Τετάρτη 27 Ιουνίου 2012

Η αποδόμηση του γερμανικού μοντέλου



Είναι πολύ διασκεδαστικό το γεγονός τώρα, που η Μέρκελ, επιδιώκοντας πλέον ανοιχτά και με περίσσεια ηγεμονικών προθέσεων να επιβάλει το γερμανικό μοντέλο διάρθρωσης της οικονομίας και στην υπόλοιπη ευρωζώνη προτού υποσχεθεί ο,τιδήποτε, να βλέπεις να ξεπετάγονται από παντού άρθρα και αρθράκια που να θέτουν κάτω από το μικροσκόπιο και εν αμφιβόλω, τα καλώς ή κακώς κείμενα της γερμανικής οικονομίας και να τήν ξεψειρίζουν όσο ποτέ άλλοτε, προσπαθώντας να βγάλουν στη φόρα όλα όσα με επιμέλεια είχαν κρυφτεί κάτω απ’ το γερμανικό χαλί. Όχι φυσικά από τους Γερμανούς, (τα στοιχεία ήταν ανέκαθεν ανοιχτά και σε όλους προσβάσιμα), αλλά από αυτούς τους ίδιους, οι οποίοι όσο καιρό η Γερμανία δεν έκανε challenge τις ηγεμονικές βλέψεις άλλων χωρών, δεν έμπαιναν καν στο κόπο να τα ψάξουν και να τα καταστήσουν ευρέως γνωστά.

Η Γερμανία πέρασε πολύ καιρό υφαίνοντας και πουλώντας το παραμύθι περί των αιτίων του γερμανικού θαύματος μετά το οικονομικό downturn της ενοποίησης με την πρώην Ανατολική Γερμανία. Τα βασικά συστατικά στοιχεία αυτής της αφήγησης συμπυκνώθηκαν στη μαγική φρασούλα «structural reforms», οι οποίες και απετέλεσαν το πλέον προωθούμενο εξαγωγικό της προιόν.  Φυσικά, οι αγοραστές ήταν πολλοί και πρόθυμοι, καθ’ ότι το παραμύθι αυτό βασιζόταν σε ένα άκρως επιθυμητό ιδεολογικό υπόστρωμα. Ενώ ως structural reforms θα μπορούσε κανείς να εννοήσει υψηλότερη φορολογία στα μεγαλύτερα εισοδήματα, ή φορολογία επί συγκεκριμένων χρηματιστηριακών συναλλαγών, των υψηλής συχνότητας για παράδειγμα, οι οποίες είναι άκρως κερδοσκοπικές και επιβλαβείς, εν τοίτοις structural reforms έμεινε να εννοείται μείωση των κατώτατων μισθών, πετσόκομμα των κοινωικών παροχών και εκμηδένιση της διαπραγματευτικής δυνατότητας των εργαζομένων. Πολύ ωραία και βολικά αυτά τα τελευταία.

Πόση αλήθεια όμως εμπεριέχεται στην απόδοση της καλύτερης οικονομικής κατάστασης της Γερμανίας κατά τη διάρκεια της κρίσης, στις συγκεκριμένες δομικές μεταρρυθμίσεις; Υπάρχει τεκμηριωμένη εμπειρική απόδειξη γιαυτό και σε ποια κιτάπια βρίσκεται καταχωρημένη;

Δυστυχώς τα γεγονότα μαρτυρούν μόνο περί του αντιθέτου.

Το ΔΝΤ σε εσωτερική του έκθεση (από εδώ) γράφει ότι:

«Ο ρόλος των δομικών μεταρρυθμίσεων στις ανισορροπίες της ΕΖ παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Η συνολική επίδραση του ευρέως συνιστώμενου πακέτου πολιτικών, όπως απελευθέρωση προιόντων, υπηρεσιών και χρηματαγορών, ελάττωση της εργασιακής προστασίας και κατάργηση της ακαμψίας στην αγορά εργασίας, καθώς επίσης και ελάττωση της φορολογίας των επιχειρήσεων, παραμένει αδιευκρίνιστη και ατεκμηρίωτη».

Στην πραγματικότητα όπως αναλύεται στην επισυναπτόμενη έκθεση «The changing German labour market», η διάσωση των θέσεων εργασίας στη Γερμανία δεν οφειλόταν στην ευκολία με την οποία οι γερμανοί επιχειρηματίες μπορούσαν να απολύουν και να προσλαμβάνουν, αλλά στην ευκαμψία στο εσωτερικό των επιχειρήσεων, σχετικά με μεταβλητά ωράρια εργασίας, κλπ.

