Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου 2013

Αξιολόγηση καθηγητών, με βάση τους βαθμούς των μαθητών τους!



Αυτό που συμβαίνει τους τελευταίους δυο-τρεις μήνες στο χώρο της Παιδείας και δη της δευτεροβάθμιας είναι  εντελώς πρωτόγνωρο. Και εντοπίζεται στο αενάως ανακυκλούμενο ζήτημα της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Συγκεκριμένα, ενώ για δεκαετία τουλάχιστον, η κωλυσιεργία στην αξιολόγηση προερχόταν από την πλευρά των εκπαιδευτικών, στις μέρες μας συμβαίνει το εντελώς ανάποδο, με την κυβέρνηση να είναι αυτή που την παρακάμπτει.

Γιατί δεν το κάνει; Ο πρώτος λόγος είναι και ο προφανής. Η κυβέρνηση βιάζεται να πιάσει τα quota των κεφαλών, όπως απαιτεί το reminder του Paul. Όταν με το καλό πατήσει το πόδι του στην Αθήνα, όπως παράγγειλε, θέλει να βρει έτοιμα τα σφαχτά στο κατώφλι του, αριθμημένα και ζυγισμένα, μαρκαρισμένα και επιμελώς πακεταρισμένα.

Ο δεύτερος λόγος είναι λιγότερο προφανής, αλλά είναι, κατά τη γνώμη μου και ο πιο ουσιαστικός. Στην πραγματικότητα, η όποια τέτοια αξιολόγηση, ώστε να προκύψουν τα συμφωνηθέντα σφαχτά, δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί, όχι γιατί δεν υπάρχει χρόνος (για παράδειγμα, η κυβέρνηση θα μπορούσε να είχε ριχτεί στη δουλειά από πέρσι, όταν και πέρασε το Νόμο 4072/2012 περί αξιολογήσεων και άλλων συναφών θεμάτων), αλλά γιατί η δυσκολία είναι δομική και αντικειμενική. Δηλαδή, Structural!

Τουτέστιν, δεν είναι δυνατόν να βρεθούν κριτήρια ικανά να κατατάξουν κάποιες δεκάδες έως εκατοντάδες χιλιάδες εκπαιδευτικών σε μια κλίμακα προοδευτικά, και χωρίς μαζικές ισοψηφίες.  Όπως αντιλαμβάνεστε μια τέτοια κλίμακα μπορεί φερ’ ειπείν να λειτουργήσει στα πλαίσια ενός μόνο σχολείου, και πάλι ενδεικτικά, δεν μπορεί όμως να αποτελέσει απόλυτο κριτήριο σοβαρότερων ζητημάτων, όπως είναι οι απολύσεις.

Αν ανατρέξει κάποιος στα κριτήρια αξιολόγησης του άρθρου 329 του ψηφισθέντος νόμου (που όμως ακυρώθηκε λόγω εκπρόθεσμης υποβολής στο ΣΤΕ του συνοδευτικού ΠΔ, το οποίο θα εξειδίκευε τα κριτήρια), αντιλαμβάνεται τον έντονα ποιοτικό, (και πώς θα ήταν διαφορετικά;) χαρακτήρα τους.  Τέτοιον, που κάθε αντιστοίχηση σε κάποιον συγκεκριμένο αριθμό, ώστε να προκύψει ένας από τους ακόλουθους χαρακτηρισμούς του κρινόμενου δασκάλου/καθηγητή, - ελλιπής, επαρκής, καλός ή εξαιρετικός-, να καθίσταται άκρως προβληματική.

Εκτός από ελάχιστες και καραμπινάτες περιπτώσεις κακών δασκάλων, τα όρια ανάμεσα στο καλός και επαρκής είναι ασαφή και δυσδιάκριτα. Όπου αποπειράθηκαν τέτοιου είδους μαζικές αξιολογήσεις τα αποτελέσματα ήταν τραγελαφικά, δείτε για παράδειγμα τι συνέβη με τις πρόσφατες προσλήψεις  στη Δημόσια Τηλεόραση.

