Τις προάλλες παρευρέθηκα σε μια διάλεξη για την ιστορία της αντικειμενικότητας, ο τίτλος της οποίας έκανε πολλούς από τους ακροατές να αναρωτηθούν για την ορθότητά του, αποδίδοντάς τον μάλλον σε τυπογραφικό λάθος, καθ ότι το πιο σωστό θα ήταν η διάλεξη να πραγματευόταν, αντ’ αυτού την αντικειμενικότητα της Ιστορίας, μιας και δεν είναι εύκολα κατανοητό κάποιο γεγονός που θεωρείται αντικειμενικό να διαθέτει και ιστορία, δηλαδή να αλλάζει ο βαθμός αξιοπιστίας του σε διαφορετικά ιστορικά συμφραζόμενα. Τότε, κρίσεις ή γνώσεις που κατοχυρώνονται σαν αντικειμενικές θα έρχονταν σε αντίφαση με τον εαυτό τους αν άλλαζαν με τα χρόνια.
Εξετάζοντας ο ομιλητής Θόδωρος Αραμπατζής, αν. καθ. του ΜΙΘΕ, τις διαφορετικές εκδοχές της αντικειμενικότητας και τα περιεχόμενα της έννοιας αυτής, καταλήγει ότι οφείλει να πληρούται τουλάχιστον μια από τις επόμενες τρεις διαφορετικές προϋποθέσεις:
1) η αμεροληψία και αποστασιοποίηση του υποκειμένου από το υπό εξέταση αντικείμενο,
2) η πλήρης εξάλειψη του υποκειμένου, αντικαθιστώντας το από το πείραμα και τις στατιστικές τεχνικές, ή
3) η απόλυτα πιστή αναπαραγωγή της φύσης, η λεγόμενη και «θέα από το πουθενά», προϋπόθεση φυσικά άκρως ουτοπική.
Η εξασφάλιση της αντικειμενικότητας αποτελεί καθήκον της Επιστημονικής Μεθόδου, η οποία συνίσταται από
1) την Παρατήρηση,
2) το Πείραμα, η ανάκριση δηλαδή της φύσης κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες,
3) τη μαθηματικοποίηση / ποσοτικοποίηση της γνώσης με την επινόηση και κατασκευή θεωριών και μοντέλων και
4) την επιλογή θεωρίας μέσα από ένα σύνολο ανταγωνιστικών θεωριών.
Κάθε ένα λοιπόν από τα προηγούμενα συστατικά στοιχεία φέρει την σφραγίδα της εποχής του και είναι ιστορικά διαμορφωμένο.
Αν σταθούμε προς το παρόν στην Παρατήρηση, διαπιστώνουμε ότι δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι όλοι βλέπουμε τα ίδια πράγματα και με τον ίδιο τρόπο. Για παράδειγμα, ενώ στον 17ο αιώνα το αντικειμενικό ήταν σύμφυτο με τη σύλληψη της λανθάνουσας, ιδεατής και εξιδανικευμένης μορφής των φυσικών πραγμάτων, από την εποχή αυτή και μετά, η έννοια του αντικειμενικού συνάδει με την εξάλειψη της υποκειμενικότητας και της παρέμβασης του παρατηρητή. Στην εποχή μας δε, η αντικειμενικότητα πειραματικών αποτελεσμάτων, ιδίως εκείνων που εξάγονται από την παρατήρηση πολύπλοκων φυσικών φαινομένων, αποτελεί προϊόν «διαβούλευσης», ορίζεται δηλαδή ως το προϊόν της κρίσης ειδικών επιστημόνων χωρίς να μπορεί να υπαχθεί εξ ολοκλήρου σε λογαριθμικούς κανόνες. Και τούτο, διότι η παρατήρηση αυτή καθ’ αυτή είναι θεωρητικά προσδιορισμένη, δηλαδή δεν μπορεί να υπάρξει ανεξάρτητα από την θεωρία η οποία και την κατευθύνει.
Κοντολογίς παρατηρητές με διαφορετικές θεωρητικές πεποιθήσεις εκτός από το γεγονός ότι διεξάγουν διαφορετικά πειράματα, βλέπουν και αξιολογούν το ίδιο φαινόμενο με διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με τη βαρύτητα που κατέχει στην εν λόγω θεωρία που υιοθετούν και η οποία αποτελεί και την αφετηρία για το ποιες παρατηρήσεις και πειράματα θα διεξαχθούν.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το πείραμα. Πάλι πίσω στον 17ο αιώνα, τα πειράματα διεξάγονταν δημοσίως, και δεν ήταν υποχρεωτικό να συνδέονται με κάποια θεωρία, όπως συμβαίνει σήμερα, όπου καλούνται να την νομιμοποιήσουν ή να την απορρίψουν.
