Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 2011

ΔΝΤ: Η ενδέκατη πληγή του Φαραώ




Αν ο συμπαθής ψευτο-γιατρός Βουτσάς στην ταινία «Ο Ψεύτης» συστήνει δια πάσαν νόσον έμπλαστρο, οι σύγχρονοι θεραπευτές κρατών συστήνουν «reforms», δηλαδή μεταρρυθμίσεις, και μάλιστα απολύτως συγκεκριμένες, όπως αυτές αναγράφονται στα ιερά κιτάπια της κοινοπραξίας ΔΝΤ/Παγκόσμια Τράπεζα. Δεν πάει να είσαι στον πρώτο κόσμο, δεν πάει να είσαι στον δεύτερο, στον τρίτο, στον τέταρτο, το βιβλίο έχει μια και μόνη συνταγή: ιδιωτικοποιήσεις, απολύσεις, συρρίκνωση του κράτους, περικοπές στις συντάξεις και την περίθαλψη, κατάργηση των επιδοτήσεων, απελευθέρωση των αγορών, και ειδικά της αγοράς ενέργειας, ελαστικοποίηση, απορρύθμιση.

Αυτόν τον κανόνα είχε κατά νου και η κ. Κλίντον, όταν σαν καλός παπαγάλος της σχολής ΔΝΤ ανακοίνωνε ότι οι Αιγύπτιοι δεν χρειάζονταν τίποτε άλλο αυτή τη στιγμή, παρά το χάπι «reforms. Πιάστηκε όμως αδιάβαστη, γιατί μόλις τον περασμένο χρόνο, η Παγκόσμια Τράπεζα κατέτασσε την Αίγυπτο στους κορυφαίους επιτυχημένους μεταρρυθμιστές των τελευταίων τεσσάρων χρόνων. Το ίδιο και η WSJ, η οποία την τοποθετούσε στους ευνοούμενους οικονομικούς εταίρους των ΗΠΑ. Ο δε Στρος Καν μόλις δυο μέρες πριν από το ξέσπασμα της οργής έτριβε τα μάτια του για τα υψηλά επίπεδα ανεργίας των νεαρών Αιγυπτίων και προειδοποιούσε για τις συνέπειες, αγνοώντας προφανώς τα αίτια, τα οποία ως συνήθως δεν είναι στο χάπι, αλλά στη δοσολογία, η οποία δεν είναι ποτέ η σωστή. Το συμπέρασμα λοιπόν που αβίαστα βγαίνει είναι ότι, είτε ο Βουτσάς, η Κλίντον και ο Καν είναι κομπογιαννίτες και δε ξέρουν τι τους γίνεται, είτε ξέρουν, μόνο που οι περιβόητες reforms δυστυχώς, δεν είναι φτιαγμένες για να φέρνουν τη γενική ευημερία, παρά μόνο τη μερική και των ολίγων.

Κι αν αναλογιστεί κανείς ότι των 40% των Αιγυπτίων και η πλειονότης αυτών που διαδήλωναν στην πλατεία Ταχρίρ τις τελευταίες βδομάδες, τη βγάζουν με λιγότερα από 2 δολάρια τη μέρα, η δεύτερη εκδοχή είναι καταφανώς και η επικρατέστερη.

Γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 με αρχές του ’90, η Αίγυπτος, εξ αιτίας ενός χρέους της τάξης των 50 δις δολαρίων, αν και ξελαφρωμένου κατά 20 δις λόγω της συμμετοχής της στον πόλεμο του Κόλπου απ’ τη μεριά των «καλών», αναγκάστηκε, με αντάλλαγμα ένα καινούργιο δάνειο, να καθίσει στα θρανία του ΔΝΤ, όπως άλλωστε και η Τυνησία, το Μαρόκο, η Αλγερία, και η Ιορδανία, για να διδαχτεί τα καινούργια προγράμματα δομικής προσαρμογής, (Structural Adjustment Programs), στη νεο-φιλελεύθερη οικονομική θεολογία.

