Σάββατο 27 Αυγούστου 2011

Οι πολιτικές συνδηλώσεις του περί "αρίστων" λόγου


Θα έπρεπε να είχαμε μάθει πια να αναγνωρίζουμε τα τερτίπια με τα οποία η παρούσα κυβέρνηση αποσπά ή επιχειρεί να αποσπάσει τη πλέον δυνατή συναίνεση στις πολιτικές της. Όχι ότι δεν ήταν σε χρήση και σε παρελθόντες χρόνους, μόνο που δεν τα πολυέπιαναν οι πολιτικοί στα χέρια τους, κι αυτό για να μην χάνουν από τη συνεχή τριβή, την αξία τους σαν όπλα επιβολής και αχρηστεύονται.


Το “Καραμανλής ή τανκς”, αν δεν κάνω λάθος, απετέλεσε το πρώτο τέχνασμα μεταπολιτευτικά για την απόσπαση συναίνεσης μέσω διλημματικών φράσεων μεγάλου contrast. Η εντύπωση που έκανε φαίνεται ότι ήταν τόσο μεγάλη ώστε να μείνει για πάντα στην ιστορία. Αυτό λοιπόν που επιδιώκεται να υιοθετηθεί από την κοινή γνώμη, αντιπαρατίθεται δίπλα δίπλα και κολλητά με κάτι εναλλακτικό που είναι όμως εξώφθαλμα ακραίο. Τα τανκς και η βαρβαρότητα, όταν αντιπαρατίθενται στον Καραμανλή και το σοσιαλισμό, δεν είναι το ίδιο πράγμα με την αντιπαράθεση του μήλου απέναντι στο πορτοκάλι, ή της Κόκα Κόλα απέναντι στην Πέπσι Κόλα. Στη μια περίπτωση πρόκειται για επιλογή, στην άλλη για στυγνό εκβιασμό. Στη μια περίπτωση το υποκείμενο είναι ελεύθερο να αποφασίσει, στην άλλη, χειραγωγείται και καθοδηγείται προς μια μόνο κατεύθυνση αλυσοδέσμιο.


Ο Παπανδρέου ή η εταιρία που τον μανατζάρει, είδε τις διλημματικές φράσεις σαν ένα εύχρηστο γκατζετάκι για να ασκεί μέσω αυτού πολιτική. Κάθε φορά που εντέλλεται να περάσει κάτι, κατασκευάζει μια διλημματική έκφραση, βγαίνει στο μεϊντάνι, την διαλαλεί και περιμένει το ψάρι να τσιμπήσει. Από το ΔΝΤ ή πτώχευση, στο Μνημόνιο ή πτώχευση, κι από κει στο Μεσοπρόθεσμο ή χρεοκοπία, η κυβέρνηση πορεύεται επικοινωνιακά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Φυσικά, το ίδιο τέχνασμα δεν μπορείς να το χρησιμοποιείς επ' άπειρον. Κάποια στιγμή, σαν τον ψεύτη βοσκό του παραμυθιού, θα σε πάρουνε χαμπάρι, και αμέσως μετά στο κυνήγι, αν είσαι τυχερός, γιατί υπάρχουν και χειρότερα.


Μέσα λοιπόν στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η ρητορική περί “αριστείας”. Η αριστεία, από μόνη της είναι ηθικός και όχι πολιτικός όρος. Η δε κατά κόρον εκμετάλλευση από την κυβέρνηση, της αίγλης που αυτή φέρει είναι εντελώς αναμενόμενη και σύμφωνη με τον σφετερισμό ολόκληρου του ηθικολογικού λεξιλογίου από τον νεοφιλελευθερισμό, όπως δείξαμε στην αμέσως προηγούμενη ανάρτηση. Αλλά η εταιρία μάρκετιγκ, που χρέος της είναι να κάνει τις πολιτικές από δύσπεπτες, εύπεπτες και να τις προωθεί στις μάζες με τα ντελικάτα στομάχια, δεν ικανοποιείται μόνο με αυτό, αλλά αμπαλλάρει κι από πάνω την “αριστεία” με μια διλημματική έκφραση, ώστε να διασφαλίσει διπλά το καλωσόρισμα του προϊόντος της.