Οι θεωρίες κυρίως, είναι αυτές που πρώτες απ’ όλες υπόκεινται σε ιστορική εξάρτηση. Και στο σημείο αυτό δεν εννοώ την εξέλιξη, βελτιστοποίηση ή και εγκατάλειψη των θεωριών εν όψει νέων τεχνικών και πειραματικών αποτελεσμάτων, αλλά την εξάρτησή τους από κοινωνικές και πολιτισμικές επιρροές οι οποίες υπεισέρχονται στον τρόπο που δομούνται και στο είδος των ερωτημάτων που τίθενται απαιτώντας απαντήσεις. Σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρεται η επίδραση των βικτοριανών ηθών στη διαμόρφωση της θεωρίας της εξέλιξης και του ανορθολογικού κλίματος της εποχής της Βαϊμάρης, μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, στη σύλληψη της κβαντικής θεωρίας.
Αν οι θεωρίες λοιπόν υποφέρουν στη σύγχρονη εποχή από κρίση αντικειμενικότητας, όπως την ορίσαμε στην αρχή του κειμένου, πού πάει τότε η εγκυρότητα της επιστήμης; Εκπορθείται και αυτή από τη λαίλαπα του σχετικισμού;
Ευτυχώς όχι, γιατί υπάρχει ένα σύνολο υπερκείμενων καλά θεμελιωμένων θεωριών, όπως η κλασσική και κβαντική μηχανική, η ειδική και γενική θεωρία της σχετικότητας, ο ηλεκτρομαγνητισμός κ.α., οι οποίες αναπαριστούν με μεγάλη ακρίβεια τη φυσική πραγματικότητα, την ερμηνεύουν και επιπλέον αποτυπώνονται σε πληθώρα τεχνολογικών προϊόντων που προκύπτουν σαν εφαρμογές των ως άνω θεωριών. Οι θεωρίες αυτές παρέχουν τα δομικά στοιχεία για την επινόηση όμως πληθώρας υποκείμενων μοντέλων τα οποία ενσωματώνουν υποθέσεις για την περιγραφή επί μέρους φαινομένων και τα οποία αναλόγως της πολυπλοκότητάς τους, τις περισσότερες φορές αποδεικνύονται λανθασμένα ή αναποφάσιστα και συνεπώς εγκαταλείπονται. Για να εγκαταλειφθεί η υπερκείμενη θεωρία θα πρέπει η συσσώρευση αντιτιθέμενων αποδείξεων να είναι τόσο μεγάλη, ώστε οποιαδήποτε τροποποίηση των υποθέσεων και βελτίωση των υποκείμενων μοντέλων να αδυνατεί να αναπαράξει τα πειραματικά αποτελέσματα.
Αν θεωρήσουμε ότι εκεί έξω υπάρχει μια μόνη και μοναδική αλήθεια που μένει να ανακαλυφτεί, τότε οι σωστές υποθέσεις και τα ερωτήματα που βάζει κάθε εποχή θα επιταχύνουν την αποκάλυψή της. Αν όχι, απλώς θα την επιβραδύνουν.
Μακρύ λοιπόν το ταξίδι, ευτυχώς δηλαδή, για να μην ξεμείνουμε ποτέ από δουλειά και πλήξουμε!
Εξετάζοντας ο ομιλητής Θόδωρος Αραμπατζής, αν. καθ. του ΜΙΘΕ, τις διαφορετικές εκδοχές της αντικειμενικότητας και τα περιεχόμενα της έννοιας αυτής, καταλήγει ότι οφείλει να πληρούται τουλάχιστον μια από τις επόμενες τρεις διαφορετικές προϋποθέσεις:
1) η αμεροληψία και αποστασιοποίηση του υποκειμένου από το υπό εξέταση αντικείμενο,
2) η πλήρης εξάλειψη του υποκειμένου, αντικαθιστώντας το από το πείραμα και τις στατιστικές τεχνικές, ή
3) η απόλυτα πιστή αναπαραγωγή της φύσης, η λεγόμενη και «θέα από το πουθενά», προϋπόθεση φυσικά άκρως ουτοπική.
