Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2013

Και η Κούβα στο κυνήγι των επενδυτών


Τη Δευτέρα που μας πέρασε, η κυβέρνηση της Κούβας ανακοίνωσε και επισήμως τους κανόνες που θα διέπουν τη λειτουργία του μεγαλύτερου, εδώ και 50 χρόνια, εγχειρήματος, της Ειδικής, δηλαδή, Οικονομικής Ζώνης στο λιμάνι του Μαριέλ, 50 χμ δυτικά της Αβάνας. Σκοπός του φιλόδοξου αυτού έργου, το οποίο άρχισε να σχεδιάζεται πριν από δυο περίπου χρόνια, και το οποίο θα  ανοίξει τις πύλες του την 1η Νοεμβρίου είναι η προσέλκυση, μέσω ελκυστικών φορολογικών μέτρων και δασμών, ξένων επενδύσεων για την ανάπτυξη βιομηχανικών πάρκων σε τομείς αιχμής όπως ιατρική, ηλεκρονικά, τηλεπικοινωνίες, βιοτεχνολογία κλπ, την κατασκευή τουριστικών κατοικιών κατά μήκος των ακτών, γηπέδων γκολφ και μαρινών και την προώθηση του εμπορίου μέσω της εγκατάστασης αποθηκών,  τερματικών σταθμών για containers και δεξαμενών καυσίμων. Υπολογίζεται ότι μέσα στη δεκαετία, από το λιμάνι του Μαριέλ θα διακινούνται γύρω στα 3 εκ. containers, δέκα φορές περισσότερα απ’ όσα διακινούνται σήμερα από το λιμάνι της Αβάνας.

Το όλο project αξίας 900 εκ. δολαρίων χρηματοδοτήθηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος του ($680 εκ.) από τη Βραζιλία, με την Κούβα να βάζει τα υπόλοιπα και αναμένεται να δώσει διέξοδο για τα επόμενα χρόνια στην πάσχουσα οικονομία της χώρας.

Είναι αλήθεια ότι το νησί δεν στάθηκε ιδιαίτερα τυχερό στην μετεπαναστατική του σταδιοδρομία. Το 1991 είδε την κατάρρευση του πολυτιμότερου ως τα τότε στηρίγματός του, της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία όλα αυτά τα χρόνια το εφοδίαζε με φτηνή ενέργεια, τρόφιμα και βιομηχανικά προϊόντα ενώ αγόραζε σχεδόνολόκληρη την παραγωγή ζάχαρης σε μάλλον τσιμπημένες τιμές. Η δεκαετία που ακολούθησε σημαδεύτηκε από δραματική πτώση της παραγωγής, μεγάλες ελλείψεις και φτώχεια, τόση που οι Κουβανοί χρειάστηκε να κάψουν, στην κυριολεξία, όλο το λίπος που είχαν συσσωρεύσει τις προηγούμενες δεκαετίες, της επιδοτούμενης σχετικής ευμάρειας.  

Η Βενεζουέλα ήταν το επόμενο στήριγμα. Ο Τσάβες έστελνε πετρέλαιο και ο Κάστρο γιατρούς. Δυστυχώς, πάει και αυτός, και ο Μαδούρο, που τον αντικατέστησε δύσκολα θα μακροημερεύσει. Το πετρέλαιο έχει περάσει το μέγιστο των αποθεμάτων, ο πληθωρισμός τρέχει στο 40%, τα τρόφιμα όλο και λείπουν, οι ουρές  όλο και μακραίνουν και ο Καπρίλες την έχει στημένη στη γωνιά.

Οι μεταρρυθμίσεις του Ραούλ ήρθαν πάνω στην ώρα, ή μάλλον εξ αιτίας αυτής. Τα  πρώτα μέτρα μεγάλης κλίμακας ανακοινώθηκαν το 2010 με την απελευθέρωση 181 επαγγελμάτων, τα οποία θα μπορούσαν πλέον οι κουβανοί να ασκούν έχοντας ως αφεντικό, αντί για το κράτος, τον εαυτό τους. Το μέτρο αυτό είχε σαν συνέπεια τη γέννηση 420,000 νέων μικρο-επιχειρηματιών, (περίπου 8.5% τού εργατικού δυναμικού), τον εμπλουτισμό των πόλεων με καλαίσθητα εστιατόρια, πιτσαρίες και καφετέριες, τουριστικά καταλύματα τύπου bed&breakfast, και όλων των ειδών τα υπαίθρια και στεγασμένα μικρομάγαζα, την αύξηση των αποδοχών πολύ πάνω από το μίζερο κρατικό μηνιάτικο των 20 δολαρίων, έτσι ώστε σήμερα μια μανικιουρίστα να βάζει στην τσέπη της πολλά περισσότερα πέσος από έναν γιατρό, και τη διστακτική ανάδυση μιας ενθουσιώδους μεσαίας τάξης, που απλά επισημοποιεί τους ρόλους που έπαιζε για χρόνια στην παρανομία και τη μαύρη αγορά, ανταλλακτική ή εγχρήματη.

