω σε προτάσεις-σχόλια.

1. Στα Οικονομικά υπάρχει ένα θεώρημα που θα σε υποστήριζε τρελά σε αυτό που λες. Ονομάζεται το Θεώρημα του Ανέφικτου (Impossibility Theorem) και το διατύπωσε ο K. Arrow (ο οποίος έχει τιμηθεί με Νόμπελ Οικονομικών κιόλας). Το θεώρημα σε απλά λόγια υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει κανένας τρόπος (θεσμός) για να μεταφράσει κανείς τις ατομικές προτιμήσεις σε κοινωνικές προτιμήσεις. Κοινώς, το ατομικό καλό δεν μπορεί ποτέ να αντικατοπτριστεί σε μια συνάρτηση κοινωνικής ευημερίας.

2. Η ύπαρξη και μόνο των θεσμών είναι, εξ ορισμούς, αποτέλεσμα συλλογικής δράσης. Είναι όμως πολύ tricky να τους απομονώνεις τόσο από την ατομιστική σφαίρα.

3. Η ατομική συμπεριφορά οριοθετείται πάντα από ένας συγκεκριμένο τρόπο συμπεριφοράς - εσύ το λές Ηθική, δεν θα χαλάσουμε τις καρδιές μας γι' αυτό. Η συλλογική δράση οριοθετείται από την Πολιτική. Πρέπει όμως να ξεκαθαρίσεις τι εννοείς με τον όρο Πολιτική. Γιατί κάλλιστα μπορώ να σου πω ότι η Πολιτική αφαιρετικά οδηγεί στα άτομα (π.χ. μέσω εκλογών)

4. Λες ότι η Πολιτική δεν συναρτάται με την Ηθική. Με τη χριστιανική ή την Καντιανή Ηθική, προφανώς και δεν συναρτάται, αλλά με κάποια έννοια Ηθικής ταυτίζεται σίγουρα. Έτσι όπως έχεις ορίσει την Ηθική δεν μπορείς να οδηγηθείς σε ένα τέτοιο συμπέρασμα.

5. Δεν μπορείς να ταλαντεύεσαι ανάμεσα στον μεθοδολογικό ατομισμό και στον μεθοδολογικό ολισμό. Πρέπει να αποφασίσεις ποια θα είναι η αφετηρία σου, το άτομο ή η κοινωνία;

Sorry που στέκομαι σε λεπτομέρειες, αλλά το ύφος του κειμένου - καθώς και το label - μου δίνει την εντύπωση ότι δεν είναι μια απλή αφήγηση μιας γνώμης.

Yours truly....

cynical είπε...

Τώρα τί να σου πω VK. Eσύ τα ξέρεις καλύτερα. Εγώ μια απλή φυσικός είμαι. Χαίρομαι τρελά, πάντως που το Nobel οικονομίας, Prof. Arrow, συμφωνεί μαζί μου!
Ας τα δούμε ένα-ένα τα σχόλια. Τα 1,2,3 είναι μαζί μου, μαζί και το nobel, για να μην το ξεχνάμε.
Πολιτική την ορίζω στο κείμενο σαν συλλογική δράση και αποτύπωση της δράσης σε θεσμούς. Ξέχασα να γράψω συνεχή διαπραγμάτευση ανάμεσα σε διάφορους κοινωνικούε εταίρους. Αν κάπου κάνω λάθος ή έχεις κάτι καλύτερο γράψε το.
Γράφω ότι η ατομική συμπεριφορά οριοθετείται από Ηθική αλλά γράφω στο κείμενο και ΝΟΜΟΥΣ.
Λέω ότι η πολιτική συναρτάται με αξίες που δεν είναι ηθικές. Ελευθερία, ισότητα, ιδιοκτησία, Τί είναι; Είναι Ηθική; Όχι κατ' εμέ.