Η εξασφάλιση της αντικειμενικότητας αποτελεί καθήκον της Επιστημονικής Μεθόδου, η οποία συνίσταται από
1) την Παρατήρηση,
2) το Πείραμα, η ανάκριση δηλαδή της φύσης κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες,
3) τη μαθηματικοποίηση / ποσοτικοποίηση της γνώσης με την επινόηση και κατασκευή θεωριών και μοντέλων και
4) την επιλογή θεωρίας μέσα από ένα σύνολο ανταγωνιστικών θεωριών.
Κάθε ένα λοιπόν από τα προηγούμενα συστατικά στοιχεία φέρει την σφραγίδα της εποχής του και είναι ιστορικά διαμορφωμένο.
Αν σταθούμε προς το παρόν στην Παρατήρηση, διαπιστώνουμε ότι δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι όλοι βλέπουμε τα ίδια πράγματα και με τον ίδιο τρόπο. Για παράδειγμα, ενώ στον 17ο αιώνα το αντικειμενικό ήταν σύμφυτο με τη σύλληψη της λανθάνουσας, ιδεατής και εξιδανικευμένης μορφής των φυσικών πραγμάτων, από την εποχή αυτή και μετά, η έννοια του αντικειμενικού συνάδει με την εξάλειψη της υποκειμενικότητας και της παρέμβασης του παρατηρητή. Στην εποχή μας δε, η αντικειμενικότητα πειραματικών αποτελεσμάτων, ιδίως εκείνων που εξάγονται από την παρατήρηση πολύπλοκων φυσικών φαινομένων, αποτελεί προϊόν «διαβούλευσης», ορίζεται δηλαδή ως το προϊόν της κρίσης ειδικών επιστημόνων χωρίς να μπορεί να υπαχθεί εξ ολοκλήρου σε λογαριθμικούς κανόνες. Και τούτο, διότι η παρατήρηση αυτή καθ’ αυτή είναι θεωρητικά προσδιορισμένη, δηλαδή δεν μπορεί να υπάρξει ανεξάρτητα από την θεωρία η οποία και την κατευθύνει.
Κοντολογίς παρατηρητές με διαφορετικές θεωρητικές πεποιθήσεις εκτός από το γεγονός ότι διεξάγουν διαφορετικά πειράματα, βλέπουν και αξιολογούν το ίδιο φαινόμενο με διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με τη βαρύτητα που κατέχει στην εν λόγω θεωρία που υιοθετούν και η οποία αποτελεί και την αφετηρία για το ποιες παρατηρήσεις και πειράματα θα διεξαχθούν.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το πείραμα. Πάλι πίσω στον 17ο αιώνα, τα πειράματα διεξάγονταν δημοσίως, και δεν ήταν υποχρεωτικό να συνδέονται με κάποια θεωρία, όπως συμβαίνει σήμερα, όπου καλούνται να την νομιμοποιήσουν ή να την απορρίψουν.
Οι θεωρίες κυρίως, είναι αυτές που πρώτες απ’ όλες υπόκεινται σε ιστορική εξάρτηση. Και στο σημείο αυτό δεν εννοώ την εξέλιξη, βελτιστοποίηση ή και εγκατάλειψη των θεωριών εν όψει νέων τεχνικών και πειραματικών αποτελεσμάτων, αλλά την εξάρτησή τους από κοινωνικές και πολιτισμικές επιρροές οι οποίες υπεισέρχονται στον τρόπο που δομούνται και στο είδος των ερωτημάτων που τίθενται απαιτώντας απαντήσεις. Σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρεται η επίδραση των βικτοριανών ηθών στη διαμόρφωση της θεωρίας της εξέλιξης και του ανορθολογικού κλίματος της εποχής της Βαϊμάρης, μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, στη σύλληψη της κβαντικής θεωρίας.
