Έχω την αμυδρή εντύπωση ότι στην ομώνυμη ανάρτηση «Γιατί δεν πρέπει να διαβάζουμε», δεν πήρατε στα σοβαρά τους λόγους που εξέθεσα σχετικά με τους κινδύνους που εμπεριέχονται στην πράξη της ανάγνωσης. Φαντάζομαι ότι σηκώσατε το φρύδι περιπαιχτικά, ότι χασκογελάσατε και ότι εκλάβατε τα όσα εξωφρενικά εξέθεσα σαν επιβεβαίωση, αντίθετα, της σπουδαιότητας και αναγκαιότητας των βιβλίων.
Με το παρόν σημείωμα θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι πλανάστε πλάνη μεγάλη και ότι 15 φιλόσοφοι και 29 συγγραφείς σπεύδουν να επιβεβαιώσουν του λόγου το αληθές, ότι δηλαδή τα βιβλία χειραγωγούν, ευνουχίζουν και ότι αποτελούν όντως κίνδυνο για τη δράση, τη σκέψη, τη μνήμη, την επαφή με τα συναισθήματα και την πνευματική και συναισθηματική υγεία της ανθρωπότητας εν γένει.
Η σχέση της ανθρωπότητας με τα βιβλία δεν μετράει πολύ χρόνο, σε αντίθεση με την περίοδο της προφορικότητας που κράτησε για καιρό ακόμα και μετά την εφεύρεση της τυπογραφίας. Διότι για δεκάδες χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι αφηγούνταν ιστορίες, μυθολογίες και μετέδιδαν θρησκευτικές και μαγικές γνώσεις που έχουν φτάσει ακόμα και ως εμάς. Μπορεί οι άνθρωποι να έμαθαν πρόσφατα να διαβάζουν, άλλοι δεν το έχουν ακόμα κατορθώσει, αλλά μπορούσαν πάντοτε να χορεύουν και να τραγουδούν και να αφηγούνται.
Ο Πλάτων παρά το ογκώδες συγγραφικό του έργο, παρουσιάζεται στον Φαίδρο σαν ο υπερασπιστής του προφορικού λόγου με ισχυρότατα επιχειρήματα.
Τί λέει δηλαδή;
Ότι οι πράξεις που ανασύρονται από τον γραπτό λόγο αναφέρονται πρώτον και καλύτερον σε σχέσεις εξουσίας, διαμέσου του δεσποτισμού που ασκείται πάνω στους αναλφάβητους από τον κλήρο, τους νομομαθείς και τους πολιτικούς.
Αντίθετα, η προφορική ανταλλαγή επιτρέπει την άμεση αμφισβήτηση, τον αντίλογο και τη διόρθωση. Επιτρέπει σ’ εκείνον που διατυπώνει την πρόταση ν’ αλλάξει γνώμη, να κάνει πίσω αν χρειαστεί, και να εκθέσει τις θέσεις του υπό το φως μιας έρευνας από κοινού και μιας εξερεύνησης που θα έχει γίνει με πολλούς. Συνοπτικά, η προφορικότητα διεκδικεί την αλήθεια, την εντιμότητα της αυτοδιόρθωσης, τη δημοκρατία.
Ο προφορικός λόγος μεταφέρει τη βιωμένη εμπειρία του παρελθόντος, η οποία με τον τρόπο αυτό μεταμορφώνεται σε παρόν. Αντιθέτως, άπαξ και εγκλωβιστεί στις γραμμές ενός βιβλίου απολιθώνεται και χάνει την αμεσότητα της απ’ ευθείας μετάδοσης.
Μια άλλη αντίρρηση του Πλάτωνα σχετικά με τον γραπτό λόγο, έχει να κάνει με την σταδιακή απώλεια της μνήμης, την οποία, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, ο γραπτός λόγος κατατρώγει σαν το σαράκι. Ίσως, γι αυτό το λόγο, παρατηρείται τελευταία αύξηση των περιστατικών με Alzheimer, εξ αιτίας δηλαδή της αύξησης της αναγνωσιμότητας, σε αντίθετα με τα τελευταία επιστημονικά πονήματα που πρεσβεύουν ότι η ανάγνωση βοηθάει στην εξάσκηση και την ενδυνάμωση της μνήμης.
Η μοντέρνα εκπαίδευση μοιάζει όλο και περισσότερο με θεσμοθετημένη αμνησία. Αφήνει κενό το μυαλό του παιδιού από κάθε βιωμένη αναφορά. Περιορίζει το χρόνο στη στιγμή και ενσταλάζει ακόμα και στα όνειρα, αυτό το μάγμα ομοιογένειας και οκνηρίας.
