Η κουλτούρα της βίας στην Αμερική

Τα  δημοσιεύματα και σχόλια του αμερικάνικου τύπου κυρίως, μετά το πρόσφατο μακελειό στο δημοτικό σχολείο του Κονέκτικατ, μοιάζουν σαν ξαναζεσταμένο φαΐ  Δεν λένε τίποτε καινούργιο, παρά επαναλαμβάνουν τα χιλιοειπωμένα, αυτά που έχουμε ήδη ακούσει και διαβάσει μετά από κάθε παρόμοιο περιστατικό, έτσι που να καθίσταται αδύνατον να διακρίνουμε αν αφορούν το Columbine, το Virginia Tech, το σινεμά Aurora, το ναό των Σιχ στο Wisconsin, ή τελευταία το Newtown. Μόνιμη επωδός, τα δάκρυα και οι κοπετοί, οι υποσχέσεις για τον περιορισμό των όπλων, για τον αυστηρότερο έλεγχο στη χορήγηση αδειών, για την ψυχιατρική εξέταση των υποψήφιων αγοραστών, αλλά μιλιά για τυχόν απαγόρευσή τους. Αν είναι δυνατόν να παραβιαστεί το Σύνταγμα, άσχετο αν παραβιάζεται συχνά-πυκνά, αν είναι δυνατόν να τροποποιηθεί, άσχετα αν έχει τροποποιηθεί καμιά τριανταριά φορές ως τα τώρα για άλλους λόγους. 

Η οπλοφορία, κατά την πλειοψηφία των Αμερικανών, αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα για την κατοχύρωση της ελευθερίας, την αυτοπροστασία και την προστασία του πολιτεύματος από επίδοξους ανατροπείς. Αυτά διακηρύσσει η πανίσχυρη Εθνική Ένωση Όπλων, (NRA), η οποία όμως δεν θα τα διακήρυττε σαν ευαγγέλιο, αν δεν εύρισκε ευήκοον ους στην πλειοψηφία των Αμερικανών. Δεν είναι εικασία, είναι γεγονός, ότι μετά από κάθε μαζική δολοφονία αυξάνονται τόσο οι πωλήσεις όπλων, όσο και οι υποστηρικτές της άρσης των όποιων ελάχιστων ελέγχων για την αγορά και κατοχή τους. Το 1990 αποτελούσαν μόνο το 19%, σήμερα αγγίζουν το 60%, και μερικές πολιτείες φτάνουν στο σημείο να προωθούν τη νομιμοποίηση κρυμμένων όπλων ακόμα και στα σχολεία. Το μόνο που βρήκε να πει ο εκτελεστικός διευθυντής της NRA, Larry Pratt μετά το φονικό, ήταν να καταλογίσει ευθύνες στους υποστηρικτές του περιορισμού των όπλων, τους οποίους κατηγόρησε ότι με το να αντιτίθενται στον εξοπλισμό των σχολείων, έβαψαν τα χέρια τους με το αίμα των μικρών παιδιών.

Μπλεγμένη θαρρείς, σε μια ομοιοπαθητική του κακού, η Αμερική κοιτάει να ξορκίσει την κλιμακούμενη βία με όλο και περισσότερες αρματωσιές. Τα γεγονότα όμως δείχνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Παρά την εκτόξευση του αριθμού των όπλων, που εκτιμάται στα 200 εκατομμύρια, τα περιστατικά μαζικών δολοφονιών, από εξαιρετικά σπάνια μέχρι το 1980, κανά δυο δηλαδή τη δεκαετία, από το 2000 και εντεύθεν φτάνουν τα μερικά το χρόνο. Αν τώρα, που ένας στους δυο Αμερικανούς ζει σε σπίτι με ένα τουλάχιστον όπλο, υπάρχει εκτίναξη των δολοφονιών, γιατί η γενίκευση της οπλοκατοχής να τις αποτρέψει; Δεν υπάρχει αμφιβολία. Είναι φανερό ότι η Αμερική έχει πιαστεί σε μια παρανοϊκή παγίδα θανάτου και βίας. 

