Παρασκευή 7 Αυγούστου 2009

Συνεργατικότητα vs Ατομικισμό


Τι να ΄ναι τάχατες ο άνθρωπος; Πόσες φορές δεν αναρωτηθήκαμε για τη φύση του; Πόσες και πόσες θεωρίες δεν διατυπώθηκαν στην πορεία των χρόνων, πόσα πυρά δεν διασταυρώθηκαν από τους φιλοσόφους και τους κάθε λογής λογίους; Είναι ο ευγενής άγριος του Ρουσσώ, με τα αγαθά κατά βάθος αισθήματα; Είναι ο μοχθηρός άγριος του Hobbs με τον πόλεμο που έχει κηρύξει στους ομοίους του; Είναι το ιδιοτελές εγωιστικό ανθρωπάριο, ή ο φιλεύσπλαχνος και μειλίχιος υιός του θεού, έτοιμος να συντρέξει, να συμπονέσει, να βοηθήσει;

Η αγωνία να βρεθεί απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν προερχόταν μόνο από αγνό ακαδημαϊκό ενδιαφέρον, αλλά από την ανάγκη κυρίως, να θεμελιωθούν σε στερεή και αδιαμφισβήτητη βάση διάφορες αποφάσεις και πολιτικές διακυβέρνησης. Αν, για παράδειγμα, ήταν όντως κακός από τη φύση του, δεν θα τού έπρεπε παρά μια σκληρή και απολυταρχική εξουσία να του κρατάει σφιχτά τα λουριά και να τον πειθαρχεί. Και δυστυχώς οι περισσότερες θεωρίες έκλειναν προς την κακή, παρά προς την καλή μεριά.

Η σύγχρονη οικονομική θεωρία, από την εποχή του Adam Smith και μετά στηρίχτηκε εν πολλοίς στον άνθρωπο εγωιστή, ο οποίος μπορεί να πράττει με μόνο οδηγό το δικό του ατομικό συμφέρον, αλλά στο τέλος το άθροισμα των ατομικών και ιδιοτελών αυτών πράξεων επιστρέφει στην κοινωνία σαν καθαρό όφελος.

Από την άλλη μεριά και η θεωρία της εξέλιξης για να δουλέψει σωστά απαιτεί κι αυτή εγωιστικά υποκείμενα, τα οποία παραμένοντας υγιή και ελκυστικά θα μπορούν να μακροημερεύουν και να αφήνουν πίσω τους πολλούς και γερούς απογόνους.

Κι όμως πέρασαν πολλά χρόνια για να μπορέσουμε επιτέλους να παρατηρήσουμε ότι τα έμβια όντα δεν δρουν πάντα με γνώμονα το στενό τους συμφέρον και ότι δεν βρίσκονται σε διαρκή ανταγωνισμό και πόλεμο με τους ομοίους τους, αλλά ότι πολλές από τις σχέσεις τους διέπονται από αισθήματα αλτρουισμού και συνεργατικότητας. Θα αναφέρω προς το παρόν το παράδειγμα των μυρμηγκιών, αλλά και οι ανθρώπινες κοινωνίες, για να μην τις αδικούμε εντελώς, σε διάφορες περιπτώσεις έδειξαν σημάδια συνεργασίας σε εθνικό ή υπερεθνικό επίπεδο.

Το αρχικό ερώτημα, τού κατά πόσον δηλαδή η ανθρώπινη φύση μπορεί να έχει και καλές πλευρές, μετατέθηκε με τα χρόνια, στο κατά πόσον η συνεργατική και αλτρουιστική συμπεριφορά, σε αντίθεση με την εγωιστική, μπορεί στο τέλος να παραγάγει συλλογικό όφελος.