Αργότερα στα ένδοξα πρωτοχριστιανικά χρόνια, οι ερημίτες, με ελάχιστες εξαιρέσεις έφριτταν με τα βιβλία, και με κείνους που τα μελετούσαν. Η αδιάκοπη κυκλικότητα της προσευχής, η ταπείνωση της σάρκας και η πειθαρχία του στοχασμού λίγο χώρο άφηναν στην πολυτέλεια της ανάγνωσης, ή τουλάχιστον την έκαναν να φαίνεται εξαιρετικά καταστροφική.
Στην μετά τον Έρασμο χρυσή εποχή του βιβλίου αναπτύχθηκαν δυο κυρίως ρεύματα αμφισβήτησης του βιβλίου, σε οντολογικό θα έλεγα επίπεδο, (το οποίο είναι και αυτό που μ’ ενδιαφέρει), και όχι στη βάση κάποιου βλαπτικού για την εξουσία περιεχομένου.
Το πρώτο, θα μπορούσε να ονομαστεί «ακραίο ποιμενικό» και εκπροσωπείται από τον Ρουσώ και τον Γκαίτε, σύμφωνα με τον οποίον, «το δέντρο της σκέψης και της μελέτης παραμένει αιωνίως γκρίζο, ενώ το αντίστοιχο της εν δράσει ζωής, της ζωής-δύναμης και της ζωογόνου ορμής είναι πράσινο». Στην πραγματικότητα ολόκληρος ο ρομαντισμός διακατέχεται από αυτό το δόγμα της προσωπικής εμπειρίας «Το να αφήσουμε τα βιβλία να επηρεάζουν τη ζωή μας ή κάποιο ουσιώδες κομμάτι της, είναι για μας σαν να παραιτούμαστε ταυτοχρόνως από τους κινδύνους αλλά και από την έκσταση που προκαλεί αυτή η πρωτογενής, πρώτη επαφή με τα πράγματα».
Το δεύτερο κύμα αμφισβήτησης θέτει ερωτήματα όπως: «ως προς τι τα βιβλία μπορούν να υπηρετήσουν την ανθρωπότητα που υποφέρει:» και εκπροσωπείται από κάποιους ρώσους αναρχικούς και μηδενιστές στην καμπή του 19ου αιώνα (τους Ναρόντνικους;), αλλά και από τον Τολστόι, όταν σε κάποια στιγμή αποκηρύσσοντας τα μυθιστορήματά του είπε: « η υψηλή λογοτεχνία άσκησε καταστροφική επιρροή επιδρώντας στον αυθορμητισμό, στην ηθική υπόσταση ανδρών και γυναικών. Υποστήριξε τις έννοιες του ελιτισμού, της υπακοής στην εγκόσμια εξουσία, ευνόησαν ένα απατηλό εκπαιδευτικό σύστημα και τη διαστροφή της ελαφρότητας.
Και πάλι στη Ρωσία οι λενινιστές και οι φουτουριστές ποιητές ζήτησαν να καταστραφούν δια πυρός οι βιβλιοθήκες που κρύβουν όλο το δηλητήριο του παρελθόντος, μαραίνουν την ψυχή και ευνουχίζουν τη φαντασία και πάει λέγοντας.
Δεν θα ήθελα να επεκταθώ στο κάψιμο των βιβλίων σε διάφορες περιόδους της ιστορίας από φονταμενταλιστές κάθε πλευράς, για το λόγο ότι οι πράξεις αυτές καθοδηγούνταν όχι από ολοκληρωτική άρνηση των βιβλίων, αλλά από ένα ορισμένο τους περιεχόμενο το οποίο οι εκάστοτε εξουσίες πολιτικές ή θρησκευτικές έκριναν επικίνδυνο για τις μάζες.
Όλα όσα παρατέθηκαν στις παραπάνω γραμμές, δηλαδή σκέψεις και παρατηρήσεις μεγάλων ποιητών και φιλοσόφων, δεν έρχονται παρά σαν επίρρωση των επιχειρημάτων που ανέπτυξα σε προηγούμενη ανάρτηση. Αν θελήσετε να τα αγνοήσετε ή να τα απορρίψετε θα πρέπει να εξηγήσετε σαφώς τους λόγους που σας οδηγούν να το πράξετε, όπως επίσης και το αντίθετο, το γιατί δηλαδή σε άλλες περιπτώσεις, άλλες ρήσεις των εν λόγω ποιητών και φιλοσόφων χρησιμοποιούνται προς επικύρωση κάποιων άλλων λεγομένων σας.
