Το τι έφταιξε και δυο χρόνια μετά την κατάρρευση της Lehman η Ευρώπη βαράει καμπανάκι, δεν έχει ακόμα συμφωνηθεί, και ούτε πρόκειται. Ο καθένας βλέπει την αιτία προς την κατεύθυνση όπου είναι προσανατολισμένος να κοιτά. Κάποιοι αποδίδουν την κρίση στα σπάταλα κράτη του Νότου, κάποιοι στα μεγάλα χρέη, κάποιοι άλλοι στα μεγάλα ελλείμματα, μπορεί και στην έλλειψη ρευστότητας, ενώ μια άλλη μερίδα στην κρίση εμπιστοσύνης.
Ας σταματήσουμε λιγάκι σ’ αυτό το τελευταίο. Η Οικονομία, όπως το έχουμε ξαναγράψει είναι πάνω απ' όλα θέμα πίστης και εμπιστοσύνης. Εμπιστοσύνη σε αυτόν που δανείζεις ότι θα κρατήσει το λόγο του και θα σου επιστρέψει τα δανεικά, πίστη ότι μπορείς να κάνει προβλέψεις, και ότι οι προβλέψεις αυτές θα επαληθευτούν, εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα ότι θα συνεχίσει να ακολουθεί τις ίδιες πολιτικές, κοντολογίς, για να μπορέσει να λειτουργήσει η Οικονομία, δηλαδή ο καθένας από μας, θα πρέπει να υπάρχει μια κατάσταση ισορροπίας, όπου όλα θα είναι σταθερά, και συνεπώς προβλέψιμα.
Προς τούτο η υγεία ή η ασθένεια του οικονομικού περιβάλλοντος πιστοποιείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα με οικονομικά θερμόμετρα, έκαστον των οποίων είναι βαθμολογημένο σε κάποιους ενδεικτικούς δείκτες. Όταν ένας ασθενής χρησιμοποιεί ένα κοινό θερμόμετρο για να μετρήσει τον πυρετό του, είναι σε θέση να αξιολογήσει τη μέτρηση, διότι αν το θερμόμετρο τού δείξει ένα 40-αρι, ενώ ο άνθρωπός μας αισθάνεται περδίκι, πολύ σωστά θα βγάλει το συμπέρασμα ότι το θερμόμετρο είναι χαλασμένο. Τα οικονομικά όμως θερμόμετρα, δεν είναι εύκολο να τα αξιολογήσει ο καθείς, διότι δεν έχει ούτε την πληροφορία, ούτε και τις γνώσεις, αλλά κυρίως, έτσι και επιχειρήσει να το κάνει, είναι πολύ πιθανό να αλλοιώσει τη μέτρηση.
Για να δουλέψει επομένως η οικονομία, τα οικονομικά θερμόμετρα θα πρέπει να παραμένουν, όπως οι πλάκες του Μωυσή, στο απυρόβλητο και υπεράνω αμφισβήτησης.
Τα όρια, 3% και 60% του Συμφώνου Σταθερότητας, όπως και τα νέα που προβλέπονται από το Δημοσιονομικό Σύμφωνο δεν είναι παρά αυθαίρετοι αριθμοί, δεν προκύπτουν από πουθενά ότι πρέπει να είναι τόσοι και όχι άλλοι, κοντολογίς είναι μια σύμβαση, δημιουργούν όμως το πλαίσιο τού πώς πρέπει να συμπεριφέρεται μια υγιής οικονομία. Εντελώς αυθαίρετα, αλλά παντοδύναμα. Η παντοδυναμία τους δεν οφείλεται σε κάποια λογική αρχή, αλλά στην πίστη ότι έτσι πρέπει να είναι.