Λυπάμαι που το λέω, αλλά σε τέτοια θέματα οι οικονομολόγοι δεν μπορούν να δώσουν αξιόπιστη απάντηση, διότι ξεκινούν με τη βεβαιότητα της εγωιστικής μονάδας χωρίς να μπαίνουν καν στον κόπο να εξετάσουν αντίθετα σενάρια. Μπορεί οι οικονομολόγοι να μην μπορούν, μπορούν όμως οι μαθηματικοί, στους οποίους τουλάχιστον δεν μπορούμε να προσάψουμε ιδεολογικές προκαταλήψεις. Γύρω λοιπόν στο 1950, την εποχή που ο ψυχρός πόλεμος βρισκόταν στο φόρτε τους δυο μαθηματικοί, οι Merrill Flood και Melvin Drescher από έγνοια για την αποφυγή ενός ακόμα παγκόσμιου ολοκαυτώματος, εισήγαγαν το παίγνιο «Το δίλημμα του Φυλακισμένου» σαν εργαλείο διερεύνησης των αποτελεσμάτων μιας συνεργατικής σχέσης.

Στο παιχνίδι αυτό πρωταγωνιστές είναι δυο φυλακισμένοι, ο Α και ο Β κατηγορούμενοι για την ίδια εγκληματική πράξη, οι οποίοι κρατούνται σε ξεχωριστά κελιά χωρίς να έχουν δυνατότητα επικοινωνίας. Η συμφωνία που κάνουν οι αστυνομικοί με τον καθένα απ’ αυτούς ξεχωριστά έχει τα εξής σημεία. Αν ο Α καταθέσει εναντίον του Β, χωρίς όμως ο Β να καταθέσει εναντίον του Α, τότε ο Α θα αφεθεί ελεύθερος, ενώ ο Β θα μείνει στη φυλακή ισόβια. Το ίδιο θα συμβεί αν ο Α μπει στη θέση του Β και ο Β στου Α. Αν τώρα και οι δυο καταθέσουν εναντίον του άλλου, τότε θα πάνε και οι δυο φυλακή, αλλά με μειωμένη ποινή 10 χρόνων. Ενώ, αν κανένας από τους δυο δεν καταθέσει εναντίον του άλλου, τότε η ποινή μειώνεται σε πέντε μόνο χρόνια για τον καθέναν.

Ποια απόφαση λοιπόν είναι η πλέον συμφέρουσα; Ας πάρουμε τον Α. Αν ο Β καταθέσει εναντίον του, τότε συμφέρει στον Α να καταθέσει κι αυτός εναντίον του Β για να πάρει 10 χρόνια φυλακή, σε σχέση με τα ισόβια, σε περίπτωση που κρατούσε το στόμα του κλειστό. Αν στην αντίθετη περίπτωση, ο Β δεν καταθέσει εναντίον του, πάλι συμφέρει στον Α να καταθέσει εναντίον του Β, διότι έτσι είτε αποκτά τελείως την ελευθερία του, είτε τρώει μόνο 5 χρόνια φυλακή.

Έτσι με βάση την παραπάνω ορθολογική ανάλυση βλέπουμε ότι αποφασίζουν να καταδώσουν ο ένας τον άλλον διακινδυνεύοντας μεγαλύτερες ποινές, ενώ αν αποφάσιζαν να συνεργαστούν και να μην μαρτυρήσουν, τότε θα προέκυπτε η μικρότερη και για τους δυο ποινή.

Σύμφωνα λοιπόν με το συμπέρασμα του πολιτικού επιστήμονα Robert Axelrod, «το κυνήγι του στενού ατομικού συμφέροντος φτάνει σε αποτελέσματα που είναι βλαπτικά και για τους δυο».

Το «Δίλημμα του Φυλακισμένου» και οι διάφορες παραλλαγές του, που όλες τους ενσωματώνουν την ουσία της συνεργατικότητας χρησίμευσαν σαν πρότυπα τόσο στους ακαδημαϊκούς και κοινωνικούς επιστήμονες, όσο και στους επιχειρηματίες για χάραξη τακτικών και στις κυβερνήσεις για θέσπιση πολιτικών. Απασχόλησαν κυρίως προβλήματα για τον προσδιορισμό των συνθηκών κάτω από τις οποίες οι άνθρωποι από μόνοι τους ακολουθούν συνεργατικές συμπεριφορές, χωρίς την ύπαρξη μιας κεντρικής αρχής που θα επέβαλε κανόνες εκ των άνω. Με τέτοιου είδους προβλήματα και την εξέταση διαφόρων στρατηγικών ασχολήθηκε ιδιαιτέρως ο Axelrod, στον οποίον αναφερθήκαμε μόλις προηγουμένως, ήδη από το 1980.