Όσο ξεσκαλίζει κανείς, είναι πέρα από βέβαιο, ότι θα βρεθούν πολλά στοιχεία που ν’ αποδομούν την κυρίαρχη αφήγηση.

Εκεί όμως που θέλω, για ακόμα μια φορά να καταλήξω, είναι ότι δεν υπάρχει ούτε μια οικονομική πολιτική που να στέκεται ξεκρέμαστη και πέρα από πολιτικές σκοπιμότητες, οι οποίες με τη σειρά τους να μην υπαγορεύονται από συγκεκριμένες ιδεολογικές προτιμήσεις.

Πάντα θα υπάρχουν καλοθελητές, υποτίθεται καλοπροαίρετοι και αντικειμενικοί τεχνοκράτες, οι οποίοι θα αραδιάζουν πίνακες επί πινάκων με στοιχεία, στην πραγματικότητα κομίζοντας μισές αλήθειες,  για να πουλήσουν σε επιστημονικό περιτύλιγμα τις ιδεολογικές τους εμμονές. Καθώς επίσης και ξεπουλημένα ΜΜΕ για να τις προωθήσουν.

Κι εμείς ως ακροατήριο αυτής της μασημένης και δηλητηριώδους τροφής θα πρέπει επιτέλους να γίνουμε πιο υποψιασμένοι και να αντιπαραθέτουμε σε κάθε ρήση υποτίθεται τεχνοκρατική το εξής ερώτημα:

«Τι αποδείξεις υπάρχουν γιαυτό που λες; Υπάρχουν αντίθετες γνώμες και ποιες είναι οι αποδείξεις που αυτές κομίζουν;»

18 σχόλια:

Unknown είπε...

Πολύ σωστά. Τίποτε δεν είναι αθώο ή ουδέτερο ειδικά σήμερα.
Τα πάντα, θεσμοί, νόμοι, επιστήμη-ιδιαίτερα η οικονομική- φρασεολογία, συντάγματα, θρησκείες, φιλοσοφικές θεωρίες κλπ είναι το επικοδόμημα πάνω σε μια βαθειά ταξική κοινωνία, μέσα στην οποία η άρχουσα τάξη- οι καπιταλιστές-'εχουν πολλούς τρόπους να επιβάλλουν τα συμφέροντά τους.
Η κατοχή και ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής είναι το ανώτερο όπλο τους.
Οι νεοφιλελεύθερες αερολογίες είναι για τους ανόητους.
Οπου τους συμφέρει είναι νεοφιλελεύθεροι μέχρι να φαλήρουν , μετά μετατρέπονται σε λάτρεις της κοινωνικής τους ενίσχυσης μέσω του κράτους.

spiral architect είπε...

Στέλιο, η επιστήμη (και ενας λόγος παραπάνω οι θετικές) είναι ιδεολογικά ουδέτερη.
Οι ιδεολογίες είναι ταξικές.
Οι εμμονές σε ιδεολογίες και ιδεολογήματα που δεν έχουν αποδειχθεί στην πράξη είναι καταστροφικές ... για την ανθρώπινη ύπαρξη.

Αναρχοφιλελευθερος είπε...

"η διάσωση των θέσεων εργασίας στη Γερμανία δεν οφειλόταν στην ευκολία με την οποία οι γερμανοί επιχειρηματίες μπορούσαν να απολύουν και να προσλαμβάνουν, αλλά στην ευκαμψία στο εσωτερικό των επιχειρήσεων, σχετικά με μεταβλητά ωράρια εργασίας, κλπ."

Αυτό που περιγράφεις δεν λέγεται ελαστικοποίηση της εργασίας; Πράγματι, αν το εργατικό δίκαιο επιτρέπει στον εργοδότη να μειώσει τις ώρες απασχόλησης και άρα τους μισθούς (όταν υπάρχει απόλυτη ανάγκη), δεν έχει λόγο να απολήσει κανέναν.

Αντιγράφω κάτι από την εργασία "While these policies may be good for many reasons, their impact on the current account a priori is not clear. Structural policies, which may influence productivity growth and/or access to credit, could impact both savings and investment decisions"(p4)

(Η εργασία ελέγχει την επίδραση των μεταρρυθμίσεων στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, χωρίς να αμφισβητεί την αναγκαιότητά τους.)

Κατά τα άλλα το γερμανικό μοντέλο είναι καλύτερο εκ του αποτελέσματος. Αν ρίξουμε μια ματιά στο κόστος δανεισμού μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης, θα αντιληφθούμε αμέσως την διαφορά.

spiral architect είπε...