Στην αρχή, τα πράγματα ήταν λιγάκι χαλαρά και η κυβέρνηση διστακτική. Από το 2004 όμως και εντεύθεν, τα μαθήματα και οι προσπάθειες συμμόρφωσης εντατικοποιήθηκαν. Ο Μουμπάρακ διόρισε νέα κυβέρνηση, νέους υπουργούς, βγαλμένους από τα σπλάχνα του ίδιου του ΔΝΤ, ξεπούλησε όλες τις εμπορικές τράπεζες και τις κρατικές επιχειρήσεις σε ξένα συμφέροντα, μέχρι και η δική μας Τράπεζα Πειραιώς πήρε το μερτικό της, άνοιξε την αγορά του real estate, ευνόησε την κερδοσκοπία της γης, κατάργησε τους φόρους των αγοροπωλησιών, και ω! του θαύματος όλοι οι δείκτες, όπως αύξηση ΑΕΠ, (6% με 7%), και ξένες επενδύσεις άρχισαν να τραβούν την ανηφόρα. Η στατιστική κοινώς θριάμβευε. Δυστυχώς, μονόπαντα. Οι μισθοί από την άλλη μίκραιναν, οι επιδοτήσεις στο ηλεκτρικό και τα καύσιμα αποσύρονταν και οι τιμές της βενζίνης πέταγαν στα ύψη.


Ο πληθωρισμός, της τάξης του 25% (2008), ανέβαζε τις τιμές βασικών αγαθών και κατέτρωγε το λαϊκό εισόδημα. Οι άνθρωποι περίμεναν με τις ώρες στις ουρές για ν’ αγοράσουν επιδοτούμενα τρόφιμα και οι εντάσεις, που κατά καιρούς ξεσπούσαν ήταν τέτοιες που μόνο το 2008 14 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην ουρά παλεύοντας για μια φρατζόλα ψωμί.

Τα γεγονότα της πλατείας Ταχρίρ δεν ήρθαν φυσικά από το πουθενά, αλλά αποτέλεσαν το επιστέγασμα μιας σειράς μικρότερων εξεγέρσεων που άρχισαν να ενεργοποιούνται από το 2004 και μετά, χρονιές που σημαδεύτηκαν, όπως είδαμε, από εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις. Μόνο την τετραετία 2004-2008, πάνω από 1.7 εκατομμύρια εργαζόμενοι συμμετείχαν σε περισσότερες από 1,900 απεργιακές κινητοποιήσεις, διεκδικώντας ικανοποιητικούς μισθούς, πληρωμένους στην ώρα τους, επαναπρόσληψη των απολυθέντων, διανομή των κερδών, κι ανάμεσα σ’ αυτά και το τόσο ζωτικό επίδομα τροφής.


Η πιο σημαντική απεργία έλαβε χώρα τον Δεκέμβρη του 2006, στην πόλη Μαχάλα στο δέλτα του Νείλου, στην οποία συμμετείχαν 20,000 εργάτες από τις τοπικές υφαντουργίες. Κράτησε τρεις μέρες εν μέσω οδομαχιών και σκληρών συγκρούσεων με την αστυνομία, οι οποίες άφησαν πίσω τους και νεκρούς, ικανοποιήθηκαν κάποια αιτήματα, αλλά η σημαντικότερη κληρονομιά της ήταν ότι πυροδότησε το μεγαλύτερο από το 1940 κύμα απεργιών σ’ ολόκληρη τη χώρα και ξαναέβαλε στο τραπέζι την ανάγκη σύστασης ανεξάρτητων εργατικών ενώσεων.

Στη διάρκεια του επόμενου χρόνου, μέχρι τον Σεπτέμβρη του 2007, οι απεργίες έφτασαν τις 650, ενώ οι συμμετέχοντες, από δημοσίους υπαλλήλους, εφοριακούς, εργαζόμενους στις μεταφορές, εργάτες της τσιμεντοβιομηχανίας, έως υπαλλήλους καθαριότητας και ψαράδες, άγγιξαν τους 200,000. Οι μαζικές παν-αιγυπτιακές απεργίες, οι καταλήψεις και οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν και καθ’ όλη τη διάρκεια του 2009 και 2010. Το ίδιο συνέβη και στις αγροτικές περιοχές, οι οποίες αντετίθεντο στις προθέσεις της κυβέρνησης για την επαναφορά της μεγάλης ιδιοκτησίας, κατά το πρότυπο της αποικιοκρατίας. Η κίνηση «6 Απρίλη» των νέων κατάφερε το 2008 να κινητοποιήσει 100,000 σε γενική απεργία. Ενώ, τον Δεκέμβρη του 2010 είδαμε τη δημιουργία του πρώτου ανεξάρτητου συνδικάτου των δημοσίων υπαλλήλων.


