Δευτέρα 9 Αυγούστου 2010

Τι εστί "εξορθολογισμός";


Ένα από τα ισχυρότερα προπαγανδιστικά εργαλεία της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας είναι το μονοπώλιο που διατείνεται ότι κατέχει πάνω στην ερμηνεία του τι είναι λογικό και τι παράλογο, του τι αντιπροσωπεύει την κοινή λογική και τι όχι, πάνω σε όλες ανεξαιρέτως τις εκφάνσεις της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής. Έτσι δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι κυρίαρχη θέση στο λεξιλόγιο του νεοφιλελευθερισμού κατέχει η λέξη «εξορθολογισμός». Η δύναμή της συνίσταται στο ότι φυσικά κανένας δεν θα ήθελε να διασυρθεί ως θιασώτης του παράλογου.

Εδώ όμως είναι και η παγίδα που έχει έντεχνα στηθεί. Διότι αυτό που αποσιωπάται είναι ότι το αντίθετο του «εξορθολογισμού» δεν είναι ο παραλογισμός, αλλά η «κοινωνική πολιτική». Αυτή λοιπόν εκλαμβάνεται σαν ανορθολογική, - πράγμα βεβαίως «λογικό» στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας-, αυτή είναι που προκαλεί τις στρεβλώσεις, αυτή είναι που θα πρέπει να εξοβελιστεί ως προϋπόθεση για την επαναφορά στην ομαλότητα. Την νεοφιλελεύθερη φυσικά ομαλότητα των αγορών, των κερδών, και της ευμάρειας των ολίγων εις βάρος των πολλών. Τα γνωστά…

Δείτε για παράδειγμα, πώς η αντίθεση εξορθολογισμού/κοινωνικής πολιτικής ενσαρκώνεται με τον πλέον εύγλωττο τρόπο στην παρακάτω φράση σχετικά με τα τιμολόγια της ΔΕΗ, από το άρθρο του Γ. Παπαϊωάννου στο κυριακάτικο ΒΗΜΑ:

«…Στρεβλώσεις που θα πρέπει να ομαλοποιηθούν υπάρχουν και στα τιμολόγια της ΔΕΗ. Ασκώντας κοινωνική πολιτική, οι κυβερνήσεις διατηρούν χαμηλό το ρεύμα προς τους αγρότες. Για να υπάρξει εξορθολογισμός στα τιμολόγια, ώστε να μπορούν να δραστηριοποιηθούν ιδιωτικές εταιρείες, εκτιμάται ότι το αγροτικό ρεύμα θα πρέπει να αυξηθεί κατά 60%-70%…»

Φυσικά δεν είναι το μοναδικό. Απλώς έχουμε τόσο πολύ εμπεδώσει την προπαγάνδα που δεν προσέχουμε πια πού πραγματικά στοχεύει.

1. Το λεξιλόγιο του νεοφιλελευθερισμού


2. Πόσο κοινή είναι η κοινή λογική;


3. Τα νέα αυτονόητα


15 σχόλια:

Unknown είπε...

Εξαρτάται τί υπηρετούμε, το κέρδος ή τον άνθρωπο;

Blackened είπε...

αυτοί που έχουν το μαχαίρι και το πεπόνι φυσικό είναι να θεωρούν, με περισσό θράσος, λογικό να φάνε αυτοί το περισσότερο.

Αλλά γενικά και η έννοια του ορθολογισμού είναι τόσο παράλογη και μονοδιάστατη όσο και η ορθοδοξία στη θρησκεία, από την οποία έχει καταβολές ο όρος.

Alexandros είπε...

Blackened είπε...
"Αλλά γενικά και η έννοια του ορθολογισμού είναι τόσο παράλογη και μονοδιάστατη όσο και η ορθοδοξία στη θρησκεία, από την οποία έχει καταβολές ο όρος."

