Μεταφέρω εν τάχη δυο σημαντικές ειδήσεις από το χώρο της Βιοηθικής, εκ των οποίων η μία εντάσσεται σε αυτό που ονομάζεται «Πολιτικοποίηση της Βιολογίας», η δε άλλη σε αυτό που ονομάζεται «Εμπορευματοποίηση του Ανθρώπινου Γενετικού Υλικού». Ο πρώτος όρος συνίσταται στη χάραξη πολιτικών και εγκαθίδρυση θεσμών με γνώμονα ψευδο-επιστημονικές απόψεις περί της γενετικής βάσης των κοινωνικών συμπεριφορών. Ενώ η εμπορευματοποίηση του ανθρώπινου γονιδιόματος, αν και απαγορευμένη εκ του νόμου, φαίνεται ότι βρίσκει τρόπους να εγκατασταθεί από την πίσω πόρτα.
Συγκεκριμένα:
1. Ιταλία: Μείωση ποινής για φόνο λόγω «κακών γονιδίων» του δράστη
«....Ένα ιταλικό δικαστήριο μείωσε κατά ένα χρόνο την ποινή του καταδικασμένου πρωτόδικα σε ανθρωποκτονία Abdelmalek Bayout, κρίνοντας ότι φέρει μεταλλαγές γονιδίων που συνδέονται με βίαιη συμπεριφορά. Είναι η πρώτη φορά που η συμπεριφορική γενετική επηρεάζει την επιμέτρηση της ποινής ενός ευρωπαϊκού δικαστηρίου. Ωστόσο, ορισμένοι επιστήμονες, αμφισβητούν την επιστημονική βάση της απόφασης αυτής...»
«...Φόβοι εκφράζονται ότι τέτοιες περιπτώσεις θα οδηγήσουν μακροπρόθεσμα στην αποδοχή ενός γενετικού ντετερμινισμού σε ποινικές υποθέσεις - την θεωρία δηλαδή σύμφωνα με την οποία τα γονίδια προσδιορίζουν τη συμπεριφορά ενός οργανισμού. Εκτός αυτού, εκφράζονται ανησυχίες ότι οι εισαγγελείς θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα επιστημονικά αυτά δεδομένα για να εισηγηθούν βαρύτερες ποινές, υποστηρίζοντας ότι οι άνθρωποι με τέτοια γονίδια είναι εκ γενετής "κακοί"...»
2. ΗΠΑ: Προσφυγή κατά διπλώματος ευρεσιτεχνίας γονιδίων καρκίνου του μαστού.
«...Το ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ της Utah σε συνεργασία με τη Myriad Genetics, εταιρεία με έδρα τη Lake City, κατέχουν δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για δυο ανθρώπινα γονίδια που εμπλέκονται στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού, τα BRCA1 και BRCA2. Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δόθηκε για τη μέθοδο απομόνωσης των γονιδίων αλλά και για τη φυσιολογική μορφή και τις μεταλλαγές των γονιδίων οι οποίες υποδηλώνουν προδιάθεση για την εμφάνιση καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών. Από τα τέλη του '90 η Myriad Genetics άρχισε να επιβάλλει απαγόρευση οποιασδήποτε ερευνητικής δραστηριότητας πάνω στα γονίδια αυτά αλλά και διαγνωστικής εξέτασης γυναικών.
Τον περασμένο Μάιο ένας "συνασπισμός" γυναικείων συλλόγων υγείας, γενετιστών, επιστημονικών ενώσεων, της Αμερικανικής Ένωσης Ατομικών Ελευθεριών και της Δημόσιου Οργανισμού Ευρεσιτεχνιών προσέφυγε δικαστικά αμφισβητώντας την ευρεσιτεχνία αυτή. Το επιχείρημά τους είναι ότι τα γονίδια είναι "προϊόντα της φύσης" και για το λόγο αυτό δεν μπορούν να αποδοθούν δικαιώματα ευρεσιτεχνίας επ' αυτών. Επίσης υποστηρίζουν ότι με την επιβολή των δικαιωμάτων για τα γονίδια αυτά παρεμποδίζονται σημαντικά τόσο η έρευνα για νέες θεραπείες όσο και η διάγνωση και θεραπεία. Το Αμερικανικό γραφείο ευρεσιτεχνιών και εμπορικών σημάτων, το ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ της Utah και η Myriad Genetics, κατά των οποίων στρέφεται η προσφυγή, προσπάθησαν να αποτρέψουν την εκδίκαση της προσφυγής υποστηρίζοντας ότι το κατηγορητήριο δεν αποδεικνύει καταπάτηση συνταγματικών δικαιωμάτων...»
