Η παNίδα των αμερικανικών προκριματικών εκλογών

Απ’ όσο γνωρίζουμε, ο πληθυσμός των ΗΠΑ είναι γύρω στα 300 εκατ. Επειδή κι εκεί ο δικομματισμός καλά κρατεί, μπορούμε να υποθέσουμε χοντρικά ότι οι μισοί αμερικανοί, δηλαδή περίπου 150 εκατ. συντάσσονται με τους δημοκρατικούς και οι άλλοι μισοί με τους ρεπουμπλικάνους. Θα περίμενε λοιπόν, κανείς ότι από μια τέτοια τεράστια δεξαμενή ανθρώπινου δυναμικού, κάποιοι θα μπορούσαν λίγο πολύ να ξεχωρίσουν, με την καλή πάντα έννοια, και να διεκδικήσουν την υποψηφιότητα για την Προεδρία στις επικείμενες εκλογές του Νοεμβρίου.

Μάταιες, όμως, οι προσδοκίες. Δεν χρειάζεται παρά να ρίξει κανείς μια ματιά στους υποψηφίους για να συμπεράνει ότι εδώ πρόκειται για τσίρκο.

Για να πάρει ο ρεπουμπλικάνος υποψήφιος το χρίσμα ώστε να μπορέσει να αναμετρηθεί με τον Ομπάμα στις τελικές εκλογές, θα πρέπει να το κερδίσει στις λεγόμενες προκριματικές, οι οποίες λαμβάνουν χώρα σταδιακά από την αρχή της χρονιάς και στις 50 πολιτείες και διαρκούν γύρω στους έξι μήνες. Εν ολίγοις, ανάλογα με το ποσοστό ψήφων που λαμβάνει κάθε υποψήφιος σε μια δεδομένη πολιτεία, εξασφαλίζει και το αντίστοιχο, όχι πάντα αναλογικά, ποσοστό αντιπροσώπων (delegates), οι οποίοι και θα τον υποστηρίξουν στην τελική σύνοδο του ρεπουμπλικανικού κόμματος για την ανάδειξη του υποψηφίου για την Προεδρία. Στις παρούσες προκριματικές, οι αντιπρόσωποι που έχουν οριστεί σε όλες τις πολιτείες ανέρχονται σε 2,286, συνεπώς το χρίσμα το παίρνει ο υποψήφιος εκείνος ο οποίος θα συγκεντρώσει τόσες ψήφους, όσες αντιστοιχούν σε 1,144 αντιπροσώπους. Σε κάθε δε πολιτεία έχει οριστεί με κάποιον κανόνα και ένας συγκεκριμένος αριθμός αντιπροσώπων που θα την εκπροσωπεί.

Αυτή τη στιγμή, στην κούρσα των προκριματικών βρίσκονται τέσσερις, αφού στο δρόμο χάσαμε μερικούς, όπως το κακέκτυπο της Sarah Palin, Mischele Bachmann, καθώς και τον κ. 9-9-9 Herman Cain (εξ αιτίας του οριζόντιου φορολογικού συντελεστή 9% που θα επέβαλε), ο οποίος πλήρωσε ακριβά τις εξω-συζυγικές του ατασθαλίες. Και όπως είναι γνωστό, όλα κι όλα, οι αμερικανοί είναι πολύ ευαίσθητοι και αυστηροί στα ξεκούμπωτα παντελόνια των προέδρων τους, τόσο των υποψηφίων, όσο και των εν ενεργεία.

Από αυτούς τους τέσσερις δε, την κούρσα σέρνουν εκ του μακρόθεν οι κ.κ. Mitt Romney και Rick Santorum, ενώ από πίσω ακολουθούν με πείσμα, αλλά χωρίς ελπίδες, οι παλιόλυκοι της Βουλής και Γερουσίας, Newt Gingrich από τη Georgia και Ron Paul από το Τέξας. Στα επόμενα θ' ασχοληθούμε μόνο με τους δυο πρώτους. Κανονικά, αν τα πράγματα εξελίσσονταν όπως τις πρώτες βδομάδες, με τον κ. Romney να επιτυγχάνει σαρωτικές νίκες, ο κ. Santorum θα παρέμενε παντελώς άγνωστος. Όχι όμως πια. Ο Romney αρχίζει να νοιώθει καυτή την ανάσα του Santorum στην πλάτη του, (για παράδειγμα την περασμένη “ΣούπερΤρίτη” μετά βίας πλειοψήφισε στις έξι από τις δέκα πολιτείες), με αποτέλεσμα η κούρσα να αποκτά ενδιαφέρον.

Το πιο ενδιαφέρον όμως, στοιχείο είναι ότι ούτε ο ένας, ούτε ο άλλος αποτελεί αυτό που λέμε αντιπροσωπευτικό δείγμα της Αμερικής. Σε μια Αμερική, όπου πλειοψηφούν οι Προτεστάντες και οι κάθε λογής παραφυάδες τους, ο κ. Santorum είναι καθολικός, και μάλιστα φανατικός, ενώ ο κ. Romney μορμόνος, θρήσκευμα για το οποίο το 1/3 των αμερικανών πιστεύει ότι δεν έχει σχέση με τον χριστιανισμό. Αυτό κι αν είναι ατόπημα. Από την άλλη μεριά, αν εξαιρέσει κανείς τους Κένεντυ, κανένας άλλος πρόεδρος δεν ήταν καθολικός, και τούτο λόγω της διάχυτης υποψίας ότι οι διαταγές μπορεί να έρχονταν κι από το εξωτερικό, δηλαδή απ' το Βατικανό. Επίσης, σε συνάφεια με το πολιτισμικό περιβάλλον των θρησκευμάτων τους, ο κ. Romney είναι ευτυχής πατέρας πέντε τέκνων, ενώ ο κ. Santorum, μόλις επτά, γεγονός που αν συνέβαινε στα μέρη μας, του θεσμοθετημένου νεποτισμού και οικογενειοκρατείας, θα προκαλούσε, εύλογα, στους ψηφοφόρους ρίγη πανικού.