Η αντιπαράθεση εδώ του “άριστου” γίνεται με το “αρεστό”, σε ένα εύστοχο λογοπαίγνιο, που μόνο οι ατάκες του Καρατζαφέρη το ξεπερνούν σε ευρηματικότητα. Μπρος στις αρνητικές συνδηλώσεις του “αρεστού”, που παραπέμπει στην παθογένεια του παλαιοκομματικού συστήματος και την ευνοιοκρατία, η “αριστεία”, σαν τον πολικό αστέρα δείχνει τον δρόμο του εξισωτισμού, όπου η επιτυχία προκύπτει μόνο από την ατομική προσπάθεια και ικανότητα, και έξω από κάθε κοινωνική αναφορά.


Το κατά πόσον η ανέλιξη των αρίστων αποτελεί πρόταγμα και πρωτεύοντα όρο της δημοκρατίας το είχαμε αναλύσει πριν από δυόμιση περίπου χρόνια στο “Ιδεολόγημα της Αξιοκρατίας”. Τότε φαινόταν ακόμα αιρετικό, αλλά μου κάνει εντύπωση, πως ακόμα και σήμερα, μετά από τα όσα έχουν γραφεί και λεχθεί τόσο στην Ελλάδα (βλ. Τέλλογλου), όσο και στον ευρωπαικό χώρο για την ανεπάρκεια πλέον της δημοκρατίας να χειριστεί τα σημερινά περίπλοκα προβλήματα, και την αναγκαιότητα περιστολής αυτής και ανάθεσης της διακυβέρνησης στα χέρια καλά εκπαιδευμένων ελίτ (βλ. "Από την ανικανότητα των ηγετών, στην ανικανότητα της δημοκρατίας"), η ρητορική περί “αριστείας” εξακολουθεί να εκλαμβάνεται γυμνή και αποκομμένη από τον περίγυρο μέσα στον οποίο αναπτύσσεται και τις σκοπιμότητες τις οποίες εξυπηρετεί.


Η έννοια της "αριστείας", στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο την προωθεί η κυβέρνηση, ουδόλως έχει να κάνει με τον καλό γιατρό, μηχανικό, κτίστη ή δάσκαλο. Απεναντίας, στοχεύει στην εμπέδωση της αναγκαιότητας αλλαγής/εδραίωσης του πολιτεύματος, από δημοκρατία που ψευτο-είναι σε ολιγαρχία. Άλλωστε και η αριστοκρατία σαν πολίτευμα, τη λέξη "άριστος" εμπεριέχει στα σπλάχνα της.


10 σχόλια:

http://eparistera.blogspot.com/ είπε...

Σωστή cynical. Και δε τα λες μόνο εσύ επειδή είσαι επαθής. Οι νεοσυντηρητικοί στις ΗΠΑ, μέσω του φιλοσόφου τους του Leo Strauss, υπογραμμίζουν: «Το άριστο πολίτευμα είναι αυτό όπου συνήθως κυβερνούν οι άριστοι, ήτοι η αριστοκρατία. Η αρετή, αν δεν ταυτίζεται με τη σοφία, εν πάση περιπτώσει στηρίζεται στη σοφία: το άριστο πολίτευμα θα φαινόταν να είναι η κυριαρχία των σοφών… η εξουσία των σοφών πρέπει να είναι απόλυτη… ως εκ τούτου οι σοφοί κυβερνήτες δεν πρέπει να είναι υπόλογοι απέναντι στους άσοφους υπηκόους τους. Το να εξαρτούμε την εξουσία των σοφών από την εκλογή ή τη συναίνεση των ασόφων θα σήμαινε να υποτάσσουμε ότι είναι φύσει ανώτερο στον έλεγχο του φύσει κατώτερου, δηλαδή πως ενεργούμε αντίθετα από τη φύση. Όμως αυτή η λύση είναι κατά κανόνα ανεφάρμοστη. Οι λίγοι σοφοί δεν μπορούν να κυβερνούν τους πολλούς ασόφους δια της βίας. Το άσοφο πλήθος πρέπει να αναγνωρίσει τους σοφούς ως σοφούς και να τους υπακούει ελεύθερα λόγω της σοφίας τους.» (Leo Strauss. Φυσικό δίκαιο και Ιστορία).

cynical είπε...