Παρά ταύτα, οι δυσκολίες, γραφειοκρατικές και εφοδιασμού, είναι πολλές, παρά τα μικροδάνεια των μερικών δεκάδων δολαρίων που της παρέχονται από τις τράπεζες και παρά τα ταχύρρυθμα μαθήματα λογιστικής και χρηματοοικονομικών που οργανώνονται από τα τοπικά πανεπιστήμια προς διευκόλυνσή της.  Και φυσικά, κάτω από ασφυκτικούς νομικούς και γραφειοκρατικούς περιορισμούς, ο κυριότερος των οποίων είναι η απαγόρευση των επιχειρηματιών να καινοτομούν και να κατασκευάζουν οι ίδιοι τα προϊόντα τους, τα οποία τώρα αγοράζουν από τα κρατικά μαγαζιά, η απελευθέρωση αυτή, αν και ευεργετική, ελάχιστα θα συμβάλει στην παραγωγικότητα της οικονομίας συνολικά.     
Το μεταρρυθμιστικό πακέτο του Ραούλ περιελάμβανε επίσης και την άρση των περιορισμών στις αγοροπωλησίες κατοικιών και αυτοκινήτων, τα οποία μέχρι τότε μόνο ανταλλάσσονταν, ενώ αργότερα προστέθηκε και η άρση των περιορισμών για τα ταξίδια στο εξωτερικό και ιδιαίτερα για τη διάσχιση του στενού εκείνου περάσματος των 90 μιλίων που χωρίζει την Αβάνα από το Μαϊάμι.   
 
Η ΕΟΖ στο Μαριέλ αποτελεί σίγουρα το πιο μεγαλεπήβολο σχέδιο. Όσο για ξένους επενδυτές, μεγάλο ενδιαφέρον δείχνουν ήδη, (ποιοι άλλοι;), οι Κινέζοι που εδώ και καιρό αγοράζουν ή αναλαμβάνουν τη διαχείριση, το ένα μετά το άλλο λιμανιών στην Ασία, Αφρική, Αμερική και Ευρώπη, τόσων σε αριθμό και χωρητικότητα, όσο και το εξαγωγικό μέγεθος της χώρας τους.


Το Μαριέλ λοιπόν ύστερα από 33 χρόνια, ξανάρχεται στο προσκήνιο, όμως διαφορετικά. Ήταν  Απρίλιος του 1980, όταν ύστερα από πολυήμερες ταραχές, όπου χιλιάδες εξαγριωμένοι πολίτες έξω από τα κάγκελα της πρεσβείας του Περού ζητούσαν απελπισμένα άσυλο, η κουβανική κυβέρνηση εξαναγκάστηκε να ανοίξει το λιμάνι του Μαριέλ και να επιτρέψει σε Κουβανούς εξόριστους από το Μαϊάμι να παραλάβουν με πλοιάρια τις οικογένειές τους. Υπολογίζεται, ότι εκείνη την εποχή κάπου 250,000 άνθρωποι μετανάστευσαν στις ΗΠΑ. Αυτό ήταν το δεύτερο μεταναστευτικό κύμα. Το πρώτο ήταν το 1965 και το τρίτο τον Αύγουστο του 1994. Τέταρτο, μάλλον δεν θα υπάρξει.


10 σχόλια:

LeftG700 είπε...

So?

cynical είπε...

ως ειθισται υπάρχουν διαφορες αναγνωσεις.
Καποιοι μπορει να το διαβασουν ως την αποτυχια του καστρικου μοντελου και να εμφανιστούν δικαιωμενοι, άλλοι να επαινέσουν τη σωφροσύνη του Ραούλ, που διαβάζοντας τα σημάδια των καιρών επιχειρεί με προσεκτικά βήματα να απελευθερώσει παραγωγικό δυναμικό και να μην αφήσει το νησι και τους κατοίκους του εκτεθειμένους σε περίπτωση εγκατάλειψης απο τον ισχυρό του σύμμαχο, Βενεζουέλα.

Πιστευω οτι ετσι αγοραζει χρονο. Όσο θα εδραιωνεται μια μεσαια ταξη η οποια θα ξεχωριζει για την αγοραστικη της δυναμη, η ηγεσια της Κουβας θα πρεπει ειτε να προχωρησει σε μεγαλυτερη φιλελευθεροποιηση, ειτε να παρει τα μετρα αυτα πισω, οπως το ξανακανε το 1994 επί Φιδέλ.

Σχετικα με την ΕΟΖ, εδω πρεπει κανεις να περιμενει για να δει αν θα υπάρξουν οφέλη. Το θετικο ειναι οτι εχουν μπει εξ αρχης κανονες, φανταζομαι υπέρ του συμφέροντος της κουβανικης οικονομιας.
Οσο για τους εργαζομενους εκει, εχω επιφυλάξεις. Απ' ότι διαβασα, οι προσλήψεις θα γινονται απο κυβερνητικο γραφειο εργασιας, ενεργεια με την οποια δεν συμφωνουν οι ξενοι επενδυτες, διοτι με τους μισθους να καθοριζονται απο την Κουβα, διατεινονται οτι δεν θα υπάρχουν μισθολογικα κινητρα για μεγαλυτερη αποδοτικοτητα.