Αν τα όρια της οικονομικής υγείας είχαν εξαρχής τεθεί, ας πούμε, στα 5% και 80% για το έλλειμμα και χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, αντιστοίχως, τότε οι οικονομίες εφ΄ όσον παρέμεναν εντός των πλαισίων αυτώ θα λογίζονταν ως υγιείς. Δηλαδή, τα διάφορα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα θεωρούσαν τα κράτη φερέγγυα και θα συνέχιζαν να τα δανείζουν με χαρά. Πιστεύω ότι αυτό θα συνέβαινε ακόμα κι αν τα προηγούμενα όρια θεσπίζονταν σε μεγαλύτερα νούμερα. Έτσι, η Ολλανδία δεν θα χρειαζόταν να προτείνει δρακόντια μέτρα λιτότητας, και ως εκ τούτου θα συνέχιζε να έχει κυβέρνηση. Πιθανόν και η Ισπανία να μην έμπαινε στο σπιράλ της ύφεσης, αλλά να συμμόρφωνε τα οικονομικά της με μικρές και ανεπαίσθητες κινήσεις.
Η διαμόρφωση των επιτοκίων στις αγορές δεν βγαίνει από κάποιο ορθόδοξο textbook, αλλά διαμορφώνεται με βάση την εικόνα που οι προηγούμενοι όροι φιλοτεχνούν για την κάθε χώρα.
Πέρα όμως από το αυθαίρετο πλαίσιο εντός του οποίου επιβάλλεται να κινείται μια οικονομία για να θεωρηθεί υγιής, αντίστοιχη αυθαιρεσία επικρατεί και στον ορισμό των βασικών δεικτών, (έλλειμμα, χρέος, ΑΕΠ). Αυτό το είδαμε με την περίπτωση της ΕΛΣΤΑΤ, ενώ απ’ ότι διαβάζω σήμερα, για ένα και πλέον χρόνο η Ισπανία δεν μπορεί να αποτιμήσει το ύψος του ελλείμματός της. Μια το ανεβάζει, μια το κατεβάζει, μια δεν την πιστεύουν στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο και πάει λέγοντας. Με έλλειμμα γύρω στο 8%, και απόσταση 5 μονάδων από το όριο του 3%, δημιουργεί μια τεχνητή ανησυχία στις αγορές, με τα λυπηρά αποτελέσματα που βλέπουμε, ενώ αν το όριο ήταν στο 5%, μια απόκλιση 3 μονάδων δεν θα έστελνε τη χώρα αυτή στο δρόμο για τα τάρταρα.
Η κρίση λοιπόν της ΕΖ, πέρα απ’ οτιδήποτε άλλο είναι μια κρίση φερεγγυότητας, η οποία θα μπορούσε και να μην δημιουργηθεί αν κάποιοι δεν φωνασκούσαν αλόγιστα περί τιτανικού και αν τα όρια ήταν διαφορετικά ή ακόμα αν δεν υπήρχαν καν.
Ας το δούμε το πράγμα και διαφορετικά. Οι αγορές, απ' ότι φαίνεται εξανίστανται από το δημόσιο χρέος, ενώ το ιδιωτικό δεν φαίνεται να τους απασχολεί, παρά το γεγονός ότι είτε το κράτος είτε ο ιδιώτης στις ίδιες τράπεζες χρωστούν. Κανονικά, ένας τέτοιος διαχωρισμός δεν θα έπρεπε να υφίσταται, και οι αγορές να αποτιμούσαν το συνολικό χρέος μιας χώρας και όχι μόνο το δημόσιο. Σε μια τέτοια περίπτωση το πρόβλημα θα το είχε το Λουξεμβούργο και όχι η Ελλάδα. Το ότι όμως επικεντρώνονται μόνο στο δημόσιο χρέος δείχνε το ιδεολογικό bias των αγορών και των κάθε λογής funds, ωθώντας τρόπον τινά τα κράτη στον περιορισμό του ρόλου τους.