Να τι συμβαίνει όταν τα πανεπιστήμια συμπράττουν με εταιρίες και αρχίζουν να συμπεριφέρονται σαν εταιρίες. Πού ακούστηκε, ορέ(!) πανεπιστήμιο να προσφεύγει ΚΑΤΑ της ελευθερίας της Έρευνας;;;
Περισσότερα στο Ενημερωτικό Δελτίο της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και στους συνδέσμους που έδωσα.
Αναρτήσεις
17 σχόλια:
Ή στραβός είν' ο γιαλός, ή στραβά αρμενίζουμε...
Τα ζητήματα της βιο-γενετικής (and the like) μόλις άρχισαν την μακρά πορεία τους στην ανθρώπινη ιστορία.
Θα σημειώσω δύο πολύ ανησυχαστικές παρατηρήσεις :
(a) Η ιδιαίτερα επικίνδυνη (και έως τώρα αναπόφευκτη) τρελή πορεία προς εμπορευματοποίηση των τεχνικών και της σχετικής γνώσης ακόμη και των γονιδίων ή άλλων βιο-στοιχείων ! Αυτό επιβάλλεται από το τρέχον οικονομικό μοντέλο που με την σειρά του επιβάλλεται από μικρή (μικρή!) ολιγαρχία (ελίτ;) που λειτουργεί πέρα από πολιτικό έλεγχο και θεσμούς (αφού μπορεί και διαμορφώνει και τα δύο) …
(b) Η επίσης ιδιαίτερα επικίνδυνη προσπάθεια να αντιμετωπισθούν αυτά τα θέματα με όρους ‘ηθικής’ που εκ’ των πραγμάτων έχουν αυθαίρετη (μη καλά ορισμένη) βάση και απέχουν από τον ουμανιστικό ορθολογισμό !
Το θέμα ωραίο.
Όμως δύο αντιρρήσεις:
α) Μείωση ποινής για φόνο λόγω «κακών γονιδίων» του δράστη
Αναφέρεις την βιοηθική άποψη: Εκτός αυτού, εκφράζονται ανησυχίες ότι οι εισαγγελείς θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα επιστημονικά αυτά δεδομένα για να εισηγηθούν βαρύτερες ποινές, υποστηρίζοντας ότι οι άνθρωποι με τέτοια γονίδια είναι εκ γενετής "κακοί"...
Μάλλον κινδυνεύει να συμβεί το αντίστροφο. Δικαστές να θεωρούν ως ελαφρυντικό την "κακή γονιδίωση" του δικαζόμενου και να επιβάλλουν ελαφρότερη ποινή.
Κανονικά, όμως, η δικαιοσύνη δεν πρέπει να λαμβάνει υπ'όψη την γονιδιακή κατάσταση των δικαζόμενων. Ένας άνθρωπος πρέπει να δικάζεται μόνον για συγκεκριμένο αδίκημα που διέπραξε καθώς και με την λογική ότι η ποινή πρέπει να είναι αποτρεπτική για τους άλλους να κάνουν τα ίδια.
Άλλωστε, με το παραπάνω σκεπτικό, οι δικαζόμενοι θα μπορούσαν να προβάλλουν ως ελεφρυντικό όχι μόνον την γενετική αλλά και την βιοχημική τους κατάσταση (δηλαδή, υψηλά επίπεδα παραγωγής ορμονών, όπως π.χ. αδρεναλίνης ή τεστοστερόνης, από τον οργανισμό τους)
Συνέχεια
β) Ευρεσιτεχνία γονιδίων του μαστού.
Γράφεις: Να τι συμβαίνει όταν τα πανεπιστήμια συμπράττουν με εταιρίες και αρχίζουν να συμπεριφέρονται σαν εταιρίες.
Λάθος συλλογισμός (κατά την γνώμη μου). Οι εταιρείες πρέπει να χρηματοδοτούν πανεπιστημιακές έρευνες για να δίνουν το οικονομικό κίνητρο στους ερευνητές να κάνουν έρευνα. Αλλιώς γιατί να δουλεύουν, για την ψυχή της μάνας τους? Και ο μεγαλοζωγράφος ή ο μεγαλοσκηνοθέτης που κερδίζει εκατομμύρια, ανάλογη περίπτωση δεν είναι?