Αν και έχει πολύ ενδιαφέρον, δεν θα μπω σε λεπτομέρειες που αφορούν στη δομή των προγραμμάτων και των κανόνων που υιοθετήθηκαν, (άλλωστε είναι πολλοί και διαφορετικοί), για να εξετάσουν πώς ένας αριθμός ατόμων μπορεί να καταλήξει στο να συνεργαστεί ή να σφαχτεί. Το ρεζουμέ είναι ότι ενώ κάποια μοντέλα απέτυχαν τελείως, κάποια άλλα, με τις κατάλληλες στρατηγικές, τα κατάφεραν, σε αντίθεση με τη φιλοσοφία του Hobbs ο οποίος θεωρούσε ότι καμιά κοινωνία δεν μπορεί να σταθεί χωρίς ισχυρή κεντρική εξουσία και σε αντίθεση με το credo των κλασικών οικονομολόγων ότι τα υποκείμενα δρουν αποκλειστικά και μόνον ατομικά και εγωιστικά.

Παρ’ όλα αυτά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όσο και περίπλοκα και εμπνευσμένα να είναι, δεν πρόκειται παρά για μοντέλα, για σχηματικές δηλαδή αναπαραστάσεις της περίπλοκης πραγματικότητας, οι οποίες όμως έχουν οδηγήσει σε νέους τρόπους σκέψεις και κατανόησης βασικών μηχανισμών της λειτουργίας της.

13 σχόλια:

kopria είπε...

Θεωρητικά εργάζεται πρακτικά δεν δουλεύει... λολ

Πάντως όντως οι οικονομολόγοι τα βλέπουν τενά τα πράγματα...
Είχα και γω μια ανάρτηση

http://kopria.blogspot.com/2009/08/blog-post.html

Θανασης Ξ. είπε...

Cynical !! Εκόμη εδώ ??...

Ωραίο θέμα μας έβαλες:

Λοιπόν, πιστεύω πως ίσα-ίσα το είδος μας το ξεχωρίζει η 'συνεργατικότητά' του. Ο πρωτόγονος δεν μπορούσε να σκοτώσει το μαμούθ μόνος του, δεν μπορούσε να επιβιώσει αν δεν ζούσε σε ομάδες, κι αυτό εξακολούθησε για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Ακόμη και για να τεκνοποιήσει χρειαζόταν ένα είδος 'συνεργασίας', η οικογένεια η ίδια ήταν μια συνεργασία.
Θα έλεγα, πως εξαιτίας αυτών των καταβολών ο άνθρωπος είναι κατ'εξοχήν 'κοινωνικό' όν, ζεί και προοδεύει σε 'ομάδες', επομένως έχει στο ένστικτό του, πλέον, την λογική της 'επιβίωσης της ομάδας'. Ακόμη κι όταν προκύπτει το 'οικονομικό πρόβλημα' της 'στενότητας των πόρων', η λύση που αναζητά ο άνθρωπος είναι μέσα απ' την ομάδα, κι όχι ατομική. Μην ξεχνάμε πως όλη η ανθρώπινη ιστορία είναι κυρίως η ιστορία συγκρούσεων ΟΜΑΔΩΝ, για να αποκτήσουν τους 'πόρους'.
Και σήμερα ο άνθρωπος αρέσκεται να 'ανήκει' -ίσως υπερβολικά μάλιστα- σε ομάδες: εθνικές, κομματικές, ιδεολογικές, θρησκευτικές, κοινωνικές, αθλητικές, κι ότι άλλο μπορεί να βάλει ο νούς μας. Δεν θυμάμαι πού το είχα διαβάσει, αλλά δεν απέχει πολύ απ' την αλήθεια η άποψη πως το πλέον ισχυρό κίνητρο του ατόμου είναι η επιθυμία του να 'ανήκει' κάπου.
Δεν ξέρω, υπάρχει -τάχα-αυτός ο απόλυτα ατομιστής άνθρωπος; Οι οικονομολόγοι δεν μίλησαν για τον άνθρωπο ώς σύνολο, αλλά για την στενά οικονομική συμπεριφορά του, και στο κάτω-κάτω χρησιμοποίησαν την υπόθεση του 'ανταγωνισμού' απλά για να κτίσουν το μοντέλο τους. Μήπως ο κύριος Axelrod -που δεν τον ξέρω τον άνθρωπο- παραβιάζει ανοιχτές θύρες;;;...