O ορθολογισμός είναι μία από τις σημαντικότερες κατακτήσεις του σύγχρονου ανθρώπου. Ήταν το κεντρικό σύνθημα των Διαφωτιστών και των μεγάλων φιλοσόφων της εποχής εκείνης. Ήταν το αντίπαλο δέος στην Εκκλησιαστική μπουρδολογία.
Και κάτι τελευταίο: Ο ορθολογισμός εμπεριέχει την κριτική του ορθού λόγου. Δεν είναι δόγμα. Ο σωστός ορθολογιστής κριτικάρει ακόμα και την ίδια την μέθοδο που χρησιμοποιεί!
Τα έχει πει ο Καντ εδώ και αιώνες...

ange-ta είπε...

Εξορθολογισμός σημαίνει:
Εχουμε ανεξέλεγχτα εξοδα στην υγεία; Κοβουμε τα φάρμακα.
Στο συνταξιολογικο; κοβουμε τις συνταξεις στα δυο.
Στις συγκοινωνίες; Τριπλασιάζουμε τα εισητηρια.
Στα δημόσια εσοδα; Διπλασιάζουμε τον ΦΠΑ.

Συμβουλές του ΔΝΤ, αμέσως αποδεκτές απο την τριανδρία ΓΑΠ - Λοβ - Παπ!

Η επόμενη φάση: Με τον υπερπληθυσμό; Σκοτώνουμε τον μισό πλανητη! Ετσι θα ζησει ο άλλος μισός μέχρι την επόμενη κρίση.

cynical είπε...

Aλεξανδρε σωστα αυτα που λες in principle.

Αλλα κατα εποχες οι λεξεις αλλαζουν περιεχομενο και σημαινουν κατι πιο εξειδικευμενο.

Εννοω εδω, την τρεχουσα σημασια του 'εξορθολογισμου", που πορρω απεχει απο αυτη που εννοουσαν οι διαφωτιστες

Sophia Kollia είπε...

Δεν θα έχουμε πια εκλογές, θα έχουμε συνεύλευση μετόχων....Ορθολογιστικά πάντα!!
Καλημέρα!

Greek Rider είπε...

Καλησπέρα cynical. Θαυμάζω την επιμονή σου να λες τα αυτονόητα.

Όπως αναφέρει ο Dan Hind στο βιβλίο του 'Ποιος απειλεί τον διαφωτισμό' (αξίζει να το διαβάσετε): "Η ιδέα ότι θα μπορούσαμε να κινητοποιηθούμε αποκλειστικά από τον ορθό λόγο για να υπερασπιστούμε τον ορθό λόγο είναι ασυνάρτητη.

Και βέβαια δεν μπορεί με κανένα τρόπο ο ορθός λόγος να μας κάνει να πιστέψουμε ότι είναι λάθος να σκοτώνουμε. "

Τα παραπάνω βέβαια είναι ψιλά γράμματα για τους μεταμοντέρνους κυνηγούς της "αλήθειας", των οποίων η κατανόηση είναι τόσο δυσκολότερη όσο περισσότερο ο μισθός τους συναρτάται με την άγνοιά τους.

Η προφανής σκόπιμη ταύτιση του ορθολογισμού με την άνευ όρων εγκατάλειψη του κοινωνικού κράτους δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα είδος ιδεολογικού "πογκρόμ" στο οποίο μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά.

Γιάννης είπε...

ο "ορθολογισμός" όχι από την εποχή των νεοφιλελεύθερων αλλά από την εποχή των διαφωτιστών ήταν ήδη μια νεφελώδης αοριστολογία, με τον καθένα διαφωτιστή να έχει διαφορετική αντίληψη περί (ορθού) Λόγου και Φύσης (με κεφαλαίο λάμδα και φι), αντίληψη η οποία κατά κανόνα ήταν αστείες αντιλήψεις του τύπου ότι ενυπάρχουν κανονιστικές ηθικές αρχές στη Φύση - πράγμα που οδηγούσε στην αδυναμία να γίνει αντιληπτό ότι ο ορθός λόγος μόνο εργαλειακός γίνεται να είναι, ένας τρόπος/δομή κι όχι ένα περιεχόμενο σκέψης.