Για να είμαστε δίκαιοι δηλαδή και όχι καιροσκόποι....
ΥΓ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ανάρτησης οφείλεται στο βιβλίο του George Steiner, «Η σιωπή των Βιβλίων» από τις εκδόσεις ΟΛΚΟΣ.
Αναρτήσεις
18 σχόλια:
Μμμμμ...το κάθε μέσο έχει τα καλά και τα κακά του. Φαντάζεσαι την πολιτιστική διαιώνιση χωρίς την παρουσία του γραπτού λόγου. ΕΓώ πάντως όχι!!
Ο προφορικός λόγος έχει πολλά θετικά, μερικά από τα οποία αναφέρεις στο κειμενό σου. Νομίζω ότι όπως και σε όλα τα πράγματα έτσι και εδώ, είναι η χρυσή τομή μεταξύ γραπτού και προφορικού λόγου στη ζωή του καθενός που έχι σημασία.
Γειά σου VK. Δεν θα σχολιάσω επί της ουσίας για προφανεις λόγους. Άλλωστε και ο Πλάτωνας είχε σατιρικη διάθεση οταν τα εγραφε. Πάντως μου εκανε εντυπωση, όταν ειδα αυτο το βιβλιο του Steiner που κατέγραψε τα κατά καιρούς επιχειρηματα κατα της ανάγνωσης από γνωστους σοφούς που προφανως ειχαν διαβασει πολύ.
Πάντως θα έλεγα ότι και το διάβασμα χρησιμοποιείται με καταναλωτικη διάθεση χωρις περαιτέρω επεξεργασία και χωρις σκοπό πολλές φορές.
Γυρω από τη σχεση μας με τα βιβλια υπάρχει μια ολοκληρη κοινωνιολογια, που θα ειχε ενδιαφερον να τη δει κανεις.
@cynical καλημέρα,
πέρα από το γεγονός ότι τα περισσότερα διαβάσματα είναι τύπου σαπουνόπερας πρέπει να πω ότι
ο Πλάτων αναφερόταν ασφαλώς στο νόμο που φτιάχνουν οι άλλοι για εμάς απέναντι στην ηθική μας ελευθερία να φτιάχνουμε εμείς τους νόμους μας. Και κυρίως να μπορούμε να χρησιμοποιούμε τα πάθη δημιουργικά και όχι να τα υποτάσσουμε σε εξωτερικές ελιτίστικες προσταγές.
Και βέβαια όλα αυτά ενώ ο Πλάτων ήταν βέβαια μη δημοκρατικός και ελιτ.
Στην ίδια γραμμή είναι και ο Ρομαντισμός που θεωρεί την αλήθεια προϊόν της ποίησης η οποία πρέπει να είναι σε μια ισορροπία με τη νόηση (ορθολογισμό) κατά παρόμοιο τρόπο με τα δύο Άλογα στο Φαίδρο.
Για χριστιανούς και πρωτοχριστιανούς προτιμώ να μην μιλήσω.
Το πρόβλημα σήμερα, λοιπόν, είναι ότι ο ορθολογισμός κυβερνάει μόνος του χωρίς το πάθος. Το "καλό" άλογο του Πλάτωνα, ο Λόγος, κατασπάραξε το άλλο το "κακό" που είναι το θυμοειδές (το πάθος ή η φαντασία).
Αποτέλεσμα: μια τσεκουρεμένη νοητικά ανθρωπότητα, απονευρωμένη από τις ρίζες της και την ουσίας της. Βουτηγμένη μέσα στο πέλαγος μιας (παράλογης) μεταμοντέρνας λογικοκρατίας.
Σαν ένα ερωτικό ποίημα εξ αποστάσεως...
Και μια μικρή παρατήρηση ακόμη:
Το μεγαλειώδες και σημαντικό βγαίνει από την απροσδιοριστία του λογικού με το θυμώδες και όχι με τις ζυγισμένες αναλογίες σε μορφή χρησιμοθηρικής συνταγής που δίνει για όλες τις ασθένειες η αστική ιδεολογία.
οι αναρτησεις και τα σχολια στα μπλογκς, τον προφορικο λογο προσεγγιζουν περισσοτερο ή το γραπτο? Εδω σε θελω.
