Τρίτη 7 Απριλίου 2009

Το Ιδεολόγημα της Αξιοκρατίας


Μια από τις λέξεις που υπερίπταται εσχάτως πάνω από τις κεφαλές μας, ευγενής και αυτή ως προς την καταγωγή, και υπεράνω υποψίας ως προς τις προθέσεις της, μια λέξη φετίχ και μαγική, που σε αντικατάσταση άλλων που έχουν πια χρεοκοπήσει, εισβάλλει αμόλυντη κι αγνή για να γεννήσει προσδοκίες και ν’ αναπτερώσει τις ελπίδες των απανταχού απελπισμένων είναι και η λέξη Αξιοκρατία.

Μια λέξη δηλαδή που ευαγγελίζεται την αντικατάσταση των Αχρήστων εις την κεφαλήν της χώρας, υπό των Αρίστων.

Με σκοπό να διερευνήσουμε το περιεχόμενο της λέξης «άξιος» ας θέσουμε μερικά αυτονόητα ερωτήματα:

1. Στην υποθετική περίπτωση που μια πολιτεία θα διοικείται από τους αρίστους, με ποιο τρόπο θα αποφευχθεί ο κίνδυνος να καταλήξει η εξουσία αλαζονική και ολοκληρωτική και να οδηγηθεί η κοινωνία στη λατρεία των ικανών και στην περιφρόνηση των φτωχών σαν ανίκανων;

2. Πόσο είναι δυνατό η διακυβέρνηση μιας χώρας να στηρίζεται σε ηθικές και όχι σε πολιτικές προτάσεις, Αν και η έκκληση στην αξιοκρατία είναι ελκυστική και επιθυμητή προοπτική, (κανείς δεν αντιλέγει σε αυτό), εν τούτοις μπορεί να γίνει καταστροφική αν καταστεί κεντρική πολιτική πρόταση.

3. Πώς διασφαλίζεται ότι αυτοί που θα επιλεγούν σαν άριστοι λόγω ικανοτήτων, δεν θα συλλέγονται από τα ήδη προνομιούχα και εξουσιαστικά στρώματα;

4. Πώς μπορεί να οριστεί με αξιοπιστία η «αξιοσύνη», εν μέσω μάλιστα ιδιαιτέρως στρεβλών καιρών, όταν το «άξιο» ταυτίζεται μονοσήμαντο με το «εμπορικά άξιο», αυτό δηλαδή που καταφέρνει να μεγιστοποιεί το κέρδος και να μειώνει τις απώλειες, χρημάτων βεβαίως και όχι ανθρώπων;

Όπως θα δούμε, οι «άριστοι», με την έννοια των κατόχων υψηλότερου εκπαιδευτικού κεφαλαίου, δεν προέρχονται από τον τυχαίο πληθυσμό, αλλά από τα προνομιούχα κατά κύριο λόγο στρώματα.

Η αντικατάσταση της κληρονομικής αριστοκρατίας από μια φυσική αριστοκρατία που δεν θα βασιζόταν στην καταγωγή αλλά στο ταλέντο, ήταν ένα από τα οράματα του Τζέφερσον. Θεωρούσε ότι μέσω της εκπαίδευσης, με την παροχή δηλαδή ίσων εκπαιδευτικών ευκαιριών θα επιτυγχανόταν η κοινωνική κινητικότητα, από τα βασικά χαρακτηριστικά της δημοκρατίας και ότι θα δινόταν η ευκαιρία σε παιδιά από μη προνομιούχα στρώματα να φτάσουν σε υψηλά αξιώματα. Αυτό όμως από μόνο του δεν θα ήταν αρκετό αλλά θα έπρεπε να συνεπικουρείται από σκληρή εργασία και ηθική συμπεριφορά. Όλα αυτά τα στοιχεία δηλαδή, που συγκροτούσαν το αμερικανικό όνειρο.

Η πραγματικότητα όμως ακόμα και στον πλέον αδαή, παρουσιάζεται εντελώς διαφορετική, μιας και οι κοινωνικές και οικονομικές αφετηρίες παραμένοντας άνισες, προδικάζουν δυστυχώς και ένα άνισο αποτέλεσμα. Αυτή τη φορά δεν θα παραθέσω πίνακες με το ποσοστό των παιδιών των χαμηλών στρωμάτων που εισάγονται σε σχολές υψηλής ζήτησης, σε σχέση με τα παιδιά των υψηλότερων στρωμάτων, γιατί νομίζω ότι αποτελεί κοινή κατακτημένη γνώση. Ούτε ότι οι απόφοιτοι των ακριβών ιδιωτικών σχολείων καταλαμβάνουν και τις περισσότερες θέσεις των ελίτ πανεπιστημίων, αυτό το τελευταίο από έρευνα στην Αγγλία, οι οποίοι με τη σειρά τους καταλαμβάνουν και τις περισσότερες διευθυντικές θέσεις.

Αν η αξιοσύνη ταυτίζεται με την καλή εκπαίδευση και την αποτελεσματικότητα στη διοίκηση, τότε πού θα κατατάσσαμε τα golden boys; (προτού φυσικά εμφανιστεί η κρίση). Οι διοικητές που εξασφάλιζαν απρόσκοπτη κερδοφορία και ανάπτυξη για τις επιχειρήσεις τους, με παράλληλες αήθεις για μας τους κοινούς θνητούς πρακτικές, όπως εκμετάλλευση παιδιών, απολύσεις, κ.λ.π., δεν θα κατατάσσονταν κι αυτοί στους αρίστους;

Το ιδεολόγημα της αξιοκρατίας, διότι περί αυτού πρόκειται, δρα έτσι ώστε να δικαιολογεί την ανισότητα. Σε μια κοινωνία ανισοτήτων για να υπάρξει σταθερότητα, αυτοί που κατέχουν θα πρέπει να πείσουν αυτούς που δεν κατέχουν ότι καλώς δεν κατέχουν, διότι αυτό είναι το δίκαιο, και ότι αυτό υπαγορεύει η φυσική τάξη των πραγμάτων, σύμφωνα με την οποία οι πλέον προικισμένοι (ταλαντούχοι), οι πλέον μορφωμένοι, οι πλέον σκληρά εργαζόμενοι και οι πλέον ηθικοί είναι αυτοί που θα πάνε μπροστά. Μπορεί να μην ξεκινάνε όλη από την ίδια αφετηρία αλλά είναι στο χέρι τους να πετύχουν. Οι ιδεολογίες της ανισότητας πείθουν χωρίς να είναι κατ’ ανάγκην αληθινές, όπως π.χ. ήταν παλιότερα οι ιδεολογίες για την κατωτερότητα των μαύρων και των γυναικών.

Το ιδεολόγημα της αξιοκρατίας στηρίζεται στη φυσική ανισότητα των ανθρώπων για να δικαιολογήσει το αποτέλεσμα της παρατηρούμενης ανισότητας που φυσικά είναι πολλαπλάσιο και δεν προκύπτει από την ατομική ανωτερότητα.

Το πρόβλημα με την απλή αναφορά στην αξιοκρατία είναι ότι αποσιωπούνται όλοι οι άλλοι λόγοι για τους οποίους κάποιος καταλήγει στα ανώτερα στρώματα και οι οποίοι μπορεί να είναι η κληρονομιά της τάξης ή του κατάλληλου περιβάλλοντος γνωριμιών, η τύχη ή άλλες παράμετροι πέρα από κάθε ατομικό έλεγχο.

66 σχόλια:

MVel είπε...

Yeap!

Κι ένα πείραμα σκέψης: φαντάσου σε ένα νησί 3 ανθρώπους να επιζούν από πτώση αεροπλάνου. Ένας "θεός" τους επιβλέπει και δεν τους αφήνει να φάει ο ένας τον άλλον αλλά να προσπαθήσουν να επιβιώσουν μόνοι τους. Την πρώτη μέρα καθένας ψάχνει για φαγητό σε μια διαφορετική περιοχή. Κάθε περιοχή είναι το ίδιο εύφορη με την άλλη ενώ ο καιρός και τα άγρια θηρία είναι ίδια σε αριθμό παντού. Στο τέλος της μέρας ο ένας μαζεύει 10 μήλα, ο δεύτερος 5 κι ο τρίτος κανένα. Είναι ο πρώτος ο πιο άξιος; Ακόμα κι έτσι, δεν είναι. Γιατί μπορεί όταν έπεσε στο νησί να ήταν πιο έξυπνος και πιο δυνατός. Έστω λοιπόν πως ο θεός παρεμβαίνει και τους κάνει ολόιδιους σε δύναμη και σε εξυπνάδα. Την άλλη μέρα μπορεί να έχουμε όμως το ίδιο αποτέλεσμα. Γιατί; Γιατί ο τρίτος έχει κουραστεί πιο πολύ γιατί την προηγούμενη μέρα δεν έφαγε. Άρα δεν μπορεί να μαζέψει ούτε σήμερα. Αντίστοιχα κι ο δεύτερος. Συμπέρασμα: σε τέλειο περιβάλλον και δεν μπορώ να καταλήξω στον άξιο!

Είναι τόσο προβληματική σαν έννοια η αξιοκρατία, ώστε η "ιδεολογία της αξιοκρατίας" να είναι επικίνδυνη. Και ελιτίστικη σαφώς...

k1 είπε...

Μα όλες οι έννοιες αφηρημένα κι από μόνες τους είναι προβληματικές. Ελευθερία, ισότητα, δημοκρατία. κοινοκτημοσύνη, άμιλλα. Όλες οι έννοιες, αποκομμένες από ένα συγκεκριμένο ιστορικοπολιτικό πλαίσιο δεν έχουν κανένα απολύτως περιεχόμενο, εξού και έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς για να νομιμοποιήσουν παντός είδους καθεστώτα και πρακτικές. Στο όνομα της δημοκρατίας ο Μπους διέπραξε τεράστια εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, στο όνομα της αγάπης η κάθε πίστη γίνεται μονοσήμαντη και ελιτιστική, στο όνομα της ελευθερίας ο αδηφάγος καπιταλισμός μας έχει ξεκοκαλίσει.

Όσο για την αξιοκρατία, έτσι όπως το θέτεις, μάλλον χρησιμοποιείται ως το αντίθετο της αυθαιρεσίας και της οικογενειοκρατίας. Διαπίστωση που δεν με βρίσκει καθόλου αντίθετη. Αρκεί να μην πρόκειται για τη φούσκα τύπου "η ηθική στην εξουσία".

Sophia Kollia είπε...

Έχεις απόλυτο δίκιο , το βλέπω καθημερινά. Το Πανεπιστήμιο το έχουν κάνει μόνο για αυτούς που έχουν λεφτά να πληρώνουν φροντιστήρια. Ποιοί είναι οι άξιοι? Λόγια για λαοπλάνους και μάλιστα ατάλαντους!
καλημέρα

grsail είπε...

Καλή είναι η αποδόμηση των τρεχουσών «εννοιών του συρμού», των κλισέ και των παραπλανητικών ιδεολογημάτων. Εμένα μου αρέσει και με βρίσκει σύμφωνο.

Αρκεί όμως να μην καταλήγουμε σε ισοπέδωση και αποχρωματισμό της κοινωνίας και της ζωής της ίδιας.

Ο Κώστας είναι πάντα χαρούμενος, φιλικός, αγαπάει τα παιδιά και ενημερώνεται για διάφορα συνεχώς.
Ο Γιώργος είναι συνοφρυωμένος μόνιμα, καθόλου ευγενής, δεν φαίνεται να συμπαθεί ιδιαίτερα τα παιδιά και δεν διαβάζει σχεδόν ποτέ.