Πώς όμως είναι δυνατόν να γίνει μια μαζική αξιολόγηση ποιοτικών χαρακτηριστικών με την όσο δυνατόν μεγαλύτερη διαφοροποίηση, αντικειμενικότητα και καλύτερη αντιστοίχηση σε αριθμητικές κλίμακες;

Τη «λύση» στο δύσκολο αυτό πρόβλημα τη βρήκαν, πού αλλού; στις ΗΠΑ, όπου χρόνια τώρα παλεύουν να αναβαθμίσουν την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με μέτρα που πρωτίστως στοχεύουν στην εξουδετέρωση των ισχυρών συνδικάτων των δασκάλων. Η ιδέα λοιπόν, είναι η αξιολόγηση να περνάει μέσα από τους βαθμούς των μαθητών τους, οι οποίοι είναι και οι μόνες μετρήσιμες ποσότητες. Αν οι μαθητές είναι παίρνουν καλούς βαθμούς σε κάποιο μάθημα, τότε τα εύσημα τα παίρνει ο δάσκαλος που διδάσκει το συγκεκριμένο μάθημα. Κοντολογίς, από τον ένα παραλογισμό πέφτουμε στον άλλο. Αλλά ας το αφήσουμε αυτό στην άκρη και ας υποθέσουμε ότι βρισκόμαστε κοντά σε μια αντικειμενική και αλάνθαστη αξιολόγηση. Πώς όμως θα παρακάμψουμε το πρόβλημα του πληθωρισμού των βαθμών; Είναι λογικό, για λόγους αυτοπροστασίας, οι δάσκαλοι να είναι ιδιαίτεροι επιεικείς στη βαθμολόγηση των μαθητών τους.

Κι όμως υπάρχει λύση, η οποία είναι η υιοθέτηση των «Standardized Tests», δηλαδή ενιαίων σε όλη την επικράτεια βιομηχανοποιημένων διαγωνισμάτων τα οποία θα μπορούν να βαθμολογούνται ακόμα κι από υπολογιστή, όπως αυτά των «Multiple Choice».

Αν έρθουμε τώρα στα καθ’ ημάς, βλέπουμε να διαγράφεται, ακόμα αχνά, ένα παρόμοιο story. Τα δικά μας «Standardized Tests» λέγονται «Πανελλήνιες». Δεν είναι ακριβώς βιομηχανοποιημένες, αλλά είναι ενιαίες για όλους τους μαθητές. Επομένως αποτελούν ένα καλό πάτημα για να βαθμολογήσει κάποιος πέρα από τους μαθητές και τα σχολεία, και τους καθηγητές τους ίδιους. Επειδή όμως, γίνονται άπαξ του μαθητικού βίου, όπου σημαντικό ρόλο παίζει και η τύχη, το όλο σύστημα θα μπορούσε να παρακάμψει τον αστάθμητο αυτό παράγοντα αν επαναλάμβανε συχνότερα εξετάσεις τύπου «Πανελλήνιες».

Όπερ και εγένετο! Το «Νέο Σχολείο» που θεσπίστηκε πρόσφατα μετά βαΐων και κλάδων προβλέπει ακριβώς αυτό: «Πανελλήνιες» επί τρία. Αν και προς το παρόν δεν υπάρχει εμφανής σκέψη για μια τέτοια σύνδεση, εν τούτοις η προετοιμασία του εδάφους ώστε αυτό να συμβεί «ομαλά» στο ορατό μέλλον μας κάνει καχύποπτους και μας βάζει σε πονηρές σκέψεις.


Εν πάσει περιπτώσει το πρόβλημα της Παιδείας δεν είναι η αξιολόγηση. Σε όποια χώρα κι αν κοιτάξεις, εκτός ίσως της Φινλανδίας, όλες οι υπόλοιπες δεν τα βρίσκουν με το εκπαιδευτικό τους σύστημα, είτε αξιολογούν τα σχολειά τους είτε όχι. Σχολεία καλά φτιάχνεις όταν η οικονομία είναι σε άνοδο και οι προσδοκίες μεγάλες και πολλές.  Για παράδειγμα, η Κίνα δεν έφτιαξε πρώτα τα σχολεία της για να δρέψει μετά τους καρπούς της ανάπτυξης. Αυτό που συνέβη ήταν το ακριβώς αντίθετο.  


Το εκπαιδευτικό σύστημα αποτελεί αντανάκλαση της κοινωνίας. Όσο σκατά είναι αυτή, άλλο τόσο είναι τα σχολεία της. Ας μην περιμένουμε πολλά…

11 σχόλια:

spiral architect είπε...

