Ενεργειακή Αυτονομία

Μέσα στο γενικό χαμό των τελευταίων ημερών, όπως ήταν φυσιολογικό, η συνάντηση για την κλιματική αλλαγή στο Πόζναν της Πολωνίας πέρασε απαρατήρητη. Μια προσυνάντηση ήταν στην πραγματικότητα, ένας ενδιάμεσος σταθμός πριν την μεγάλη συνάντηση της Κοπεγχάγης το 2009, η οποία αναμένεται να οδηγήσει στη σύναψη νέας συμφωνίας που θα αντικαταστήσει το πρωτόκολλο του Κιότο.

Κανείς πλέον δεν παραγνωρίζει ότι τα μέτρα είναι πέρα από αναγκαία, παρά τις όποιες διαφωνίες και τις ασάφειες των αποτελεσμάτων των κλιματικών μοντέλων σε ότι σχετίζεται με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, όπως για το 2050 ή το 2100. Σχετικά όμως με τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις η συμφωνία είναι γενική και τα μηνύματα σαφέστατα.

Το κύριο σημείο της πολιτική διάστασης της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της συνεπαγόμενης κλιματικής αλλαγής, νομίζω ότι από δω και πέρα εντοπίζεται στον τρόπο της μελλοντικής διαχείρισης του ενεργειακού προβλήματος. Πιστεύω ότι σε ένα κοντινό μέλλον, δεν θα τίθεται θέμα πλέον διατήρησης των υδρογονανθράκων, (από τους κύριους ρυπαντές σε αέρια θερμοκηπίου), αλλά θέμα διαχείρισης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δεδομένου ότι πολλές μεγάλες εταιρίες και των πετρελαιοειδών συμπεριλαμβανομένων, (BP), ετοιμάζονται εδώ και καιρό για το μεγάλο «ντου» στον «πράσινο» χώρο.

Από ένστικτο κυρίως, και όχι εξ αιτίας κάποιας εμβριθούς θεωρητικής ανάλυσης, υποπτεύομαι ότι ο τρόπος διαχείρισης των νέων πηγών θα έχει αμφίδρομη επίδραση και στον τρόπο κοινωνικής οργάνωσης. Σχηματικά, βλέπω δυο διαφορετικά μοντέλα διαχείρισης: είτε μέσα από μεγάλες επενδύσεις ιδιωτικών ή μεικτών, με κρατικά κεφάλαια επιχειρήσεων και μαζική παραγωγή ρεύματος, το οποίο θα μεταφέρεται και θα διανέμεται σε περιοχές μακριά από τους τόπους παραγωγής, είτε μέσα από αποκεντρωμένες μονάδες, οι οποίες και θα εξασφαλίζουν ενεργειακή αυτάρκεια στην συγκεκριμένη πόλη ή κοινότητα. Όπως είναι φανερό σε μένα τουλάχιστον, το δεύτερο μοντέλο εμπεριέχει αρκετή δυναμική για την αναδιάταξη των παραγωγικών και των κοινωνικών σχέσεων, σε μορφές που θα μού ήταν περισσότερο ελκυστικές.

Σήμερα, λοιπόν σκοπεύω να δώσω κάποια παραδείγματα στα οποία η ενεργειακή αυτάρκεια μεμονωμένων σπιτιών δεν αποτελεί πλέον ουτοπικό και ανεκπλήρωτο στόχο, αλλά έχει δοκιμαστεί και λειτουργεί με επιτυχία.

Διαβάζοντας ένα ανάλογο μεγάλο αφιέρωμα του New Scientist στο τεύχος 6 Dec 2008, είδα με έκπληξη ότι αυτή τη στιγμή γύρω στα 200,000 νοικοκυριά στην Αμερική είναι ΕΚΤΟΣ δικτύου ηλεκτροδότησης, δηλαδή ένα ποσοστό 0.2%, σε σύνολο περίπου 115 εκατομμυρίων νοικοκυριών. Ενώ στην Αγγλία, ο αριθμός των αντίστοιχων νοικοκυριών ανέρχεται στα 40,000, δηλαδή στο ίδιο πάνω κάτω ποσοστό, εφ’ όσον ο συνολικός αριθμός των νοικοκυριών υπολογιστεί στα 24.7 εκατομμύρια. Επί πλέον υπάρχει και ένας άλλος μεγάλος αριθμός ιδιωτών οι οποίοι καλύπτουν μέρος των αναγκών τους από το δίκτυο και μέρος από δικές τους πηγές.