διόλου παράδοξο που σήμερα ένα από τα παρακλάδια αυτής της ερμηνείας, της κανονιστικής, του ορθού λόγου ήταν το νεοφιλελεύθερο

Στέργιος είπε...

Το βασικό κριτήριο του ορθολογισμού στον καπιταλισμό και ιδίως στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή του είναι το κέρδος. Ό,τι φέρνει κέρδος στο κεφάλαιο είναι ορθολογισμός. Ό,τι φέρνει ζημία ακόμη και όταν μετατρέπεται σε συνολικό κέρδος για τη κοινωνία είναι ανορθολογισμός. Ακόμη και οι περιπτώσεις που αφαιρούν σημερινό κέρδος από το κεφάλαιο για να του φέρουν μελλοντικό όπως οι κοινωνικές επενδύσεις σε παιδεία, υγεία, βιοτικό επίπεδο κλπ αποτελούν ανορθολογισμό!!! Αν βγάλει κέρδος σήμερα από τη πώληση σχοινιού για να το κρεμάσουν αύριο, το θεωρεί ορθολογισμό! Ελάχιστοι συνειδητοί (πολιτικοί, φιλόσοφοι κ.α.) εκπρόσωποι του κεφαλαίου αντιστέκονται σε αυτό τον πειρασμό και κρούουν το κώδωνα του κινδύνου.

Ο εξορθολογισμός λοιπόν δεν είναι παρά η αποκατάσταση τη ωμής κερδοφορίας του κεφαλαίου σήμερα, σε βάρος της κοινωνίας ακόμη και σε βάρος του μέλλοντος του ιδίου του κεφαλαίου. Καθόλου τυχαία δεν είναι η έκφραση ότι ο καπιταλισμός αναπαράγει διαρκώς και σε διευρυνόμενη κλίμακα τον νεκροθάφτη του, την εργατική τάξη και τους πολιτικούς φορείς της. Το θέμα εδώ είναι μόνο η εργατική τάξη και οι φορείς της. Γιατί ο καπιταλισμός καθημερινά τους τροφοδοτεί με εφεδρείες που ακόμη δεν αξιοποιούν….


Ένα καλό απόσπασμα για τον εξορθολογισμό και πως τον πλάθουν οι σφουγγοκωλάριοι του συστήματος βρίσκουμε στο άρθρο το Γ. Ρούση στο http://youpayyourcrisis.blogspot.com/2010/08/blog-post_7526.html, «Οι λυκάνθρωποι του καπιταλισμού». Το παραθέτω και ως απάντηση στον Αλέξανδρο. Η εποχή που περνάμε δεν είναι η αυγή του καπιταλισμού αλλά η καταστροφική παρακμή του. Εκτός και αν εννοεί ότι «δεν αλλάζουν οι καιροί» και οι αλήθειες του Διαφωτισμού (μεθοδολογία και αποτέλεσμα) είναι αιώνιες αναλλοίωτες και «φυσικές»! Τότε όμως πέφτει σε αυτό που κριτικάρει.

«Ένα μεθοδολογικό τέχνασμα που χρησιμοποίησαν κατά το παρελθόν πολλοί πολιτικοί φιλόσοφοι για να δικαιολογήσουν ή να απορρίψουν την κρατούσα τάξη πραγμάτων, ήταν η σύγκρισή της με μια φυσική κατάσταση, την οποία κατασκεύαζαν είτε κατ' εικόνα και σε αρμονία με την υπάρχουσα κατάσταση όταν ήθελαν να ταχθούν υπέρ της τελευταίας, είτε σε αναντιστοιχία μαζί της όταν επεδίωκαν να την απορρίψουν.
(…)
Στην εποχή μας οι υπερασπιστές της υπάρχουσας τάξης παρουσιάζουν τόσο αυτονόητη τη «φυσική» προέλευση της ανταγωνιστικής κοινωνίας της αγοράς και γενικότερα του καπιταλισμού, ώστε να μην γίνεται πια καμιά αναφορά σε αυτήν.
Στο πλαίσιο αυτής της λογικής όλες οι αρνητικές συνέπειες του καπιταλιστικού ανταγωνισμού όπως οι πόλεμοι, η οικολογική καταστροφή, η εκμετάλλευση, οι οικονομικές κρίσεις κλπ. αντιμετωπίζονται επίσης σαν να ήταν φυσικά φαινόμενα.