Greek Rider είπε...

Cynical καλησπέρα, ένα σχετικό ποστ υπερ της συνεργατικότητας:

http://greekrider.blogspot.com/2008/12/predictably-irrational.html

NdN είπε...

Γεια σου Cynical,

Και εγώ θα συμφωνήσω με τον Θανάση. Ο άνθρωπος θέλει να ανήκει κάπου και ό,τι έχει πετύχει το έχει κάνει με συνεργασία. Ο ατομικισμός μπαίνει στο "μετά". Δηλαδή αφού οι 2 κρατούμενοι καταδικαστούν για 10 χρόνια ο καθένας τότε θα κοιτάξουν τον τρόπο να κάνουν τα δκά τους 5 και του άλλου 15.

Για την ιστορία θα πω ότι εκεί ακριβώς βασίζονται τα δεκάδες τεστ που παιρνάνε στο λεγόμενο assessment centre, οι υποψήφιοι για να βρουν δουλειά στις μεγάλες εταιρίες.

Διακοπούλες;;

vripol είπε...

Αν ο vripolίδης πάει στην κοινή τους πατρίδα, τότε δέν θα πάει η cynical
Αν πάει η cynical, τότε, θά πρέπει ήδη να έχει πάει ο vripolίδης, αλλοιώς δέν δικαιούται να πάει η cynical.
Φαίνονται παράλογοι οι όροι, αλλά υπάρχει λογική λύση καί είναι η εξής:
Η Cynical δέν θέλει να ξαναπατήσει στην κοινή μας πατρίδα, οπότε ο vripolίδης πάει χωρίς ενοχές γιά τό ενδεχόμενο να αποκλείσει την cynical από τόν ερχομό στην πατρίδα.
vripolίδης (σού γράφω απο την πατρίδα) :)

cynical είπε...

Θαλασσινά χαιρετισματα σε ολους.
Σημερα αδυνατω να εξειδικευσω στα σχολια, διοτι η μπαταρια στο μηχανάκι μου κανει πολεμο και αδειάζει στο πι και φι.

@Πολυκαρπε, αυτο το λολ ολο μου το εξηγουν και ολο το ξεχνάω. Ειδα την αναρτηση σου. Αλυτο και παντα επικαιρο το προβλημα. Κυριως το δογμα τού κατα πόσον το ατομικο συμφερον μεταφραζεται αυτοματα και σε συλλογικο καλό. Το ειδαμε αλλωστε προσφατα.

@Θαναση, οχι εδώ, αλλά αλλού! Η ευρυζωνικοτητα και τα ασυρματα δικτυα βλεπεις...
Ετσι ειναι οπως τα γραφεις. Αλλα η εννοια "κοινωνια" ειναι ανυπαρκτη για τη μεριδα που μας εκατσε στο σβερκο τις τελευταιες δεκαετιες. Δεν υπάρχει αυτο το πράγμα ειπε η Θατσερ και αμεσως η ρηση αυτη επεσε στα καταλληλα χερια.