Εγώ θα προτιμούσα τον Κώστα για δάσκαλο των παιδιών μου.
Εγώ θα προτιμούσα τον Κώστα για διευθυντή του σχολείου.

Εσείς;

O Σπύρος ήταν ζωγράφος, ζωγράφιζε 30 πίνακες κάθε μήνα και έβγαζε πολλά λεφτά.
Ο Νίκος ήταν ζωγράφος, ζωγράφιζε 3 πίνακες κάθε χρόνο και τον υπόλοιπο καιρό σκεφτόταν, τεμπέλιαζε και δεν έβγαζε λεφτά.

Χθες πήγα σε ένα μουσείο και είδα μόνο πίνακες του Νίκου εκεί. Γιατί ;


Μήπως είναι ζήτημα ορισμού;
Τι είναι αξιοκρατία για εμένα και τι για τον άλλον;
Με ποιόν τρόπο λειτουργεί η αξιοκρατία μέσα στους θεσμούς;

Αν υποπτευόμαστε ότι το εξάρτημα ‘αξιοκρατία’ μέσα στην κοινωνική ‘μηχανή’ δεν είναι ακριβώς στην θέση του ή δεν λειτουργεί σωστά τότε πετάμε το εξάρτημα ή διορθώνουμε την ‘βλάβη’;

ΥΓ. Και αυτό το «ιδεολογία της αξιοκρατίας» δεν είναι κάπως υπερβολικό ;

ανεστης είπε...

Οι αριστεροί είναι οι "αριστοι" αλλά οι δεξιοί είναι οι "επιδέξιοι".
Πόσο είναι το σκορ;

cynical είπε...

καλημερα @k1,

ο πυρηνας του προβληματος ειναι οπως το θετεις. Οι εννοιες οταν ειναι ξεκρεμαστες μπορουν να δικαιολογησουν ο,τιδηποτε και να καταληξουν σε εφιαλτη. Το θεμα δεν ειναι οι αξιοι ή οι ανικανοι, αλλα σε ποιες δομες τους τοποθετεις και τι τους αναθετεις να κανουν.
Βλεπω στις μερες μας να δημιουργουνται κομματα με βαση την εντιμοτητα, την δραση, τον μοχθο εργασιας των συμμετεχόντων, χωρις καμια αναφορα στο πλαισιο που θα λειτουργησουν. Η πολιτικη εκπιπτει σε αερολογια και ηθικολογια.
Αν οι θεσμοι παραμεινουν οι ιδιοι, παλι οι κατεστημενες ομαδες θα κυβερνουν, γιατι πως να το κανουμε, εχουν και καλυτερη μορφωση και μεγαλυτερη εμπειρια διαχείρησης.

cynical είπε...

καλημερα Ανεστη,

Στην πολιτικη υπαρχει το μοντελο και οι ανθρωποι. Αν το μοντελο ειναι σκαρτο, δεν φτανουν μονο οι ανθρωποι που το υπηρετουν για να το επιδιορθωσουν. Απλώς θα το αναπαραγουν.

cynical είπε...

Σοφια καλημερα,
στην αγγλια για παραδειγμα, το κορυφαιο σχολειο westminster με διδακτρα 26000 λιρες ετησιως, στελνει το 50% των μαθητων του στο cambridge και Oxford.
Στα 100 πρωτα σχολεια τα οποια επιτυγχανουν να στειλουν τους περισσοτερους μαθητες σε αυτα τα δυο πανεπιστημια, τα 78 ειναι ιδιωτικα.
http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2008/feb/22/labourleadership.highereducation

Ανώνυμος είπε...

Αν συμφωνείς να προσθέσω,"μηδέ προ του τέλου μακάριζε". Ωστόσο keep walking for everyone.
Δε συνάδει να πεις άλτ και να εξετάσεις την αξιοκρατία!; Η οποία ως διαδικασία είναι αρκετά μακάβρια και στάσιμη υπόθεση.

Ανώνυμος είπε...

"Η νίκη είναι πύρεια και η ήττα γόνιμη", μπαίνω στο πειρασμό να σχολιάσω τη φοτό διότι οι λέξεις έχουν νόημα ου-τοπικό και φαρσί.

Δ. Δρακονάριος είπε...

Αγαπητή Cynical,


Το ζήτημα είναι ζόρικο. Και το ζόρι δεν εντοπίζεται φυσικά στην περιοχή την οποία διερευνάς. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι σε συνθήκες ανισότητας η αξιοκρατία αποτελεί ένα ακόμα "δεκανίκι" στήριξης αυτών που είναι στα πράγματα.

Το ζόρι γίνεται φανερό αν στοχαστούμε περί αξιοκρατίας σε συνθήκες ισότητας. Ο MVel (παραλείπω το @ αφού δεν του αρέσει!...) κάνει μιά πρόχειρη απόπειρα και τα βρίσκει μπαστούνια.
Μας βοηθάει όμως αυτό το φανταστικό νησί του να θέσουμε το ακόλουθο ερώτημα: Σε μία κοινωνία ισότητας που φυσικά έχει ως βασικό της καθήκον να επιβιώσει -δηλαδή να αναπαραχθεί- σε ποιόν θα αναθέσει η κοινωνία την εξεύρεση των μήλων; Νομίζω ότι η απάντηση είναι αυτονόητη. Κι εδώ πιστεύω ότι είναι το κατάλληλο σημείο για να κάνουμε κάποιες παραδοχές.

Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι άξιοι για όλα τα πράγματα. Ούτε και θα γίνουν ποτέ. Η μάλλον, για να το πω πιό δραματικά, αν γίνουν ποτέ, δεν θα είναι πιά άνθρωποι. Πέρα από το περιβάλλον, πέρα από τις κοινωνικές συνθήκες, πέρα από οτιδήποτε "εξωτερικό", ο άνθρωπος έχει και μία καθαρά δική του, αυτόνομη, "εσωτερική" διάσταση που προσδιορίζεται από βιοψυχικούς παράγοντες. Και ευτυχώς που είναι έτσι τα πράγματα λέω εγώ.

Άρα η αξιοκρατία, στην "γυμνή" της σημασία και πέρα από κοινωνικές σκοπιμότητες, μάλλον θα εξακολουθήσει να μας συνοδεύει στο ορατό μέλλον.

Οι φίλοι όμως μιας κοινωνίας ισότητας έχουν το καθήκον να διερευνήσουν τους τρόπους με τους οποίους όλοι οι άνθρωποι θα έχουν την ευκαιρία να καλλιεργούν και να αναδεικνύουν την αξία τους (γιατί όλοι ή σχεδόν όλοι οι άνθρωποι είναι άξιοι για κάτι, έτσι δεν είναι;). Και φυσικά το ακόμα δυσκολότερο καθήκον: Να δώσουν στην λέξη "αξία" το πλήρες της περιεχόμενο, απελευθερώνοντάς την από τα δεσμά που της επιβάλλει μία κερδοσκοπική κοινωνία.


Χαιρετώ.

Ανώνυμος είπε...

"Καλή είναι η αποδόμηση των τρεχουσών «εννοιών του συρμού», των κλισέ και των παραπλανητικών ιδεολογημάτων. Εμένα μου αρέσει και με βρίσκει σύμφωνο."

Δηλαδή, αυτό κάνετε εδώ; Αποδομείτε τις τρέχουσες έννοιες του συρμού; Και το καλύτερο που βρήκατε να αποδομησετε είναι η αξιοκρατία; Αυτό δηλαδή που χρειάζεται ο τόπος περισσότερο από οτιδήποτε άλλο;

Συμπέρασμα: Μιά χαρά είναι όλα γιατί πράγματι, στην χώρα μας δεν υπάρχει η άχρηστη αυτή αξιοκρατία, την έχουν ήδη αποδομήσει κάποιο εξυπνότεροι από εσάς.

Τα θερμά μου συγχαρητήρια γιά την προσφορά όλων σας. Μονο ο Δ.Δρακονάριος θέτει τα πράγματα στην σωστή τους βάση.

Κρίμα σε όλους σας.

Περίοικος είπε...

Δηλαδή, να προχωρήσουμε ολοταχώς προς την κοινωνία της αναξιοκρατίας;

Και μη χειρότερα! Είμαι νέος στα μπλοκς καιέχω ήδη φρίξει.

ανεστης είπε...

Μια λοιπόν που μιλάμε για πολιτικά μοντέλα, ας αναρωτηθούμε τι είναι αυτό που κάνει ένα αντικειμενικά "άξιο" golden boy (γεμάτο πιστοποίηση) να τινάξει τη μπάνκα στον αέρα.
Η εξουσία!
Και η ασυδοσία της.

Η ίδια που κάνει έναν "άριστο" στο θεωρητικό μοντέλο να γίνει ένας επιδέξιος απατεώνας όταν του το επιτρέψει το πλαίσιο.
Όπως πολύ σωστά λες cynical είναι η "ανθρώπινη" υπόστασή μας.

Άρα οι έννοιες δεν πάνε μόνες τους, πάνε και παρέα με άλλες όπως accountability, ή συμμετοχική δημοκρατία (ας πούμε...)

Marika Palaisti είπε...

Και μετά την αξιοκρατία, τι;

Τι είναι αυτό που θα αντικαταστήσει την αξιοκρατία όπου αυτή χρησιμοποιείται; Δεν είδα καμμιά πρόταση στην ανάρτηση, και το να καταρρίπτουμε κάποιες αξίες χωρίς να τις αντικαθιστούμε με άλλες, είναι επιεικώς επιπόλαιο και επικλίνδυνο.

Διάβασα και άλλες αναρτήσεις σου. Διαπίστωσα ότι οι περισσότερες αναφέρονται σε έννοιες που προσπαθείς να απαξιώσεις. Δεμν είναι κατ' ανάγκη μεμπτό κάτι τέτοιο. Εκεί όμωςπου διαφωνώ κάθετα, είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείς: Αναλύεις κάποια έννοια, βρίσκεις κάποια ελαττώματα, επισημαίνεις ότι δεν είναι άριστη, και την απορρίπτεις.

Ο πραγματικός κόσμος όμως δεν λειτουργεί κατ' αυτό τον τρόπο. Δεν υπάρχουν απόλυτα, μόνο σχετικά καλά. Η αξιοκρατία μπορεί να μην προσδιορίζεται επακριβώς, μπορεί να έχει πολλά προβλήματα κατά την εφαρμογή της, αλλά είναι ΟΤΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΔΙΑΘΕΤΟΥΜΕ. Ακριβώς όπως και η Δημοκρατία. Αν την αναλύσουμε, θα βρούμε πάμπολλα μεμπτά, προβλήματα κλπ. Εν τούτοις, είναι το καλύτερο πολίτευμα που υπάρχει.

Διάβασα μιά απάντησή σου που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, και που αποκαλύπτει που μπορεί να οδηγήσουν οι απόλυτες θέσεις.

Γράφεις: "Αν οι θεσμοι παραμεινουν οι ιδιοι, παλι οι κατεστημενες ομαδες θα κυβερνουν, γιατι πως να το κανουμε, εχουν και καλυτερη μορφωση και μεγαλυτερη εμπειρια διαχείρησης."

Δηλαδή, προτείνεις ότι πρέπει να κυβερνούν οι αμόρφωτοι, και οι άπειροι σε διαχείριση. Ασφαλώς δεν είναι έτσι.

