Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2013

Από το φάσμα του χρέους, στο φάσμα της επανάστασης




«Η Ευρώπη αυτό τον καιρό έχει στοιχειωθεί από το φάντασμα του χρέους. Όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες λιποψυχούν μπροστά του. Και για να το εξορκίσουν, στύβουν τις οικονομίες τους». Αυτά γράφει ο Robert Skidelsky σε πρόσφατο άρθρο του στο Project Syndicate

«Παρά ταύτα», συνεχίζει, «οι οικονομίες τους ακόμα παραπαίουν και το χρέος συνεχίζει να μεγαλώνει. Οι οίκοι αξιολόγησης έχουν υποβαθμίσει εννέα χώρες της Ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης και της Γαλλίας. Είναι πολύ πιθανόν, ν’ ακολουθήσει και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η εξήγηση είναι προφανής. Αν προσπαθείς εσκεμμένα να συρρικνώσεις το ΑΕΠ, τότε ο λόγος χρέος προς ΑΕΠ δεν μπορεί παρά να μεγαλώνει. Ο μόνος τρόπος για να μειώσεις το χρέος είναι να βάλεις την οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης».

Κι όμως, παρά το προφανές της συλλογιστικής αυτής και την καταγεγραμμένη αξιοθρήνητη πραγματικότητα, η ΕΖ συνεχίζει αμείλικτα να καταβαραθρώνει τις οικονομίες των περισσοτέρων χωρών που την απαρτίζουν, μέσω περιοριστικών πολιτικών, οι οποίες δεν θα εφαρμόζονταν αν, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν πατούσαν στην αποδοχή των μαζών των χωρών αυτών.

Η συναίνεση αυτή οφείλεται στην προσεκτική καλλιέργεια και διασπορά από τους ιδεολογικούς μηχανισμούς ενός αφελούς, αλλά αληθοφανούς αφηγήματος, το οποίο εκμεταλλευόμενο την ατομική εμπειρία του νοικοκυριού, όσον αφορά τη διαχείριση του οικογενειακού χρέους, κατορθώνει να το βάζει στο ίδιο πλαίσιο με το κρατικό και κατά συνέπεια να εξομοιώνει τις κρατικές με τις ατομικές πολιτικές αντιμετώπισής του.

Τα διάφορα προπαγανδιστικά σλόγκαν του τύπου «Ξοδεύαμε περισσότερα απ΄ όσα παράγαμε» ανήκουν στην προηγούμενη παραπλανητική, και θα δούμε το γιατί, συλλογιστική. Παρόμοιο προπαγανδιστικό υλικό, με διάφορες παραλλαγές, διακινείται και στις άλλες χρεο-χτυπημένες χώρες από τον διεθνή συνασπισμό προστασίας των ελίτ. Για παράδειγμα ο Κάμερον, όταν απευθύνεται στις μάζες, απαιτώντας απ’ αυτές συμμόρφωση στο κόψιμο των κοινωνικών παροχών, χρησιμοποιεί το παράδειγμα της πιστωτικής κάρτας: «το κρατικό χρέος είναι όπως το χρέος της πιστωτικής σας κάρτας: πρέπει να πληρωθεί». 

Φυσικά, ο καθένας, την μόνη εμπειρία που έχει με το χρέος είναι η δική του, κι ο μόνος τρόπος που ξέρει για να το περιορίσει είναι το σφίξιμο του ζωναριού. Επομένως, κάθε κίνηση που κάνει η κυβέρνηση για να τού το σφίξει, φαντάζει στα μάτια του νοικοκύρη αναγκαία και φυσιολογική. 