Αυτή η υποτιθέμενη αυτονόητη αναγωγή της σημερινής βαρβαρότητας σε κάποια φυσική κατάσταση της ανθρωπότητας στοχεύει στο να περάσει στην κοινή συνείδηση την αντίληψη ότι η σύγχρονη τάξη πραγμάτων είναι μια αξεπέραστη αιώνια πραγματικότητα, κάτι σαν το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον, το οποίο πρέπει να αποδεχτούμε ως μια νομοτελειακή αξεπέραστη κατάσταση και να συνεχίσουμε να το βιώνουμε αν όχι αδιαμαρτύρητα, στην κάθε περίπτωση σαν κάτι το αναπόφευκτο απέναντι στο οποίο δεν υπάρχει καμία άλλη προοπτική.

Η καλλιέργεια αυτής της μοιρολατρίας αποτελεί ένα από τα βασικά ιδεολογικά όπλα του συστήματος στο οποίο και καλούμαστε να αντιπαρατεθούμε, προβάλλοντας τη μοναδική εφικτή εναλλακτική προοπτική, που δεν είναι άλλη από την κομμουνιστική, μια προοπτική που απέναντι στον λυκάνθρωπο του νεοφιλελευθερισμού-σύγχρονου καπιταλισμού, τοποθετεί την ανεμπόδιστα αναπτυσσόμενη κοινωνική ατομικότητα, η οποία και συνάδει με την ουσία του ανθρώπου».

cynical είπε...

Giati
amfibaleis Sofia oti ta krath pleon ennoountai ws epixeirhseis?

cynical είπε...

Καλημερα Rider,

δυστυχως γινεται μεγαλο παιχνιδι με τα αυτονοητα που κρυβει ο ορθολογισμος.

Ο ΓΑΠ εκανε επανασταση για να αποκαταστησει τα αυτονοητα.

Ετσι θα τον αφησουμε, χωρις αντεπανασταση;

Xavier είπε...

Όπως φαίνεται ότι θέλει να κάνει και ο Cameron.

celin είπε...

"Ετσι θα τον αφησουμε, χωρις αντεπανασταση;"

θελω να σου απαντησω cynical "φυσικα κ οχι"
αλλα δεν ειναι κ λιγες οι φορες που συνομιλω με καποιον κ σκεφτομαι
"δεν αξιζει να κουνησεις ουτε το δαχτυλακι σου για κανεναν μικροβολεμενο που εξακολουθει ΑΚΟΜΑ Κ ΤΩΡΑ να κατηγορει την Αριστερα η τους Αριστερους εν γενει"

Την απογοητευση αυτη διαδεχεται ο ενθουσιασμος οταν μιλαω με ομοιδεατες,
κ αντε παλι απτην αρχη.

Παντως λαος που περιμενει να κανει τα μπανια του κ μετα να "επαναστατησει",
επαναλαμβανοντας συνεχως
"θα δειτε τι εχει να γινει τον Σεπτεμβρη",
ειναι λαος που αναβαλλει συνεχως μια επιβεβλημενη αντιδραση στο Καθεστως,αναγοντας σε μια μεταφυσικη εννοια τον ερχομο του Σεπτεμβρη,
"τον Σεπτεμβρη θα δειτε.."
Τι θα δουμε?ωραιο επαναστατικο υποκειμενο!

Ασε,σπασμωδικες αντιδρασεις του κ@@ου θα εχουμε,θα γινει καμια προβοκατσια σε καμια διαδηλωση κ μετα ο καθενας σπιτι του θα περιμενει να ερθει "ο Σεπτεμβρης"
κ ο "Σεπτεμβρης" δε θα ερχεται ποτε.