Η πλημμυρίδα των εξεγέρσεων που σάρωσε πρόσφατα τον αραβικό κόσμο μπορεί να ιδωθεί μόνο μέσα στο πλαίσιο των προγραμμάτων δομικού μετασχηματισμού που επιβλήθηκαν στις οικονομίες τους την ίδια εποχή με της Αιγύπτου, δηλαδή από τη δεκαετία του 1980 και μετά.


Τον Απρίλιο του 1989 ταραχές ξέσπασαν στην Ιορδανία, που έμειναν γνωστές ως οι εξεγέρσεις του ψωμιού. Ο βασιλιάς Χουσεΐν έκανε κάποιες παραχωρήσεις, αλλά οι ταραχές ξαναήρθαν στο προσκήνιο εφτά χρόνια αργότερα, στο νότο, όταν κατ’ απαίτηση του ΔΝΤ η κυβέρνηση κατάργησε την επιδότηση του ψωμιού, με αποτέλεσμα τον τριπλασιασμό της τιμής του. Όταν το κοινοβούλιο αρνήθηκε περαιτέρω παραχωρήσεις στο ΔΝΤ, ο βασιλιάς Χουσεΐν το απέπεμψε και κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Η πιο αιματηρή διαμαρτυρία, με 200 νεκρούς, συνέβη το 1988 στην Αλγερία, εξ αιτίας πάλι των προγραμμάτων λιτότητας, της κατάργησης της επιδότησης των τροφίμων και των εκτεταμένων απολύσεων στις κρατικές επιχειρήσεις. Εξεγέρσεις για το ψωμί συνέβησαν το 1984 και στην Τυνησία. Ο πρόεδρος της χώρας Μπουργκίμπα για να τις καταστείλει κατέφυγε στο στρατό, ο οποίος τρία χρόνια αργότερα, στρεφόμενος εναντίον του, κατάφερε να τον ανατρέψει και να εγκαταστήσει τον Μπεν Άλι. Το 2008 χιλιάδες πάλι άνεργοι βγήκαν στους δρόμους, στο νότο, ζητώντας εργασία και το τέλος του νεποτισμού. Η συνέχεια, γνωστή.

Κι όμως, ως εάν το τριαντάχρονο αυτό μακελειό να επρόκειτο για ένα αναίτιο, φυσικό και τυχαίο συμβάν, ασύνδετο από τη συγκεκριμένη τριαντάχρονη οικονομική πολιτική του ΔΝΤ, την 1η του Φλεβάρη, ντυμένος την προβιά του φιλανθρώπου, ο αρχηγός του Στρος Καν εμφανίστηκε να υπόσχεται στους ήδη εξεγερμένους Αιγύπτιους νέα «βοήθεια», νέα δάνεια και νέες βελτιωμένες μεταρρυθμίσεις... Τι να πει κανείς!


16 σχόλια:

Unknown είπε...

Αλλάζει μυαλό ο άνθρωπος;
Και μάλιστα στην ηλικία του Στρος Καν;

celin είπε...

cynical,η ενδεκατη πληγη ειναι το ΔΝΤ

και οι υπολοιπες δεκα ειναι τα ντοπια τσιρακια,οι πρακτορες των διεθνων τοκογλυφων τους οποιους οι περηφανοι λαοι εκλεγουν δημοκρατικα.

cynical είπε...

παντως, celin για την Αιγυπτο, δεν μπορεις να το πεις αυτο. Ο Μουμπάρακ εκλεγόταν με 98%, που ειναι too good to be true!

προφανως και ειχε δημιουργησει μια καστα νεων επιχειρηματιων , ο γιος του κυριως, οι οποιοι και επωφελουνταν.