Προσωπικά η αφετηρία μου είναι η κοινωνία, την οποία θεωρώ υπέρτερη αξία του ατόμου, γιατί θεωρώ ότι όλες τελικά οι δράσεις των ανθρώπων, για λόγους self-preservation στοχεύουν στη διατήρηση και αναπαραγωγή της κοινωνίας. Τάδε έφη cynical.

Αλλά πως αποτυπώνεται στο κείμενό μου αυτή η ταλάντευση που επισημαίνεις στην παράγραφο 5.

Εγώ σ' ευχαριστώ για τα εποικοδομητικά σου σχόλια και περιμένω να γράψεις και την δική σου απάντηση στο θέμα.

Όλη μου η προσπάθεια είναι να αποδείξω ότι η κατά μόνας προσπάθεια βελτίωσης του εαυτού σα κρυσφήγετα της ιδιωτείας, δεν πρόκειται να μας βγάλει από την κρίση, παρά μόνον θα την επιτείνει. Αν κατάφερα κάτι ήταν ο πολύ ενδιαφέρον διάλογος που προκλήθηκε, και ο οποίος επιθυμώ να συνεχιστεί.

cynical είπε...

Gειά σου Xavier. Αυτό ακριβώς πασχίζω να πω εδώ και τόσες ώρες. ότι οι ατομικές δράσεις αλλάζουν λίγο το μικροπεριβάλλον του καθενός μας, αλλά δεν αλλάζουν την κοινωνία. Δες σε παρακαλώ τί είπε και το βραβείο Nobel, στο σχόλιο του VK. Μόνο αυτοί πια με καταλαβαίνουν και με στηρίζουν!
Εντάξει με το παρκάρισμα και τους κάδους σκουπιδιών και τις γόπες στο πάτωμα. Αλλά τι γίνεται με την κοινωνική ανισότητα, διεύρυνση οικονομικής ανισότητας, περιθωριοποίηση νέων στρωμάτων, ανεργία, διαφθορά, υποβάθμιση κοινωνικού κράτους κ.λ.π.; Πόσο μπορούν να λυθούν από ανθρώπους που έχουν μόνο καλούς χαρακτήρες και θέλουν να είναι μόνο καλοί άνθρωποι;
Εκεί διαφωνώ. Μπορεί να είμαι απόλυτη και να έχω και άδικο. Όχι πάντως εντελώς, πιστεύω.

Ανώνυμος είπε...

Ελπίδα με την έννοια του παραμυθιασματος και της απενεχοποιησης μας, ίσως και να υπάρχει. Ελπίδα με την έννοια της διαμόρφωσης συνθηκών για μαζική κοινωνική δράση που θα οδηγήσει σε ανατροπές δεν βλέπω να υπάρχει.
Βέβαια το χρώμα στο βάθος του ουρανού είναι πάντα κόκκινο, το πόσο μακριά είναι αυτό ,θα μας το πεις εσύ ,με την ιδιότητα σου ως φυσικού.

Τις απόψεις του εκλεκτού συνομιλητή xαvier τις βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρουσες αλλά πολύ ιδεαλιστικές για μένα.

Κατά τα αλλά αγαπητή μου μη κωλώνεις εκτός από τα Nobel σε στηρίζω και εγώ.
Αν έχεις βαρεθεί το σπίτι σου στην Ελβετία ευχαρίστως να σου δανείσω τον Πύργο μου στη Σκοτία ,για να βολευτεί και η Nelly.

Xavier είπε...

Μα η βελτίωση του ατόμου, συνεπάγεται και τη συμμετοχή του σε συλλογικές δράσεις που επιφέρουν κοινωνικές αλλαγές και λύνουν ή τουλάχιστον προσπαθούν να λύσουν προβλήματα όπως αυτά που αναφέρεις.

Για μένα η ουσιαστική συλλογική δράση ξεκινάει αναμφίβολλα από την ατομική συνειδητοποίηση. Αλλιώς είναι απλά μια μόδα, ένα trend, κάτι ανούσιο που απευθύνεται στη μάζα, και που εύκολα ξεχνιέται.