Οι συγκεκριμενοι οικονομολογοι για να στηριξουν την λειτουργια της συγκεκριμενης οικονομιας φυσικοποιησαν τις αρχες πανω στις οποιες στηριχτηκε. Και προσπαθησαν να μας πεισουν οτι η οικονομικη συμπεριφορα απορρεει απο την φυση του ανθρωπου και απλωνεται και σε ολων των ειδων τις σχεσεις και συμπεριφορες του.

Τα διαφορα μοντελα που υπαινιχτηκα διερευνουν τις προυποθεσεις κατω απο τις οποιες μια ομαδα ανθρωπων δειχνει συνεργατικη συμπεριφορα. Και αυτες μπορει να ειναι καποιοι κοινωνικοι κανονες (π.χ. η επιτημηση αυτων που προδιδουν καποιο αλλο μελος) ή μετα-κανονες (δηλ επιτημηση αυτων που δεν επιτιμούν τους προδοτες κ.ο.κ.). Αλλα μοντελα διερευνουν την χωρικη κατανομη των ατομων που εχουν πιθανοτητα να συνεργαστουν. Δεν ειναι οικονομικα μοντελα, αλλα κυψελιδικα αυτοματα που θετεις καποιους κανονες στην αρχη και κοιτας την εξελιξη στο χρονο. Ειναι γοητευτικα γιατι στηριζονται σε πραγματικες κοινωνικες συμπεριφορες. Και γω τωρα τα κοιταω...
Καλο καλοκαιρι και καλες διακοπες.


Καλημερα @Rider,

τη θυμαμαι αυτη σου την αναρτηση και ειναι πολυ σημαντικο που κανει σαφη τον διαχωρισμο αναμεσα σε κοινωνικα προτυπα και προτυπα της αγορας. Πραγματα αυτα τα δυο μπλεχτηκαν πολυ ασχημα τις τελευταιες δεκαετιες και πρεπει να κανουμε προσπαθεια να τα ξαναξεχωρισουμε.
Ειχες γραψει και για τα συνεργατικα οικονομικα παλιοτερα.


Γεια σου @NdN και καλωσορισες στο βροχερο Λονδινο και στα βλογς. Οι κρατουμενοι την εκαναν τη λαδια που δεν συνεργαστηκαν εξ αρχης. Απο κει και περα μπαλωματα...

Διακοπές διακοπες!! Ας ειναι καλα τα ασυρματα τα δικτυα...Ακομα και στις βραχονησιδες πιανουν τα ατιμα.

cynical είπε...

Βριπολιδη,
ουτε με σουηδικο διαβατηριο δεν θα με αφησεις να μπω;

Tyler Durden είπε...

ο άνθρωπος δρα σύμφωνα με τις καταστάσεις και συνθήκες στις οποίες βρίσκεται, ζει και μεγαλώνει, πιστεύω ότι και κάθε ζώο κάνει το ίδιο.

Είναι ικανός και για αλληλοεξόντωση με τα πιο ποταπά εγωιστικά κίνητρα, είναι και για τις πιο υψηλές κοινωνικά αξίες της αλληλεγγύης και συντροφικότητας. Τις καταστάσεις τις δημιουργούν οι αξίες και οι θεσμοί της κοινωνίας μέσα στις οποίες ζει.

Ενα παράδειγμα: ο ατομικισμός και η ατομική επιτυχία που χαρακτηρίζει την κοινωνία μας και μας υποβάλλει σε εξοντωτικά τέστ και εξετάσεις για το κοινωνικό κοσκίνισμά μας, δεν είναι καν κατανοητό σε φυλές που ο ένας στηρίζει τον άλλον στην επιτευξη ενός σκοπού. Πχ αμπορίτζιναλ σε εξετάσεις σε σχολείο συνεργάζονταν μεταξύ τους για την λύση των προβλημάτων, κάτι που εδώ θεωρείται μεγάλο ατόπημα και κόβονται οι εξεταζόμενοι αν "αντιγράφουν".