Αναρχοφιλελευθερε,
Όταν το γερμανικό μοντέλο ανάπτυξης δεν θα βρίσκει πελάτες εντός ΕΕ, (σκληρό ευρώ, διαλυμένες οικονομίες του νότου κλπ) τότε θα δεις πόσο αλλάζει το αποτέλεσμα ...
Ποιος θα αγοράζει τα σκ@τ@ που φτιάχνουν οι Γερμανοί;
Και μην μου πεις ότι θα ανταγωνιστεί την Κίνα και την Ινδία, γιατί αυτά δεν τα πιστεύουν πλέον ούτε τα παιδιά που δεν έχουν διδαχθεί τις Αρχές Οικονομικής Θεωρίας (ΑΟΘ) του λυκείου.

Ανώνυμος είπε...

Συγχωρήστε με λίγο άν απλοποιώ τα πράγματα αλλά υπάρχουν πολλοί λόγοι για την οικονομική επιτυχία της γερμανίας και πολλοί περισσότεροι λόγοι για την αποτυχία της ελλάδας.

Βασικός λόγος για μένα είναι ότι οι γερμανοί προχωρούν συντεταγμενοι, φτιάχνουν ένα πλάνο (καλό ή κακό) και το εφαρμόζουν. Οι ελληνες όταν είναι πάνω απο ένας διαφωνούν για τα πάντα και υπονομέυουν ο ένας τον άλλο.

Τα συνδικάτα στη γερμανία όταν η γερμανία ήταν σε παρόμοια οικονομική κατάσταση με την Ελλάδα πρίν 15 χρόνια αποφάσισαν μόνα τους να μή ζητήσουν αυξήσεις. Οι πρώτες αυξήσεις δόθηκαν φέτος ! Στην Ελλάδα στις περιόδους που μπορεί να έρθει συνάλλαγμα τα συνδικάτα κλείνουν τα λιμάνια τους δρόμους και τους αρχαιολογικούς χώρους.

Ο μέσος γερμανός αγοραζει γερμανικά προιόντα. Πήγαινε να παρκάρεις στο υπόγειο παρκινγκ του κτιρίου που μένεις στη γερμανία μή γερμανικό αυτοκίνητο και θα δείς τα βλέμματα των γειτόνων σου ! Αυτό το λέω απο πρώτο χέρι δέν είναι urban myth!

Ακόμη η δημιουργία των mini jobs (400 ευρώ + ασφάλιση και σύνταξη) έδωσε άνθηση σε μικρές επιχειρήσεις. Με mini job μπορεί ο εργαζόμενος να συνεχισει να παίρνει τα διαφορα κοινωνικά επιδόματα νόμιμα (ώς απάντηση όσων καίγονται για τα δικαιώματα την εργαζομένων), και είναι ασφαλισμένος για εργατικά ατυχήματα και σύνταξη. Βοηθά παράλληλα αφάνταστα τον μικρό επιχειρήματία.

Το τελευταίο και πιό σημαντικό. Οι νόμοι που διέπουν τις επιχειρήσεις και την φορολογία είναι σταθεροί και δέν αλλάζουν. Στην Ελλάδα αλλάζουν στα μέσα του χρόνου με αναδρομική ισχύ !!!

Φυσικά μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε μακρο- και μικρο- οικονομικές αναλύσεις, να χρησιμοποιήσουμε και καμιά δεκαριά φορές τη λέξη νεοφιλελευθερισμος κλπ, να γράψουμε και μερικά διδακτορικά στο θέμα και να εξακολουθήσουμε να μή βλέπουμε τα λίγα φανερά στοιχεία που παραθέτω !

cynical είπε...

Θα μπορούσα να αποδεχτω τη δημιουργια των mini jobs, μιας και αποτελουν το μικροτερο κακο, απο την απολυση, αλλα με φρεναρει η αυξηση της ανισοτητας στην κατανομη του εισοδηματος. Οποτε, ο νεοφιλελευθερισμος συνεχιζει να εχει θεση και μαλιστα περιοπτο.

zxc είπε...