Xavier είπε...

Συνοπτικά το σκεπτικό στο οποίο αναφέρομαι είναι:

Ατομική καλυτέρευση ---> ατομική και συλλογική δράση ---> ενδεχόμενη κοινωνική αλλαγή.

Όσο στα των "δράσεων", μπορεί οι συλλογικές να έχουν μεγαλύτερο "εφέ", αλλά θεωρώ ότι και οι ατομικές είναι απαραίτητες γιατί ικανοποιούν το άτομο το οποίο βλέπει ότι δεν παρεκλύνει από τις αρχές του, αλλά δρουν και ως μοντέλο παραδειγματισμού, μεταξύ αλλων.

cynical είπε...

Καλημέρα de Profundis. Σήμερα πάντως το πρωί ο ουρανός είχε το ωραιότερο μπλε χρώμα της χρονιάς. Καθαρό, βαθύ, κορεσμένο, στέρεο. Όλο σιγουριά και αισιοδοξία. Τα κόκκινα μας τα σκάτωσαν στην πορεία. Πάμε για άλλα χρώματα τώρα.
Τώρα με το λέγε-λέγε ζυμώνουμε και ζυμωνόμαστε. Θα έρθει κάποια ώρα, που τα λόγια θα πιάσουν τόπο!!!! Και θα φυτρώσουν έργα!
(Αμάν, τί λέω πρωινιάτικα;)

Μπας και είμαστε γειτόνοι στη Σκοτία; Καμμιά φορά ξεμένω από λεμόνι για τη μαγιονέζα και δεν ξέρω πια πόρτα να χτυπήσω, ή μάλλον πιο σωστά ποια τάφρο να διαβώ.

cynical είπε...

Γειά σου Xavier. Καλό το σκεπτικό με τις συνεπαγωγές. Εγώ θα γύριζα μετά τοα βελάκια και προς την αντίθετη φορά.
Ατομική καλυτέρευση <--- Συλλογική δράση

Panos είπε...

Ο Μπέρια δηλαδή που ήταν μέλος ενός πολιτικού σχηματισμού που ήθελε να φέρει τα πάνω κάτω στον κόσμο και βίαζε ανήλικα κοριτσάκια με τις ευλογίες του πατερούλη και των λοιπών τι σόϊ επανάσταση έφερε;
Εγώ γενικά πιστεύω ότι αν η πολιτική δράση δεν αντικατοπρίζεται στην ατομική σου στάση είναι κούφια. Ξέρεις πόσοι 'προοδευτικοί' υπάρχουν που είναι σεξιστές του κερατά;
Όταν θα έρθει η ώρα να φύγεις απ' το κόσμο θα σκεφτείς τη πολιτική σου δράση ή τη στάση σου απέναντι στα αγαπημένα σου πρόσωπα. Νομίζεις ότι οι κοντινοί άνθρωποι των 'επαναστατών' ήταν ευτυχισμένοι;
Άν δεν αλλάξεις πρώτα τον ευατό σου πως θα αλλάξεις τους άλλους;

cynical είπε...

@pano καλημέρα. Αυτά που έγραψα εκφράζουν τη γενικότερη θέση μου περί πολιτικής και δεν θέλω να εμπλακώ σε επι μέρους παραδείγματα γιατί έτσι δεν θα υπάρξει τελειωμός.
Πιστεύω ότι η προσπάθεια ατομικής καλυτέρευσης (εντελώς επιθυμητή και χρήσιμη) δεν συνιστά πολιτική πράξη και δεν έχει δυνατότητα να επιφέρει κοινωνικές αλλαγές.

Το τι ήταν ο Λένιν ή ο Κάστρο ή ο Σαρκοζί ή η Θάτσερ στην προσωπική τους ζωή δεν έχει και καμιά σημασία. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε. Μπορεί να ήταν καλοί και τρυφεροί σύζυγοι αλλά από πολιτική σκέψη ...πάτος.