Το πρόσφατο παράδειγμα της (τσεβδής) ΔουΤού είναι ενδεικτικό και απευθύνεται σε όλους τους κήνσορες της αξιολόγησης, των μεταρρυθμίσεων κλπ καλολογικών κινήσεων εντυπωσιασμού και καλύμματος του ελέφαντα κάτω απ' το χαλί.

Πάντως μερικοί-μερικοί εκπαιδευτικοί που ισχυρίζονται ότι το πρόβλημα του σχολείου είναι η αξιολόγηση των καθηγητών, έχουν σαν απώτερο σκοπό τους την ανέλιξή τους μέσα στην ιεραρχία του σχολείου, στην τοπική επιθεώρηση και γενικά όπου μας κάτσει καλύτερα, πατώντας επί των πτωμάτων των συναδέλφων τους.
(από προσωπική μου εμπειρία το τελευταίο)

Ρούλα Ζουπανιώτη είπε...

Αξιολογείς κάτι όταν :
α)έχεις δουλέψει πάνω σ' αυτό, έχεις καταθέσει ενέργεια, και θέλεις μια ανατροφοδότηση, να δεις πώς πάνε οι κόποι σου, για να συνεχίσεις ή να διορθώσεις.

β)όταν έχεις μπροστά σου κάτι άγνωστο και θέλεις να το γνωρίσεις, για να δουλέψεις καλύτερα πάνω σ' αυτό. Διαγνωστικά να το πούμε.

γ)όταν θέλεις να ταξινομήσεις μια άμορφη μάζα, για να την ελέγχεις καλύτερα, να την "τακτοποιήσεις", για να δεις τι σου είναι "χρήσιμο" να το κρατήσεις, και τι όχι, για να το "πετάξεις".

Οι δύο πρώτες περιπτώσεις νομίζω είναι αποδεκτές, επιθυμητές και βοηθητικές και για τα δύο μέρη, αξιολογητές και αξιολογούμενους.

Η τρίτη απαιτεί σκληρότητα από τους αξιολογητές και δημιουργεί τρόμο στους αξιολογούμενους. Τρομάζουν τα κριτήρια που θα χρησιμοποιηθούν, οι ποινές που θα επιβληθούν, οι αδικίες που χωρίς αμφιβολία θα διαπραχθούν, κλπ κλπ.
Η απολυτότητα του "είσαι κακός, δεν μου κάνεις, ξου", χωρίς πριν ή μετά να σε εκπαιδεύσω, να σε φροντίσω, να παρακολουθήσω σε βάθος χρόνου, έχει μέσα αυταρχισμό και τυφλότητα, και φυσικά δεν μπορεί κοινωνικά να προάγει οποιαδήποτε διαδικασία, ειδικά στην ελεύθερη (λέμε τώρα) φύση της παιδείας.

Unknown είπε...

Τα τελευταία 30 χρόνια της πρωτοφανούς ανάπτυξης του Ελληνικού καπιταλισμού της ασυδοσίας και του εύκολου δανεικού χρήματος, η άρχουσα τάξη επέλεξε να αφήσει τελείως ασύδοτους και τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων και χωρίς καμία αξιολόγηση.
Σημερα τα πράγματα αλλάζουν.
Αξιολόγηση πρέπει να υπάρχει όσο μπορεί να γίνει δίκαιη, μέσα στο σύστημα και αντικειμενική.
Φυσικά σε μια Σοσιαλιστική κοινωνία η αξιολόγηση πρέπει να είναι είναι πιο αυστηρή και δικαιότερη.
Κρίνω οτι οι εξετάσεις των μαθητών και οι βαθμοί τους είναι προς την σωστή κατεύθυνση.
Είναι πάντως προτιμότερo από την μη ύπαρξη αξιολόγησης.

αθεόφοβος είπε...

Η αξιολόγηση της απόδοσης των μαθητών είναι το μόνο και αποτελεσματικό μέσο αξιολόγησης των καθηγητών αλλά το μέτρο αυτό προϋποθέτει ότι οι μαθητές μιας τάξης θα έχουν ένα συγκεκριμένο επίπεδο γνώσεων και δεν θα έχουν προβιβαστεί σε αυτή την τάξη χαριστικά.
Αυτό πάλι επιτυγχάνεται αν στις εξετάσεις τα θέματα που έχουν μπεί είναι από μια μεγάλη κοινή πανελληνίως δεξαμενή θεμάτων από την οποία για να προβιβαστεί ο μαθητής θα πρέπει να συγκεντρώνει ένα συγκεκριμένο ποσοστό επιτυχών απαντήσεων στις εξετάσεις.

cynical είπε...