Το φαινόμενο της Γερμανίας μπορεί να εξηγηθεί μόνο στα πλαίσια του γερμανικού πολιτισμού, και δη εκφράζετε καλύτερα με δύο σλόγκαν από κάθε οικονομική ανάλυση. “Arbeit macht frei” και “Jedem das Seine”. Και τα δύο σλόγκαν έχουν καταχραστεί από τους ναζί, ενώ κατάγονται από την κλασσική αρχαιότητα. Σε αυτό το πνεύμα, το πλαίσιο για τα mini jobs που αναφέρεται παραπάνω δημιουργήθηκε σε εποχή που κάλπαζε η ανεργία με 20 εκ άνεργους και ημιαπασχολούμενους. Σοσιαλδημοκράτες το σχεδίασαν και στόχο είχε την μείωση της ανεργίας κάτω από 7%. Το συζητούσαν 2 χρόνια πριν ψηφιστεί ο νόμος. Μετά άλλαξε η κυβέρνηση, ο νόμος όμως έμεινε και πέτυχε απολύτως ότι προσδοκούσαν. Η συμβουλή των συνδικάτων πάντα ήταν απείρως σημαντική σε κάθε ύφεση. Θα θυμίσω μόνο την μεγάλη ύφεση του 1968 όπου τα συνδικάτα συμφώνησαν οι ώρες εργασίας να μειωθούν στις 24 την εβδομάδα. Για να τα πούμε αυτά στους χαλυβδουργούς. Αντιθέτως, εδώ η ΓΣΕΕ αρνείται κάθε μεταρρύθμιση και κάνει τις δικές της απολογιστικές μελέτες. Όταν δε αυτές δεν βγάζουν τα “σωστά” αποτελέσματα, τις αποσιωπούνε και σταματάνε να τις μελετάνε.

Unknown είπε...

Το ,,φαινόμενο,, της Γερμανίας είναι άλλη μια σαπουνόφουσκα που σε λίγο θα σκάσει καθώς δεν θα βρίσκει αγοραστές για τα προιόντα της πουθενά.
Και τότε θα πάνε περίπατο για άλλη μια φορά οι θεωρίες της ,,ελεύθερης,, αγοράς και τα σχετικά φληναφήματα.
Ολες οι χώρες ακολουθούν το ίδιο μοντέλο παντού,
Ομως η συγκέντρωση του κεφαλαίου σε λίγα χέρια είναι ο ανώτατος νόμος του καπιταλισμού και η κύρια αιτία της στασιμότητας του.
Δεν είναι τυχαίο οτι το κομμουνιστικό μανιφέστο του Μαρξ , που τα είχε προβλέψει όλα αυτά γίνεται και πάλι το μπεστ-δέλερ παγκοσμίως και πάλι.

zxc είπε...

Θα αργήσει πολύ αυτή η ημέρα. Οι πραγματικές εξαγωγές της Γερμανίας δεν είναι τα αυτοκίνητα και άλλα καταναλωτικά αγαθά, αλλά η τεχνογνωσία και οι πατέντες της. Όπου γης επενδύσουν είτε σε πυρηνικά εργοστάσια είτε σε αναλώσιμες πηγές ενέργειας είτε σε θερμοηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, πρέπει να αγοράσουν γερμανικές τεχνογνωσίες και πατέντες. Για παράδειγμα.

cynical είπε...

zxc

συμμεριζομαι την αποψη αρκετων οτι η Γερμανια δεν μπορει να σταθει στο παγκοσμιο περιβαλλον εξω απο την ΕΖ. Ειδικα αν αυτη διαλυθει με δικη της υπαιτιοτητα. Και οπλικα συστηματα εξαγει, αλλα μπορει να ανταγωνιστει με ενα ισχυρο μαρκο τα πυρηνικα εργοστασια της γαλλιας/Καναδα και τα οπλικα των ΗΠΑ?

Δυσκολο στοιχημα για τη Γερμανια. Οπως γραφει σημερα το spiegel, οι αντιδρασεις της μερκελ εκπεμπουν φοβο...

zxc είπε...

Υπάρχει και η λύση της υποτίμησης. Όπως έγραψε το Σπίγκελ πριν μερικές μέρες, αν αποχωρήσει η Γερμανία από το Ευρώ, τότε θα είναι το πιο ελκυστικό νόμισμα της παγκόσμιας ιστορίας. Τύφλα νάχει ο χρυσός ή το Ελβετικό φράγκο. Θα ελκύει όλα τα παγκόσμια κεφάλαια σαν τις μύγες. Νομίζω, κερδισμένο θα βγει το μάρκο και χαμένο το Ευρώ. Αυτή είναι η δική μου εκτίμηση. Ακόμα επιμένουν οι Γερμανοί με το Ευρώ λόγω ιστορικών καταβολών, μη τους πουν ότι για ακόμη μια φορά είναι οι υπαίτιοι.

xc είπε...

Διευκρίνηση
-τότε θα είναι το πιο ελκυστικό νόμισμα της παγκόσμιας ιστορίας
-- τότε το Μάρκο θα είναι το πιο ελκυστικό νόμισμα της παγκόσμιας ιστορίας

cynical είπε...