Από δω και πέρα είναι πολύ εύκολο να πατήσει ο καθένας την πεπονόφλουδα:  εφ’ όσον το χρέος πρέπει να πληρωθεί στο ακέραιο, κι εφόσον το χρέος δημιουργείται απ’ τα ελλείμματα, άρα η κυβέρνηση δεν έχει άλλο δρόμο παρά να κόψει παροχές, μισθούς, συντάξεις, επενδύσεις και τα λοιπά. Ειδικά, αν η πεπονόφλουδα σχετίζεται και με το τσίγκλισμα των τύψεων του νοικοκύρη όσον αφορά το μέγεθος του χρέους που θα αφήσει κληρονομιά στους απογόνους του, τότε είναι πολύ εύκολο να τον κάνεις να σκύψει το κεφάλι ακόμα πιο χαμηλά.

Δυστυχώς όμως, το άψογα φιλοτεχνημένο αφήγημα παρουσιάζει πέντε βαθιές ρωγμές.

Ρωγμή Πρώτη:
Οι κυβερνήσεις, σε αντίθετα με τα άτομα δεν είναι υποχρεωμένες να ξεπληρώσουν τα χρέη τους. Μια χώρα, μπορεί να συνεχίζει να δανείζεται κόβοντας χρήμα. Αυτό συμβαίνει σε όσες χώρες έχουν αυτό το προνόμιο. Εμείς, που δεν το έχουμε, μπορούμε κάλλιστα να κηρύξουμε στάση πληρωμών. Η στάση είναι κακό πράγμα, αλλά δεν είναι και το τέλος του κόσμου, όπως μας πληροφορεί ο Skidelsky. Η ζωή μετά την πτώχευση συνεχίζει λίγο πολύ όπως και πριν.

Ρωγμή Δεύτερη:
Η μείωση των ελλειμμάτων σε μια οικονομία σε ύφεση, πόσο μάλλον σε βαθιά ύφεση όπως η δική μας, δεν είναι και η εξυπνότερη κίνηση, διότι ταυτόχρονα μειώνονται και τα έσοδα με τέτοιο ρυθμό, ώστε το έλλειμμα να ακολουθεί την αντίθετη από την επιδιωκόμενη πορεία. 
Αυτό το βλέπουμε στο επόμενο διάγραμμα, το οποίο παριστά την ελάττωση του πρωτογενούς ελλείμματος από χρονιά σε χρονιά. Το 2010 σε σχέση με το 2009 το έλλειμμα μειώθηκε κατά 6%. Το 2011 σε σχέση με το 2010, μειώθηκε κατά 2.5%, ενώ ανάμεσα στο 2012-2011 κατά 1% κ.ο.κ. Τα νούμερα είναι από τον προϋπολογισμό.



Ρωγμή Τρίτη:
Το χρέος per se δεν αποτελεί βάρος στις επόμενες γενιές, εφ’ όσον θα μπορεί να εξυπηρετείται. Τουναντίον, μια εξαθλιωμένη κοινωνία με διαλυμένη την παιδεία και την υγεία, αποτελεί δυσβάσταχτο βάρος στις επόμενες γενιές. Το βλέπουμε, άλλωστε!

Ρωγμή Τέταρτη:
Δεν υπάρχει σχέση μεταξύ του ύψους του χρέους και του κόστους εξυπηρέτησής του. Μια άρρωστη οικονομία όσο και μικρό έλλειμμα και να έχει θα το πληρώνει εσαεί ακριβά. Πάρτε για παράδειγμα την Γερμανία. Με υψηλό χρέος, δανείζεται με αρνητικά επιτόκια. 

Ρωγμή Πέμπτη:
Χαμηλό κόστος δανεισμού για μια χώρα δεν συνεπάγεται χαμηλό κόστος δανεισμού για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Η τάση είναι μάλλον η αντίθετη. Ο λόγος που τα επιτόκια δανεισμού της βρετανικής κυβέρνησης είναι χαμηλά, είναι ότι τα επιτόκια δανεισμού των ιδιωτών είναι υψηλά.

Και καταλήγει ο Skidelsky:
«Όπως και με το φάντασμα του Κομμουνισμού που είχε στοιχειώσει την Ευρώπη, στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο του Μαρξ, έτσι και σήμερα όλες οι δυνάμεις της παλιάς Ευρώπης έχουν εισέλθει σε μια Άγια Συμμαχία για να εξορκίσουν το φάντασμα του χρέους. Αλλά οι κυβερνώντες που σκοπεύουν στην εξαφάνισή του, θα πρέπει να ανακαλέσουν στη μνήμη τους κι ένα άλλο διάσημο φάντασμα: το φάντασμα της Επανάστασης!».

