Να, πως πέφτει μια κυβέρνηση!

Μόλις δυο μήνες πριν, και σε ανύποπτους καιρούς, με γνώμονα μόνο τη δική μας λαχτάρα για ανατροπή, και πριν ακόμα φουντώσει ο εξεγερσιακός πυρετός των αράβων, γράφαμε διάφορα σενάρια για το πώς στο καλό «Πέφτει μια κυβέρνηση». Θαρρείς κι οι ουρανοί μάς έκαναν τη χάρη να είναι εκείνη τη στιγμή ανοιχτοί, και τα σήματά μας να βρούνε το δρόμο που φτάνει ψηλά στ’ αφτιά αυτών που διαφεντεύουν τα μυστήρια του κόσμου. Και για να συντρέξουν τον καημό μας, μάς χάρισαν όχι μια, όχι δυο, μα δέκα ολάκερες εξεγέρσεις στη γειτονιά, έτσι για να ΄χουμε πολλές να μελετάμε και να μαθαίνουμε.

Κι έβρεξαν λοιπόν οι ουρανοί εξεγέρσεις. Εξεγέρσεις στην Αλγερία, Τυνησία, Λιβύη, Αίγυπτο, με λίγα λόγια σ’ ολάκερη τη βόρεια Αφρική, μετά στη Συρία, Ιορδανία, Ιράκ, Ιράν, Μπαχρέιν και Υεμένη. Σαν να παραήτανε πολλές. Παραπάνω απ’ όσες ζητήσαμε. Δυο από αυτές, στην Τυνησία και Αίγυπτο έδωσαν όχι μόνο καρπούς, μα ολόκληρο καινούργιο δέντρο, το οποίο όμως αν το αφήσουν χωρίς πότισμα, θα ξεραθεί και θα ψοφήσει. Και φαίνεται να το γνωρίζουν αυτό οι Τυνήσιοι και οι Αιγύπτιοι, που το παλεύουν ακόμα καθημερινά.

Τι μάθαμε τελικά;

Πρώτα, ότι οι επαναστάσεις θέλουν χρόνο για να ψηθούν. Στην Τυνησία, μα ειδικά στην Αίγυπτο όπως είδαμε, ψήνονταν εδώ και χρόνια με αλλεπάλληλες απεργίες και μικρότερης έντασης και συμμετοχής διαδηλώσεις, όπως και με εκτεταμένες grassroot οργανώσεις αλληλεγγύης. Το ίδιο και παλιότερα, το 1979, στην επανάσταση των ιρανών. Τίποτε δεν γίνεται αυτόματα, οι επαναστάσεις θέλουν προεργασία, γι αυτό και η κάθε μια απεργία, είτε μικρή, είτε μεγάλη, έχει τη σημασία της. Δίνει σήμα, ενεργοποιεί και οργανώνει δυνάμεις, δοκιμάζει αντοχές, πειραματίζεται με τακτικές, φτιάχνει συμμαχίες, τέλος πάντων καμιά τους δεν πηγαίνει χαμένη, μιας και όλη αυτή η συσσωρευμένη εμπειρία κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, θα απελευθερωθεί σε μια μόνο εκρηκτική στιγμή.

Δεύτερο, ότι τα καθεστώτα, ακόμα και όταν η κατακραυγή είναι μεγάλη, δεν εγκαταλείπουν με την πρώτη τη βολή τους, παρά μετέρχονται διαφόρων τρόπων, ώστε να συνεχίσουν να κινούν τα νήματα. Αλλάζουν πρόσωπα της κυβέρνησης, όπως στη Συρία, κάνουν κάποιες πολιτικές παραχωρήσεις, όπως για παράδειγμα στην Αλγερία με την υπόσχεση άρσης του νόμου έκτακτης ανάγκης, και στην Υεμένη με την υπόσχεση τού επί 30 χρόνια προέδρου της ότι μέχρι τις επόμενες εκλογές θα έχει αποσυρθεί, ή υπόσχονται αυξήσεις σε μισθούς.

Εδώ βρίσκεται και το κρίσιμο σημείο. Κι εδώ χρειάζεται ένταση της πίεσης, και συγκέντρωση δυνάμεων. Αν συναινέσεις, τα χάνεις όλα. Μια κυβέρνηση όμως που παραπαίει και φαίνεται πρόθυμη να κάνει παραχωρήσεις, βρίσκεται ταυτόχρονα και σε θέση αδυναμίας. Αύξηση της καταστολής, σημαίνει επίσης το ίδιο πράγμα: Αδυναμία. Όταν η βία από τη μεριά του καθεστώτος περάσει κάποιο κρίσιμο σημείο, υπάρχουν πολλές πιθανότητες, οι ίδιες οι δυνάμεις καταστολής να αλλάξουν στρατόπεδο.

Τρίτο, ότι ο στρατός μπορεί να παίξει ένα σημαντικό ρόλο και να γείρει τη ζυγαριά προς τη μια ή την άλλη μεριά. Στην Αίγυπτο, όπου είχε ανέκαθεν κυρίαρχο ρόλο, μιας και όλοι οι πρόεδροι προέρχονταν από τις τάξεις του, όπως και το προνόμιο να κάνει business, σ’ εκείνη την κρίσιμη στιγμή όπου τίποτε ακόμα δεν είχε κριθεί, δεν στράφηκε εναντίον των εξεγερμένων, και δεν πυροβόλησε. Στην επανάσταση όμως του Ιράν, ο στρατός του Σάχη, δεν είχε καθόλου διστάσει να το κάνει. Το ότι, παρά την αιματοχυσία, οι εξεγερμένοι τον αγνόησαν και συνέχισαν, συνέβαλλε αποφασιστικά και στην επικράτησή τους.

Τέταρτο, ότι χρειάζεται πείσμα και αποφασιστικότητα, επιμονή και πίστη ότι αυτή είναι η ώρα η κατάλληλη και άλλη καμιά. Καμιά καθυστέρηση, καμιά οπισθοχώρηση. Μια ώρα που δεν θα έχει προσυμφωνηθεί, μια στιγμή που δεν θα έχει προσχεδιαστεί, μα που ο καθένας ενδόμυχα θα γνωρίζει ότι είναι αυτή και καμιά άλλη.

Πέμπτο, και το κυριότερο, ότι εξέγερση δεν γίνεται αν οι εξεγερμένοι δεν συνειδητοποιήσουν ότι θα υπάρξουν και νεκροί, κι ότι κανένας απ’ αυτούς δεν θα έχει το προνόμιο να εξαιρεθεί .Αν όμως προς στιγμή δειλιάσουν και υποχωρήσουν, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το αίμα και μυρωδιά έχει και μνήμη, που δύσκολα σβήνουν.