εχω την αισθηση οτι ενα νομισμα γινεται ελκυστικο σαν αποθετικο, αναλογα με τον ογκο της κυκλοφοριας του. Εξαιρεση το ελβετικο φραγκο για ευνοητους λογους.

η γερμανια, αν δεν απατωμαι αρχισε να επεκτεινει την εμβελεια της σε τετοιο βαθμο με το ευρω.

Αλλα νομιζω, οτι για ιστορικους λογους η υπολοιπη ευρωπη δεν θα την αφησει να αλωνιζει ευκολα. Δεν μου αρεσει μια τετοια προοπτικη. Ειναι πολυ επικινδυνη...

zxc είπε...

Πράγματι αυτή η προοπτική είναι πολύ επικίνδυνη και δεν θέλω να φανταστώ. Κανείς δεν θα αφήσει μια Γερμανία να γιγαντώνεται και εκ των πραγμάτων να φωνάζει για Lebensraum όπως παλιότερα. Αλλά και από την μεριά της Μέρκελ πρέπει να παραδεχτούμε ότι έχει απόλυτο δίκιο να αρνείται τα ευρωομόλογα. Δεν είναι λογικό να δώσεις την πιστωτική σου κάρτα σε κάποιον που δεν μπορεί να κουμαντάρει τα έξοδα του ώστε να είναι ίσα με τα έσοδα του. Αυτό δεν είναι λύση αλλά θα οδηγήσει κατευθείαν στην καταστροφή.

cynical είπε...

τα χρεη του Νοτου ειναι τεραστια, καμια δεκαρια φορες το ΑΕΠ της Γερμανιας, οποτε και να ηθελε, δεν μπορει να τα εγγυηθεί. Δεν βλεπω διεξοδο, παρα μονο διαλυση.

Ανώνυμος είπε...

Cynical, και εγώ διάλυση βλέπω.
Επειδή δέν υπάρχει καμία υποδομή που θα μπορέσει να φέρει χρήματα στην Ελλάδα με υποτίμηση ή χωρίς, δέν θα υπάρχει ούτε σάλιο στο δημόσιο. Φυσικά όλες οι αλλαγές που έπρεπε να κάνουμε για να επιβιώση η οικονομία απαγορεύνται απο τα συνδικάτα και απο το blog γιατί είναι νεοφιλελεύθερες.

Οσοι έχετε οικόπεδα κοντα στη θαλασσα βάλτε τα αγγελία στο blog μόλις γυρίσει η Ελλάδα στη δραχμή ή φύγουν οι Γερμανοί απο το ευρώ.
Θα γίνουν ανάρπαστα απο τους βορειοευρωπαίους και θα αυξηθούν και οι επισκεπτες του site.

Ακόμη και το φουσκωτό που είχες χρόνια στο πατάρι μπαίνει στο παζάρι άν δέν έχεις οικόπεδα.

zxc είπε...

Εγώ παραμένω αισιόδοξος. Απλά ότι είχε προγραμματιστεί να γίνει σε διάστημα 10 ή 40 ετών, πρέπει να γίνει στο επόμενο εξάμηνο. Χθες χάσαμε τον έλεγχο των τραπεζών μας, αύριο τις εφορίες, μεθαύριο το υπουργείο οικονομικών και την μεθεπομένη το υπουργείο ανάπτυξης, και πάει λέγοντας. Προτού το καταλάβουμε θα είμαστε μια ομοσπονδία και ένα κομπιούτερ στις Βρυξέλλες θα ορίζει τους μισθούς μας. Η παρούσα κρίση τούς είναι ευλογία όπως είπε και ο Πάγκαλος. Μέχρι πριν μερικά χρόνια κανένας σώφρον πολιτικός δεν θα δεχόταν να παραχωρήσει τον έλεγχο του πάνω στις τράπεζες. Σήμερα θεωρείτε κατόρθωμα να τις ξεφορτωθεί και να της φορτώσει στην ΕΕ. Έτσι και στους άλλους τομείς. Με την απειλή ότι θα μας πετάξουν έξω από το Ευρώ, θα υπογράφουμε ότι μας βάζουν μπροστά μας. Το ίδιο και οι Ιταλοί και κάθε λαός της Ευρώπης. Με την Απειλή ότι θα καταρρεύσει η ΕΕ και συνεπώς όλο το σύμπαν, θα δεχθούν τα πάντα.

Ανώνυμος είπε...

@zcx,

Greece, never misses the opportunity to miss an opportunity

και αυτό θα κάνει πάλι !