Επίσης η συνεχής ενασχόληση με τον εαυτό οδηγεί στην ομφαλοσκόπηση και στην αυτοφαγία. Η Ηθική τελειότητα δεν συνεισφέρει στην πολιτική πράξη και σκέψη. Πιστεύω ότι αυτές οι δυο σφαίρες έχουν ξέχωρα πεδία εφαρμογής.
Οχι ότι δεν πρέπει να φροντίζουμε τον εαυτό και τις σχέσεις μας, αλλά αυτό είναι άλλο πράγμα. Δεν σημαίνει ότι έτσι αλλάζουμε και τον κόσμο

Panos είπε...

Το θέμα είναι γιατί να τα ξεχωρίζεις αυτα τα δυο. Δεν οδηγεί αυτό κατά κάποιο τρόπο σε διχασμό προσωπικότητας; Το άτομο δεν είναι πολιτικό όν όταν δρα μόνο συλλογικά. Για μένα όταν αγωνίζεσαι π.χ.για καλύτερη ποιότητα ζωής και κάνεις τον 'έξυπνο' προσπερνώντας τους άλλους στο φανάρι, τό έχεις χάσει το παιχνίδι εξ' αρχής.
Μπορείς να καθορίσεις επακριβώς που τελειώνει το ιδιωτικό και που αρχίζει το ιδιωτικό;Όταν δρας συλλογικά αφήνεις τον εαυτό σου στο σπίτι; Οι αρετές και τα κόμπλεξ που κουβαλάς μέσα σου είναι το σεντούκι που σε βαραίνει σαν άτομο.
Εγώ συμφωνώ με τον φυσικό και φιλόσοφο David Bohm που υποστηρίζει ότι το πρόβλημα του σύγχρονου ανθρώπου είναι ότι κατακερματίζει τη πραγματικότητα και ξεχνάει το όλο.

cynical είπε...

@Καλημέρα Panos. Ενδιαφέροντα τα σημεία που θίγεις. Αλλά, θα έχω τις αντιρρήσεις μου μέχρι να εξαντλήσω τα επιχειρήματα.

Όταν ονομάζεις κάτι σαν "καλύτερη ζωή" ή αναζητείς "ποιότητα ζωής", αυτό, όπως καταλαβαίνεις, πρέπει να καθοριστεί με όρους πολιτικούς , διότι αλλιώς αντιλαμβάνεται την καλή ζωή ένα προσκοπάκι, αλλιώς ένας γκουρού, κι αλλιώς ένας μαρξιστής. Ένας με πολιτική σκέψη θεωρεί ότι δεν μπορούν να υπάρξουν νησίδες ευτυχίας σε μια θάλασσα από σκατά, όπως επίσης και ότι η κυριαρχούσα ιδεολογία (των ελιτ) είναι αυτή που υπαγορεύει και τις ατομικές επιλογές, άσχετο αν δεν μας είναι αμέσως ορατή η επιβολή, σαν ideological coercion. Δες "ΤΑ ΝΕΑ ΑΥΤΟΝΟΗΤΑ".

Το τι συνιστά πολιτική πράξη προσπάθησα να το ορίσω σε προηγούμενες αναρτήσεις. Δες "ΔΟΚΙΜΙΑ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ".

Σίγουρα, συμφωνώ μαζί σου ότι σε ένα πολιτικοποιημένο ον οι ατομικές του δράσεις λογικά είναι συντονισμένες με την όλη του κοσμοθεωρία, αλλα και δεν είναι απαραίτητο.

Στο κόκκινο φανάρι για παράδειγμα υπακούουν και αριστεροί και δεξιοί και ακροδεξιοί κ.λ.π. Η συμμόρφωση λοιπόν με αυτό δεν αποτελεί πολιτική επιλογή και πρόταση. Και ούτε θα αλλάξει το ελάχιστο σε σχέση με τη διαχείρηση των κοινών, την ανεργία, την ανισοκατανομή, την ...την...