Είναι όμως μόνο η ευρεία διασπορά των όπλων που οδηγεί κάθε λίγο και λιγάκι σε τραγωδία; Θα έφτανε δηλαδή μια αυστηρότερη νομοθεσία και μια γενίκευση των ψυχιατρικών εξετάσεων; Αν ήταν έτσι, στην Ελβετία, όπου η οπλοφορία των ενηλίκων ανδρών είναι υποχρεωτική, (καθότι όλοι θεωρούνται εν δυνάμει στρατιώτες), θα έπρεπε το χιόνι να είναι μονίμως κόκκινο.  Αλλά δεν είναι. 

Η διαφορά εδώ είναι ότι η βία αποτελεί συστατικό στοιχείο της αμερικάνικης κουλτούρας, πράγμα που δεν συμβαίνει με την ελβετική. Και όπως ένα αεροπορικό ατύχημα προκύπτει από τη συμβολή πολλών ταυτόχρονα παραγόντων, έτσι και η διάχυση της κουλτούρας αυτής προέρχεται από τη συνέργεια παραγόντων για τους οποίους διαχρονικά υπεύθυνο είναι το ίδιο το πολιτικό σύστημα και οι εξαρτήσεις του. 

Αν το Χόλιγουντ είναι η πρώτη εξαγωγική βιομηχανία, η δεύτερη είναι η βία. Η Αμερική είναι ο υπ’ αριθμόν ένα εξαγωγέας όπλων, διεξάγει πολέμους, μόνο για το 2011-2012, σε 9 διαφορετικές χώρες ταυτόχρονα, απασχολεί 400,000 προσωπικό σε περίπου 1,000 στρατιωτικές βάσεις και ευθύνεται για τον θάνατο τουλάχιστον μισού εκατομμυρίων παιδιών μόνο στο Ιράκ, για τα οποία, φυσικά, κανένας δεν έχυσε ούτε μισό δάκρυ. Η πολεμική βιομηχανία δεν συντηρείται φυσικά μόνο από τις εξαγωγές, αλλά και από την εσωτερική αγορά, τη διεύρυνση της οποίας έχουν αναλάβει με μεγάλη επιτυχία αδρά χρηματοδοτούμενα πανίσχυρα λόμπι. 

Βία ξεχειλίζει και από τα media. Ένα παιδί μέχρι τα δώδεκά του, θα έχει παρακολουθήσει στην τηλεόραση πάνω από 8,000 φόνους, και πάνω από 100,000 άλλες πράξεις βίας. Η Αμερική πρωτοπορεί επίσης στις πωλήσεις των πλέον βίαιων βιντεο-παιχνιδιών, καθώς και στη διάδοση πολεμικών παιχνιδιών, τα οποία στις περισσότερες χώρες τελούν υπό απαγόρευση.

Και συνεχίζουμε. Η Αμερική έχει τους περισσότερους ανά κάτοικο φυλακισμένους. Η Αμερική παρουσιάζει μια από τις μεγαλύτερες ανισότητες στην κατανομή του πλούτου. Η μεσαία τάξη βρίσκεται σε καθίζηση, η φτώχεια σε άνοδο, και δεν είναι τυχαίο που η ραγδαία αύξηση των επεισοδίων βίας συμπίπτει με την περίοδο άνθισης του νεοφιλελευθερισμού. Η πίεση που ασκείται στα άτομα μέσα από τη γενικευμένη ανασφάλεια και τη θεοποίηση του ανταγωνισμού, έρχεται τότε και βρίσκει εκτόνωση στους κοινούς μύθους του μοναχικού καβαλάρη που εκεί στην άγρια δύση, δεν έχει τίποτε άλλο, παρά μονάχα τη καραμπίνα του για να προστατευτεί. Επικίνδυνο μείγμα.