Ειναι κρίμα να καταρρίπτονται οι θετικές αξίες, όταν υπάρχουν τόσες αρνητικές,με τις οποιες θα έπρεπε να αντιπαλεύουμε. Και είναι κρίμα ένα άτομο με τόσο ταλέντο στην γραφή και στην ανάπτυξη ιδεών όπως εσύ να αναλίσκεται σε υποστήριξη αρνητικών και ίσως επιβλαβών θέσεων.

katerina είπε...

Καλημερα Cynical,

Κάθε λέξη πισω της κουβαλάει το εννοιολογικό της φορτίο. Και το φορτίο είναι βαρύ. Και ναι, κάποιες λέξεις είναι ιερες και το φορτιο τους ιεροτερο.
Και καμια φορά είναι επικίνδυνο να τις αποδομουμε απομονωνοντας τες. Γιατί καμια από αυτές δεν είναι αυτοσκοπός. . .

Λέξεις όπως το Δίκαιο, η Ελευθερια,η Δημοκρατία, ο Νομος, οι Αρχες, τις κάναμε ιερες και αδιαπραγματευτες, όχι γιατί κάθε μια από αυτές είναι ξεκομενη από την άλλη, ουτε γιατί κάποια από αυτές είναι αυτοσκοπος, αλλά γιατί μεσα από αιωνες καταλήξαμε ότι μας προσφερουν ΟΛΕΣ ΜΑΖΙ, ευημερια. Όχι την ίδια ευημερια σε όλους. Αλλά την καλυτερη κοινωικά δυνατή μοιρασια της.

Ασφαλώς οι δικτατορίες εχουν συγκριτικά πλεονεκτηματα, Είναι σαφώς πιο αποτελεσματικές.

Θα μπορουσα να σου πω ότι και η πλειοψηφια είναι ιερή…αρα οι μειοψηφίες να μην εχουν κανενα δικαιωμα.

Επίσης αν κάποιος κάνει μια παραβαση…σαφώς εχει μεγαλυτερο ρισκο να την ξανακανει. Γιατί να μην σκοτωνουμε τους εγκληματίες για να προστατεψουμε την κοινωια από τον επομενο ενδεχομενο φόνο τους;
Γιατί να μην στειρωνουμε όσες πάσχουν από κληρονομικά νοσηματα;
Και χίλια άλλα…

Η αξιοκρατία… είναι ιερη λέξη, είναι λέξη ταμπου, είναι η δυνατότητα…ή ακομα και το όνειρο της δυνατότητας… που μπορεί να στηριξει την ανθρωπινη προσπάθεια. Ακομα και σαν καρότο… να την δουμε για την βελτιωση μας, οφειλουμε να την διαφυλάξουμε ως κορην οφθαλμού.
Και δεν ειναι δυνατόν να την δουμε ξεκομενα απο ένα πλεγμα άλλων λεξεων και άλλων εννοιων.

cynical είπε...

Αγαπητοι

@Ανώνυμε,

@Περίοικε,

@Μαρικα Παλαιστη,

Μου κανει εντυπωση η αδρανεια που δειχνετε στο να προσπαθήσετε να δειτε από αλλη οπτικη γωνια πολυφορεμένες εννοιες, τις οποιες μαθαμε να τους αποδιδουμε αόριστα ενα θετικο περιεχομενο, ανεξαρτητα του πλαισιου λειτουργιας τους.

Αυτο που επιμενω να κανω καιρο τωρα, ειναι να δειχνω αυτη τη συνδεση και οτι οι ηθικες εννοιες δεν καθαγιαζονται σε οποιοδηποτε πολιτικο περιβαλλον, ούτε μπορει να γινει πολιτικη βασιζομενη σε αυτες.
Νομιζω οτι ειμαι σαφης ως προς αυτο και θα ηταν αντιθετο με τη γραμμη πλευσης μου να προσπαθουσα ειτε να αξιωσω ειτε να απαξιωσω την αξιοκρατια σε ενα μεταφυσικο, εξω-πολιτικο, εξω-κοινωνικο επίπεδο.


Το γραφω αυτο ρητα στο κειμενο: ( Αν και η έκκληση στην αξιοκρατία είναι ελκυστική και επιθυμητή προοπτική, (κανείς δεν αντιλέγει σε αυτό), εν τούτοις μπορεί να γίνει καταστροφική αν καταστεί κεντρική πολιτική πρόταση).

Αν σας ζητησω να μου αναλυσετε ακόμα, τι σημαινει δημοκρατια, την οποια μού προσάπτετε οτι θελω να ..καταλύσω, θα δειτε οτι θα συναντησετε ανυπερβλητα προβληματα, αν δεν θελετε φυσικά να χρησιμοποιησετε λεξεις και περιγραφες του καφενειου.

Εξηγω ακομα μια φορα, ότι το θεμα μου ΔΕΝ ειναι η καλοσυνη της αξιοκρατιας, αλλά το τι μπορει να ΣΗΜΑΙΝΕΙ αξιοκρατια, στις ΔΕΔΟΜΕΝΕΣ συνθηκες.

Αν πατε στην αρχη και το ξαναδιαβασετε θα δειτε τι πραγματικα γραφω.

Δεν αντιλεγω οτι ειναι δυσκολη δουλεια η αναγνωση ενος κειμενου, οταν δεν αναπαραγει τα γνωστα και τα τρεχοντα, αλλα τα κοιταει απο αποσταση και χρησιμοποιει διαφορετικη γλωσσα.

Συνηθως, σε ο,τι διαβαζουμε, αρπαζομαστε αμεσως απο καποιες λεξεις κλειδια και σπευδουμε να τις ενταξουμε στο δικο μας γνωσιοθεωρητικο πλαισιο, μη καταβαλλοντας την αναλογη προσπαθεια να κατανοησουμε το πλαισιο του αλλου.

θα απαντησω για το νεο περιεχομενο της αξιοκρατιας, αν βρω ποτε το επιθυμητο πολιτικο μοντελο.

Homo Sapiens είπε...

Καλησπέρα Cyn,

Η αποδόμηση μίας "έννοιας" προαπαιτεί συστηματική φιλοσοφική διερεύνηση. Πρωταρχικώς, προϋποθέτει μία αναλυτική προσέγγιση του εννοιολογικού περιεχόμενου της, υπό τον έλεγχο των -κάθε φορά- διαφορετικών κοινωνικών, πολιτικών και ιστορικών συμφραζομένων(διερεύνηση εγκυρότητας και έλεγχου των υποθέσεων)

Η τεχνητή οριοθέτηση ενός πλαισίου αναφοράς, δηλαδή η κατασκευή ενός αυθαίρετου εννοιολογικού πλαισίου που -συνήθως- παράγει ένα "βολικό" ορισμό, συνιστά μία πολύ διαφορετική υπόθεση.
Έτσι, δεν αποδομείται κατ' ουσίαν η "αξιοκρατία", αλλά το κατασκευασμένο εννοιολογικό της πλαίσιο.
(συχνά, γίνεται το ίδιο λογικό σφάλμα και με τον (νεο)φιλευθερισμό)

Π.χ. θα μπορούσε κάποιος να εκκινήσει από την πλατωνική αντίληψη για τη δικαιοσύνη και να αποδομήσει τη "δικαιοσύνη". Δεν νομίζω όμως ότι είναι έγκυρο ένα τέτοιο εγχείρημα.

Homo Sapiens είπε...

Προσθέτω ότι,

η επίκληση της "αξιοκρατίας" σήμερα (ως ένας κεντρικός πολιτικο-κοινωνικός στόχος) αφορά στα συγκεκριμένα κοινωνικοπολιτικά συμφραζόμενα: πελατειακό κράτος, κομματικοκρατία, "δίκαιο" των δημοσίων σχέσεων κτλ.

Υπό αυτή την έννοια, δύσκολα μπορώ να δω διαφορετικά την "πολυφορεμένη" αξιοκρατία. Δεν ξέρω αν πρόκειται για διανοητική αδράνεια, ίσως όμως είναι μία λογική άμυνα στην ελκυστικότητα της κοινωνικής συνομωσιολογίας (με την ποπεριανή έννοια).
-----------
Το εγχείρημα σου είναι γοητευτικό και διεγείρει τη σκέψη. Η κριτική μου, αν και λειψή για εύλογους λόγους (καταπιάνεσαι με ζητήματα που με-μας ξεπερνούν), προσπαθεί δημιουργικά να σε ιντριγκάρει!

Καλή συνέχεια

nelly είπε...

Οι απαντησεις, στην (ουτοπικη) Πολιτεια του Πλατωνα.

aerostatik είπε...

Μοναδικός "ΑΞΙΟΣ" εόναι ο Γκουσγκούνης, άντε και ο νονός μετά τη βάφτιση...

MVel είπε...

Δεν αντιλαμβάνομαι γιατί κάποιοι δεν κατάλαβαν αυτό που λέει η cynical:

"Εξηγω ακομα μια φορα, ότι το θεμα μου ΔΕΝ ειναι η καλοσυνη της αξιοκρατιας, αλλά το τι μπορει να ΣΗΜΑΙΝΕΙ αξιοκρατια, στις ΔΕΔΟΜΕΝΕΣ συνθηκες."

Αυτή είναι η ουσία του post όπως το καταλαβαίνω εγώ..

Δ.Δρακονάριε: έχεις δίκιο για την προχειρότητα του "μοντέλου" που παρέθεσα. Απλά προσπάθησα κάπως να σκεφτώ έτσι γρήγορα για το πως ορίζεται ο άξιος, ξεκινώντας από μια κατάσταση απόλυτης ισότητας. Δεν τα κατάφερα καλά, το ζήτημα είναι πολύπλοκο φιλοσοφικά. Και η πρότασή του για τους φίλους της κοινωνικής ισότητας είναι το ζουμί: να σκεφτούν το εφαρμόσιμο μοντέλο τους.

Greek Rider είπε...

Στο επίπεδο της δικαιοσύνης και της ισότητας όλοι θέλουμε την αξιοκρατία.

Όταν όμως δεν υπάρχουν εκ των πραγμάτων δικαιοσύνη και ισότητα τότε η χρησιμοποίηση της έννοιας της αξιοκρατίας δεν έχει περιεχόμενο και γίνεται άλλοθι της συνέχισης της ανισότητας.

Γι' αυτό νομίζω ότι μιλάει η Cynical.

Το ίδιο συμβαίνει και με την δημοκρατία όταν δεν έχει περιεχόμενο και παραμένει ένα κέλυφος.

Πολλές φορές οι δογματισμοί και τα ταμπού-στερεότυπα δεν μας αφήνουν να δούμε πέρα από τη μύτη μας. Στις ΗΠΑ π.χ.μια σούπερ ταξική και άνιση κοινωνία καθόλου ίσων ευκαιριών, όλοι πιπιλίζουν συνεχώς την ελευθερία και την ελευθερία.

Στην Κίνα πιπιλίζουν τον κομουνισμό και είναι σούπερ καπιταλιστικοί. Δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ του τι λέει μια κοινωνία και τι κάνει.

Συνεπώς θα πρέπει να βλέπουμε το πλαίσιο των εννοιών και τις προσδιοριστικές τους συνθήκες.

Τίποτα δεν πρέπει να είναι ιερό. Καλά κάνει η cynical που θίγει αυτό το θέμα.