Για να βγεις στο δρόμο χρειάζεσαι άλλα πράγματα πέρα από καλοσύνη. Μάλλον η καλοσύνη είναι και βαρίδιο, διότι πρέπει αναγκαστκά να συγκρουστείς.

Ο Bohm μου είναι γνωστός για άλλο λόγο και δεν είναι το υπόδειγμά μου ούτε σαν φυσικός ούτε σαν φιλόσοφος.

Panos είπε...

Γειά σου cynical. Μου φαίνεται ότι ζούμε σε διαφορετικούς κόσμους. 'Στο κόκκινο φανάρι για παράδειγμα υπακούουν και αριστεροί και δεξιοί και ακροδεξιοί κ.λ.π';
Σε μια θάλασσα με λουλούδια κι όχι σκατά θα είναι όλοι ευτυχισμένοι; Και ποιός θα μαζεύει τα σκουπίδια και τα σκατά που αναγκαστικά θα υπάρχουν. Σε μια κοινωνία δηλαδή που όλοι λαμβάνουν ανώτερη μόρφωση ποιός θα κάνει τη βρώμικη δουλειά;
Όσο για τις συγκρούσεις δεν υπάρχει μόνο ένας 'σωστός' τρόπος σύγκρουσης. Το πως συγκρούεσαι στα φανάρια με τους υπόλοιπους αντικατοπτρίζεται και στις 'πολιτικές' συγκρούσεις.
Απο περιέργεια ποιά βιβλία του Bohm έχεις διαβάσει;

cynical είπε...

Και πάλι καλημέρα Πάνο.
Αν εγώ συνεχίσω να αναλύω την κοινωνική/πολιτική κατάσταση και κάποιος άλλος συνεχίσει να αναλύει τον εαυτό του, υπάρχει περίπτωση να συναντηθούμε σε κάποιο πεζοδρόμιο; Αν ναι, τότε θα αρχίσω και εγώ την ανάλυση.

Του Bohm δεν έχω διαβάσει βιβλίο παρά άρθρα για την ερμηνεία του της Κβαντομηχανικής (hidden variables interpretation) η οποία δεν περπάτησε. Νομίζω ότι είχε υπερβεί τα εσκαμμένα της φυσικής και μπήκε σε μεταφυσικά χωράφια. Εκεί είναι οι αντιρρήσεις μου.

Panos είπε...

Είναι δυο τύποι που ζουν σ’ ένα παράξενο κόσμο που περιβάλλεται από ένα τοίχο και ψηλά στο στερέωμα αιωρούνται αρκετοί ήλιοι. Ο Ερημίτης, που έχει απομακρυνθεί από την κοινωνική ζωή του τόπου κι ο Εξαδάκτυλος έχει αποπεμθεί γιατί έχει … έξι δάχτυλα που τον καθιστά διαφορετικό.
Ο Ερημίτης έχει καταλάβει πολλά από τα μυστικά του κόσμου του και έχει ψυλλιαστεί τι υπάρχει πίσω απ’ το τοίχο – άλλοι κόσμοι που οι υπόλοιποι δεν μπορούν να διανοηθούν γιατί είναι απασχολημένοι με τη μάσα και το μοίρασμα της πίτας. Έχει καταλάβει ότι έρχεται η ημέρα της κρίσης όταν θα καταλήξουν όλοι στη κόλαση όπου άλλοι θα ψηθούν κι άλλοι θα καταψυχθούν.
Ο Ερημίτης γυμνάζει τον Εξαδάκτυλο σωματικά – του λέει ότι πρέπει να αδυνατίσει -και ψυχικά έτσι ώστε να μάθει να ‘ξαναπετάει’. Μετά από κάποιες περιπέτειες καταφέρνουν να πετάξουν προς την οροφή του κόσμου τους και τη κοπανάνε μέσα από ένα μικρό άνοιγμα – εδώ κολλάει το αδυνάτισμα – και θαμπώνονται από το φώς του ήλιου καταλαβαίνοντας ότι οι ήλιοι του κόσμου τους ήταν απλές λάμπες. Ο καινούργιος κόσμος απλώνεται μπροστά τους να τον ανακαλύψουν.
Οι υπόλοιποι που μένουν πίσω σφαγιάζονται, διαμελίζονται από τους θεούς τους, στοιβάζονται σε κουτιά και στέλνονται για πούλημα και φάγωμα.
Βλέπεις ο παράξενος κόσμος ήταν ένα μοντέρνο κοτέτσι. Ο έρμος ο Ερημίτης προσπάθησε να τους ξυπνήσει αλλά …