Σε συνθήκες μεγάλης πίεσης και στέρησης ελευθερίας και επικοινωνίας δρα πιο εύκολα με τον πιο ατομικίστικο τρόπο, όπως στο παράδειγμα των φυλακισμένων. Αραγε αυτές είναι οι ψυχολογικές και κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες ζούμε και αποφασίζουμε στην καθημερινή ζωή μας; της φυλακής και της απειλής;

Greek Rider είπε...

Cynical ναι κοντεύει πλέον 1,5 χρόνος από τότε και δεν τα είχα ερευνήσει περαιτέρω γιατί έψαχνα άλλα πράγματα.

Εδώ είναι μια ανάρτηση που έχει λίνκ όλες εκείνες με τα συμμετοχικά:

http://greekrider.blogspot.com/2008/05/blog-post_05.html

Στέργιος είπε...

Διάλειμμα διακοπών…

Η διαλεκτική ενότητα και πάλη των αντιθέτων βρίσκει στην συνεργασία και την ατομικότητα τη καλύτερη κοινωνική έκφραση. Είναι αδύνατο να δομηθεί κοινωνία χωρίς την αξεχώριστη συνύπαρξη και διαπάλη των δύο αυτών. Το ένα είναι προέκταση του άλλου και ανύπαρκτο χωρίς το άλλο. Και δεν έχει νόημα να ψάχνουμε αν η κότα έκανε το αυγό ή… γιατί η ταυτόχρονη γέννησή τους στην έννοια της κοινωνίας με πρωτεύον το κοινωνικό μέρος χάνεται στην πρωταρχική αρχή της επιβίωσης των ζώων ως ομάδας.

Η οικονομική επιστήμη και η πρακτική σε μικροκλίμακα ή μακροκλίμακα επιβεβαίωσαν την ανωτερότητα και τη μεγάλη δύναμη της συνεργασίας στη παραγωγή. Ιδίως ο Μαρξ έχει εξαντλήσει το θέμα.

Η ανάπτυξη της παραγωγικότητας θα ήταν αδύνατη χωρίς τη συνεργασία. Ομοίως και η ανάπτυξη της κοινωνίας. Αυτοί που, ως ο Χάγιεκ, προωθούν αντιλήψεις απόλυτων ανταγωνιστικών ατομικοτήτων που έρχονται σε επαφή μόνο μέσω (του «πολέμου») της αγοράς και ως συμπτωματικό παράγωγο έχουν την αναγκαστική δημιουργία κοινωνίας, αφαιρούν την ουσία της ατομικότητας που είναι η ατομική προέκταση (τρόπος έκφρασης-υλοποίησης) της κοινωνικότητας. Κανένας δεν μπορεί να ζήσει χωρίς τους άλλους ανθρώπους χωρίς τους γενικούς κανόνες, χωρίς τις γενικές αρχές. Μέσα εκεί αναπτύσσει την ατομική δράση του και όχι το αντίθετο. Γενικά δεν υπάρχει ατομικότητα αλλά κοινωνική ατομικότητα. Έξω από αυτή δεν υπάρχει ο άνθρωπος και η κοινωνία του.

Βάση τη κοινωνίας και της συνεργασίας είναι η επιβίωση με καλύτερους όρους. Καμία εκχώρηση δεν γίνεται με το αζημίωτο. Ομοίως και οι διάφορες ιδέες στο βάθος κρύβουν τους όρους επιβίωσης του ατόμου μέσω της κοινωνίας. Για παράδειγμα, οι πλέον κοινόχρηστες κοινωνικές ιδέες των ανθρώπων όπως «ελευθερία», «δημοκρατία» περιέχουν την έννοια της επιβίωσης με καλύτερους όρους και δεν είναι κενές περιεχομένου. Δεν υπάρχει ελευθερία και δημοκρατία χωρίς να απαντούν εσωτερικά στο «από ποιόν, γιατί και για ποιούς». Όσο και αν ορισμένοι προπαγανδιστές της κάθε άρχουσας τάξης διδάσκουν με το ζόρι ότι η ελευθερία μόνο ιδέα, ακριβώς για να μην ψάξουν οι από κάτω την ελευθερία από την εκμετάλλευσή τους, οι λαοί διαχρονικά σχημάτιζαν στις γενικές αυτές έννοιες το περιεχόμενο των συμφερόντων τους και τελικά το διεκδικούσαν συνεργατικά και όχι ατομικά.