Κρίνοντας την αξιοκρατία, τη δημοκρατία κτλ καθορίζουμε τις συνισταμένες που τις καθορίζουν.

ΣΥΝΕΠΩΣ αξιοκρατία χωρίς ισότητα είναι έννοια καθόλου αθώα, την χρησιμοποιούν συνήθως οι ρατσιστές για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους αφού την ανωτερότητά τους τη θεωρούν δεδομένη. Γι' αυτό πρέπει κανείς να ελέγχει το πλαίσιο των εννοιών, κάτι τέτοιο δηλαδή που έκανε σήμερα η cynical!!

Ανώνυμος είπε...

εμπειρικό συμπέρασμα: όταν κάποιος επικαλείται την αξιοκρατία, είναι σαφές ότι ψάχνει τρόπους να την καταστρατηγήσει

Δ. Δρακονάριος είπε...

Αγαπητέ MVel,


Παρεξηγήθηκα, να εξηγηθώ: Επ' ουδενί λόγω η αναφορά μου στην "πρόχειρη απόπειρά" σου υπέκρυπτε κριτική! Για όνομα του Θεού! Διαβάζω τα σχόλιά σου και ήξερα πολύ καλά, ότι το παράδειγμα το ανέφερες προς διευκόλυνση της συζήτησης, ως μία υπόθεση εργασίας, χωρίς να είναι στις προθέσεις σου η διατύπωση κάποιου μοντέλου προσομοίωσης της κοινωνίας.

Επομένως δεν έχω κανένα δίκιο, αφού δεν διετύπωσα διαφωνία ή, έστω, ένσταση. Το "πρόχειρη" ήταν μιά λέξη, μιά έκφραση άνευ οιασδήποτε αιχμής.


Χαιρετώ.

Ανώνυμος είπε...

"Δεν αντιλεγω οτι ειναι δυσκολη δουλεια η αναγνωση ενος κειμενου, οταν δεν αναπαραγει τα γνωστα και τα τρεχοντα, αλλα τα κοιταει απο αποσταση και χρησιμοποιει διαφορετικη γλωσσα."

Εδώ γελάνε, δυστυχώς! Δύσκολη δουλειά, αγαπητή Cynical, είναι η συγγραφή ενός κειμένου, όχι η ανάγνωση.

Καταπιάνεσαι με θέματα που σε υπερβαίνουν. Και αδικείς κατάφωρα και αυτά, και περισσότερο τον εαυτό σου. Και τον μεν εαυτό σου έχεις δικαίωμα να τον αδικείς. Κάποια θέματα όμως, καλό είναι να τα αφήνεις εκεί που είναι.

Marika Palaisti είπε...

Αγαπητή Cynical,

Διαβάζω την απάντησή σου σε όσα έγραψα και προσπαθώ να καταλάβω τι θέλεις να πεις.

Μας κατηγορείς γιά αδράνεια "να δειτε από αλλη οπτικη γωνια πολυφορεμένες εννοιες, τις οποιες μαθαμε να τους αποδιδουμε αόριστα ενα θετικο περιεχομενο, ανεξαρτητα του πλαισιου λειτουργιας τους."

Οι έννοιες δεν ορίζονται από το πλαίσιο λειτουργίας τους. Τουλάχιστον ο πρωτοετής φοιτητής οποιασδήποτε φιλοσοφικής σχολής το γνωρίζει αυτό. Οι έννοιες διαστρέφονται ενίοτε μέσα στο πλαίσιο χρήσης τους (δεν λειτουργούν), το νόημά τους διαστρέφεται, αλλά το περιεχόμενο που εκφράζουν δεν μετατρέπεται από θετικό σε αρνητικό.

Πολιτική ασφαλώς και μπορεί να γίνει με βάση τίς έννοιες. Οτιδήποτε (ή μαλλον τα πάντα) συγκροτείται σε λογική έκφραση με την χρήση εννοιών. Καμμία λογική διατύπωση δεν στερείται εννοιών. Και οι έννοιες δεν καθαγιάζονται από το πολιτικό περιβάλλον, όπως γράφεις, αλλά καθαγιάζουν αυτό (ή το αντίθετο). Οι έννοιες είναι οι σταθερές, όχι τα περιβάλλοντα.

Οι έννοιες δεν αξιώνονται (?) ούτε απαξιώνονται, ούτε μέσα, ούτε έξω από περιβάλλοντα. Διαστρέφονται ίσως, αλλά δεν απαξιώνονται, δεδομένου ότι η αξία τους είναι κατ' ουσίαν λεξικογραφική (μπορεί δηλαδή να ανευρεθεί στην αρχική της, προ της διαστροφής μορφή της).

Δεν αντιλαμβάνομαι επίσης πως μιά έννοια και συγκεκριμμένα η αξιοκρατία "...μπορεί να γίνει καταστροφική αν καταστεί κεντρική πολιτική πρόταση". Πάντα η πολιτική πρόταση που θα έχει αυτήν σαν κέντρο της, θα αξιολογείται με την βασική σημασία της έννοιας. Η κληρονομιά της θετικής αύρας που εμπεριέχει η αξιοκρατία από την πολιτική πρόταση, ακυρώνεται και γίνεται μπούμεραγκ γιά αυτόν που την χρησιμοποιεί χωρίς σεβασμό στην σημασία της, και αυτό είναι πασιφανές από όλα σχεδόν τα πρόσφατα γεγονότα και την φθορά που έχει υποστεί η παρούσα κυβέρνηση με την άτοπη χρήση της αξιοκρατίας και την προεκλογική της επίκληση και την θέση της σαν κεντρικό άξονα της πολιτικής που υποσχέθηκε.

Δεν σου προσάπτω ότι επιθυμείς την κατάλυση της Δημοκρατίας, θα ανοήτευα αν το έκανα. Αλλά το γεγονός ότι η διατύπωση του ορισμού της Δημοκρατίας είναι κατ΄εσέ δύσκολη (υπάρχει καταγεγραμμένη σε όλες σχεδόν τις φιλοσοφικές πραγματείες, έχει ορισθεί σαφώς θετικά και αποθετικά από την αρχαιότητα, κλπ. κλπ.) δεν αίρει ούτε την αξία της ούτε σου δίνει το δικαίωμα της απαξίωσής της σε επόμενο post. Και ειλικρινά αναρωτιέμαι αν όλοι όσοι σε διαβάζουν και αποδέχονται την αποδόμηση της αξιοκρατίας που επιχειρείς, πως θα σε χαρακτηρίσουν αν επιχειρήσεις, με τα ίδια ακριβώς εργαλεία και την ίδια συλλογιστική, να αποδομήσεις και την Δημοκρατία στο επόμενο Post σου. Γιατί το εγχείρημα, με την λογική που χρησιμοποιείς, είναι εύκολο και απλούστατο. Εξ' αλλου έχει γίνει κατά κόρον από τους φιλοσόφους του φασισμού κατά τις δεκαετίες 1920-40.

Μην προσπαθήσεις να "απαντήσεις γιά το νέο περιεχόμενο της αξιοκρατίας", κανένας δεν σε ρώτησε, και θα εκτεθείς αν το κάνεις δεδομένου ότι οι έννοιες σαν την αξιοκρατία δεν έχουν περιστασιακό περιεχόμενο. Ισως είναι δύσκολο να κατανοηθεί αυτό από την φιλοσοφία του συρμού που χρησιμοποιείται στα Post, αλλά θα σου συνιστούσα να διαβάσεις στοιχειώδεις φιλοσοφικές έννοιες πριν επιχειρήσεις νέα επίθεση σε "κατεστημμένες έννοιες". Είναι μιά θετική πρόταση και παρακαλώ μην την εκλάβεις ως προσπάθεια απομείωσής σου, διότι κανένας δεν γεννιέται γνώστης και δεδομένης της επίμονης ενασχόλησής σου με θέματα παραφιλοσοφικά, ασφαλώς μιά θεωρητική γνώση θα σου είναι χρήσιμη.

Ομολογώ ότι έφθασα εδώ αφού διάβασα κάποιες κριτικές γιά τα post σου και την ιστοσελίδα σου γενικότερα.

Λυπάμαι να πω ότι δεν είχαν άδικο.

Επαναλαμβάνω ότι το προφανές και αναγνωρίσιμο ταλέντο γραφής και συγκέντρωσης στοιχείων που διαθέτεις αναλώνεται "επί ματαίω" ιδιαίτερα επειδή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε πραγματικά θετικές "αποδομήσεις" εννοιών του συρμού με έντονο αρνητικό περιεχόμενο που έχουν γίνει πλέον τμήμα της καθεστηκυίας νοοτροπίας.

de profundis είπε...

Καλά με τους άξιους και την αξιοκρατία το θεμελιώδες όμως είναι να βρεί κανείς τι είναι Αξιον (Αξιον εστι τι?)

Πάντως ουτως η άλλως Αξιος ο μισθός (αρκει να υπάρχει ,νσ φτάνει και να μη συνθλίβη υπολήψεις και συνηδήσεις)

cynical είπε...

Αγαπητη Μαρικα Παλαιστη


Οταν λες οτι "οι εννοιες διαστρεφονται απο το πλαισιο χρησης τους", δεν ειναι το ιδιο με αυτο που γραφω ότι οι "εννοιες αλλαζουν περιεχομενο αναλογα με το πλαισιο λειτουργιας τους; Ποια η διαφορα;

Δυσκολευομαι να συμφωνησω μαζι σου γιατι η εμπειρια μού δειχνει αλλα. Οτι οι εννοιες αλλαζουν σε διαφορετικα ιστορικοπολιτικα περιβαλλοντα και το βλεπω πολυ καθαρα γυρω μου.

Νομιζω οτι ειναι φανερο, ότι η διερευνηση του περιεχομενου των εννοιων που επιχειρώ δεν ειναι φιλοσοφικη του στυλ "τι ειναι καλο;", αλλα "τι θεωρειται καλο" αυτη τη συγκεκριμενη εποχη στις δεδομενες κοινωνικοπολιτικες συνθηκες.

Και μια και μιλαμε για δημοκρατια, η διακυβερνηση των αριστων νομιζω οτι ονομαζεται διαφορετικα, κατι σαν "αριστοκρατια" ακουγεται.


Πολιτικη γινεται φυσικα με βαση τις πολιτικες εννοιες, και συμφωνω μαζι σου. Αν προσεξες εγραψα "με βαση τις ηθικες εννοιες", που ειναι εντελως διαφορετικο πραγμα.

Αν νομιζεις οτι ειναι λυμενο το περιεχομενο της δημοκρατιας, τα θερμα μου συγχαρητηρια. Βλεπω πολλους να χτυπιουνται ακομα και ακρη να μην βγαζουν. Ασε και που δεν συμφωνουν και ολοι οτι αυτο που υπαρχει μπορει καν να ονομαστει δημοκρατια, π.χ. Καστοριαδης.

btw, ποια ειναι κατ' εσε το αναλοιωτο στο χρονο περιεχομενο της εννοιας αξιοκρατια, σπασμενο στα συστατικα του στοιχεια ομως; Ειναι ιδιες οι ικανοτητες των αριστων σε μια προιστορικη κοινωνια, με τις ικανοτητες στην περιοδο της ιπποσυνης ή σε μια καπιταλιτικη κοινωνια ή σε μια λαικη δημοκρατια;

Παρ' ολα αυτα επιμενω οτι αφηνεις εντελως στην ακρη τα πραγματολογικα στοιχεια που αναφερω, για το πως εννοιολογειται σημερα η αξιοκρατια και για το ποιοι ειναι αυτοι που την ενσαρκωνουν και βασει ποιων μηχανισμων το επιτυγχανουν.