Εδώ και καιρό αισθανόμουν ενοχές γιατί έχει περάσει αρκετός καιρός από τότε που διάβασα το τελευταίο βιβλίο .Μετά το διάβασμα αυτής της ανάρτησης αισθάνομαι ξαλαφρωμένος, σε ευχαριστώ που απενεχοποιησες και θεωρητικοποίησες την τεμπελιά μου.
Ενδιαφέρον να αναγιγνώσκεις απόψεις κατά της ανάγνωσης :)
Επιτρέψτε μου να υποβάλλω μια ένσταση ως προς τη λέξη προφορικοτητα ,μπορεί αυτή η λέξη να θεωρηθεί δόκιμη η είναι σολοικισμός?
Προφορικοτητα κατά το γραπτοτητα?
Ως άριστη ερευνήτρια που είστε παρακαλώ για τα Φώτα σας (η την επανόρθωση σας)
Γραπτά ή προφορικά;
Για τη nelly, λέω ότι τα σχόλια είναι σαφώς γραπτός λόγος (κυρίως δεν είναι φωνή βοώντως…) και απευθύνονται κατ’ ευθείαν στο νοητικό κέντρο που είναι πηγή κάθε λόγου. Μπορεί να έχουν μικρή εμβέλεια αλλά, για να ευλογήσω τα γένια μας, έτσι είναι ο ποιοτικός λόγος. Διαβάζοντας τη τελευταία δική σου ανάρτηση ε, ένταξη έχει… «φωνή» (ποιότητα) αλλά… γραπτή!
Ωραία τα σχόλια του Greek Rider πλουτίζουν τις γνώσεις μας. Και εγώ έχω σφοδρή αντίθεση με την ουσία της (ιδεαλιστικής) φιλοσοφίας του Πλάτωνα αλλά αυτή δεν παύει αυτή να είναι ένα από τα σκαλιά της εξέλιξης της ανθρώπινης νόησης.
Έχω πλήρη άγνοια αν υπήρξαν «λενινιστές και φουτουριστές ποιητές που ζήτησαν να καταστραφούν δια πυρός οι βιβλιοθήκες που κρύβουν όλο το δηλητήριο του παρελθόντος…». Μου φαίνεται σαν απίστευτο! Γνώρισα πολλούς ίσως δεκάδες χιλιάδες λενινιστές, μαρξιστές, αριστερούς, κομμουνιστές και πολλούς που έζησαν ως τέτοιοι από την δεκαετία του ’20 αλλά όλων αυτών η ευλάβεια για τα βιβλία ήταν απίστευτη. Ακόμα και αντιδραστικά βιβλία διαφύλαξαν. Ίσως να υπήρξαν κάποιοι ανεγκέφαλοι που ήθελαν να είναι βασιλικότεροι του βασιλέως ή λινιστικότεροι του Λένιν! Είναι δε γνωστό ότι ο Λένιν τις καλύτερες εργασίες του τις έκανε καταβροχθίζοντας με ρυθμό πολυβόλου «αντιδραστικά» βιβλία (400-500 σελίδες τη μέρα με σημειώσεις και απομνημόνευση παρακαλώ!!!). Τα δε βιβλία αυτά διασώθηκαν και φυσικά αφού γλύτωσαν από τους ανεγκέφαλους «λενινιστές» μετά γλύτωσαν και από τους απελαύνοντες χιτλερικούς.
Την ανάρτηση φυσικά δεν τη καταλαβαίνω ως αποφυγή των βιβλίων αλλά ως προβληματισμό για τα βιβλία και όχι μόνο. Επ’ αυτού και η ανάρτηση και τα σχόλια με καλύπτουν. Έτσι θα επεκταθώ κατά τη συνήθειά μου σε άλλα λιβάδια προβληματισμού που συνήθως δεν πάνε να «βοσκήσουν» οι γιάπηδες του συρμού.
Όλος ο γραπτός λόγος είναι πεπερασμένος. Ο προφορικός είναι δρών. Η διαφορά είναι τεράστια. Γιατί; Γιατί ο προφορικός κτίζει τον κόσμο σε ίδιο χρόνο ενώ ο γραπτός σε περασμένο. Κοινώς περιγράφει παρελθόντα, παρόντα και μελλούμενα, δεν δημιουργεί.