Η συνεργατικότητα όμως είναι και αυτή μια ενότητα και πάλη αντιθέτων. Γιατί μέχρι σήμερα στηρίζονταν σε πυραμιδική σχέση και οι κυρίαρχες τάξεις επέβαλλαν με δικούς τους όρους τον συνεργατισμό είτε αυτός ήταν των δούλων, είτε των σημερινών εργατών. Και αυτό όχι χωρίς βία και αίμα. Ήταν καταναγκαστικός συνεργατισμός.

Αλλά και οι τάξεις μέσα τους είχαν τον συνεργατισμό και τον ατομικισμό και καλύτερη απόδειξη από τη σκληρή σχέση συνεργασίας και αντιπαλότητας μεταξύ κεφαλαιούχων δεν υπάρχει για αυτό.

Γενικά οι κυρίαρχες τάξεις ήθελαν να επιβάλουν τη δική τους αντίληψη για το συνεργατισμό στην παραγωγή, στη κοινωνία, στο κράτος και στη πολιτική. Εξ ου και οι ταξικές ιδεολογικές συγκρούσεις.

Η άρχουσα τάξη μισεί τον συνεργατισμό της εργατικής τάξης, όποιος και να είναι, αλλά τον επιβάλει βίαια και τον λατρεύει στα εργοστάσιά της. θα ήταν παράλογο αν έλεγα ότι η άρχουσα τάξη των ΗΠΑ μισεί και καταδιώκει σκληρά κάθε και συνεργατική οργάνωση για 200 εκατομ, εργάτες της αλλά στα εργοστάσιά της τον επιβάλει δια πυρός και σιδήρου;;;; Και είναι, λέει, οπαδοί του Χάγιεκ και της ατομικότητας!!! Ο παραλογισμός στην υπηρεσία του κτηνώδους συμφέροντος…

Ακόμη και στους εργάτες είναι φανερό ότι αν δεν θυσιάσουν στο κοινό συμφέρον μέρος της ατομικότητάς τους, ακόμη και τη ζωή τους, απελευθέρωση δεν θα δουν.

Η κατανόηση του περιεχομένου των συμφερόντων ατόμων, τάξεων και κοινωνιών και η σχέση μεταξύ τους σε μια διαλεκτική ενότητα και πάλη των αντιθέτων στο ζήτημα της συνεργασίας, είναι πάντα το κλειδί της κατανόησης του πράγματος. Δεν υπάρχει αλτρουισμός και «ιδέα» χωρίς συμφέρον. Η διαφορά είναι αν το συμφέρον αυτό είναι κοινωνικό και ιστορικά αποδεκτό.

Καλή συνέχεια στις διακοπές….

Unknown είπε...

Τα μυρμήγκια είχαν περισσότερο μυαλό απ’ τους ανθρώπους και δεν «εδραίωσαν» τον ανταγωνισμό ως «θεσμό» της «κοινωνίας» τους.
Φυσικά ο σμιθ και οι στηρικτές της θεωρίας του έχουν σφάλμα, όχι γιατί κάνουν λογικά σφάλματα στη σκέψη τους αλλά ακριβώς επειδή τη στηρίζουν σε εσφαλμένες αρχές. Άλλωστε, όλοι οι γάιδαροι πετούν, αν ορίσουμε ως «πέταγμα» το άλμα!
Όμως δυστυχώς, βάλθηκαν να τον δικαιώσουν μιας και ο άνθρωπος δρα όπως ακριβώς εκπαιδεύεται να δρα. Σε μια κοινωνία που έχει ποτιστεί μέχρι τα μπούνια με τον ανταγωνισμό, το εμπόριο και τον καταναλωτισμό και τα έχει αναγάγει σε υψηλές αξίες, μέχρι και σε επιστήμη (!), ο σμιθ δυστυχώς εκ των υστέρων δικαιώνεται…

hristos_g είπε...