Απλουστευμένη περίληψη του διηγήματος ‘Hermit and Six-toes’ του τρομερού παιδιού της σύγχρονης ρωσικής λογοτεχνίας Victor Pelevin απ’ τη συλλογή ‘The Blue Lantern’

cynical είπε...

@pano καλησπέρα, αλλά δεν μπορώ να συλλάβω ποιος είναι αυτός ο καινούργιος κόσμος που ξέφυγαν ο Ερημίτης και ο Εξαδάχτυλος. Εγώ ξέρω ότι ο κόσμος είναι ένας. Και ότι ό,τι και να κάνουμε θα υφιστάμεθα τις συνέπειές του αν δεν τον αλλάξουμε.

Panos είπε...

Καλημέρα cynical.
Στη συγκεκριμένη ιστορία ο καινούργιος κόσμος είναι ότι υπάρχει έξω απ' το κοτέτσι. Πάντως σίγουρα ο Ερημίτης κι ο Εξαδάκτυλος άλλαξαν τον κόσμο τους.Όσο για τους υπόλοιπους που κατέληξαν στο τραπέζι μας ο Ερημίτης προσπάθησε να τους ξυπνήσει αλλά ήταν ανεπίδεκτοι μαθήσεως. Τι να έκανε; Να έμενε μαζί τους για να γίνει μεζές; Τώρα αν το μεταφέρουμε στο δικό μας κόσμο όποιος θέλει να σκεφτεί κάνει τις δικές του αναγωγές.
Ο κόσμος είναι ένας; Πάντως σίγουρα ο δικός σου κόσμος δεν είναι ίδιος με το δικό μου.Όλοι υφίστανται τις συνέπειες αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο.Τώρα ποιανού εκδοχή είναι η σωστή είναι άλλου παπά ευαγγέλιο.
Υπάρχει κι άλλη μια φοβερή ιστορία του Pelevin για τη ζωή μιας αποθήκης!!! - The Life and Adventures of Shed No 12 - που σε ταρακουνάει.
Αν διαβάζεις λογοτεχνία στ' αγγλικά δοκίμασε να βρεις τη συλλογή.
Πάντως, γενικά τα τελευταία χρόνια πιστεύω ότι μπορείς να κατανοήσεις το κόσμο καλύτερα μέσω της λογοτεχνίας και της τέχνης.

cynical είπε...

@Καλημέρα Πάνο. Πιστεύω ότι ο κόσμος είναι ένας του οποίου τις συνέπειες υφιστάμεθα όλοι. Πρώτα πρώτα τις οικονομικές-περιβαλλοντολογικές κυρώσεις. Το πλαίσιο όπου χτίζουμε τις ιδιαίτερες ζωές μας είναι καθορισμένο από άλλους και ο τρόπος σκέψης μας είναι επίσης καθορισμένος από την κυρίαρχη ιδεολογία την οποία πηθικίζουμε χωρίς να το γνωρίζουμε, διότι αυτή μας φαίνεται και η μόνη αυτονόητη και λογική.