Ο «κίνδυνος» του γραπτού λόγου; Να πω ένα παράδειγμα από ερώτημα που μου τέθηκε πριν δεκαετίες όταν προσπαθούσα να μάθω τι είναι η Διαλεκτική της Εξέλιξης και ποια είναι η σχέση του «είναι» (πραγματικού κόσμου-ύλης) και του πνεύματος (ανθρώπινου εγκεφάλου - νόησης). Μου έθεσαν ένα προφανή περιορισμό: Ότι τα πράγματα πρώτα εξελίσσονται και κατόπιν ή στη καλύτερη περίπτωση τη ίδια στιγμή τα αντιλαμβάνεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Δεν τα αντιλαμβάνεται το σύνολο των υλικών και πνευματικών διεργασιών αλλά μόνο απειροελάχιστο μέρος τους μέσω των αισθήσεων και των τεχνικών μέσων. Έτσι ενώ το υλικό του μυαλού είναι ύλη (άπειρη ως προς την εξέλιξη) η λειτουργία του ως συγκεκριμένη πνευματική παραγωγή είναι πεπερασμένη. Αν αμφιβάλεις μου λένε κάνε τούτο: Περιέγραψε σε ίδιο χρόνο το σύνολο των κινήσεων εσωτερικών και εξωτερικών ενός κοινωνικού φαινόμενου π.χ. έναν ποδοσφαιρικό αγώνα και μη παραλείπεις ούτε τα τυχαία όπως η, θερμοκρασία η ατμοσφαιρική πίεση και η πορεία της κάθε μπαλιάς με τόσους κόμβους αέρα κλπ ούτε τα αναγκαία όπως η συνεχή κίνηση της μπάλας, των παικτών, του διαιτητή, των φιλάθλων, των ραδιοσχολιαστών, των χρωμάτων της φανέλας, μη παραλείπεις ακόμα να μας πεις και τις χημικές και φυσικές διεργασίας που γίνονται ταυτόχρονα στα υλικά φαινόμενα όπως η φθορά των φανέλων, το μεγάλωμα του χόρτου, η γήρανση του ξύλου των γκολπόστ, ο θάνατος και η γέννηση των κυττάρων, η κίνηση των ηλεκτρονίων κάθε ατόμου, οι επηρεασμοί από το παγκόσμιο στερέωμα, τους γαλαξίες, τους Πόλους ….
Τρελάθηκα όταν κατάλαβα ότι αυτά όλα και άπειρα ακόμα άλλα γίνονται ταυτόχρονα σε έναν αγώνα. Φυσικά παραιτήθηκα αμέσως. Τότε μου είπαν ότι αυτή είναι η διαφορά του «είναι» και του πνεύματος! Το ένα είναι άπειρο και συντελείτε με άπειρες διαδικασίες το άλλο είναι πεπερασμένο και μόνο ελάχιστες κινήσεις του «είναι» αντιλαμβάνεται. Και η Διαλεκτική είναι ένα όργανο ανάλυσης και κατανόησης του κόσμου στην εξέλιξή του (και την αλλαγή του) αλλά πάντα πεπερασμένο ως όργανο της νόησης.
Έτσι όταν σκέφθηκα τη σχέση γραπτού και προφορικού λόγου φαντάσθηκα ότι ο προφορικός λόγος εφάπτεται πάνω σε άπειρες διεργασίες που γίνονται με αιτία αυτόν σε ίδιο χρόνο, άρα είναι το «είναι» και ο γραπτός λόγος που το περιγράφει ως γεγονός γενόμενο ή μελλούμενο είναι πεπερασμένος άρα το «πνεύμα». Είναι π.χ. άλλο να γράφεις ότι είναι η ώρα για επανάσταση και άλλο να λες προφορικά σε χιλιάδες ανθρώπους με τρομερή φωνή «τώρα ή ποτέ» και να κινείται ένας τεράστιος μηχανισμός ανθρώπων και υλικών για την επανάσταση. Η πεπερασμένη περιγραφή είναι δυνατή, η ζώσα όχι.
Φυσικά δεν είναι όλα άσπρο-μαύρο υπάρχουν και οι ενδιάμεσες καταστάσεις κυρίως διότι ο προηγούμενος γραπτός λόγος, δηλαδή οι αποτυπωμένες γνώσεις του κόσμου, προετοιμάζουν την διατύπωση του προφορικού λόγου. Η σχέση τους είναι διαλεκτική και γενεσιουργός.