αθεοφοβε,

αυτος ο τροπος ομως αξιολογησης δεν αντικατοπτριζει τοσο το εππεδο του δασκαλου οσο το κοινωνικοοικονομικο περιβαλλον του μαθητη. Επισης η αποδοση σε ενα μαθημα, εχει να κανει και με την ...ατμοσφαιρα του σχολειου, που ειναι συν τοις αλλοις και προσπαθεια συλλογικη ολου του προσωπικου.

Για τους λογους αυτους υπάρχουν εντονες αντιδρασεις και μαλλον δεν περναει.

spiral architect είπε...

Το σχέδιο έχει ως εξής: «Κατασκευάζονται» χιλιάδες πλεονάζοντες εκπαιδευτικοί και κατόπιν, με τα «κριτήρια διαθεσιμότητας», φεύγουν αυτοί που έχουν τα λιγότερα μόρια. Ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, με δήλωσή του στην εφημερίδα «Greek Helald Tribune», ξεκαθαρίζει την πρόθεση της κυβέρνησης να θέσει σε διαθεσιμότητα και να προχωρήσει και σε απολύσεις όσων «περισσέψουν».

spiral architect είπε...

Περί αξιολογήσεων, χυμών και μελλοντικών διδάκτρων εις την Τζύμπρον.

Ανώνυμος είπε...

@cynical

Αυτό ακριβώς το σύστημα εφαρμόζεται στις ΗΠΑ. Έχει δε αποτυπωθεί με ανατριχιαστική λεπτομέριεα στην τέταρτη περίοδο του αστυνομικού σήριαλ The Wire, όπου το επίκεντρο είναι τα σχολεία στην υποβαθμισμένη από την εγκληματικότητα πόλη της Βαλτιμόρης.

Οι καθηγητές δεν διδάσκουν την διδακτέα ύλη στους μαθητές, αλλά τα θέματα των εξετάσεων, γιατί χαμηλοί βαθμοί στις εξετάσεις σημαίνει λιγότερα χρήματα από το Δήμο της Βαλτιμόρης στα σχολεία, δηλαδή λιγότερες θέσεις εκπαιδευτικών, δηλαδή φαύλος κύκλος.

cynical είπε...

Όλα τα στραβα ξεκινουν απ' το οτι η εκπαιδευση θεωρειται επενδυση. Και οτι επιπλεον εξεταζεται χωρια απο το κοινωνικο-οικονομικο πλαισιο. Σε μια κοινωνια σε παρακμη οσα χρηματα και να διαθεσεις, το αποτελεσμα δεν θα μπορεσει να αναδειχτει. Η Κουβα μορφωνει ολο τον πληθυσμο, τουλαχιστον μεχρι προτινος σε υψηλα επιπεδα, αλλα δεν ξερει τι να τους κανει και βολοδερνουν υπο-απασχολουμενοι ή εξαγονται.

Απο την αλλη, ακομα ψαχνουν το μυστικο του Φινλανδικου εκπαιδευτικου συστηματος. Αν ειναι η πολυ καλη εκπαιδευση των δασκαλων, η αυστηρη επιλογη και οι υψηλοι μισθοι , τα ιδια βρισκεις και στη Γερμανια, οπου ομως υπαρχουν παραπονα για το εκπαιδευτικο συστημα.
Η διαφορα ειναι οτι η Φινλανδια ηταν μια χωρα δυναμικη και σε ανοδο τα τελευταια χρονια. Τωρα που τους τελειωσε η ΝΟΚΙΑ και που αρχιζουν να εμφανιζουν ελλειμματα, να δουμε που θα πανε.

Ανώνυμος είπε...

Υπάρχει από το BBC μια πολύ ενδιαφέρουσα παραγωγή 3 ωριαίων επεισοδίων με θέμα την Ελευθερία. (Διαβάστε την περιγραφή από το YouTube στη συνέχεια)
Από τη μέση του δευτέρου επεισοδίου (1:36′) και μετά (περίπου 10 λεπτά) βλέπετε τα αποτελέσματα της προσπάθειας αξιολόγησης της εκπαίδευσης, στην Μεγάλη Βρετανία, την προηγούμενη δεκαετία.