Κύλισε ο τεντζερης ( Στραους ) στην πολιτικη φιλοσοφια, και βρηκε το καπακι (Φριντμαν) στην οικονομια...

Μου αρεσει που θεμελιωνει την ανωτεροτητα στη φυση, (αν ηταν καποια χρονια πριν θα την θεμελιωνε στον θεο,αλλα δεν τον παιρνει), ετσι για να μην επιδεχεται καμια αμφισβητηση.

Swell είπε...

To "Καραμανλής ή τανκς" θα στοιχιώνει το Θεοδωράκη και μετά θάνατον...
Σε ό,τι αφορά τους σοφούς και τους αρίστους στα καθ' ημάς, τους γνωρίσαμε πολύ καλά σε κάτι "κακόφημα μαγαζιά" όπως η Ακαδημία και ο Άρειος Πάγος.

cynical είπε...

Παντως αυτοι που τιναξαν τον κοσμο στον αερα, και τα "καλυτερα μυαλα" ηταν, και απο τα "καλυτερα πανεπιστημια" βγηκαν...

grsail είπε...

« τον ήπιαμε ! »

Ο νόμος της «λούλας» πέρασε μετά φανών και λαμπάδων και να δεις ότι οι αντιδράσεις θα είναι υποτονικές και ανούσιες.

Ορθά (φυσικά) τα περί αριστείας (κάτι παθιασμένα σχόλια είχα γράψει τότε) αλλά ποιος άραγε μας ακούει; Ποιός κάνει (τον ελάχιστο έστω) κόπο να σκεφτεί λίγο; Ποιός;

"Αριστεία" στα Πανεπιστήμια, στις υπηρεσίες των Πολιτών, στην παραγωγή ... Παντού.
Ο κοινωνικός Δαρβινισμός σε πλήρη ανάπτυξη.
.

cynical είπε...

grsail,

το νεο λεξιλογιο ειναι πολυ ελκυστικο, και κελαηδαει ωραια στ' αυτι. Δυσκολα το βλεπω κι εγω να ξεσυντονιζονται. Νομιζουν οτι με το νεο νομοσχεδιο οι δουλειες θ' αρχισουν ν' αυγατιζουν, κι οτι η ανεργια οφειλοταν στη συνδιοικηση και το ασυλο.

grsail είπε...

Όπως έλεγα και στον badarts οι ελπίδες μας πλέον στις μάνες Sarah Connor που θα πρέπει να γεννήσουν πολλούς John … Πολλούς !
Ακόμα και η τέχνη του hollywood μπορεί καμιά φορά να είναι προφητική …
Ζόφος !

.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΣΤΕΡΓΙΟΣ είπε...

Το θέμα είναι πάντα ποιος έχει την εξουσία και τη δύναμη να θέτει τα διλήμματα και ποιος καλείται να τα υποστεί. Αν ήταν αλλιώς τα πράγματα και έθεταν στον Γ. Παπανδρέου το δίλημμα «τη ζωή σου ή τη φυγή σου» τότε θα βλέπαμε τι χαρούλες θα έκαναν οι σχεδιαστές διλημμάτων.

περί αριστείας απλά ΤΡΙΧΕΣ-ΣΚΑΪ ΜΠΛΟΓΚ...

cynical είπε...

@symastev,

Συχναζεις σε τετοια κακοφημα μερη, όπως τα βλογς του Σκάι;

Θα σε καταγγείλω!

ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΣΤΕΡΓΙΟΣ είπε...

ΟΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΗΣ ΜΟΔΟΣ....