Ας υποθέσουμε ότι ένα κάποιο κράτος έχει ελάχιστα ελλείμματα για το λόγο ότι τις περισσότερες από τις υπηρεσίες του τις έχει εκχωρήσει σε ιδιώτες, με συνέπεια να έχει σμικρυνθεί μέχρι εξαφάνισης. Αν ο ιδιώτης δεν χρεώνει ακριβά τις άλλοτε δημόσιες υπηρεσίες, για να μπορέσει να επιζήσει θα πρέπει να δανείζεται. Αν, πάλι τις χρεώνει ακριβά, τότε οι πολίτες που κάνουν χρήση αυτών, θα είναι αυτοί που θα δανείζονται. Επομένως, ένα τέτοιο κράτος δεν θα έχει δημόσιο χρέος, θα έχει όμως ιδιωτικό. Αυτό ακριβώς συμβαίνει με Γαλλία, Ισπανία, Γερμανία. Το κεντρικό κράτος δεν έχει μεγάλο χρέος, διότι το έχουν αναλάβει οι δήμοι και οι περιφέρειες. Φυσικά και οι ιδιώτες.
Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι όλα αυτά είναι μπούρδες. Όμως δεν είναι. Μόλις χθες /προχθές έγραφε η Δ. Καδδά στο Capital, ότι: Ε.Ε. και ΔΝΤ προωθούν τη χρήση άλλου τρόπου μέτρησης του ελλείμματος που θα αλλάζει άρδην τα δεδομένα για την Ελλάδα. Το διαρθρωτικό, δηλαδή, έλλειμμα να προσμετρά και το ύψος της ύφεσης, έτσι ώστε για φέτος το έλλειμμα θα μπορούσε να είναι ακόμη και 2,6% αντί για 7,3% του ΑΕΠ, όπως εκτιμάται.
Αυτό και μόνο, επιβεβαιώνει, κατά τη γνώμη μου, όλα τα προαναφερθέντα...
Αναρτήσεις
6 σχόλια:
Σε γενικές γραμμές έχεις δίκιο. Οι σκοπιμότητες πολιτικές και ιδεολογικές κάνουν λάστιχο τα αντικειμενικά μεγάθη της οικονομίας.
Οχι για πολύ όμως.
Τα οικον. μεγέθη αργούν αλλά τιμωρούν.
Ειδικά τους νεο-φιλελεύθερους τους έχουν μαδήσει.
Μάλλον θα συμφωνήσω. Αποδεικνύεις με ένα άλλο τρόπο την αστρολογική λογική της Οικονομίας ως επιστήμης. Ωστόσο, θα συμπληρώσω ότι οι διεθνείς τράπεζες ενοχλούνται για το μεγάλο ιδιωτικό χρέος και φροντίζουν πολύ γρήγορα να πιέσουν με τις υποβαθμίσεις κλπ να το αναλάβουν εκείνα στηρίζουν ή επανακεφαλαιώνοντας τα τραπεζικά χρέη.
Αν ήξερα πώς εκλέγονται και τι μετρούν τα όρια σταθερότητας θα είχα πιο ολοκληρωμένη εικόνα. Όμως κι έτσι, κάτι τέτοιο φανταζόμουν ότι συμβαίνει κι απλά οι ειδήμονες του πορνείου του καπιταλισμού, θέλω να πω της οικονομίας, επινόησαν για να πείσουν εμένα τον άσχετο περί των οικονομικών, ότι υπάρχει έλλειμμα ή οποιοδήποτε άλλο «πρόβλημα» ώστε να μην καταλαβαίνω γιατί πρέπει ξαφνικά να αισθάνομαι υποδεέστερος πολίτης απ' ότι πριν. Μάγοι της οικονομίας ή μάγοι της απάτης;
Το 3% θεσπίστηκε με βάση το “λογικό” πληθωρισμό. Θα μπορούσε κανείς να το θεσπίσει στο 20% και ως δια μαγείας όλα τα χρέη θα εκμηδενίζονταν μέσα σε πολύ λίγα χρόνια. Αλλά ο πληθωρισμός θα ήταν 20% και όλα τα κεφάλαια θα έφευγαν από την Ευρώπη να πάνε σε μέρη με χαμηλότερο πληθωρισμό. Αντιθέτως, αν όλα τα κράτη στην τελευταία δεκαετία κρατούσαν το όριο 3%, δεν θα υπήρχε πρόβλημα με τα χρέη.