Ανεφερα συγκεκριμενα hints για το σχολικο μηχανισμο και την εξομειωση της αξιας με την εμπορευματικη αξια. Επ' αυτων δεν εισεπραξα κανενα σχολιο.

Το ποστ διευκρινιζω οτι δεν ειναι φιλοσοφικο. Αναφερεται στο εδω και τωρα.

Left Liberal Synthesis είπε...

Cynical
Η ιδεολογία της Αξιοκρατίας,γενικά ως άξονας τροπής των ανθρώπων ,σε μια κοινωνία που νοείται ως ζούγκλα ,είναι μια απάνθρωπη ,ρατσιστική,ανελεύθερη οπτική.Προφανως σ'αυτήν αναφέρεσαι και καλά κάνεις.
Αν όμως αναφέρεσαι σε τμήματα και δομές της Ελληνικής κοινωνίας του 2009,η γενίκευση είναι πολύ παρακινδυνευμένη.
Η αξιοκρατία στον κόσμο της ελαστικής εργασίας,των επισφαλών σχέσεων στον ιδιωτικό τομεα των μικρολούμπεν επιχειρηματιών (που κολακεύονται ως μικρομεσαίοι από όλους...) είναι ΑΛΛΟΘΙ εκμετάλευσης.
Η καταγγελία της "αξιοκρατίας" στον ευρύτερο Δημόσιο τομέα,μου φαίνεται το λιγώτερο γκροτέσκο black humor!!!!Μα καλά δεν έχεις πάρει είδηση που γίνονται οι προαγωγές,οι διορισμοί στις προσοδοφορες θέσεις,κλπ κλπ???

cynical είπε...

καλησπέρα Δ. Δρακοναριε,

νομιζω οτι ειναι φανερο οτι το ποστ δεν αναφερεται στην παραγνωριση των φυσικων ανισοτητων, αλλα στο πώς γινονται αντικειμενο εκμεταλλευσης για να δικαιολογηθει η οικονομικη ανισοτητα.

cynical είπε...

Καλησπερα Κατερινα

πες μου εσυ καλο μου παιδι, 1. γιατι η αποδόμηση είναι ένα τόσο φριχτο πραγμα, (αισθανομαι οτι φερω ενα κοινωνικο στιγμα πανω μου μετα απο αυτο το ποστ), και 2. γιατι η διερευνηση της χρησης καποιων εννοιων σε συγκεκριμενα πολιτικο-κοινωνικα περιβαλλοντα να ονομαζεται αποδομηση και να προκαλει αποτροπιασμο; Δηλαδη και στον Ντεριντα, έτσι συμπεριφερόσασταν; Καλα που προλαβε και πεθανε ο ανθρωπος.

Κατερινα, ποτε δεν σταματαει η διαπραγματευση των εννοιων που ανεφερες (ελευθερια, δικαιο κλπ). Προσοχη, όμως, αυτες ειναι πολιτικες εννοιες και οχι ηθικες. Δηλ. αυτες συγκροτουν ενα πολιτικο συστημα γιατι εχουν να κανουν με το ποιος παιρνει και το ποιος δινει, πώς γινεται η μοιρασια και πώς αυτη προστατευεται. Κυριαρχες και ζωτικες εννοιες απο μονες τους.

Διαβασες καλε το ποστ;
Κανω αυτο που ανεφερες επανω σαν κακο: αποδομηση. Δεν κανω ..σοδομηση της αξιοκρατιας. Να δω θελω τι τελος παντων ειναι αυτο το ζωο.

Πλακα πλακα, μου κανει εντυπωση πως εχει χαθει η ψυχραιμια σε αρκετα σχολια με το μονο που αγγιξα αυτο το θεμα. Τα παραδειγματα που εφερα δεν χωρουν απο κανενα αμφισβητηση. Μεχρι και τους πιασαρηδες golden boys ανεφερα. Φαινεται οτι πατησα καλο. Αλλα ακομα δεν καταλαβα τι ιερο εθιξα. (που δεν εθιξα)



Ουτε και τωρα

cynical είπε...

Καλησπερα @grsail

εσυ ήσουνο πρωτος που ανεφερες τη λέξη αποδομηση και την πηραν μετα ολοι οι επομενοι σχολιαστες και θελουν να με ριξουν στη πυρα. Σε παρακαλω τώρα να καθαρισεις.

Για το ιδεολογια, που δεν σου εκατσε καλα, δεν θα σκοτωθω. Αλλαξε το σε Μυθολογια. Και η ιδεολογια μυθους διαιωνιζει εν πολλοις.

Νομίζω ότι το ιδιο το πολιτευμα σε βαζει στο λουκι να στρεφεσαι στην αναζητηση των άξιων γενικως. Η αριστοκρατια ειναι κυβερνηση των αριστων, και αισθανοταν την αναγκη να τους ορισει και να τους διακρίνει, διοτι ολα εξαρτονταν απο αυτους.

Η αμεση αθηναικη δημοκρατια δεν ενδιαφεροταν καν να τους ορισει.
Μπορει και να τους επελεγε, αλλα μπορει και οχι, αλλά παρ' όλα αυτα η δημοκρατια λειτουργουσε επειδη ολος ο λαος διοικουσε. Δεν πειραζε αν εβγαινε και κανενας σκαρτος.

Γιαυτο με προβληματιζει μια κοινωνια που δίνει υπερβολικο βαρος στο πώς να διακρινει τους αριστους για να τη διοικησουν. Νομιζω οτι φανηκε η διαφορα.

cynical είπε...

Καλησπέρα Homo Sapiens

πρωτα πρωτα δεν ειμαι σιγουρη αν "αποδομησα" και τι ακριβως σημαινει αποδομω.

Εγω νομιζω οτι "διερευνησα" αυτο που υποκρυπτεται κατω απο το αιτημα της αξιοκρατιας στις δεδομενες πολιτικο-κοινωνικες συνθηκες. Δεν το τραβηξα τοσο μακρυα οσο το να το δω διιστορικα ή σαν μια a priori εννοια και να τη χαντακώσω κατακέφαλα.

Αν και μπαινω στον πειρασμο να το ..τολμήσω HS, τωρα, με την αδειά σου φυσικα. Οπως το σκεφτομαι τωρα, θα μπορουσε να στηλιτευτει συνολικα η αξιοκρατια, αν στεκομουν στη διακριση μεταξυ δυο ακραιων πολιτειακων μορφων, της αριστοκρατιας και της αμεσης δημοκρατιας.

Στην πρωτη περιπτωση η αξιοκρατια (ανεξαρτητως εννοιολογικου περιεχομενου) εχει μεγαλη και κεντρικη σημασια, στη λαικη κυριαρχια όμως, δεν ειναι δυνατον να αποτελει κεντρικο αιτημα, καθ' ότι ειναι φυσικο οτι η εξουσια θα μοιραζεται σε οσο το δυνατον περισσοτερα ατομα οποτε μπορει να γινονται και λαθη.

Αν καταλαβα καλα, θεωρησες οτι αποδομησα συνολικα την αξιοκρατια παιρνοντας σαν παραδειγμα το σημερα. Σιγουρα δεν το εκανα αυτο. Σε πολλα ποστ εχω εκθεσει τη διαφωνια μου και τη δυσπιστια μου για τη συμπλεξη ηθικων και πολιτικων εννοιων, διερευνωντας τα αδιεξοδα τους.

Λιγο πιο πανω,ομως ...αποτόλμησα και τη συνολικη απαξιωση της οποιας αξιοκρατιας σαν κεντρικη πολιτικη θεση, με τα παραδείγματα που εξεθεσα.

Καλό βραδυ

cynical είπε...

Προς @ολους

Τα υπολοιπα σχολια αυριο πρωι-πρωι με την αυγούλα...
και σε συναρτηση με την επομενη αναρτηση που κινειται στο ιδιο μηκος κυματος..

Greek Rider είπε...

Cynical ο κάλος που πάτησες λέγεται αριστοκρατία.

cynical είπε...

καλησπερα @Rider

στην αμερικη, τη χωρα με τη μεγαλυτερη ανισοτητα, οι ανθρωποι εχουν την εντυπωση πως βασιλευει η αξιοκρατια. Αν εκλεγοταν για παραδειγμα η χιλαρυ τοτε θα ειχαμε το κλασσικο παραδειγμα διαδοχης μπους/κλιντον.

Επισης το μεγαλυτερο ποσοστο αυτων που φοιτουν στα πανεπιστημια της ivy-league ειναι απογονοι βουλευτων, δικαστων, μεγαλοδημοσιογραφων, κ.λ.π.

Ποτε αλλοτε οσο τις τελευταιες δεκαετιες, η κοινωνικη κινητικοτητα δεν ήταν τοσο δυσλειτουργικη. Ολοενα μικραινουν οι πιθανοτητες καποιος απο τα κατωτερα στρωματα να μετακινηθει στα ανωτερα.

Σχετικα με το δευτερο σου σχολιο. Με διαβαζουν και αριστοκρατες που θίχτηκαν;

grsail είπε...

Καλημέρα CYNICAL,

Κατ’ αρχήν κακώς συγχέουν ορισμένοι την έννοια της αποδόμησης με την έννοια της καταστροφής ή της κατάργησης ή της άρνησης.

Η απο-δόμηση μιας έννοιας σημαίνει ακριβώς αυτό : από – δομώ, στην περίπτωσή μας η αξιοκρατία απο-δομείται (στα δομικά της) και γίνεται [αξία] (ένα το κρατούμενο) και [κράτος] (δηλαδή αντοχή, ισχύς επιβολή κλπ).

[αξία]
Μου φαίνεται απλό και λογικό να υποστηρίξουμε ότι η βιωσιμότητα και το επίπεδο εξέλιξης μιας κοινωνίας εξαρτάται από τις αξίες της. Δηλαδή κατά πόσον υπάρχει και ΣΥΝΤΗΡΕΙΤΑΙ ένα σύστημα αξιών αλλά και κατά πόσον δημιουργούνται ή ΕΦΕΥΡΙΣΚΟΝΤΑΙ και νέες αξίες.
(κατά την ταπεινή μου άποψη ο ρόλος της παιδείας είναι ο διπλός αυτός: παραγωγή επιστημονικής γνώσης και δημιουργία νέων αξιών)

Η φιλία
Η αυτοθυσία
Η μεγαλοψυχία
Η γνώση
Η σεμνότητα
Η ευαισθησία
Η αντίληψη του ωραίου

Αυτές είναι κάποιες από τις βασικές αξίες.
Οι ‘έννοιες’ αυτές οπουδήποτε και να πάμε στον πλανήτη, μα οπουδήποτε ακόμη και στην πλέον σκληρή μαφιόζικη παρέα της Σαγκάης, λειτουργούν ως ‘αξίες’ !

[αξία]+[κράτος] = αξιοκρατία
Εδώ τα πράγματα γίνονται ίσως λιγότερο περίπλοκα αλλά περισσότερο επικίνδυνα.