Ο Skidelsky είναι επίτιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Γουόρικ, ΗΒ και συγγραφέας της βιογραφίας του Κέινς  την οποία μπορείτε ένα βρείτε και στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Κριτική».


Υ.Γ. Διαβάστε επίσης: The Myth of Living Beyond Our Means, By Robert Reich


8 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Ο βασικός λόγος για τον οποιο δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε τετοιους παραλληλισμούς ειναι το σφαλμα της σύνθεσης.
Οτι ισχύει για τα μελη μιας οικονομίας δεν ισχυει απαραιτητα για την οικονομια συνολικα.
Αυτος ειναι ο λογος για τον οποιο εχουμε ξεχωριστα μακροοικονομικη και μικροοικονομικη θεωρια. Οποιοι τους κανουν ειναι ή ασχετοι ή ψευτες.

Ανώνυμος είπε...

A.K.

Αγαπητέ οικοδεσπότη (ή μήπως οικοδέσποινα;),

Δεν είμαι καθόλου σίγουρος για την "επαναστατική διάθεση" των λαών της Ευρώπης. Τα Μέσα Μαζικής Χειραγώγησης ελέγχονται, η Αστυνομία βαράει, οι δικαστές τα καταπίνουν όλα, και το ΝΑΤΟ κάνει ασκήσεις αντιμετώπισης πλήθους (ω, ναι! Είναι γεγονός).

Δεν υπάρχει περίπτωση να δούμε κάτι άλλο από τον πάτο. Με πείνα και πισωγύρισμα μισού αιώνα. Ακόμα και αν κάποιος καταλήξει στα σκουπίδια, είναι τόσο "ποτισμένος" με ενοχή για την "αποτυχία του" που δεν θα επαναστατήσει. Απλά θα το βουλώσει.

"Ειδικές οικονομικές ζώνες" και τετέλεσται.

cynical είπε...

A.K.
οικοδέσποινα!

Συμφωνω μαζι σου, οτι περα απο το εξεγερσιακο δυναμικο που εμφανιζεται με ασυνεχεις, επαναστατικο δυναμικο δεν υπαρχει. Ο Σκιντέλσκι, υπερβαλει, μαλλον λογω συσσωρευμενης οργης για την παρανοια της ευρωπης οσον αφορα την υφεσιακη της πολιτικη, απο την οποια θα θιγει σιγουρα και το κεντρο, κι οχι μονο εμεις.

Ας μεινουμε στα επιχειρηματα του, οχι οτι δεν εχουν διατυπωθει κι απο αλλους, αλλα αυτος τα συνοψιζει και μάς τα δινει ετοιμα για να τα διαδωσουμε οπου μπορουμε.

Ανώνυμος είπε...

Α.Κ.

Επανέρχομαι αγαπητή οικοδέσποινα:

Τα επιχειρήματα, τη λογική, την οπτική κτλ του Σκιντέλσκι τα χρησιμοποιούσα και χρησιμοποιώ σε φίλους και συγγενείς ΣΥΝΕΧΩΣ. Πρώτη τους αντίδραση, μοναδική και καθοριστική: "εμείς φταίμε για αυτά που μας κάνουν". Δεύτερη αντίδραση: "αφού μας δάνεισαν τα χρήματά τους, καλά κάνουν και μας ζητάνε τον ουρανό και τα άστρα" !!!!! (τα θαυμαστικά δικά μου)

Η πλύση εγκεφάλου είναι τέτοια που αδυνατούν να καταλάβουν ότι άλλο να χρωστάς ως κράτος και άλλο ΝΑ ΣΕ ΧΡΕΩΚΟΠΟΥΝ ΜΕ ΤΟ ΖΟΡΙ.