Εγώ λοιπόν και θα διάβαζα και θα μιλούσα όπως έκανα σε όλη μου τη ζωή. Άλλοτε ο γραπτός λόγος ήταν πιο αποτελεσματικός γιατί έπρεπε να μεταδώσει σε πλήθος κοινού και βάθος χρόνου πληροφορίες σταδιακής μεταβολής ή εμπλουτισμού της συνείδησης και άλλοτε ήταν ο προφορικός γιατί έπρεπε να μεταβληθεί σε χρόνο ίδιο η εξέλιξη των πραγμάτων.
Όσο για τις αφηγήσεις και τους προφορικούς μύθους ή ιστορίες αυτά μάλλον είναι ένας τύπος άγραφτου – γραπτού λόγου με σημαντική αποτύπωση στις μνήμες λόγω αδυναμίας γραφής σε υλικό αντικείμενο. Δεν είναι όμως ακριβώς προφορικός λόγος γιατί έχει τους σαφείς περιορισμούς της συγκεκριμένης περιγραφής αλλά ούτε ακριβώς γραπτός γιατί έχει την ελευθερία της παρέμβασης και νεοδιάπλασης από κάθε αφηγητή.
Θα έλεγα γενικά ότι ο γραπτός λόγος (ακόμη και η από μνήμης καταγραφή-μετάδοση) είναι σήμερα η μήτρα του προφορικού λόγου και ο προφορικός λόγος είναι ο τροφοδότης του γραπτού με την έννοια του δημιουργού γεγονότων. Όλες οι γνώσεις του κόσμου θα ήταν ανύπαρκτες χωρίς αυτή τη σχέση.
Αυτά και υπόσχομαι να μη ξαναγράψω «βαρύ» κείμενο σε καιρό διακοπών!
Στέργιος
Καλημέρα Rider.
Αυτη την διαχρονική πάλη ανάμεσα στο λογικό και ανορθολογικό στοιχειο, ή πιο σεμνά, ανάμεσα στη λογική και το συναισθημα, την περιέγραψα σε παλιότερη ανάρτηση 'Η Περιπέτεια του Ορθού Λόγου".
Εκει πρέπει να ανφέρθηκα και στην εργαλειακη εκδοχη της λογικης που κυριαρχει σημερα και νομιζω ότι ειναι αυτη η αιτια που απαξιώνεται τόσο.
Όπως επίσης και για την μετεξελιξη του περιεχομένου του Λογικού (του τί εννοούμε σαν Λογικό), από την αρχαιότητα ως τα σήμερα.
Ο Ρομαντισμός έδωσε τα πρωτεία στο συναισθημα, στη φαντασία, στην intuition... Οι πολιτικες ουτοπιες εχουν τη ριζα τους στον Ρομαντισμό, όπως και από αυτον ξεπήδησαν ο Ναζισμός και οι εθνικισμοί.
Για την απαξιωση της λογικης θα αναφερθω συντομα σε νεα ανάρτηση.
Καλημέρα Νέλλη, τα σχολια και οι αναρτήσεις προσεγγίζουν τον γραπτό λόγο μεχρι να εφευρεθούν τα προφορικά blogs. Και μεχρι να βρεθεί ελεύθερος χώρος για μια Πνύκα που να μας χωράει όλους.
Το περιεχόμενο της ανάρτησης το ξαναλέω το δανειστηκα απο το βιβλίο του Steiner. Και το αναπαρήγαγα, διοτι μερικα απο τα επιχειρήματα που ειχα γραψει παλιότερα με σατιρικη διαθεση εναντιον της ανάγνωσης, τα βρηκα στο στομα σπουδαιων ανθρωπων μεσα στο συγκεκριμενο βιβλιο.
Τι γίνεται εδώ πέρα; σκέφτηκα. Εδώ με αντιγράφει ολόκληρος Πλάτων, ολόκληρος Γκέτε...
(Νελλη, μην παραξενευεσαι, με την retrocasuality, που θα αποδειχτεί οσονούπω, κάτι τέτοιο ειναι δυνατον, δηλαδή, πρώτα το αποτελεσμα και μετά η αιτία, πρώτα η Cynical και μετά ο Πλάτωνας).
Οπως πάντα, και οι δυο αναρτήσεις θέλουν να μεταφέρουν μηνύματα. Οτι οι δείκτες που μετρούν αναγνωσιμότητες και άλλες μπαρούφες, δεν μπορούν να ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΟΥΝ το πολιτισμικό επίπεδο ενός λαού. Παιζοντας με τις διακυμάνσεις του δεικτη αυτου μπορούμε να φτάσουμε σε γελοιότητες και ακρότητες.