Αυτή τη στιγμή ένα μέσο νοικοκυριό στη Αγγλία χρειάζεται γύρω στις 4500 κιλοβατώρες το χρόνο για ηλεκτρικό ρεύμα και άλλες 18,000 για θέρμανση. Φυσικά, δεν υπάρχει τρόπος να καλυφθούν όλες αυτές οι ανάγκες με οποιαδήποτε ανανεώσιμη πηγή, αλλά με προσεκτικό σχεδιασμό και μόνωση του σπιτιού, με χρήση χαμηλής κατανάλωσης ηλεκτρικών συσκευών, και με κλείσιμο των συσκευών όταν δεν χρησιμοποιούνται, η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να είναι τόση, ώστε οι ανάγκες να μπορούν να καλυφθούν με το ελάχιστο κόστος.

Οι καλύτεροι υποψήφιοι για ατομική χρήση είναι τα φωτοβολταϊκά. Μια επιφάνεια 2 τετραγωνικών μέτρων και με μέγιστη αποδοτικότητα 20%, θα μπορούσε να αποδώσει μέχρι 1500 κιλοβατώρες το χρόνο στην Αγγλία, ενώ σε άλλη περιοχή με μεγαλύτερη ηλιοφάνεια, η απόδοση θα μπορούσε να φτάσει τις 2000 κιλοβατώρες. Έτσι, ένα πάνελ 8 τετραγωνικών μέτρων θα μπορούσε να εξασφαλίσει άνετα μια οικογένεια τεσσάρων ατόμων στην Αγγλία.

Γιατί όμως δεν γενικεύεται η χρήση των φωτοβολταϊκών; Η απάντηση είναι, όπως είχαμε δει και σε άλλη ανάρτηση, το κόστος. Μια τέτοια εγκατάσταση μαζί με τις μπαταρίες και τον μετασχηματιστή από συνεχόμενο σε εναλλασσόμενο ρεύμα μπορεί να στοιχίσει μερικές δεκάδες χιλιάδων λιρών. (Σήμερα όμως, η λίρα τείνει να εξισωθεί με το ευρώ, γι’ αυτό τρέξτε να προλάβετε!).

Οι ανεμογεννήτριες είναι πολύ πιο αποδοτικές, αλλά, για ευνόητους λόγους, δεν ενδείκνυνται για ιδιωτική χρήση, ειδικά στις πόλεις. Εκεί, όμως, όπου υπάρχει περίσσεια αιολικής ενέργειας, θα μπορούσε ο ίδιος ο δήμος να εγκαταστήσει έναν ικανό αριθμό ανεμογεννητριών τις οποίες και να συντηρεί και να εκμεταλλεύεται. Το ίδιο θα ισχύει και για γεωθερμία και για εκμετάλλευση μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικού δυναμικού στην περιοχή και άλλων διαθέσιμων φυσικών και ανανεώσιμων πόρων.

Ο συλλογισμός που θέλω να κάνω είναι, ότι εάν ένα σπίτι μπορεί με ορισμένες προϋποθέσεις να είναι αυτάρκες, πόσο μάλλον αυτό μπορεί να είναι εφικτό για μια μικρή πόλη.

Και αν σπρώξω τον συλλογισμό αυτό ακόμα παραπέρα, πόσο διαφορετική θα πρέπει να είναι αυτή η πόλη, και πόσο διαφορετικά θα πρέπει να σκέφτονται οι κάτοικοί της, για να συναινέσουν σε ένα άλλο τρόπο ζωής, που θα προϋποθέτει συνεργασία στην διαχείρηση των πόρων με οικονομία και σύνεση;

Για σκεφτείτε το, δεν θα εξασφάλιζε αυτή η πόλη και μια καλύτερη ποιότητα ζωής;

ΥΓ. Δείτε και το επόμενο site, με πολλές χρηστικές πληροφορίες για Φωτοβολταικά και απλές κατασκευές.