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=-GIeeq7WlUY

Η ΠΑΓΙΔΑ – Τι συνέβη στο όνειρο μας για ελευθερία;
Η ατομική ελευθερία είναι το όνειρο της εποχής μας. Είναι αυτό που οι ηγέτες υπόσχονται να μας δώσουν, καθορίζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας και, κατ “επανάληψη, έχουμε εμπλακεί σε πολέμους για την επιβολή της σε όλο τον κόσμο. Αλλά αν σταθούμε λίγο και σκεφτούμε τι πραγματικά σημαίνει ελευθερία για μας σήμερα, είναι ένα παράξενο και περιορισμένο είδος της ελευθερίας.

Οι πολιτικοί υποσχέθηκαν να μας ελευθερώσουν από το παλιό νεκρό χέρι της γραφειοκρατίας, αλλά έχουν δημιουργήσει ένα όλο και πιο ελεγχόμενο σύστημα κοινωνικής διαχείρισης, που οδηγείται από στόχους και αριθμούς. Οι κυβερνήσεις προσηλωμένες στην ελευθερία της επιλογής, οδήγησαν τα κράτη προς μια αύξηση της ανισότητας και μια δραματική κατάρρευση της κοινωνικής κινητικότητας. Και στο εξωτερικό, στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, η προσπάθεια για την επιβολή της ελευθερίας οδήγησε σε αιματηρό χάος και την άνοδο ενός αυταρχικού αντι-δημοκρατικού ισλαμισμού. Αυτό, με τη σειρά του, έχει βοηθήσει να εμπνεύσει τρομοκρατικές επιθέσεις στη Βρετανία. Σε απάντηση, η κυβέρνηση έχει καταστρατηγήσει μακροχρόνιους νόμους που είχαν σχεδιαστεί για την προστασία της ελευθερίας μας.

Το “The Trap’ είναι μια σειρά από τρεις ταινίες (εδώ ενωμένες σε μια), από τον με βραβευμένο με Bafta παραγωγό Adam Curtis, που εξηγεί την προέλευση της σύγχρονης ιδέας της ελευθερίας μας. Δείχνει πώς ένα απλοϊκό μοντέλο των ανθρώπινων όντων ως ιδιοτελή, σχεδόν ρομποτικά, πλάσματα οδήγησαν στην σημερινή ιδέα της ελευθερίας. Το μοντέλο αυτό προέκυψε από τις ιδέες και τις τεχνικές που αναπτύχθηκαν από τους πυρηνικούς “στρατηγούς’ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου για να ελέγξει τη συμπεριφορά του σοβιετικού εχθρού.

The Trap από τον Adam Curtis

Υπότιτλοι από τον Avela.

(The Trap, BBC, 2007)
Διαβάστε (δυστυχώς στα αγγλικά) περισσότερα για την σειρά των τριών επεισοδίων στο: http://en.wikipedia.org/wiki/The_Trap_(TV_series)

Conscibot Amalia Tsakiri είπε...

Σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται ενδιαφέρουσα η ιδέα των standardised tests.
Αλλά όπως έχει προταθεί να γίνει, η όλη υπόθεση τελικά θα είναι εις βάρος των μαθητών που θα πρέπει να μπουν σε μια διαδικασία σκληρού διαγωνισμού 3 φορές ώστε να... αξιολογηθούν οι καθηγητές τους;;;
Κι εδώ είναι που κοντοστέκεσαι και αρχίζεις να αναρωτιέσαι: κάτσε ρε φίλε, θα πηγαίνω το παιδί μου φροντιστήριο 3 χρόνια, θα το δω να παθαίνει κατάθλιψη, τάσεις αυτοκτονίας, να παρατάει το πιάνο, τον χορό, το καράτε, κ.λπ. για να αξιολογηθούν οι Εκπαιδευτικοί του;;;
Και τι ακριβώς θα αξιολογηθεί;
Το πόσο καλοί μαθητές είναι αυτοί της Εκάλης σε σχέση με αυτούς του Περάματος; Ή το πόσο καταλαβαίνουν μαθηματικά αυτοί που κάνουν ιδιαίτερο σε σχέση με όσους πάνε φροντιστήριο και όσους δεν κάνουν τίποτε από τα δύο;
Καταπληκτική ιδέα αξιολόγησης!
Υποκλίνομαι.