Θυμασαι που ο ΓΑΠ ηθελε να φτιαξει, (πανε καποια χρονια), τα νεα τζακια;;

Δεν υπάρχουν πολλοι τροποι για να τα φτιαξεις εκ του μηδενος! Ενα ειναι το κολπο. Γιαυτο και το χρεος αυτος δεν μας ανηκει, σε μεγαλο βαθμο!

cynical είπε...

darthiir,

θαρρεις οτι κι αυτος και τα παιδια του τελειωσαν πανεπιστημια του ενος συγγραμματος!

celin είπε...

cyn,ναι,επρεπε να το προσδιορισω,δεν αναφερομουν στην Αιγυπτο.Αλλωστε οι κατοχικες κυβερνησεις που συνεργαστηκαν για μπιζνες με το ΔΝΤ,δεν ηταν κατα μεγαλη πλειοψηφια δημοκρατiκα εκλεγμενες,
Σουχαρτο Ινδονησια,Πινοσετ Χιλη,λατινοαμερικανικες λοιπες χουντες κλπ

Ανώνυμος είπε...

Πολύ καλό το post από την άποψη ότι αναφέρεται στο ιστορικό των κοινωνικών αγώνων στην Αίγυπτο και τα οικονομικά τους αίτια εσω- και εξω-αιγυπτιακά. Από τα μμε δίνεται η εντύπωση ότι όλο το ζήτημα ήταν ο Μουμπάρακ και η "δημοκρατία".

Εκτιμώ ότι ορισμένες πρωτοβουλίες πολιτών όντως επικέντρωναν σε αυτές τις πιο ανώδυνες πλευρές παραβλέποντας το βαθύτερο κοινωνικό ζήτημα και τις προεκτάσεις του και προβάλλοντας αόριστα αιτήματα "δικαιοσύνης". Η εξέγερση αιφνιδίασε πολλούς αλλά τώρα οι μεγάλοι παίκτες με συμφέροντα στην περιοχή ελπίζουν να εκτρέψουν την κατάσταση προς ίδιο όφελος.

Στο τελευταίο Time πέφτει ΤΟ γλύψιμο των "revolutionaries" που είναι τόσο "υπεύθυνοι, αντίθετα με ο,τι θα περιμέναμε" και οι περιγραφές που κάνει έχουν έντονο άρωμα ροζ-πορτοκαλλί "επαναστάσεων" ανατολικοευρωπαϊκού τύπου.

Είναι πιθανό, κάποιοι να αποφάσισαν ότι τώρα είναι ευκαιρία να σπρώξουν το σχέδιο για τη Μείζονα Μέση Ανατολή λογαριάζοντας ότι οι ανοργάνωτες μάζες θα ακολουθήσουν τις λαϊτ δημοκρατικές πρωτοβουλίες που ίσως ελέγχουν. Λογαριάζουν χωρίς τον ξενοδόχο-αιγυπτιακό λαό που έχει φάει αρκετό ΔΝΤ και έχει ήδη τη δική του πείρα αγώνων.

Παίζουν με τη φωτιά. Ελπίζω να καούν.

cynical είπε...

Ανώνυμε,

με την υιοθετηση των SAP μεταρρυθμισεων, χαθηκαν πολλες θεσεις εργασιας στον κρατικο τομεα. Η σταδιακη καταργηση των επιδοτησεων των τροφιμων, και αλλων αγαθων, οπως επίσης και η πολιτικη ¨μπατε σκυλοι αλλεστε" προς το ξενο και ντοπιο κεφαλαιο, δημιουργησαν μεν πλουτο, αυτος ομως περιοριζοταν σε μια στενη ελιτ που θησαυριζε.

Η Αιγυπτος αναπτυσσοταν με 507%, επαιρνε και 1,5 δις δολ βοηθεια ετησιως απο ΗΠΑ, αλλα η φτωχεια στον πληθυσμο μεγαλωνε.

Οι γνωστες συνεπειες της απορρυθμισης και της ελευθερης αγοράς...

Η "πτωση" της Αιγυπτου ήταν μια ξαφνικη και δυσαρεστη εξελιξη για Ισραηλ και Αμερικη. Φοβουνται το ισλαμικο στοιχειο και επιρροες, για το πως θα εξελιχθει μελλοντικά. Γιαυτο τους πανε με το μαλακο...

cynical είπε...