καλημερα !

"Από την άλλη μεριά και η θεωρία της εξέλιξης για να δουλέψει σωστά απαιτεί κι αυτή εγωιστικά υποκείμενα..."

Αυτο ειναι απο τη δικια μας τη μερια ! Το ειδος στο οποιο αναφερεσαι ειναι η κοινωνια των ανθρωπων και δεν πρεπει να συγχαιεται με τον smith,τους οικονομολογους και το εγωιστικο ατομο.Η κοινωνια ειναι το ειδος προς μελετη και σε καμια περιπτωση ο ανθρωπος ως ατομο.Σαν ατομο λοιπον η κοινωνια, εξελισεται με γνωμωνα το συμφερον της.

Γι'αυτο νομιζω οτι επικεντρωνεις στο καταλληλο σημειο.Πότε θα καταλαβουμε οτι δεν ειναι καλο για μας ως ατομα,να κοιταμε πρωτα την παρτη μας αγνωωντας το περιβαλλον μας ? (ειτε αυτο ειναι ο πλανητης, ειτε ειναι οι ανθρωποι)

Πρεπει λοιπον, καποια DNA του στυλ smith και αναπτυξη για να γυριζει το χρημα, να τα αλλαξουμε γιατι πολλυ απλα δεν λειτουργει! Γιατι τα ατομα,κοιτωντας το ατομικο τους συμφερον, δεν επιστρεφουν τα χρηματα στην αγορα παρα μονο ενα μικρο μερος απο αυτα.

Η εξελιξη της κοινωνιας θα εχει πολυ συνεργατικοτητα σε πολλα επιπεδα και αν δεν θα εχει αναπτυξη, θα πρεπει σιγουρα να εχει βιωσιμωτητα για ολους και για τον πλανητη κυριως...Αντιθετα σημερα, μπορουμε μεν να συλλαβουμε την αξια της ομαδας αλλα δεν διαλεγουμε ποτέ την σωστη.Την κοινωνια ολων των ανθρωπων...

Ανώνυμος είπε...

Μήπως κάθε εποχή έχει την προτεραιότητα της; Αρα η σημασία έγκειται στην ανάλυση ή την περιγραφή της επερχόμενης κατάστασης.
Νομίζω ότι και ο Λένιν αν ζούσε σήμερα θα ενδιαφερότανε για την διάδοση της ηλεκτρονικής τεχνολογίας που είναι υπόθεση προσωπική και όχι σαν την μηχανή που είναι υπόθεση εργοστασίου συνεργατική.
Τι πρόκειται να συμβεί στο μέλλον;
Αν μοιάζει με την τέχνη, μάς το λέει ο Σεφέρης, ο Θεοδωράκης ή ο Ελύτης. Αν μοιάζει με το εμπόριο μάς το λέει ο Μάρκο Πόλο ή ο Κολόμβος. Αν μοιάζει με εργοστάσιο μας το λέει ο Στάλιν ή ο Φόρντ.
Μα με ότι και να μοιάζει το μέλλον, έκαστος ημών μπορεί να διαλέγει τον δρόμο του και προπαντός να ξεκινά πάλι απτήν αρχή όσο έχει κουράγια.
Το δίλημμα συνεργατικότητα ή ατομικισμός είναι ολίγον αναπάντητο διότι αλληλοεξαρτούνται, εκείνο που είναι σίγουρο είναι η παρακμή των κάθε είδους ιεραρχιών, ειδικών ή αυθεντιών προς χάριν της δια βίου εκπαίδευσης που μικρή σχέση έχει με την υπάρχουσα κατάσταση.
καλό καλοκαίρι