Δεν πιστεύω Πάνο, ότι υπάρχουν νησίδες-οάσεις κάπου αλλού χωρίς να λειτουργούν κάπως σαν κλουβιά. Και να σου πω και κάτι άλλο: Δεν μου αρέσει να με "εξορίζουν" κάποιοι σε νοητούς τόπους και να τους αφήνω πίσω ανεξέλεγκτους να λυμαίνονται τα υπόλοιπα.

Δεν εννοώ κάποιος να γίνει θύμα μένοντας στο κοτέτσι. Ακριβώς αυτό ΔΕΝ λέω. Μπορεί όμως να γίνει ΘΥΤΗΣ και να ξηλώσει το κοτέτσι.

Μου αρέσουν οι Ρώσοι, και τους έχω συναναστραφεί για καιρό. Θα ψάξω για τον Πελέβιν. Δεν διαφωνώ γιαυτά που λες σχετικά με τη λογοτεχνία και την τέχνη. Αυτό ακριβώς κάνουν, γιαυτό άλλωστε και διαβάζω αρκετά. Αυτό που λέω είναι , ωραία κατανοούμε, αλλά κάτι βρε διάολο πρέπει να κάνουμε μετά την κατανόηση. Να συλλάβουμε αυτό που θέλουμε, να το φανταστούμε και να δούμε πως θα το πετύχουμε. Όλοι αναλύουν αναλύουν, αλλά δεν προτείνουν. Και καθόμαστε αδρανείς και ηττημένοι.

Panos είπε...

Καλημέρα cynical.
Λίγο ντετερμινιστική μου φαίνεται η άποψή σου περί πιθηκισμού.Απ' αυτά που λες σημαίνει ότι βάζεις και τον εαυτό σου στους πιθηκίζοντες;
Η αυτονόητη λογική σήμερα είναι προσπαθείς να περάσεις στο παιδί σου την αγάπη για την τέχνη και να ξεχωρίζει σα τη μύγα μεσ' στο γάλα;
Η αυτονόητη λογική είναι ξυπνάς στις 6 το πρωί να κάνεις γυμναστική; Η αυτονόητη λογική είναι να αποφασίσεις να κόψεις τον καφέ και να πίνεις πράσινο τσάϊ και να ακολουθήσεις ένα εναλλακτικό τρόπο ζωής;
Οταν λέω ότι δεν υπάρχει μόνο ένας κόσμος εννοώ ότι ναι μεν υπάρχει μια πραγματικότητα έξω από μας αλλά δεν το αντιλαμβανόμαστε όλοι με τον ίδιο τρόπο. Ένα δέντρο δεν είναι το ίδιο για σένα και για μένα γιατί το βλέπουμε με διαφορετικά 'μάτια'. Ο κόσμος αποκτά νόημα μέσα από τη σχέση υποκειμένου και αντικειμένου που σε μεγάλο βαθμό ειναι μοναδική για το καθένα μας. Αυτο που είναι σημαντικό για μένα είναι η ποιότητα της σχέσης αυτής.
Συμφωνώ ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για να αλλάξουμε αυτά που εμείς θεωρούμε κακώς κείμενα. Το θέμα είναι πώς; Με το ζόρι; Ποιός θα καθορίσει ότι η δική σου ματιά είναι 'σωστότερη' απ' τη δικιά μου;
Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν απ' τη μια μέρα στην άλλη. Έχεις προσπαθήσει να αλλάξεις κάποια 'κακή' συνήθειά σου; Ή μάλλον δοκίμασε να αλλάξεις και κάτι που θεωρείς καλό, πχ σταμάτησε να γράφεις στο μπλογκ σου για ένα μήνα. Επίσης πώς αντιδράς όταν κάποιος προσπαθεί να σε πείσει ν' αλλάξεις;
Όταν κάποιος πιστεύει ότι έχει την αλήθεια και θέλει να την επιβάλλει στους άλλους οδηγούμαστε σε επικίνδυνες ατραπούς.
Γι' αυτό πιστεύω ότι κοινωνία και οι άνθρωποι αλλάζουν ταυτόχρονα.
Υπάρχουν βέβαια κι άλλες παράμετροι, πχ της σχέσης της γλώσσας με τη πραγματικότητα της ή των media (not the mass media)και πως αλλάζουν την ζωή μας πέραν του τρόπου οργάνωσης της κοινωνίας ( ο MacLuhan έχει πει πολλά ενδιαφέροντα πράγματα γι' αυτά).
Τώρα πάω να πιω Pai Mu Tan με τη γυναίκα μου.

cynical είπε...