Διορθωση: το 507% να γινει 5%-7%.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Πολύ καλή προσέγγιση, εξαιρετική. Πολύ δυνατό κείμενο.

cynical είπε...

thanks Δήμο,

τελικα βλεπουμε ότι δεν πρεπει να θαμπωνομαστε απο μεγαλους ρυθμους αναπτυξης, οταν ο πλουτος που δημιουργειται ειτε μενει εγκλωβισμενος σε μια καστα, ειτε εξαγεται αλλου.
Η τεραστια πλειονοτητα των πολιτων αυτων των χωρων οχι μονο δεν ειδε δουλειες, οχι μονο δεν ειδε αξιοπρεπεις μισθους, αλλα ειδε και τις επιδοτησεις σε ειδη πρωτης αναγκης να κοβονται και τη φτωχεια να αυξανει.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Φίλε, έχω κάνει 5 στατιστικού περιεχομένου κοινωνιολογικές μελέτες. Ακριβώς, έτσι. Τα νούμερα είναι μία πολύ εύκολη εικόνα, που αφήνουν έξω τόσο σχηματικά όχι μόνο τη μειοψηφία, αλλά συχνά και το γενικό πληθυσμιακά ή ποσοτικό σύνολο.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητή cynical

Παρακολουθώ τον τελευταίο καιρό με ενδιαφέρον τα άρθα που παρουσιάζεις και αου αξίζουν συγχαρητήρια.

Θα ήθελα όμως, για να πεισθούν και οι πλέον καχύποπτοι, να βάζεις και καμιά αναφορά-παραπομπή για κάποια στοιχεία. Έτσι σε ανάλογες συζητήσεις θα μπορεί κανείς να τεκμηριώνει πιο "επιστημονικά" (εντός "") τα επιχειρήματά του.

GS

cynical είπε...

Ανωνυμε,

μου βαζεις παραπανω δουλεια. Διοτι τα στοιχεια, ειδικα εδω, ειναι μαζεμενα απο πολλες μεριές και διπλοτσεκαρισμενα, και το να βαζω παραπομπες, θελει χρονο.


Παντως αν θελεις να τσεκαρεις κατι, γινεται πολυ ευκολα στη google. Παλι, αν δεν το βρισκεις, ευχαριστως να το ψαξω αναμεσα στα αρχεια που κρατω και να σου το στειλω.

Συνηθως βαζω keywords που διευκολυνουν το περαιτερω ψαξιμο.

Ανώνυμος είπε...

Δεν αμφιβάλλω καθόλου για την εγκυρότητα των όσων παραθέτεις. Ομολογώ όμως ευθαρσώς :) ότι κάποιες φορές δανείζομαι στοιχεία από τα άρθρα σου για να συνεισφέρω και εγώ ταπεινά σε άλλες παρόμοιες συζητήσεις στο διαδίκτυο. Οπότε στην συχνά χιλιοειπωμένη ερώτηση "ποιός το λεει αυτό ? " καλό είναι να υπάρχει μια απάντηση. Είπαμε, για τους καχύποπτους.

Το blog σου το ανακάλυψα πρόσφατα στη δική μου αναζήτηση έγκυρης και τεκμιριωμένης πληροφόρησης και ενημέρωσης. Από τότε είμαι πλέον τακτικός (αλλά συνήθως σιωπηρός) επισκέπτης σου ;)

GS
GS

cynical είπε...

GS,

το στιλ των κειμενων μου ειναι κοντυτερα προς το δημοσιογραφικό, παρά προς το επιστημονικό, χωρις να σημαινει οτι τα στοιχεια δεν ειναι ορθα.

Η διαφορα ειναι η εξης: στο επιστημονικο αρθρο οταν δινεις ενα νουμερο πρεπει να γραψεις ακριβως ποιος το ειπε σε ποια χρονια αντιστοιχει , με μια μεθοδο το βρηκαν, και να βαλεις και παραπομπές.

Τωρα στο δημοσιογραφικο, αν πεσεις και κανενα δεκαδικο εξω, ή αν η χρονια δεν ειναι το πρωτο τριμηνο π΄χ΄καποιου ετους αλλά το τρίτο, ε! δεν χαθηκε κι ο κοσμος.

Στο δημοσιογραφικο προσπαθεις να στηριξεις αποψη, οποτε με λιγο +/-στα νουμερα δεν αλλαζει η ουσια.

Παντως θα προσπαθησω να βαζω κι απο κανενα λινκ.

Σ' ευχαριστω για την εμπιστοσύνη!

Ανώνυμος είπε...

μια πολυ καλη αναλυση επι του θεματος υπαρχει στο μπλοκ www.katotokerdos.blogspot.com