Το πρόβλημα εδώ βρίσκεται στην διαφθορά του δικαστήριου που πατένταρε γονίδια. Τα γονίδια όπως και ο "νόμος του Coulomb", και ολόκληρη η επιστημονική γνώση που σχετίζεται με αυτά, δεν είναι εφεύρεση για να πατενταριστεί αλλά ανακάλυψη δηλ. "προϋπάρχουσα γνώση της Φύσης που απλά ο άνθρωπος αποκαλύπτει και ερευνά απολύτως ελεύθερα". Αυτό που πρέπει να πατεντάρεται από άτομα ή εταιρείες είναι ένα φάρμακο ή μία θεραπεία. Αυτά αποτελούν "πνευματικό δημιούργημα" όπως ένα ζωγραφικός πίνακας και επομένως χρειάζονται πατέντα.
Γενικά, θεωρώ ότι αυτές οι οργανώσεις που κόπτονται για "Βιοηθική", και "Επιστημονική Ηθική" γενικότερα, έχουν αρκετά ταπεινότερα κίνητρα (Φρενάρουμε τους πολλούς για προλάβουν οι δικοί μας) και αποτελούν την σύγχρονη εκδοχή της Ιεράς Εξέτασης.
Τι έχουν να δουν τα μάτια μας ακόμη!
Δηλ και ο Χίτλερ θα μπορούσε να προσφύγει στη δικαιοσύνη κατά της Δικαιοσύνης και να αποδείξει ότι τα εκατομμύρια θύματά του δεν ήταν έγκλημα αλλά μια παραξενιά παράξενων γονιδίων… Ε, και τι φταίει αυτός για τα γονίδια της φύσης, ας φρόντιζε η φύση να μη τα είχε. Πολύ ωραίο μωρέ!!!
Στο άλλο με τα πανεπιστήμια τώρα… δικαιώνομαι και εγώ και οι συχνές αναρτήσεις στο μπλόγκ για την εμπορευματοποίηση των πάντων ακόμη και του λειτουργήματος της Παιδείας, των πανεπιστημίων κλπ. Ο νεοφιλελευθερισμός που υποτίθεται υπερασπίζει τη πλήρη ελευθερία έρευνας, εισάγει από τη πίσω πόρτα τον τομεακό φασισμό με την μετατροπή της έρευνας σε εμπόρευμα και ιδιόκτητο δικαίωμα που επιβάλλεται στη κοινωνία! Συγχαρητήρια και στα πανεπιστήμια που σφαγιάζουν το δικαίωμα και σκοπό ύπαρξής τους στο βωμό του χορηγού τους!!! Και με τα φάρμακα το ίδιο και με τους σπόρους το ίδιο…
Αυτό θα πει, τι έχουν να δουν τα μάτια μας ακόμη….
Darthiir,
Ε! οχι και στραβα αρμενιζουμε!
Καλησπερα @grsail,
ανεξαρτητα του πώς ονομαζονται οι διαφορες βιο-επιτροπες που εγειρουν ερωτηματα για τις εξελιξεις στον τομεα της βιολογιας, γενετικής κλπ, και προσπαθουν να θωρακισουν με νομους πιθανές εμπορικες χρησεις, η γνωμη μου ειναι οτι πρεπει να αποκτησουν δυνατοτερη φωνη.
Αν αφησεις αυτες τις εταιριες ανεξελεκτες κι εγω δεν ξερω μεχρι που θα φτασουν.
ΙonKorr καλησπερα,
αν οι εταιριες χρηματοδοτουν τετοιες ερευνες μετα αποκτουν δικαιωματα με πατεντες και τα αποτελεσματα της ερευνας για το κοινο καλο, πανε περιπατο.
Γινεται παντως παγκοσμιως μεγαλη κουβεντα για τις πατεντες και τα πνευματικά δικαιωματα. Πιστευω οτι σε καποιο ορατο μελλον θα υπαρξει υποχωρηση.
Συμφωνω προφανως με το οτι δεν νοειται να πατενταρεις γονιδιο ή τμημα οργανισμου, μονο μεθοδολογια.
Στεργιο καλησπερα,
με το να αποδεχονται το γεγονος οτι ολα ειναι θεμα γονιδιων, καταλαβαινεις βεβαια που παει η ελευθερη βουληση, η υπευθυνοτητα κλπ.
Ανοιγει ετσι ενα τεραστιο θεμα και δικονομικο.
Πολύ σοβαρό το ζήτημα - πιο σοβαρό απ'ό,τι μπορούμε τώρα να αντιληφθούμε - και θα το βρίσκουμε όλο και συχνότερα μπροστά μας.
Το θέμα κατοχύρωσης δικαιωμάτων πάνω σε γονίδια και τεχνικές είναι φλέγον αρκετά χρόνια στη βιολογία. Αποτελεί απόρροια της εμπορευματοποίησης της επιστήμης σε συνδυασμό με τη μείωση των κρατικών δαπανών για την έρευνα.