Αλλο μήνυμα, (γιατι μου αρεσουν οι ...πολυεπίπεδες αναρτήσεις) είναι ότι στην υπερβολή τους ακομα και η καλυτερη πραξη μπορεί να ξεστρατίσει. Και μιλάω για κάποιο κόσμο (ποντικούς βιβλιοθηκων) που άθελά τους αντικαθιστούν την αμεση εμπειρία με τα γραπτά υποκατάστατα. ΔΕΝ διαβαζουμε όλοι με τον ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ.
Αμα βρεις και κανενα άλλο μηνυμα σφυρα το...
de Profundis, καλημέρα σας. Η λέξη "προφορικοτητα" ανηκει στην μεταφράστρια του βιβλιου, "Η σιωπή των βιβλίων" και πολύ πιθανόν και στον ίδιο τον συγγραφέα. Δεν θα μου έκανε εντύπωση. Γαλλος ειναι και οχι Αγγλοσάξων.
Τα παράπονά σας εκει.. Ίσως καποιο λογο θα εχει για να μην χρησιμοποιει την φράση "προφορικος λόγος".
Τώρα για τις ενοχες σας, κάνουμε ότι μπορουμε και μεις εδω, να σας ξελαφρώνουμε. Αν εχετε καποιες αλλες να ξεφορτωθειτε, πειτε μας να συνταξουμε την καταλληλη αναρτηση. Οπως πάντα, κατι θα βρεθει...
...Και μάλιστα απο ανθρώπους που διαβασαν πολύ στη ζωή τους...
Τι να πεις Περαστικέ.
Η ανθρωπινη φυση φαινεται οτι εχει μια δοση ιδιοτελειας. Καναμε ότι καναμε, απο δω και περα δεν εχει το δικαιωμα να το κανει κανείς άλλος και να επωφεληθει. Ειναι το ιδιο και με κάποια από τα κεκτημενα δικαιωματα. Αφου τα κατακτησαμε, και τα ασφαλίσαμε για παρτη μας, να σταματησουν σε μας.
Καλημέρα Στέργιε. Σχετικά με λενινιστές, φουτουριστες, τα παράπονα στον Steiner... Κατι θα εχει στο μυαλό του, ίσως την ιδιαιτερη σχεση που ειχαν με τις λεξεις, που τις χρησιμοποιουσαν σαν ανικειμενα, κανοντας σχεδια στο χαρτί, την εφευρεση νεων ηχητικών λεξεων κ.λ.π. Τωρα για λενινιστες δεν εχω καμμια ιδεα. Παντως μεσα στον αθεραπευτο ρομαντισμό τους οι Ρωσοι ειτε λενινιστες, ειτε άλλο, θα μπορούσαν να το ειχαν πράξει.
Για τα κινητρα της αναρτησης εχω γραψει κατι στο σχόλιο μου στο σχόλιο της Νέλλης.
Για τη σχεση πραγματικοτητας και συνειδητοποίησης, θα καταφυγω στα συμπεράσματα της νευροφυσιολογιας (στα οποια υπαρχει γενικη συναινεση) ότι σκεφτομαστε χωρις να εχουμε πληρη συνειδηση. Η συνειδηση ερχεται μετά για να δικαιολογησει μιαν απόφαση, αφου αυτή εγινε. Σχετικα με "ελευθερη βούληση" και τα αντιστοιχα πειράματα εχω γραψει στο Label: ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΒΟΥΛΗΣΗ.
Κιαυτο γιατι το μυαλό ειναι πολυ καλο στο να κανει συνθετες διεργασιες και να λαμβανει πολλα στοιχεια υπ' οψιν του, οταν δεν χρειαζεται να λογοδοτησει στη συνειδηση. Αυτα με τη βούλα της επιστημης. Ο νους εκτελει πολλες low-level διεργασιες όπου παιρνει υπ' όψιν του αυτα που περιγραφεις στο γηπεδο, αλλά εμεις δεν εχουμε συνειδηση αυτών. Στην τελικη μας αποφαση όμως, όλα αυτα ειναι προσμετρημενα, μονο που δεν το ξερουμε.
Εχω την εντυπωση οτι στον προφορικο λογο εχουμε και αλλα διαθεσιμα εργαλεια να μεταδωσουμε αυτο που θελουμε (σωμα, φωνη, χροια, τονος, υψος, παντομιμα, χειρονομιες που μεταφερουν συμβολα ) ενω στο γραπτο τα εργαλεια ειναι σαφως περιορισμενα, αλλα εχει τα πλεονεκτηματα που αναφερεις.