Προσωπικα παρακολουθω τα της Κουβας με μεγαλο ενδιαφερον.

Ανώνυμος είπε...

Και τώρα? Μας γράφεις μια πολύ καλή ανάλυση της κατάστασης της Κούβας, που έτσι και αλλιώς είναι ανοικτή σε καθε κατεύθυνση και εμεις πρέπει να προσπαθήσουμε να λύσουμε τον γρίφο.
Ετσι ήθελα να ξεκινήσω αλλά με πρόλαβε ο left και ακολούθησε το σχόλιο σου.
Οπως ειπα τα παντα εινι ανοικτα.Το μονο σιγουρο οτι δεν μπορουνε να ποχωρησουνε οπως πριν.
Με δεδομενο οτι η διεθνης κατασταση δεν ειναι ευνοικη, μαλλον πισωγυρισμα τον καπιταλισμο θα ειναι η καταληξη.
-βεβαια δεν υπαρχει Σοσιλιστικη Δημοκρατια αλλα τελος παντων-
Markos

cynical είπε...

Marko

στην πραγματικοτητα αυτο που μου τραβηξε το ενδιαφερον ηταν η ΕΟΖ της Κουβας σε αντιπαραθεση με την επικειμενη ΕΟΖ στην Ελλαδα.

Σαν ενας μακρινος παρατηρητης και με δεδομενη την αδιεξοδη κατασταση της οικονομιας της Κουβας, το θεωρησα σαν μια καλη και ρεαλιστικη κινηση.
Δεν εχω ομως την ιδια γνωμη και για μια ελληνικη ΕΟΖ. Εδω, λοιπον υπάρχει προβλημα. Αν θεωρω οτι η ΕΟΖ θα ειναι μια διεξοδος για την Κουβα, το ιδιο θα πρεπει να ισχυει και για την Ελλαδα.

Καπως, η αντιφαση αυτη πρεπει να βρεθει τροπος να λυθει!

spiral architect είπε...

Καλημέρα.
Ποια "μεσαία τάξη"; Παντού σ' ολο τον αναπτυγμένο κόσμο υπάρχει μια "μεσαία τάξη" που συμπιέζεται μεταξύ κεφαλαίου και εργατών και οσονούπω δεν θα υφίσταται.
Ε, δεν έχει δα και η Κούβα τον πληθυσμό της Κίνας ή της Ινδίας

cynical είπε...

καλημερα spiral

η μεσαια ταξη συρρικνώνεται στη Δυση. Στις αναδυομενες ομως, αναδυεται, λ.χ. Κινα, Βραζιλια κλπ.

Η Κουβα ολο με εκπλήσσει. Στην Αβανα μπορεις να βρεις καταστηματα Mango και Bennetton, καθως και αντιπροσωπίες αυτοκινητων. Αν προσεξεις στα διαφορα βιντεο περα απο τα εντυπωσιακα αυτοκινητα αντικες, θα δεις ότι ολα τα υπολοιπα ειναι μεταγενεστερα, εως και συγχρονα. Καποιοι τα αγοραζουν με χρηματα ειτε απο τις νεοσυστατες επιχειρησεις τους, ειτε απο τα εμβασματα συγγενων απο Μαιαμι, τα οποια αποτελουν και το πρωταρχικο κεφαλαιο.

κλπ, κλπ

ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΣΤΕΡΓΙΟΣ είπε...

το τέλος του σοσιαλισμού του όποιου σοσιαλισμού της κούβας σε συνθήκες πίεσης και οπερικύλωσης 53 χρόνια είναι προδιαγεγραμμένο. ο νέος σοσιαλισμός όπως και αν έρθει ίσως ξεπεράσει τα εμπόδια καιτα αδιέξοδα του πρώτου.
οτώρα ο δρόμος προς τον καπιταλισμό και το ξεπούλημα είναι στρωμένος με τις ωραιότερες φράσεις.

Θα το πούμε ευθέως και ας πονάει: Η παλινόρθωση του καπιταλισμού έρχεται με τις ωραιότερες των προθέσεων.

Μετά μπορει και πάλι να γίνει ο οίκος ανοχής των καπιταλιστών.

Η Κούβα και η σιωπή των κομμουνιστών
http://aristeripolitiki.blogspot.gr/2011/04/blog-post_22.html

Ανώνυμος είπε...

Α.Κ.

7η ημέρα χωρίς άρθρο σου.

Δεν μας λυπάσαι ;;;

Αλήθεια, σε ποιες κατηγορίες του επιστητού έχεις εντρυφήσει ;

cynical είπε...

A.K.

στον κοσμο της λατινο-αμερικανικης λογοτεχνιας. Για ψυχικη αναπλήρωση!

akrat είπε...

για να δούμε... τι θα δούμε..