Γιατι λες, οτι αν το οριο ηταν στο 20%, τοτε δεν θα υπηρχαν χρεη; Απ' όσο καταλαβαινω, τα χρεη θα υπηρχαν, απλά δεν θα χτυπουσαν στο ματι οτι κατι σοβαρο τρεχει, και δεν θα υπηρχε κριση δανεισμου, τουλαχιστον τοσο σοβαρη οσο τωρα.
Ενταξει, το 20%, σαν νουμερο ειναι χοντρο, ας υποθεσουμε κατι τις λιγοτερο.
Επισης δεν καταλαβαινω γιατι ο πληθωρισμος παει αναλογικα με το ελλειμμα. Στη νοτια ΕΖ ειχαμε υψηλο ελλειμμα αλλα χαμηλο πληθωρισμο.
και ενα τριτο: Γιατι τοτε λεμε οτι οταν υπαρχει πληθωρισμος, τα χρεη μας φαινονται μικροτερα;
και ενα τεταρτο: Οταν υπαρχει υψηλος πληθωρισμος, τα επιτοκια καταθεσεων κινουνται αναλογως. Ετσι δεν συνεβαινε επι Αντρεα Παπ, οταν ειχαμε επιτοκια γυρω στο 25% και ειμασταν ευχαριστημενοι;
Δεν θα υπήρχε χρέος, διότι θα δούλευε το τυπογραφείο φουλ και θα τύπωνε Ευρώ. Ο πληθωρισμός πάει ανάλογα με το έλλειμμα, διότι το πρόσθετο χρήμα δεν βγαίνει από την αύξηση της παραγωγής, αλλά από το τυπογραφείο. Για να διασφαλίσουν τα κεφάλαια τους, οι επενδυτές+ καταθέτες+ κεφαλαιοκράτες θα έπαιρναν το χρήμα τους και θα το αμέσως μετέφεραν σε μέρη με χαμηλό πληθωρισμό. Αυτό θα οδηγούσε σε έλλειψη ρευστού, θα δούλευαν περισσότερο τα τυπογραφεία χρήματος, κτλ.
Εφόσον υπάρχει δημοσιονομικό έλλειμμα, τότε υπάρχει έλλειψη και στη πραματική οικονομία. Σαν μέλος της ΕΖ, η Ελλάδα μπορούσε να έχει μεγάλο έλλειμμα χωρίς μεγάλο πληθωρισμό, διότι δεν είχαμε δικαιοδοσία στο τυπογραφείο και έτσι υπήρχε έλλειμμα ρευστότητας, το οποίο εν μέρει καλυπτόταν από την ΕΚΤ και από δάνεια.
Όταν είχαμε 25% επιτόκια, είχαμε και το ανάλογο πληθωρισμό. Τα χρέη όμως ήταν σε ξένο νόμισμα, οπότε ο εγχώριος πληθωρισμός αχρήστευε τα εγχώρια επιτόκια καταθέσεων, ενώ οι δανειστές κέρδιζαν το 15% επιτόκιο. Για να πληρώσουμε αυτά τα χρέη, δανειζόμασταν άλλο ξένο συνάλλαγμα. Τώρα με το Ευρώ δεν ισχύει αυτό. Θα μπορούσαμε να δανειζόμαστε με 35%, αλλά η αποπληρωμή θα έπρεπε να γίνει με Ευρώ και όχι από το τυπογραφείο.
Δημοσίευση σχολίου