Δικαιούται αυτός που – για όποιους λόγους – κατέχει ή είναι εκφραστής κάποιων αξιών σε μεγαλύτερο βαθμό από άλλους να έχει και μεγαλύτερο ‘κράτος’ δηλαδή μεγαλύτερη ισχύ από τους άλλους ώστε να μπορεί – εκ’ των πραγμάτων - να την εξασκεί και ‘επί των άλλων’;

Αυτό το ερώτημα μπορώ βέβαια να το θέσω (όπως και το έκανα και γι’ αυτό γίνεται πολύς καυγάς, για να μπορώ να θέτω ερωτήματα) αλλά δυστυχώς, εγώ προσωπικά, ΔΕΝ μπορώ να το απαντήσω:

- Αν πεις ναι τότε ανοίγεις και τον δρόμο για το πλέον ανατριχιαστικό όνειρο ολοκληρωτισμού.
-Αν πεις όχι τότε καταδικάζεις – με μια έννοια - την γνώμη του Πλάτωνα για τα πράγματα της πολιτείας, να έχει την ίδια βαρύτητα με αυτού ο οποίος του φρόντιζε το άλογο.

-------

Πάντως οι φίλοι που εξέφρασαν ανησυχίες για τον κίνδυνο που θα προκύψει από την ‘αποδόμηση’ της αξιοκρατίας, ας μην ανησυχούν:

Στην παρούσα φάση και στην χώρα που ζούμε η αξιοκρατία _ούτως_ή_άλλως_ ΔΕΝ εφαρμόζεται :-))

βαγγελης ιντζιδης είπε...

η αξιοκρατία είναι η νομιμοποιητική ρητορική της αντιδραστικής ένωσης της ισότητας (εκκινούσα ως τέτοια από το κίνημε των Levellers τον 17ο αι.)
Αξιοκρατία; ΄Οχι ευχαριστώ
Προτιμώ το άνισο δίκαιο για μια άνιση κοινωνία
Β.

NdN είπε...

Γεια σου Cynical,

Η αξιοκρατία δεν ευαγγελίζεται μόνο «την αντικατάσταση των Αχρήστων εις την κεφαλήν της χώρας, υπό των Αρίστων», αλλά την αντικατάσταση των αχρηστων από ικανούς παντού. Από τo καθε επαγγελμα μέχρι την άσκηση εξουσίας. Αυτό συμβαίνει και πρέπει να συμβαίνει επειδή δεν είμαστε όλοι άξιοι στα πάντα. Ο καθένας θα έπρεπε να ασχολείται με αυτά στα οποία είναι καλός.

Πρώτα να αναλύσω τα 4 ερωτήματα που έθεσες. Το 1 θα μπορούσε να ρωτηθεί και από την ανάποδη. Στην υποθετική περίπτωση που μια πολιτεία ΔΕΝ θα διοικείται από τους αρίστους, με ποιο τρόπο θα αποφευχθεί ο κίνδυνος να το παίζουν και οι Αξιοι ανίκανοι προκειμένου να καταφέρουν να ασκήσουν και αυτοί εξουσία; Μήπως έτσι καταλήξει η κοινωνία να είναι μία κοινωνία ανίκανων. Μία κοινωνία που ο πιο ανίκανος κερδίζει; Αυτό δεν θα έχει ως αποτέλεσμα την περιφρόνηση των ικανοτήτων του καθένα;

Στο 2 θα σου πω ότι η αξιοκρατία δεν είναι ηθική θέση, αλλά πολιτική πρόταση. Είναι σε πολλά κράτη και πρέπει να είναι ο θεμέλιος λίθος του κράτους και η κεντρική πολιτική πρόταση. Στην Ελλάδα δεν είναι και γι αυτό η πλειοψηφία της νέας γενιάς έχει σαν όνειρο το διορισμό στο δημόσιο και προπονείται εντατικά στο να παρακαλάει κάθε αποτυχημένο πολιτευτή.

Το 3 είναι αυταπόδεικτο. Αξιοκρατία σημαίνει να επιλέγουμε τον καλύτερο με μοναδικό κριτήριο το πόσο καλός είναι και όχι αν είναι γυμνασμένος, όμορφος, πλούσιος ή δεν ξέρω και εγώ τι άλλο.

Στο 4 η αξιοσύνη που λες και εσύ, είναι διαφορετικό πράγμα για κάθε activity. Ετσι ο manager θα κριθεί με βάση το «εμπορικά άξιο», αυτό δηλαδή που καταφέρνει να μεγιστοποιεί το κέρδος και να μειώνει τις απώλειες, και οα γιατρός με βάση την ελαχιστοποίηση των θανάτων των ασθενών. Σε κάθε περίπτωση θέλουμε τον πιο άξιο.

Επίσης να σου πω ότι η η αξιοσύνη ΔΕΝ ταυτίζεται με την καλή εκπαίδευση και την αποτελεσματικότητα στη διοίκηση. Εχω δει αρκετούς απόφοιτους καλών πανεπιστημιών να αντέχουν λιγότερο από μήνα μέχρι να τα παρατήσουν και να δώσουν το notice τους. Ακόμα περισσότερους που δεν πρόλαβαν να το κάνουν γιατί τους «παραίτησαν» άλλοι. Οι ικανότεροι δεν έχουν σχέση με τους διευθυντές που περιγράφεις. Ικανότερος είναι ο γιατρός που κάνει πρόγνωση σωστή χωρίς να χαθεί πολύτιμος χρόνος, ο μηχανικός που κάνει μία μελέτη που ακολουθείται κατά γράμμα στην κατασκευή, κτλ. Το management έχει τόσα πολλά επίπεδα που είναι αδύνατο να είσαι ο καταλληλότερος στα πάντα. Δεν μπορεί κάποιος να είναι ο καταλληλότερος στην διαχείριση προσωπικού και στο scheduling. Στο management μετράς την συνισταμένη της ικανότητας.

Η ιδεολογία της αξιοκρατίας, είναι το μοναδικό πράγμα που μηδενίζει την ανισότητα. Γιατί όλοι έχουν ίσες ευκαιρίες σε ό,τι μπορεί να θεωρηθούν αξιοι. Σε μια αξιοκρατική κοινωνία αυτοί που δεν κατέχουν την θέση αντιλαμβάνονται μόνοι τους για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό και βελτιώνονται. Το ότι οι προικισμένοι (ταλαντούχοι), οι πλέον μορφωμένοι, οι πλέον σκληρά εργαζόμενοι και οι πλέον ηθικοί είναι αυτοί που θα πάνε μπροστά είναι το σωστό. Αν δεν πάνε αυτοί ποιοι θα πάνε; Οι γλύφτες, οι ανίκανοι και οι κλέφτες; Δυστυχώς υπάρχουν περιπτώσεις που έτσι συμβαίνει, ακριβώς γιατί η κοινωνία δεν εχει την ιδεολογία της αξιοκρατίας.

Τέλος να πω ότι το πόσο άξιος είσαι δεν έχει καμία σχέση με τη κληρονομιά της τάξης ή του κατάλληλου περιβάλλοντος γνωριμιών τη τύχη κτλ που αναφέρεις. Εξαρτάται μόνο από την ικανότητα σου στο εκάστοτε πεδιο.

Στο παράδειγμα του MVel αν μετράμε το ποιος θα φέρει πιο πολλά μήλα, σαφώς και ο πρώτος είναι ο πιο άξιος. Αν δηλαδή η επιβίωση των 3 εξαρτάται από τα μήλα θα στείλουμε τον πρώτο να τα φερει και τον δεύτερο να φέρει ξύλα για την φωτιά και τον τρίτο να φέρει ζάχαρη για να κάνουνε γλυκό κουταλάκι! Αν μετράμε κάτι άλλο, τότε μάλλον δεν κατάλαβα το παράδειγμα.

Cynical, η αξιοκρατία είναι θετική εννοια.

Καλό βράδυ.

grsail είπε...

Συμπληρώνοντας το προηγούμενο σχόλιο ήθελα να πω ότι αυτό που ίσως καταργεί κάθε προβληματισμό περί αξιοκρατίας είναι η Δημοκρατία η ίδια.

Η Δημοκρατία με την έννοια της Απόλυτης κυριαρχίας του Δήμου αλλά έτσι ώστε να μην θίγεται κανένα από τα συστατικά του, δηλαδή ΚΑΝΕΝΑ μέλος του Δήμου και με ΚΑΝΕΝΑ τρόπο.

Κατά την άποψή μου την Δημοκρατία δεν την έχει, ακόμη, βιώσει το είδος μας. Βασική προϋπόθεση για την άσκηση της πλήρους Δημοκρατίας είναι ο μηδενισμός της ανάγκης για αξιοκρατία. Τότε δηλαδή, που όλοι οι άνθρωποι – όλα τα μέλη του Δήμου – έχουν ισοδύναμη (και ίσως συμπληρωματική) επαφή με τις αξίες. Ως κάτοχοι και ως εκφραστές.

Xavier είπε...

Ψάχνω το κείμενο της Cynical που αποδομεί και απαξιώνει την έννοια της Αξιοκρατίας και δε μπορώ να το βρω. Μπορεί να βοηθήσει κανείς;

cynical είπε...

@aerostatik, προβοκατορα!!

cynical είπε...

@Νελλη,

με πιανει συγκριο, οταν σκεφτομαι οτι η θεση μου στην Πολιτεια θα ειναι με τους φυλακες...

cynical είπε...

Καλημερα @herrkstories

Ασε, που απο μονες τους οι αξιες συνιστουν ενα πολυθειστικο συμπαν και ειναι αυνατον να ρυθμισουν με τον ιδιο τροπο τις ιδιωτικες συναλλαγες, τις εμπορευματικες σχεσεις και την πολιτικη συμπεριφορα. Τι συνιστα, λοιπον, αξια στην αξιοκρατια;

cynical είπε...

καλημερα @de Profundis,
εδω κολλαμε, 1. στο τι συνιστα το Άξιον και 2. ποια ειναι τα πολιτικά συστηματα που θετουν την αξιοκρατια σαν κεντρικο πολιτικο τους προταγμα;
Για να την υπερασπιζονται τοσο, σημαινει οτι κατα βαση ειναι αναξιοκρατικα, οποτε επαφιενται στους αξιους να τα αναορθωσουν, πραγμα εγγενώς άτοπον...

cynical είπε...

Καλη η σκεψη Βαγγελη,

σε μια ανιση κοινωνια, αν το δικαιο εβλεπε ολους εξισωτικα θα διατηρουσε το status quo. Ισως με μια ανιση δικαιοσυνη θα μπορουσαν καποιες ανισοτητες να εξομαλυνονταν με τους καταλληλους συσχετισμους. Αλλα, δυστυχως οσοι εχουν το καρπουζι εχουν και το μαχαιρι..

cirut είπε...

Δυο πολυκαταστήματα είχαν ενδιάμεσα ένα μικρομάγαζο, ομοειδούς αντικειμένου. Ο ιδιοκτήτης του σχεδίασε από ένα βέλος πορείας στα πολυκαταστήματα προς το δικό του, το οποίο ονόμασε "ΕΙΣΟΔΟΣ". ΑΞΙΟΣ

Στο Μπρέχτ θυμόμαστε στην "Όπερα της Πεντάρας", πως οι τοκογλύφοι γίναν άξιοι τραπεζίτες, το ρόλο του Ιαβέρη κλπ. Τάπε, συμβολικά, όλα.

Η αξιοκρατία είναι αγγόνι της "αριστοκρατίας" της αρχαιότητας.

Πρέπει να διαφοροποιήσουμε, ωστόσο, την "ικανότητα" από την "αξιοκρατία". Πάλι, βέβαια, προσδιορίζοντας ίδιες συνθήκες κλπ. Αυτό ανάγεται στις φυσικές καταβολές (και ανισότητες), αλλά διακρίνεται.