Παρ' ότι ευσεβής και αφοσιωμένος μορμόνος, (βρέθηκε μάλιστα σε αποστολή γύρω στο '68 στο Παρίσι να προσηλυτίσει τους γάλλους, αλλά απογοητεύτηκε από τη ροπή τους στις εξεγέρσεις και τις ηδονές), ο κ. Romney διετέλεσε, πέρα από κυβερνήτης της Μασαχουσέτης, και πολύ επιτυχημένος επιχειρηματίας, συνιδρυτής της εταιρίας συμβούλων και επενδύσεων Bain Capital, η οποία του άφησε μια διόλου ευκαταφρόνητη περιουσία 200 εκατ. δολαρίων, αρκετών για να τρέξει μέχρι τώρα δυο προεκλογικές εκστρατείες για το ανώτατο αξίωμα. Η προηγούμενη ήταν το 2008, όπου όμως ατύχησε από τον McCain, ο οποίος με τη σειρά του ατύχησε από τον Ομπάμα.

Ο κ. Romney με το θεληματικό πηγούνι, το ατσαλάκωτο προφίλ, καθ' ότι αυστηρά μονογαμικός, την ξύλινη γλώσσα και τις άμεμπτες από άποψη οργάνωσης συγκεντρώσεις, αποτελεί πολιτικό και πολιτισμικό αίνιγμα, ως προϊόν δυο από τις πλέον μυστηριώδεις υποκουλτούρες της Αμερικής: της εκκλησίας των Μορμόνων και των χρηματαγορών. Τού καταλογίζουν ότι δεν έχει συγκεκριμένη πολιτική ιδεολογία, κι ότι ο λόγος του είναι συχνά αντιφατικός, αλλά η αλήθεια είναι ότι ο κ. Romney προσεγγίζει την πολιτική από την σκοπιά των αγορών, όπου καθείς για να επιβιώσει πρέπει να ευφερίσκει νέες στρατηγικές και κόλπα, με μοναδική έγνοια ο πελάτης να μένει πάντοτε ικανοποιημένος και το ταμείο στο συν. Αυτό είναι άλλωστε που πουλάει στους ψηφοφόρους, ώστε δίκαια ο Economist να τον θεωρεί ως τον επόμενο Διευθύνοντα Σύμβουλο, (CEO), της Αμερικής. Επιπλέον, κ. Romney θεωρεί τον Ομπάμα “Ευρωπαίο σοσιαλιστή”, ενώ έχει σαν στόχο την αποκατάσταση της οικονομικής ελευθερίας και των ευκαιριών, διότι προφανώς θεωρεί ότι η Αμερική αποτελεί διάδοχο χώρα της ΕΣΣΔ.

Η περίπτωση Santorum είναι διαφορετική, τέτοια, που αν μού επιτρεπόταν θα τον χαρακτήριζα σούργελο. Διετέλεσε για πολλά χρόνια γερουσιαστής της Πενσυλβάνια, και είναι η πρώτη φορά που διεκδικεί την Προεδρία, με κομπόδεμα σαφώς ισχνότερο του αντιπάλου του. Σε κοινωνικά θέματα είναι βαθιά συντηρητικός, ώστε δεν αποτελεί έκπληξη που υποστηρίζεται από το Tea Party, και τους αναγεννημένους ευαγγελιστές. Οι απόψεις του δεν είναι μόνο εξωφρενικές, αλλά και αφελείς, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, ώστε να έχουν στηθεί διάφορα sites για να τις καταγράφουν. Για παράδειγμα, ο κ. Santorum κατηγόρησε τον Ομπάμα για σνομπισμό, επειδή δήλωσε ότι κάθε αμερικανός θα έπρεπε να πάει πανεπιστήμιο. Σχετικά με το κοινωνικό κράτος, το πρόβλημα κατά τον Santorum είναι ότι δεν υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι για να το συντηρούν, το οποίο θα ήταν σωστό αν δεν έσπευδε να συμπληρώσει ότι γιαυτό φταίνε οι αμβλώσεις. “Διαβάζοντας την ομιλία του JF Kennedy για τον διαχωρισμό της εκκλησίας από το κράτος, μού ήρθε να κάνω εμμετό”, δήλωνε προσφάτως.

Ο Santorum αν έπαιρνε το χρίσμα, θα ήταν εύκολος αντίπαλος για τον Ομπάμα, γι αυτό και πολλοί δημοκρατικοί σπεύδουν να τον ψηφίσουν, ώστε ν' αποδυναμώσουν τον Romney. Και πιθανόν να το καταφέρουν.

Το χαμηλό επίπεδο των υποψηφίων αντανακλάται και στις δημοσκοπήσεις, όπου το γενικό κοινό παραμένει αδιάφορο και τους δίνει χαμηλά ποσοστά. Ενδεικτικό δε είναι ότι από τις δημόσιες τοποθετήσεις τους λείπει κάθε αναφορά στα τρέχοντα και πραγματικά προβλήματα της Αμερικής και των εργαζομένων.