Για τη χρήση εργαστηριακών αποτελεσμάτων σε δικανικές αποφάσεις, δεν μπορούμε απλά να πούμε είμαστε υπέρ ή κατά. Απαιτείται προσεκτική μελέτη του ζητήματος καθώς μπορεί ένας ισχυρός γονότυπος να προδιαθέτει ένα συμπεριφορικό φαινότυπο, αλλά είναι δύσκολο να φτάσουμε από το εργαστηριακό αποτέλεσμα σε μια ετυμηγορία φυλάκισης ενός ανθρώπου. Από την άλλη είναι δίκοπο μαχαίρι, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί υπέρ ή κατά του κατηγορούμενου. Πολύ δύσκολο το ζήτημα νομίζω...
καλησπέρα
Α!
Ε τότε πιάσε τ' αλφάδι να πιάσω το μυστρί...
Καλησπέρα Μάνο,
η αντιστοιχηση γονότυπου σε φαινότυπο ειναι απο τα πλεον ασαφη και αμφιλεγομενα θεματα στη βιολογια. Ενώ θα μπορούσε κανεις να ονοματισει καποια γονιδια που εκφραζονται σε καποιο φαινοτυπο, το αντιθετο, δηλ. από τον φαινότυπο στον γονότυπο, είναι terra incognita. Ετσι δεν ειναι;
Συνεπώς, έτσι οπως ειναι τα πράγματα, οι δικαστες δεν μπορουν να επικαλούνται τα γονιδια. Κι αμφιβαλω αν ποτε υπάρξει σταθερη βαση.
Ενσταση 1η
Η ερευνα για τα brca1 και τα brca2 δεν σταματησε ποτέ και δεν γινεται να σταματησει. Μια ματια στο http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Genbank/index.html βαζοντας brac1 or brca2 θα σας δειξει οτι οι δημοσιευσεις συνεχιζονται με αμειωτο ή και αυξανομενο ρυθμό. Η εταιρεία και το Πανεπιστημιο ζητησαν να ειναι κατοχοι της πατεντας για τις μεταλλαγες του γονιδιου. (βεβαιως μη συμβατο με την δική μου επιστημονικη και δεοντολογική αποψη). Αλλά διαφερει απο το να πατενταρει το γονίδιο (οχι οτι δεν γινονται τετοιες προσπαθειες και δεν το θελοθυν πολλοι). Εκεινο ομως που πολυ ευκολα μπορει να πατενταρει και αυτο δεν μπορουμε να το πολεμησουμε ειναι η διαγνωστικη μεθοδος για την ανακαλυψη των βλαμενων γονιδιων.
Ενσταση 2η
Όντως για να μην καταδικασεις ή καταδικασεις καποιον η προσφυγή σε γονιδακούς δικανικους λόγους είναι μη συμβατή με τις μεχρι τωρα γνωσεις μας. Από την άλλη ακριβως στο προηγουμενο post μιλαμε για μια συμπεριφορα της drosophila που ειναι γενετικα - γονιδιακά καθορισμένη. Το πρόβλημα ειναι οτι ενω εχουμε τις ενδειξεις για γενετική βάση της συμπεριφορας δεν γνωρίζουμε ολες τις ατραπους και τις διασυνδεσεις των μονοπατιων (και ετσι και το πως εμπλεκεται το περιβαλλον στην χημεια μας και το προσδιοριζει και σε ποιο βαθμο και vice versa). Το πρόβλημα όμως κατα την ταπεινη μου άποψη ειναι αλλου. Το αναγωγικό μοντέλο της επιστημης πιθανων οριακά να μην μπορει να λυσει αυτη τη στιγμή τετοια προβλήματα. η κατατμηση στο ελαχιστο δεν σημαινει αναγκαστικά οτι σε πολύπλοκα συστηματα η επανασυνθεση θα λαβει αναγκαστικά υπόψη ολες τις προηγουμενες αφαιρεσεις που οδηγησαν στην αναγωγή. Από την άλλη δεν εχουμε καποιο αλλο επιστημονικο μοντελο αυτή τη στιγμη που να λυσει τα παραπανω προβληματα. Μια προσεγγιση στη βιολογια ειναι μεσα απο αυτο που λεμε systems biology που ενα ορισμος του μπορει να ειναι η μελετη των φαινομενων ζωης απλων η πιο συνθετων, σαν συνολικη μελετη των διαπλεκομενων μονοπατιων ή/και διεργασιών βάζοντας κατα καποιο τροπο στο παιχνιδι σαν ενεργο παραγοντα και την αλληλεπιδραση αναμεσα σε θεωρουμενα μεχρι προτινος απομονωμενα συστήματα.