Αν οι θεωρίες λοιπόν υποφέρουν στη σύγχρονη εποχή από κρίση αντικειμενικότητας, όπως την ορίσαμε στην αρχή του κειμένου, πού πάει τότε η εγκυρότητα της επιστήμης; Εκπορθείται και αυτή από τη λαίλαπα του σχετικισμού;
Ευτυχώς όχι, γιατί υπάρχει ένα σύνολο υπερκείμενων καλά θεμελιωμένων θεωριών, όπως η κλασσική και κβαντική μηχανική, η ειδική και γενική θεωρία της σχετικότητας, ο ηλεκτρομαγνητισμός κ.α., οι οποίες αναπαριστούν με μεγάλη ακρίβεια τη φυσική πραγματικότητα, την ερμηνεύουν και επιπλέον αποτυπώνονται σε πληθώρα τεχνολογικών προϊόντων που προκύπτουν σαν εφαρμογές των ως άνω θεωριών. Οι θεωρίες αυτές παρέχουν τα δομικά στοιχεία για την επινόηση όμως πληθώρας υποκείμενων μοντέλων τα οποία ενσωματώνουν υποθέσεις για την περιγραφή επί μέρους φαινομένων και τα οποία αναλόγως της πολυπλοκότητάς τους, τις περισσότερες φορές αποδεικνύονται λανθασμένα ή αναποφάσιστα και συνεπώς εγκαταλείπονται. Για να εγκαταλειφθεί η υπερκείμενη θεωρία θα πρέπει η συσσώρευση αντιτιθέμενων αποδείξεων να είναι τόσο μεγάλη, ώστε οποιαδήποτε τροποποίηση των υποθέσεων και βελτίωση των υποκείμενων μοντέλων να αδυνατεί να αναπαράξει τα πειραματικά αποτελέσματα.
Αν θεωρήσουμε ότι εκεί έξω υπάρχει μια μόνη και μοναδική αλήθεια που μένει να ανακαλυφτεί, τότε οι σωστές υποθέσεις και τα ερωτήματα που βάζει κάθε εποχή θα επιταχύνουν την αποκάλυψή της. Αν όχι, απλώς θα την επιβραδύνουν.
Μακρύ λοιπόν το ταξίδι, ευτυχώς δηλαδή, για να μην ξεμείνουμε ποτέ από δουλειά και πλήξουμε!
Υ.Γ. Σχετικές με το θέμα παλιότερες αναρτήσεις μου είναι οι;
Αναρτήσεις
28 σχόλια:
Η cynical άφησε, κουρασμένη μετα από ολονύκτιο διάβασμα, στό πάτωμα, τό βιβλίο.
"Βασικές αρχές της διαλεκτικής", της Martha Harnecker.
Τό μενεξεδί φως τής αυγής, χάιδευε τό συσπασμένο της πρόσωπο.
Τό χαμόγελο τού τυφλού πού ξαναδε φως μετα απο θαύμα, απλώθηκε καί γαλήνεψε την όψη της.
Μά ναί, πώς τό είχε ξεχάσει..
Ξέθαψε τό βιβλίο μέσα απο μια παλιά μουχλιασμένη χαρτονένια κούτα, όπου μικρή έκρυβε την παράνομη "μάσκα", κατω από τά νόμιμα "κλασσικα εικονογραφημένα", κι αργότερα τα απαντα τού Λένιν, καίτά "τρία φιλοσοφικά δοκίμια" τού Μάο, κάτω από ενα παχύ στρωμα Μίκη Μάο, την εποχή πού άκουγε Μίκη Θοδωράκη...
"Αρκει να βάλω τίς αντιθέσεις καί πάλi σέ κίνηση" σκέφτηκε.
«Οι ισχυρές πλευρές πολλών δευτερευουσών αντιθέσεων θα υπερισχύσουν των ασθενέστερων,
η επίλυση πολλών δευτερευουσών αντιθέσεων θά δημιουργήσει την κρίσιμη μάζα, οπότε,
τσάφ! η ποσότητά τους θα μετατραπεί σέ μια νέα ποιότητα, και ιδού η σπειροειδής ανέλιξη:
Η επαναστατική επίλυση, δηλαδή, της κυρίαρχης αντίθεσης πού θα οδηγήσει στην πλέρια αποκάλυψη της μίας καί μοναδικής αλήθειας.»
"Υπάρχει, μόνο μια αντικειμενικότητα", είπε η cynical, με την σιγουριά μουσουλμάνου ζωσμένου εκρηκτικά και έτοιμου να τα πυροδοτήσει:
"Αυτη πού μπορεί να προσεγγιστεί μέσα απο τόν ανελέητο ταξικό αγώνα πού κινεί την ιστορία και την επιστήμη"
"Καί υπάρχει μόνο μια θεωρία ικανή να την προσεγγίσει : Ο ιστορκός υλισμός" είπε καί ασυναίσθητα άρχισε να βυζαίνει τόν δεξιό της αντίχειρα καθώς με τό αριστερό της χέρι, ψαχούλευε τρυφερά τόν λοβό τού αριστερού της αυτιού..
Ξημέρωνε..
Είχε δεί τό φως, πάλι, μετά από 30 χρόνια..