Τα κηρύγματα ισότητας ήταν οδηγοί του αστικού κράτους, τα κηρύγματα αξιοκρατίας ήταν των ολιγαρχικών καθεστώτων και του ...νεοφιλελευθερισμού σήμερα. Η "ισότητα" δεν αντιφάσκει με την "ικανότητα", στο δημοκρατικό κράτος.

cynical είπε...

Καλημερα @LLS,

η αποψη που εχω ειναι οτι το κυνηγι της αξιοκρατιας σε ενα συστημα που πριμοδοτει την ανισοτητα, θα την επιτεινει. Μιας και αναφερθηκες στο δημοσιο, μηπως δεν υπάρχει το ΑΣΕΠ, το οποιο συσταθηκε γιαυτο ακριβως το λογο;

Για τον ιδιο λογο ομως δεν συσταθηκε και ο θεσμος των προσωπικων συνεντευξεων για να γινουν οι προσληψεις με περισσοτερο αξιοκρατικα κριτηρια;

Αρα, δεν μπορει να κανει το ιδιο το συστημα λάστιχο την αξια για να αναπαραγεται; Νομιζω οτι ειναι χαρακτηριστικο αυτο το παραδειγμα.

Οσοι επωφελουνται απο τις προσωπικες συνεντευξεις τις βρισκουν αξιοκρατικες, και εχουν και επιχειρηματα να προβαλλουν, διοτι δεν μπορεις να προσλαβεις καποιον με μονο τα τυπικα του προσοντα, χωρις να δεις και αν το βλεμμα του γυαλιζει ή η γλώσσα του τραυλιζει.
οσοι δεν επωφελουνται τις βρισκουν αναξιοκρατικες.
Υπαρχει λοιπον μια καθολικη ηθικη πισω απο την αξια;

cynical είπε...

καλησπερα NdN

από την πρωτη κιολας παραγραφο εντοπιζω ενα πρόβλημα. Χρησιμοποιείς άκριτα την αρκετά νεφελώδη έννοια "καλός" και "ικανός".

Υπάρχουν τρεις διαφορετικοι τρόποι να το δει κανείς. Πρωτα, ικανος σαν προσωπικο φυσικό κεφαλαιο, δευτερο σαν κοινωνικο κεφαλαιο και τριτο ικανος ως προς τα αποτελεσματα.

Αν το δεις σαν φυσικο κεφαλαιο, πώς θα το διαχωρίσεις; Κανοντας ενα IQ test και διακρινοντας αυτους που εχουν πανω απο μια τιμη;

Σχετικα με τη δευτερη version. Πώς θα διαχωρισεις οτι αυτο που εκλαμβανεις σαν φυσικο κεφαλαιο δεν οφειλεται στο κοινωνικο κεφαλαιο; Θεωριες περι IQ αυτο ακριβως συμπεραινουν. Οτι φταιει το environment. Μήπως λοιπον θεωρωντας οτι παιρνεις αμιγη ταλεντα ουσιαστικα πριμοδοτεις τους κατεχοντες ηδη κοινωνικο και μορφωτικο κεφαλαιο;

Σχετικα με την τριτη εκδοχη. Αν ειναι ικανος ως προς το αποτελεσμα, μηπως χρειαζεται τότε καποιος να ορισει ποιο θα ειναι αυτο το αποτελεσμα; Συμφωνουμε νομιζω οτι αυτο το αποτελεσμα θα πρεπει να ειναι για το κοινο καλο, το οποιο γενικο καλο ομως δεν συναδει με τη διατηρηση των ανισοτητων, αρα και με τη διατηρηση μιας ελιτ ικανων οι οποιοι εχουν καθε συμφερον να διατηρουν την ανισοτητα και τα προνομια; Δεν διαφαινεται μια αντινομια εδω;

Σε μια δημοκρατια δεν τιθεται θεμα αριστων, NdN. Ολοι πανω απο τα 18 μπορουν να κανουν ο΄τι θελουν. Δεν χρειαζονται να μπουν επι πλεον μηχανισμοι διακρισης και επιλογης. Αυτοι δεν συναδουν με καμια Δημοκρατια, αλλά με τυπο αριστοκρατικης διακυβερνησης. Η δημοκρατια θωρακιζει τους θεσμους ελεγχου που εχει και της απονομης δικαιοσυνης.

Δεν τιθενται λογοι διαχωρισμου αξιων και αναξιων. Δεν μπορεις να τους ορισεις. Εκει ειναι το προβλημα, τα κριτηρια ήδη είναι πειραγμενα, οπως και να τα κοιταξεις.

κανενα κρατος δεν εχει προμετωπιδα ουσιαστικα την αξιοκρατια. Μονο στην Αμερικη αλλα για λογους προπαγανδας. η Αμερικη ειναι η χωρα με πολυ μικρη κοινωνικη κινητικοτητα τα τελευταια χρονια. Υπαρχει πληθωρα στοιχειων γιαυτο, με ενα ψαξιμο τα βρισκεις. Αν θελεις να δεις τι σημαινει αξιοκρατια σαν πολιτικη προταση, μπες στο site toy meritocracy party of UK, Θα φριξεις!!! http://www.meritocracy.org.uk/page17.htm

Αν οι πλεον εξυπνοι πηγαιναν μπροστα τοτε η κατανομη πλουτου θα ακολουθουσε την κατανομη της εξυπναδας που ειναι κανονικη (bell-curve). Και εδω υπαρχει πληθωρα στοιχειων που δειχνουν το αντιθετο.

Αυτο που μετραει σε μια κοινωνια ειναι το κοινο καλο και το πώς αυτο μεταφραζεται. Οι ταλαντουχοι δεν σημαινει οτι το εξασφαλιζουν. μαλλον τον εαυτο τους θα θελησουν να εξασφαλισουν.

Η δημοκρατια εχει χωρο για ολους και εχει και την πολυτελεια να κανει και λαθη. Ο λαικος ελεγχος πρεπει να αυξηθει οχι να δωσουμε περισσοτερες εξουσιες σε αυτους που ηδη τις κατεχουν.

Αυτα εν ολιγοις...

Δ. Δρακονάριος είπε...

Αγαπητή Cynical,


Βεβαίως και είναι φανερό πού αναφέρεσαι στην ανάλυσή σου. Άλλο τόσο όμως είναι φανερό -έστω κι αν πρέπει να διαβάσει κανείς και between the lines- ότι η άποψή σου για αυτό που αποκαλούμε αξιοκρατία, πέρα από διαστρεβλώσεις και κοινωνικοοικονομικές σκοπιμότητες, είναι -τουλάχιστον- μη οριστικοποιημένη, για να μην πω αρνητική. Κι αυτό γίνεται φανερό όταν λες στον @Homo Sapiens: "Αν και μπαινω στον πειρασμο να το ..τολμήσω HS, τωρα, με την αδειά σου φυσικα. Οπως το σκεφτομαι τωρα, θα μπορουσε να στηλιτευτει συνολικα η αξιοκρατια, αν στεκομουν στη διακριση μεταξυ δυο ακραιων πολιτειακων μορφων, της αριστοκρατιας και της αμεσης δημοκρατιας.".

Σε αυτό το σημείο φαίνεται ξεκάθαρα, ότι η αρνητική σου άποψη για την αξιοκρατία ίσως οφείλεται σε μία βασική παρανόηση εκ μέρους σου.

Το αντίθετο άκρο της άμεσης δημοκρατίας δεν είναι ούτε η αριστοκρατία ούτε η τυραννία. Το αντίθετο άκρο είναι η έμμεση (ή αντιπροσωπευτική με άλλη λέξη) δημοκρατία. Εδώ, έτσι όπως το τοποθετείς εσύ, είναι σαν να συγκρίνεις πορτοκάλια με αυγά. (Ή, για να μεταφερθούμε στο πεδίο σου, νετρόνια με βολτ).

Από πουθενά δεν προκύπτει ότι η άμεση δημοκρατία αντιβαίνει την αξιοκρατία. Αυτό στο οποίο στηρίζεται η άμεση δημοκρατία είναι η ιδέα, ότι ΟΛΟΙ, χωρίς περιορισμούς κανενός είδους πέραν της ιδιότητας του πολίτη, δικαιούνται να συνδιαλλέγονται και να αποφασίζουν περί του πρακτέου σε κάθε ζήτημα που προκύπτει. Περί του πρακτέου. Δηλαδή περί του καλύτερου πρακτέου, από όσες εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν. Δηλαδή του ΑΞΙΟΤΕΡΟΥ πρακτέου.

Και παραπέρα: Ποιός λες να είχε τις περισσότερες πιθανότητες να πείσει (ας μεταφερθούμε στην αρχαία Αθήνα) την Εκκλησία του Δήμου, ο Δημοσθένης ή ο κεραμοποιός Νίκαρχος και ο σαγματοποιός Τίμος;

Νομίζω ότι πρέπει να είμαστε πιό προσεκτικοί αγαπητή Cynical. Όπως είπα και στο προηγούμενο σχόλιό μου το θέμα είναι ζόρικο. Και σε περίπλοκα ζητήματα όπως αυτό, είναι νομίζω απαραίτητο να ορίζεται και μιά αφετηρία, μία "βάση". Τότε είναι και πιό εύκολο να γίνουν ορατές οι διαστρεβλώσεις που επισυμβαίνουν από την ιδεολογική χρήση των διαφόρων εννοιών, όπως αυτή της αξιοκρατίας εν προκειμένω.

Χωρίς αυτήν την αφετηρία, όσες αναλύσεις και να κάνουμε, πάντα θα προσκρούουν στην καθημερινή εμπειρία όλων μας:

"Έχω μεγάλο πρόβλημα με την εφορία. Ξέρεις κάποιον ΚΑΛΟ φοροτεχνικό;".

"Ένας τρίτος ξάδερφος πάει να μου φάει το μισό οικόπεδο απ' την κληρονομιά της γιαγιάς. Ξέρεις κανέναν ΚΑΛΟ δικηγόρο;".

"Μ' έχει γαμήσει ο φρονιμίτης κι ο μαλάκας ο οδοντίατρός μου με ταλαιπωρεί. Ξέρεις κανέναν ΚΑΛΟ;".

Αγαπητή Cynical, εύχομαι ποτέ να μην βρεθείς στην θέση να κάνεις τέτοιες ερωτήσεις. Αυτό δεν θα σημαίνει όμως, ότι θα πάψουν να διατυπώνονται...


Χαιρετώ.

Alexandros είπε...

Θεωρώ ότι οι περισσότεροι σχολιαστές, καθώς και εσύ cynical, κάνατε μία πολύ ωραία και βαθυστόχαστη συζήτηση. Έχω πάντως την εντύπωση ότι αυτοί που έθεσαν ως θέμα την μεθοδολογία που χρισημοποιείς για να απαξιώσεις ή να αποδομήσεις κάποιες καθαγιασμένες έννοιες, όπως τις λες εσύ, έχουν ένα δίκιο με το μέρος τους. Επίσης, έχω την αίσθηση ότι συγχέεις την κοινωνική και οικονομική επιτυχία και καθιέρωση με την έννοια αξιοκρατία. Άξιος θεωρείται και ο καλός οικοδόμος και ο καλός οδοκαθαριστής και ο καλός γιατρός. Και αυτή η αξία θα αναγνωριστεί αργά ή γρήγορα. Αν δεν αναγνωριστεί αυτό μπορεί να οφείλεται στην ατυχία ή σε κάτι άλλο. Δεν νομίζω ότι υπάρχει καμία σχέση μεταξύ αξιοκρατίας και μόρφωσης. Δυσκολεύομαι να καταλάβω το πως συνδέονται.

cynical είπε...