@Δεν Έχω Προσόντα,
μιας και φαινεται να κατεχεις το θεμα, τι σημαινει πατέντα για τις μεταλλαγες των εν λόγω γονιδίων; Δηλαδη, δεν θα μπορει κανεις να τις ερευνα; Ειναι λιγοτερο σημαντικο αυτο, μιας και οι ασθενειες προκυπτουν απο αυτες τις μεταλλάξεις;
Αν καποιος κατοχυρώσει με πατέντα τη διαγνωστικη μεθοδο, αυτο σημαινει οτι δεν τη δημοσιευει κιολας. Γιατι αλλιως καποιος θα μπορουσε να επαναλαβει τα βηματα.
Αυτο με τις πατεντες ειναι πολυ εξοργιστικο. Σκεψου να ειχαν κατοχυρωσει με πατεντα το Laser, ή το transistor αυτοι που τα ανακάλυψαν. Πού θα ήταν ο κοσμος σήμερα;;
Σχετικά με την Ένσταση Νο 2, αυτη ειναι και η δικη μου αποψη χοντρικά. Κυκλοφορει πολυ Gene-trash και Neuro-trash. Περα απο την αναγωγιστικη και ντετερμινιστικη λογικη που διακατεχει τη βιολογια, επιχειρείται και μια μεταφορα απο τα ζωα στους ανθρωπους, πραγμα που δεν λειτουργει κατ' αναγκη. Αυτο εκανε και ο Wilson και βρεθηκε στο στοχαστρο.
Υπάρχει πολυς δρομος ακομα.
Ας πουμε οτι πατενταρεις ενα γονιδιο φυσιολογικο ή μη. Στην χειρότερη περίπτωση θα μπορούσες να πετύχεις την απαγόρευση της ερευνας σχετικα με αυτό. Στην καλύτερη να παιρνεις καποιο ποσό απο οποιον δουλευει με αυτό ή από τα κέρδη που θα προκύψουν από θεραπευτικές πχ προσεγγισεις.
Η ακαδημαικη και ερευνητικη δεοντολογία ομως λεει οτι οτιδηποτε κλωνοποιειται (δλδ απομονωνεται σαν γονιδιο) οφείλει να ανηκει στην επιστημονικη κοινοτητα δωρεαν. Γιαυτο και με προβληματιζει η κατοχη φυσικών η μεταλλαγμενων (όπως ειναι στη φυση) γονιδιων με διπλωματα ευρεσιτεχνίας. Αλλα υπαρχει και ενα αλλος λογος που πρεπει να σκεφτουμε. Το δικό μου X γονίδιο σε ποιον ανηκει? Σε μένα ή σε αυτόν που το βρήκε? Αυτό δεν μπορω ομως να το πω για την ιδεα - εφευρεση καποιου που ανακαλυψε μια μεθοδο απομόνωσης όπως δεν θα μπορουσα να πω τιποτα αν ο εφευρετης της Χ εφευρεσης θα ηθελε να πατενταρει την εφευρεση του.
@Δεν έχω Προσόντα,
ναι ναι, καταλαβαινω, αλλά αυτά είναι extraordinary claims!, δλδ να απαγορευεις καθε αλλη ερευνα επ' αυτων, ή ακομα και να πατεντάρεις τη διαγνωστικη μεθοδο την ιδια.
Οπως λεει η επιστημονικη δεοντολογια, η οποια λειτουργησε για δεκαετιες, τα αποτελεσματα των ερευνων στα ακαδημαικα ιδρυματα ανηκουν σε ολη την ανθρωποτητα.
Αλλα οταν βαζουν μεσα στα πανεπ τις εταιριες, ή όταν βαζουν τα πανεπιστημια στις εταιριες, ολα αυτα αποτελουν φυσικη συνεπεια.
Ποσο πρεπει να χοντρυνει ακομα το παιχνιδι για να καταλαβουν αυοι που προωθουν τετοιες πολιτικες (ΕΕ) οτι ειναι τελικα καταστροφικες;
Λοιπόν, αν επικρατήσει η δυστοκία στον εγκέφαλο που αναφέρετε (ξέρετε, αυτή που λειτουργεί με εκείνη την μικρή βαλβιδούλα, το κέρδος...), τότε προτείνω να πατεντάρουμε το γονίδιο της βλακείας... Μιλάμε, θα βγάλουμε τρελά λεφτά!!!
;-Ρ
Δημοσίευση σχολίου