Αγαπητή Cynical,
Είναι απαραίτητο -σε μένα τουλάχιστον- να διευκρινίσεις αν το δημοσίευμα αφορά μόνο στο πεδίο των Θετικών Επιστημών ή όχι (και αν όχι, μέχρι που επεκτείνεται). Ελπίζω να μην με ξεχάσεις.
Χαιρετώ.
Η πρώτη μου "επισήμανση" έχει να κάνει με το σχόλιο του Δ. Δρακονάριου. Κατά πόσο δηλαδή πιστεύεις πως η επιστημονική προσέγγιση που περιγράφεις έχει εφαρμογή και στις μη θετικές επιστήμες.
Επίσης, θα ήθελα να φανώ πολύ αισιόδοξος και να τροποποιήσω λίγο το νούμερο (4) προσθέτοντας και το ενδεχόμενο πρότασης νέας θεωρίας :)
Καλημερα @Vripol,
αν υπάρχουν πολλές αντικειμενικοτητες, οσες και υποκειμενικοτητες, τότε με ποιο τροπο θα δικαιολογει ο καθενας τη δικιά του, σαν την πιο αντικειμενικη;
Επισης αν η φυση δουλευε με διαφορους τροπους, πώς ας πούμε το κινητο τηλεφωνο, δουλευει με ενα και μοναδικο;
Cynical κανεις προόδους, αν και η βασική πεποίθεση της μια και μοναδικής πραγματικότητας σε στοιχειώνει ακόμα.
Θα πρέπει να συmφωνησεις ότι οι άνθρωποι δεν ανακαλύπτουν την "πραγματικότητα" αλλα επινοούν μοντέλα περιγραφής της.
Η Φυσική είναι μαθηματική διατύπωση της και pεριγράφει τις σχέσεων μεταξύ των φαινομενων.Η επιτυχημένη ανακάλυψη αυτών των σχέσεων δίνει και τις πρακτικές εφαρμογές.
Ο ηλεκτρισμός και οι εφαρμογές του δεν είχαν ανάγκη από
την "σωστή" ερμηνεία του φαινομενου της αγωγιμότητας στα μέταλλα. (μοντέλο ελευθερων ηλεκτρονίων... η κβαντομηχανική αναίρεσε το αρχικό μοντέλο αεριου ηλεκτρονίων), ούτε επίσης έχει ανάγκη για την "πραγματική"
ουσία του ηλεκτρομαγνητισμού και των Η/M κυμάτων. Είναι κύμα ή φωτόνια; Tα φωτόνια τι είναι; Είναι στοιχειώδη σωματεία ή
μήπως μια ιδιαίτερη υπέρθεση τρόπων ταλάντωσης χορδών;
Μη πεις ότι δεν έχει αποφασίσει ακόμα η Φυσική...ίσως δεν αποφασίσει ποτε..κάποιa μελλοντικα μοντέλα μπορεί να ανατρέψουν οποιο από τα σημερινά επικρατήσουν κοκ...
Η γραμμική πορεία που πλησιάζει την "πραγματικότητα" μήπως είναι ουτοπία; Μήπως απλά, περισσότερες εκφράσεις και κρυμμένες
σχέσεις μεταξύ των φαινομενων ανακαλύπτονται,αυξάνοντας ταυτόχρονα τις τεχνολογικές εφαρμογές δίνοντας σε κάθε εποχή την ψευδαίσθηση ότι πλησιάζουμε την ΜΙΑ και μοναδική ουσία της πραγματικότητας;
Μη ξεχνάμε ότι τα μοντέλα που προτιμούνται για να περιγράψουν μια ενοποιημένη θεωρία βασίζονται στον υποκειμενισμό των εμπνευστών τους , που για αιώνες μεροληπτούν υοθετώντας
αυθαίρετες "διαισθητικές" εικασίες περί οικονομίασ της φύσης , μεγιστη δυνατή απλότητα και συμμετρία στους θεμελιώδεις νομους, κομψότητα
σε εξισώσεις κτλ(Βλ. λεπίδα του Occam)....
Νίκος
Καλημέρα αγαπητέ Δ. Δρακονάριε,
αφορά τα γνωστικά πεδια τα οποία κατατάσσονται στις επιστημες, δηλαδή, σε οσα ακολουθούν με συνεπεια μια μεθοδο που θα επαληθευει με βάση την εμπειρία τις υποθεσεις μιας θεωριας.