Αγαπητε Δ. Δρακοναριε,

υπαρχει τεραστια διαφορα στο να οικοδομεις ενα κρατος που να εχει κεντρική του πολιτικη την αξιοκρατια, απο το να προσλαβεις εναν καλο τεχνιτη.

Το πρωτο συνεπαγεται οικοδομηση αναλογων θεσμοων (που δεν ειναι παιξε γελασε), ενω το δευτερο μπορει να συμβει και οπως ειναι τα πραγματα σημερα.
Αυτο που επισημαινω ειναι το αποτελεσμα της αναγωγη της αξιοκρατας σε κεντρικο συνθημα και πολιτειακη αλλαγη. Ειμαι σιγουρη γιαυτο που γραφω.

Δες τις διακηρύξεις του meritocracy party της αγγλιας, και σκεψου αν θελεις αυτο που πρεσβευουν.

cynical είπε...

Αλεξανδρε,

εχω γραψει με διαφορους τροπους για το πώς λειτουργει η αξιοκρατια σαν πολιτικο συνθημα, πραγμα που ξεμακραινει απο τη δημοκρατικη αντιληψη. Δες και τα τελευταιο σχολιο "απαντηση" στον Δρακοναριο, που εχει κι αυτος τους ιδιους ενδοιασμους.

cynical είπε...

καλησπερα cirut

ο τυπος με το μικρομαγαζο δεν ειναι ΑΞΙΟΣ. Aυτός παιδι μου ειναι ΓΑΤΟΝΙ!!

Οπως την αντιλαμβανομαι την ισοτητα, αυτη δεν παραγνωριζει τις φυσικες ανισοτητες. Απλως κοιταει να εξαλειψει τα κινωνικα biases που τις ενισχυουν.

Δ. Δρακονάριος είπε...

Αγαπητή Cynical,


Πας να με ντριμπλάρεις! Έχω όμως μιά κοινωνική υποχρέωση και πρέπει να φύγω. "Παγώνω" την φάση σε
στοπ-καρέ και αναβάλλω το τάκλινγκ για αύριο!...


Χαιρετώ.

cynical είπε...

Δ. Δρακοναριε,
Μη!!!!

Αστο να πεσει κατω! Σου δινω δικαιο χωρις δευτερη σκεψη σε οτι και να πεις. Σε στεφανωνω νικητη!!

Κουραστηκα με αυτο το θεμα. Θα ερθει αλλη ευκαιρια.

Δ. Δρακονάριος είπε...

Αγαπητή Cynical,


Δεκτόν. Λυπάμαι πάντως που πιστεύεις, ότι συζητάω για να κερδίσω το "στεφάνι" του "νικητή". Ίσως να είναι χιούμορ. Αλλά πάλι, συχνά τα σοβαρά λέγονται με χιουμοριστική επικάλυψη.

Και λυπάμαι περισσότερο, επειδή συνειδητοποιώ, ότι ο μόνος τρόπος για να σε πείσω για το αντίθετο είναι να μαζέψω τα σέα μου και τα μέα μου από εδώ και να γυρίσω στο τσαρδί μου...


Χαιρετώ.

cynical είπε...

αγαπητε Δ. Δρακοναριε,

ελα τώρα...αν δεν πιανεις το χιουμορ πώς να το εξηγησω;
Μιλησες γισ τακλινγκ, και απαντησα ότι παραιτουμαι.

Εχω γραψει και ξαναγραψει για το εν λογω θεμα. Ο,τι ηταν να πω το ειπα. Με κούρασε. Τοσο περιεργο ειναι να πω οτι και γω κουραστηκα;

NP είπε...

Φίλη Cynical,
άργησα να διαβάσω στην ανάρτησή σου.

Ρωτάς:
"Στην υποθετική περίπτωση που μια πολιτεία θα διοικείται από τους αρίστους, με ποιο τρόπο θα αποφευχθεί ο κίνδυνος να καταλήξει η εξουσία αλαζονική και ολοκληρωτική..."

Απάντηση απο τα παλιά:
Γι' αυτό ο Πλάτωνας στην Πολιτεία του απαγόρεψε στους Άριστους να έχουν περιουσία και οικογένεια.
Τα επέτρεψε μόνο στην τάξη των παραγωγών... Καλό ???

cynical είπε...

Καλημέρα φιλε @ΝP,
αν δεν επιτρεπόταν ομως να αποκτησουν περιουσια πώς θα προσέλκυε τους ταλαντούχους; Δεν θα ηταν πιο λογικο να γινουν παραγωγοι;

NP είπε...

Μα,
ταλαντούχος, ή ακόμη περισσότερο "αριστος" σημαίνει, μεταξύ άλλων, να ΠΡΟΤΙΜΑΣ απο την περιουσία και την οικογένεια να υπηρετήσεις την Πόλη...

Η αναταμοιβή είναι, φυσικά άλλου τύπου: Υπερέχεις.
Η πραγματική υπεροχή είναι αυτόφωτη. Δεν αναδεικνύεται μέσα απο άλλα, βοηθητικά, πράγματα όπως χρήματα, καταγωγή, κλπ.
makes sense ?

Ανώνυμος είπε...

Σε ότι διάβασα εδώ περίσσεψε η αίσθηση της κενής φλυαρίας αλλά κυρίως του αλαζονικού αυτοθαυμασμού, απαρχή η ‘σοφιστικέ’ και σούπερ-Δυτική αναφώνηση «Yeap!» του καραμπουζουκλή και ντερμπεντέρη MVel που εδώ στην Μακρακώμη δεν έχουμε καταλάβει τι σημαίνει ακριβώς ! Συμπαθάτε μας ! Το βασικό πάντως που παρατήρησα είναι ότι αφού θέσετε ένα σοβαρό ζήτημα - και ειλικρινά μπράβο σας – μετά χειρίζεστε τους σχολιαστές σας ως παιδάκια του νηπιαγωγείου. Επίσης αναλύετε ελαφρότατες τοποθετήσεις με τον ίδιο τρόπο με τον οποίον χειρίζεστε σχόλια που εμπεριέχουν πραγματική θέση και υποδηλώνουν κόπο, μελέτη και σοβαρότητα. Με αυτόν τον τρόπο κάνετε σε σοβαρά ζητήματα πολύ περισσότερο κακό παρά καλό. Τουλάχιστον, αν κουράζεστε, κλείστε τα σχόλια εκτός εάν σας ‘πιστώνει’ ή σας εξιτάρει ο ’χορός’ των υπηκόων. Αυτά τα λίγα και πάντα με το … συμπάθιο.

Robopsychologist είπε...

Ενδιαφέρον άρθρο και σχόλια...
Αν δεν υπάρχει αξιοκρατία, πως μπορεί κανείς να ρωτάει πράγματα όπως “ξέρεις κανέναν καλό οδοντίατρο?”.. Δε νομίζω πως θίγεται η ύπαρξη κριτηρίων – μα η επίφασή τους ως ικανά και επαρκή, ακόμη και για θέματα όπως η εκλογή των πολιτικών εκπροσώπων μας. Φυσικά και δεν ισχυρίζομαι πως προτιμώ τους ανεκδιήγητους ανεπάγγελτους που κοσμούν την βουλή. Στον ψυχρό πόλεμο “Αγορά που ρυθμίζει τα πάντα” vs “Αυθαιρεσία”, αρνούμαι να διαλέξω πλευρά γιατί νομίζω πως τίθεται λάθος δίλημμα, που μου θυμίζει μάλιστα διλήμματα του προηγούμενου ψυχρού πολέμου (με τους “κομμουνιστές” της ΕΣΣΔ ή με τους “δημοκράτες” των ΗΠΑ? Διαλέξτε!)

Που κολλάει η αγορά? Για παράδειγμα κριτήρια όπως ο αριθμός των δημοσιεύσεων δεν είναι ένα ικανό "αξιοκρατικό κριτήριο"? Ας αφήσουμε στην άκρη περιπτώσεις απάτης όπως αυτή του Diederik Stapel - αλλά και παλαιότερες έρευνες που έδειχναν πως στατιστικά ευνοούνταν στις δημοσιεύσεις λευκοί άρρενες με “σκοτεινό” ύφος γραφής. Η πίεση για συνεχείς δημοσιεύσεις, όταν μάλιστα προέρχεται από την αγορά έχει προβλέψιμα αποτελέσματα – αρκεί να ρίξει μια ματιά σε πρόσφατες ανασκοπήσεις δημοσιεύσεων για έρευνες με λειτουργική μαγνητική τομογραφία ή να ρωτήσει κάποιον καθηγητή ιστορίας στις ΗΠΑ για να δει πως τραβάνε από τα μαλλιά το θέμα για να χωρέσουν λέξεις-κλειδιά που αυτή τη στιγμή πουλάνε - όπως πχ “μέση ανατολή”. Η πίεση και η εντατικοποίηση που ολοένα και αυξάνουν ευνοούν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς (ε σίγουρα ξέρετε τι εννοώ). Συνδυάζονται αυτά τα χαρακτηριστικά με την δημοκρατία? Με την ευτυχία? Υπό ποιες προϋποθέσεις? Δε νομίζω πως πολλοί έχουν όρεξη να αναρωτηθούν με ειλικρίνεια – γιατί το “σύστημα δουλεύει” και άρα δεν το πειράζουμε. Είναι έτσι? Ως αυτο-ρυθμιζόμενο σύστημα έχει αρχίσει να κλωτσάει – γιατί για ένα ολοένα και αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού “δεν δουλεύει”. Μας ενδιαφέρει καθόλου αυτό ή όχι?

cynical είπε...

Γεια σου Robo,

Η νεοφιλελευθερη ιδεολογια ολα τα χρονια της κυριαρχιας της εχει ακολουθησει μια συγκεκριμενη τακτικη: να υιοθετει ηθικες κατηγοριες για να καλυπτει τις ταξικες της επιδιωξεις. Η επικληση της αξιοκρατιας ειναι μια απο αυτες. Και φαινεται να τα καταφερνει, διοτι ολη η προβληματικη στρεφεται στον καλο οδοντιατρο και μχανικο και οχι στο τι η εννοια αυτη επιδιωκει και καταφερνει τελικα. Αν δεις ενα μεταγενεστερο αρθρο μου " Το ιδεολογημα της αξιοκρατιας και η αναπαραγωγη των ελιτ", εκει φαινεται καθαρα με νουμερα, τι ακριβως παραγει η αξιοκρατια.

Ας παρουμε επισης την ηθικη κατηγορια της υπευθυνοτητας, που τοσο πολυ την επικαλουνται οι υποστηρικτες της λιτοτητας. Αν τη δεις καθαρα, υπευθυνοτητα σημαινει συμπραξη στη μεταφορα πλουτου απο τα κατω προς τα πανω και στην αποδυναμωση της εργασιας και του συνδικαλισμου.

Ουσιαστικα πολλες αλλες λεξεις εχουν μαγαριστει, ετσι ωστε να μπερδευεται ο κοσμος και τελικα να συναινει.

cynical είπε...

Το ποστ Το "ιδεολογημα της αξιοκρατιας και η αναπαραγωγή των ελιτ" βρισκεται
ΕΔΩ