Λόγω της βαρύτητας των κειμενων σου, θα σε παρακαλούσα να αθετούσες την υπόσχεσή σου.
Για να κατανοήσει κάποιος τη διαφορά μεταξύ της προφορικότητας -orality- και γραπτού λόγου πρέπει να σκεφτεί πως βίωνε το κόσμο άνθρωπος που ζούσε στον 'ακουστικό χώρο' και πως αυτό άλλαξε με την εμφάνιση του γραπτού λόγου. Τι έχασε και τι κέρδισε.
Ο McLuhan και ο Walter Ong το έχουν αναλύσει σε βάθος.
Καλησπέρα σε όλους τους συνομιλητές!
Δε βρήκα σε λεξικό τον όρο προφορικότητα,ίσως χρησιμοποιείται ως επιστημονική ορολογία.
Εύλογα ο Πλάτωνας είναι υποστηρικτής του προφορικού λόγου. Στην Πολιτεία του χωρίζει τις τάξεις σχεδόν με στεγανά και η υψηλή μόρφωση αποτελεί προνόμιο της τάξης των φιλοσόφων-βασιλέων,οι άλλες τάξεις λαμβάνουν περιορισμένη μόρφωση μη ΄΄συμμετέχοντας ΄΄στην καλλιέργεια του γραπτού λόγου.
Προφορικός και γραπτός λόγος αλληλοσυμπληρώνονται.Ο προφορικός λόγος είναι εφήμερος,γίνεται αθάνατος με το γραπτό λόγο.
Η γνώση έγινε κτήμα των πολλών με το γραπτό λόγο.Η μη γνώση χρήσης του γραπτού λόγου(ανάγνωση,γραφή)δημιουργει ακόμα περισσότερα κοινωνικά στεγανά(αναλφαβητισμός).Αν μάθουν ,θα ξυπνήσουν,άστους αγράμματους νάχουμε το κεφάλι μας ήσυχο!Αυτό θέλουμε;Όχι φυσικά!
Συμπέρασμα,τουλάχιστον δικό μου:Δεν τίθεται θέμα υπεροχής της μιας ή της άλλης μορφής λόγου.Μαθαίνουμε να επικοινωνουμε με τον προφορικό λογο(το παιδί των πέντε χρόνων επικοινωνεί θαυμάσια με το περιβάλλον,χωρίς να εχει καλλιεργήσει το γραπτό λόγο),και μέσω του γραπτού λόγου διευρύνουμε τους ορίζοντές μας.Ετσι, απλά...
Θέλω να ελπίζω ότι με τη συνοπτική παρουσίαση των θέσεών μου πρόσθεσα και γω ένα λιθαράκι στην εξέλιξη του πολύ ενδιαφέροντος διαλόγου.
Kαλημέρα Πάνο. Τον Ong δεν τον ειχα ξανασυναντησει. Τον εψαξα στο δίκτυο και μου φανηκε πολυ ενδιαφερων, ακριβως πανω στα θεματα που συζητάμε. Σ' ευχαριστώ για το reference.
Μόλις έμαθα ότι η αρχική σημασία του "scripta manent, verba volant" ήταν ότι τα λόγια ειναι φτερωτά, ζωντανά και παλλόμενα, ενω τα γραπ΄τα απολιθωμένα. Που η εξηγηση αυτη συναδει με ό,τι νομιζω ότι ηταν το πνευμα της εποχης εκεινης, της προ-του-βιβλίου.
Καλημέρα VaD. Σχετικά με τη λέξη προφορικοτητα, ο Steiner Γαλλος είναι, των Γάλλων τους αρεσει να παιζουν με τις λέξεις. Χτυπησα τη λεξη ομως στο Google και μου έβγαλε πληθος εργων και διαλεξεων που την χρησιμοποιούν.
Ως προς τη διασωστική του ικανοτητα, ο γραπτος λογος, ουτε λόγος να γινεται.
Θα δωσω ομως ενα μικρο παραδειγμα σχετικα με τον προφορικο λογο που εχει να κανει με τις διαλεξεις οπου ο ομιλητης διαβαζει ενα κειμενο που εχει μπροστά του και τις αλλες οπου ο ομιλητης δεν δεσμευεται απο κανενα χαρτι. Η διαφορα και η απόλαυση ειναι τεραστια, υπερ του προφορικού.
Να εισαι καλά.
Δημοσίευση σχολίου