Στην αρχαιολογια για παραδειγμα, καποια ευρηματα οδηγουν εναν ερευνητη στο να διατυπώσει καποιες υποθεσεις για τη ζωη καποιας εποχης. Αυτες οι υποθεσεις θα πρεπει να επαληθευονται και απο μια αλλη ομαδα ευρηματων, και μετά από μια αλλη. Αν οχι οι αρχικες υποθεσεις τροποποιούνται, κ.ο.κ, μεχρις ότου η θεωρια να καλυπτει οσο το δυνατον περισσοτερα ευρηματα. Οι θεωριες για να εχουν ισχυ, θα πρεπει να κανουν και προβλέψεις και να οδηγουν σε ανακαλύψεις, όπως επίσης να διατυπώνουν και μηχανισμούς.
Για τις κοινωνικες επιστημες, τα πραγματα ειναι πιο δυσκολα, διοτι δεν υπάρχουν νομοι με την εννοια των θετικων επιστημων, παρά μονο αναλογιές και μεταφορές, ουτε μπορουν οι σχεσεις που παραγουν φαινομενα να μαθηματικοποιηθούν. Στην περιπτωση αυτη η στατιστικη ειναι μια καλη μεθοδος για να περιοριζονται οι αυθαιρεσιες.
καλημέρα Μάνο,
δεν ξερω αν σε καλυψα με αυτα που εγραψα στον Δ. Δρακοναριο.
νεες θεωριες διατυπώνονται, κυριως στο πεδιο των υψηλων ενεργειων, εκει οπου η φυση αντιστεκεται στην περιγραφη της και όπου πειραματα δεν ειναι δυνατον ακομα να διεξαχθουν.
Συναφής με το ζήτημα που θίγεις είναι η διαμάχη σε 'ποσοτική' και 'ποιοτική' μεθοδολογία στην ψυχολογία αλλά και στις κοινωνικές επιστήμες γενικότερα. Σε αντίθεση με το ιδεολόγημα ότι ως επιστήμονες πρέπει να προσεγγίζουμε το αντικείμενό μας επιτυγχάνοντας την 'θέα από το πουθενά' είναι πιστεύω πιο γόνιμο ερευνητικά να εντοπίζουμε τις ποιοτικές διαστάσεις του κάθε φαινομένου στο συγκεκριμένο ιστορικό, κοινωνικό και πολιτισμικό του πλαίσιο.
καλημερα @ Ανώνυμε (Νικο),
αν κάποιες θεωριες και μοντέλα ειναι τοσο καλά ωστε να ακολουθούν πιστα την πραγματικοτητα και να κανουν ακριβεις προβλέψεις, τοτε ποιο ειναι το προβλημα;
Η εμπειρια μεχρι τωρα εδειξε οτι η φυση ακολουθει πιστά νομους οι οποίοι ισχυουν σε ολα τα επιπεδα και παραμενουν αναλλοιωτοι στο χρονο. Λεω μεχρι τωρα, γιατι αυριο μπορει να εμφανιστει ενα φαινομενο που να εξηγειται μονον αν πρεπει να αρθουν οι συγκεκριμενες ως τα τωρα προυποθεσεις. Δηλ. μπορει να χρειαστει να επινοηθει θεωρια η οποια θα προσθετει και μια χρονικη εξαρτηση των νομων ή σχεσεις κλιμακας. Αλλα κατι τετοιο δεν διαφαινεται μεχρι τωρα.
Μια νεα θεωρια δεν σημαινει οτι παντα αναιρει μια παλια. Απλα την χρησιμοποιει σαν υποπεριπτωση. Οπως η κβαντικη μηχανικη, όσο μεγαλώνουν τα σωματα, πηγαινει πολυ ομαλα στην κλασσικη μηχανικη. Για τους πυραυλους χρησιμοποιουμε την δευτερη, για τη φασματοσκοπια την πρώτη.
Οταν τα ηλεκτρονια περιγραφτηκαν σαν κβαντικα σωματιδια τοτε πήραμε και το τρανζιστορ και τις τοσες εφαρμογες, για το λογο οτι αυτη ηταν η ορθοτερη περιγραφη. Δεν υποστηριζω οτι οι θεωριες μενουν στασιμες. Τουναντιον. εξελισσονται ή εγκαταλειπονται οταν αποτυγχάνουν στο τεστ της πραγματικοτητας.
Ουτε, οτι δεν θα επινοηθει στο μελλον καποια θεωρια που να περιλαμβανει σαν υποπεριπτωσεις ολες αυτες τις διακριτες θεωριες που κυκλοφορουν σημερα. Ηδη εχουμε ενα καλο παραδειγμα της ενοποιημενης θεωριας του Η/Μ και της ασθενους πυρηνικης δυναμης.