@Pano, γειά σου. Συγνώμη για την καθυστέρηση. Λοιπόν, και βέβαια έχω πιάσει τον εαυτό μου να μιλά μεγαλόστομα μέσα στο πνεύμα της ιδεολογίας του συρμού. Τώρα λιγότερο, παλιότερα ήμουν βουτηγμένη μέχρι το λαιμό στο νεοφιλελεύθερο λεξιλόγιο (το οποίο και σκοπεύω να συντάξω οσονούπω).

Το πρώτο είναι να συμφωνήσουμε ότι σε αυτόν τον κόσμο δεν είναι όλα υποκειμενικά. Νομίζω ότι συμφώνησες ότι πρέπει κάτι να αλλάξει και αυτό το θεωρώ σαν ένα θετικό βήμα προς την παραδοχή μιας ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑΣ.

Το δεύτερο είναι να βρούμε το πώς θα αλλάξει ό Αντικειμενικός πάντα κόσμος. Εκεί υπάρχει και η ΛΟΓΙΚΗ για να καθορίσει ο καθένας τη στάση του. Αλλά προς το παρόν δεν έχω αναφερθεί σε αυτό, γιατί έπρεπε να συμφωνηθεί ότι και ο κόσμος χρήζει αλλαγής πέρα από το υποκείμενο, πράγμα που οδηγεί στην πολιτική. Επ' αυτού δεν έχω λύσεις, ούτε κανένας άλλος έχει. Αυτήν την εποχή πάσχουμε από θεωρίες και προτάσεις. Το βλέπω παντού. Υπάρχουν αναλύσεις επί αναλύσεων αλλά οι προτάσεις είναι κουτσές.

Άμα περιμένουμε να αλλάξουμε τις εργασιακές σχέσεις και το ξεπούλημα του δημόσιου χώρου μέσα από τον Μc Luhan και τον Lyotar και τον Wittgenstein, δεν θα πάμε και πολύ μακριά. Δυστυχώς η αριστερά κόλλησε παρά πάνω απ' ότι έπρεπε σε αυτούς.

Καλό απόγευμα και σε σένα και στη γυναίκα σου. πιείτε κάτι και στην υγεία μου. Παρεμπιπτόντως δεν το γνωρίζω αυτό το ποτό.

Ανώνυμος είπε...

..fantastika sxolia kai myala..sas eyxaristw pou moirazeste tetoia fwthsh.
All, ena aplo paradeigmataki:
..eimai epixeirhmatias pou panta leitourgei kai pernei apofaseis me dyo kanones
1. win-win-win: an den kerdizei o pelaths, o ypallhlos kai h etereia den proxwroume.
2. People-planet-profits (triple P)
...an kati pou skeftomaste na kanoume ephreazei 1 apo ta tria arnhtika den to kanoume. Ayth h filosofia mas exei epitrepsei na krathsoume mia ygeih kai prosodoforo epixeirhsh gia 20 xronia twra! Opote h proswpikh h8hkh epeireazei kai thn koinwnia oikonomika kai h8hka sth prokeimenh periptwsh...

Teleytaia skeftomai na "anakateutw" sthn politikh kai na efarmosw autes tis apopseis ekei .....ALLA to provlhma filoi mou einai oti gia na efarmostei kati tetoio xreiazetai mia terastia prospa8eia kai isws mia oloklhrh genia..ka8oti oi perissoteroi "synergates" kai perissotero h opoia antipolhteysh den 8a to epetrepe pote.