Τρίτη αντίδραση, η ολομέτωπη επίθεση στα όρια του ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΜΙΣΟΥΣ προς τους δημοσίους υπαλλήλους που έχουν έναν κουτσουρεμένο μισθό και εργάζονται ακόμα, ενώ θα έπρεπε να έχουν απολυθεί για να καταλάβουν τι περνάνε οι άνεργοι του ιδιωτικού τομέα !!!! Διαίρει και βασίλευε σε όλο του το μεγαλείο.

Δεν υπάρχει καμία ελπίδα.

BETTY είπε...

Γιατί δανείζουν τη Γερμανία, μήπως τη δανείζουν με αρνητικό επιτόκιο γιατί ξέρουν ότι θα τα πάρουν, αλλά πάλι να δανείζουν χωρίς κέρδος, με μπερδεύει αυτό.

Akritas είπε...

Η ανάλυση δύο βασικών δημοσιονομικών μεγεθών, των δημόσιων δαπανών και των δημόσιων εσόδων, ως ποσοστών επί του ΑΕΠ σε ένα ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο, αναδεικνύει χωρίς καμία αμφιβολία την κύρια αιτία της δημοσιονομικής αποτυχίας και κατάρρευσης της Ελλάδας.
Αν περάσουμε στο εσωτερικό του δημοσιονομικού συστήματος μέσω της μελέτης των στατιστικών στοιχείων, θα παρατηρήσουμε με χαρακτηριστική ευκολία ότι η χρόνια ελλειμματικότητα του κρατικού τομέα οφείλεται πρωτίστως στη συστηματική υστέρηση των εσόδων και όχι στις μεγάλες πρωτογενείς δημόσιες δαπάνες.
Τα δανεικά του ελληνικού κράτους πήγαν αλλού και όχι εκεί που θέλουν να μας κατευθύνουν τα μνημονιακά παπαγαλάκια.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Η βασική όμως ρωγμή που δεν έγραψες σήμερα και το έχεις θέση τόσες φορές είναι ότι το 2020 (σύμφωνα με τους αστρολόγους) θα έχουμε το χρέος του 2009 (μόνο διαφορά θα είναι η εξαθλίωση του λαού και ο μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας που από μεσοαστική θα γίνει αμιγώς μεγαλοαστική).

Εξαιρετική ανάρτηση, ειδικά η πρώτη και η τρίτη ρωγμή...

Ανώνυμος είπε...

Το χρήμα αυτό καθεαυτό, σαν υπόσταση δεν έχει και πολύ αξία. Κυκλοφορούν απαιτήσεις τρισεκατομμυρίων από τους ραντιέρηδες κι όλοι ξέρουμε πως δεν υπάρχουν τα ανάλογα ποσά προς ικανοποίηση αυτών των απαιτήσεων.
Ο πραγματικός πλούτος, βρίσκεται ακριβώς στην ύπαρξη παραγωγικών ιστών και υποδομών των κρατών.
Αυτό κατά βάση απαιτούν, αυτό και τους παραχωρούμε και αυτό κρύβουν απ την πλέμπα που (όπως πολύ σωστά λέει ο συγγραφέας) μπερδεύει τις βούρτσες με το να μην πω τι, αδυνατεί ν αντιληφθεί το πως έντεχνα στήθηκε απ τον στοχαστή ΓΑΠ (άκου κει στοχαστή το κάθαρμα, θα τρελαθώ ρε πούστη μου) και τους ομοίους του ακριβώς για να οικοιοποιηθούν (ληστέψουν) ό,τι κοινωφελές λειτουργεί και θα μπορούν ιδιωτικοποιώντας το να βγάλουν κέρδος.
Κι επιπλέον έχει κι ενοχές, γιατί υπέκυψε στον καθημερινο βομβαρδισμό μεσημεριάτικα "πάρε κι εσύ δέκα πιστωτικές, όλοι παίρνουν". Κι άντε τώρα να συντηρήσεις το VITARA.
Επαυξάνω τα συμπεράσματα του σχολιαστή Α.Κ.

mbiker