Τι σε κανει ομως να πιστευεις οτι αυτος ο γραμμικος δρομος που ακολουθει η φυσικη μπορει και να ειναι ουτοπια; Δεν θα πρεπει καπως να δικαιολογησεις αυτη την αντιληψη, στο βαθμο που η εξελιξη της φυσικης, δεν δειχνει να εχει χτυπήσει σε τοιχο;
Η τελευταια παραγραφος που γραφεις ειναι σε συμφωνια και με αυτα που αναφερω στο κειμενο περι των κοινωνικών / ιστορικών / πολιτισμικών επιρροών στη δομηση των θεωριων. Δεν αντιλεγω. Γραφω ομως παρακάτω, ότι η διατυπωση λανθασμενων θεωριων θα επιβραδυνει την εξελιξη.
Γιατι ομως θεωρεις οτι η φυση δεν συμπεριφερεται με ενα τροπο; Ως τα τωρα δεν τα πήγαμε καλα στην αποκαλυψη των μυστικών της; Αν υιοθετησουμε αυτο που λες οτι δεν υπάρχει μια αληθεια να ανακαλυψουμε, τοτε τι κανουμε;
καλησπέρα @Eυα Σταμου,
μενοντας στις ποιοτικές παραμετρους ενος κοινωνικού φαινομενου όμως, πώς θα ξεφυγουμε από τον κινδυνο της υποκειμενικότητας και της ιδεολογικοποιημενης ματιάς;
Για να πεισουμε τους αλλους οτι αυτή ειναι οι ερμηνεία και οχι καποια αλλη, θα πρεπει να την καταστησουμε αδιαμφισβητητη. Αναγκαστικα τα επιχειρηματα θα πρεπει να αναφερονται στην πραγματική κοινωνική ζωή, και σε στατιστικα στοιχεια.
Αλλιώς πως θα ξεχωρισουμε οτι αυτο το στοιχειο εχει μεγαλυτερη βαρυτητα για την εκδηλωση της συγκεκριμενης κοινωνικης συμπεριφορας και οχι καποιο άλλο;
Με κάλυψες σχετικά με τις ανθρωπιστικές επιστήμες, αν και πιστεύω πως το θέμα είναι πιο πολύπλοκο.
Όσο αφορά στις νέες θεωρίες/μοντέλα, δεν είχα στο μυαλό μου μόνο τη φυσική. Στη βιολογία πχ προτάσσονται συχνά νέα μοντέλα ή σημαντικές τροποιήσεις σε ήδη υπάρχοντα.
"Τα πάντα ρεί" τόσο η Αντικειμενικότητα όσο και η Υποκειμενικότητα, με διαφορετική ταχύτητα που φέρνει απλά ένα μπέρδεμα.
Aν πάλι σαν Αντικειμενικότητα ορίζεται η Πραγματικότητα τότε αντιδιαμετρικά ευρίσκεται η Φάρσα και η Κυρίαρχη Αντίληψη.
Καλησπέρα σε σε και τους αναγνώστες σου .
Θελω να μου πεις, αντικειμενικα παντα, εαν το τριημερο που περασες ηταν νεοφιλελευθερο.
:Ρ
"αν υπάρχουν πολλές αντικειμενικοτητες, οσες και υποκειμενικοτητες, τότε με ποιο τροπο θα δικαιολογει ο καθενας τη δικιά του, σαν την πιο αντικειμενικη;"
Μα φυσικά, με την πειθώ της εξουσιαστικής ισχύος θα επιβληθεί η αλήθεια τού πιό καπάτσου..
Στοιχειώδεις αρχές τού κυνισμού..
Τί στό καλό cynical είσαι; :)
Ελα αγαπητή μου cynical, μή χάνεις τό χιούμορ σου.
Δέν πιστεύω ότι υπάρχουν πολλές αλήθειες..
Αγαπητή Cynical,
Ευχαριστώ που δεν με ξέχασες. Οι διευκρινίσεις σου ήταν απολύτως σαφείς. Και με ευχάριστη έκπληξη διεπίστωσα, ότι δεν ακολουθείς καμία διαφοροποίηση στην γραπτή διατύπωση των όρων "θετικές επιστήμες" και "κοινωνικές επιστήμες".
Και πάλι ανακαλώ. Δεν είσαι ούτε η μετεμψύχωση του Κοντ. Και μόλις πριν από λίγο είδα και στην ηλεκτρονική έκδοση των "Ν.Υ.Times", ότι οι εκπρόσωποι του Κύκλου της Βιέννης σου αφήρεσαν -με επίσημη τελετή παρακαλώ- τον τίτλο του Επί Τιμή Μέλους...