ΥΓ Επαναλαμβανω,κομβικο σημειο θεωρω τις Δημοτικες Εκλογες.Για μενα ,εκει θα φανουν ολα.Αν η Αριστερα ενισχυθει παρα πολυ,τοτε θα εχουμε πολλους λογους να αισιοδοξουμε.

Ναπoλέων είπε...

Ορθολογικώς πως:
Όταν 2 λύκοι και 20 πρόβατα συζητούν ...με δημοκρατικές διαδικασίες... «τί θα φάμε το βράδυ», ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟ δεν είναι τα πρόβατα να αρχίσουν να ρίχνουν κλήρο;;;

Aνoρθολογικώς πως:
«Ο άνθρωπος απόχτησε μυαλό για να ΑΝΑΤΡΕΨΕΙ τους νόμους της ζούγκλας (λέγε με: ανταγωνισμό...) όχι για να τούς εφαρμόσει».

Ξανα-ορθολογικώς πως:
Όταν, ειδικά μετά την χρεωκοπία της Lehman Bros, είδαν να τούς παίρνει η κάτω βόλτα, όχι τόσο οικονομικά αλλά κυρίως ιδεολογικά ως προς τον αέναο πλουτισμό των λίγων εις βάρος των πολλών ως «φυσική» κινητήρια δύναμη, έβαλαν τα "think tanks" τους να βρούν πώς θα ρίξουν την ευθύνη για την κρίση ΤΟΥΣ στις «υπερβολικές» απαιτήσεις/κατακτήσεις των εργαζόμενων και το «σπάταλο» κοινωνικό κράτος.

Το ματίγιο
Και διάλεξαν την Ψωρογιώργαινα ως το άριστο πειραματόζωο, λόγω εξευτελισμένης πολιτικής και πολιτικών (άρα πειθήνιων) και υπερχρέωσης (άρα με άμεση και σοβαρή ανάγκη δανεισμού) για να συντρίψουν τους δύο ως άνω ...φταίχτες αλλά και για να φτάσει η ανεργία στο ζενίθ.

Το καρότο
Θα τό προσφέρουν σύντομα: ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ !!!
Ήτοι ξεπούλημα εδάφους και πόρων σε «επενδυτές» που θα δώσουν δουλειά στον κοσμάκη κλπ κλπ κλπ με όρους πείνας και εξαθλίωσης βέβαια αλλά ΔΟΥΛΕΙΑ !!!

«Είδατε τί καλά είναι τώρα που πατάξαμε τους φταίχτες», θα πουν...

Αυτός είναι ο σχεδιασμένος δρόμος, αδέρφια.

Κι ετοιμαστείτε όχι απλώς να ρίξουμε τον Γιωργάκη, τον Αντωνάκη ή την «εθνική κυβέρνηση σωτηρίας», που κι αυτή θα έρθει σύντομα...

Αλλά τον εχθρό μέσα μας.
Τις ατομικές «λύσεις», την "μαγκιά".
Τον ανταγωνισμό και την "πρωτιά".
Την συμβίωση με την Αγορά και τους ζουγκλικούς της νόμους.

Καλό κουράγιο νά 'χουμε!
Για αλληλεγγύη και συν-εργασία.
Αλλοιώς...

Rodia είπε...

Οι πρωτοι εξορθολογιστες ηταν οι Αζτεκοι. Πέρναγαν απο μαχαίρι τους πολιτες και ούτε γάτα ούτε ζημιά -που λεει ο λογος. Αμεση δημοκρατια. Δεν περιμεναν να μειωθει ο πληθυσμος των ασθενων, συνταξιουχων, και αλλων αδυναμων κοινωνικων ομαδων, απο την ελλειψη φαρμακων κλπ παροχών, απο τη μειωση (μεχρι εξαφανισης) των συνταξεων... Μαχαίρι! Το σημαντικο ειναι οτι -καθως λενε οι μελετητες αρχαιολογοι- οι πολιτες πηγαιναν οικειοθελως να σφαχτουν. Πιθανοτατα οραματιζομενοι τον μετα ζωην Παραδεισο.
ΦΡΙΚΗ λεμε, αλλα το αρθρον άριστον. :)