Τι χαρά!...
Χαιρετώ.
καλημέρα σας καλημέρα
Καλημέρα cynical,
Πιστεύω ότι η ποιοτική και η ποσοτική μεθοδολογία συμβάλλουν στην ορθή κατανόηση των σχετικών φαινομένων όταν εφαρμόζονται σε ζητήματα και τομείς που τους αρμόζουν. Το κύριο πρόβλημα δημιουργείται όταν η απλή αριθμητική καταγραφή αντικαθιστά την επιστημονική εργασία, κι αντιπαρέρχεται την σοβαρή ερμηνευτική διαδικασία εν ονόματι της υποτιθέμενα 'προφανούς λογικής' των ποσοστών. Η ίδια η σύσταση ενός ποσοτικά χρησιμοποιημένου ερωτηματολογίου, αν δεν στηρίζεται στην επίπονη διαδικασία προσωπικών συνεντεύξεων με βάση ποιοτικά
ερωτήματα, είναι απίθανο να προχωρήσει την επιστημονική μας αντίληψη, και συνήθως αναπαράγει - υπό μορφή γκάλοπ- αποτελέσματα που οι στατιστικολόγοι έχουν ήδη καθορίσει ως πιθανά.
καλημερα @airgood,
υπάρχουν περιπτωσεις οπου μια κατασταση γινεται αποδεκτη σαν αντικειμενικη λογω πληθωρας στοιχειων που την επιβεβαιωνουν. Σε αλλες περιπτωσεις, αποτελει προιον κρισης ομαδας ειδικων, για παραδειγμα, ετσι δρα η διακυβερνητικη επιτροπη για την κλιματικη αλλαγη.
Νελλη,
αναλύοντας τις πραξεις στις οποιες ενεπλάκην, μπορω να πω με σιγουρια οτι το τριήμερο ηταν κάργα καπιταλιστικο.
@vripol,
καμιά φορά φοβαμαι μηπως ο ξαδερφος, παρασυρμένος από τη ζέση της γραφης, κυριολεκτει!
Αγαπητε Δ. Δρακονάριε,
μπορεις να μου στειλεις σε παρακαλώ τη διευθυνση των ΝΥΤ με την τελετη της καθαίρεσής μου;
Ισα ισα που ο Κοντ πίστευε οτι η κοινωνια θα πρεπει να συμπεριφερεται στο προτυπο των φυσικων επιστημων. Τετοιες μηχανιστικες αντιληψεις μού πεφτουν αρκετα μακρυα!
Χαιρετώ σε @akrat,
και καλο μηνα.
Καλημέρα Εύα,
συμφωνω μαζι σου οτι τα στατιστικά από μόνα τους δεν εχουν ερμηνευτική ισχύ. Κατ' αρχήν, πρεπει να υπάρχει απο πίσω μια θεωρια με υποθεσεις, τις οποίες θα κληθούν να αξιολογήσουν. Βεβαια υποθετω οτι η λήψη των στοιχειων θα γινεται σωστά, ώστε να μην προσθετουν και αυτά επιπλέον αβεβαιοτητα.
η στατιστικη εχει νοημα μονο οταν χρησιμοποιειται για να εξαχθουν συμπερασματα επί του γενικου πληθυσμού ή μεγάλων ομάδων. Αλλιως δεν εχει αξια. Οταν ο ψυχολογος εχει να αντιμετωπισει καθε ατομο χωριστα δεν ξερω πώς μπορει να βοηθησει η στατιστικη.
Στην ψυχολογια ομως νομιζω οτι υπαρχει προβλημα αξιολογησης των διαφορων θεραπευτικων τεχνικών.
Πώς προτιμάται η μια θεραπεία έναντι μιας άλλης; εδω δεν θα επρεπε να υπάρχει καποια πειραματικη επιβεβαιωση;
Well said madam. Very well said madam, I'd add -if I may say so, madam.
Sincerely yours.
Αγαπητε D. Drakonarios,
θα αποστειλετε τη διευθυνση με την άμαξα και τον υπηρέτη σας; Ερωτώ,για να εξασφαλίσω εγκαίρως σανό για τα ευγενή άλογά σας που θα είναι κουρασμένα.
Dear madam,
Your words sound as orders to my ears. You can count upon me.
Respectfully yours.
Δημοσίευση σχολίου