Η αφύπνιση των Γερμανών

Παρακολουθώντας όλο αυτό το διάστημα την εξέλιξη της κρίσης στην Ευρώπη και ανιχνεύοντας σιγά σιγά το ρόλο του ευρώ, τη σημασία της αρχιτεκτονικής της ευρωζώνης, και την επίδραση των θηριωδών εμπορικών πλεονασμάτων της Γερμανίας πάνω και στο δικό μας ριζικό, είχα αναρωτηθεί πολλές φορές πώς είναι να ‘σαι αυτές τις ώρες Γερμανός, την ώρα μάλιστα που τα πλεονάσματα αυτά οφείλονταν κατά ένα μέρος τουλάχιστον και στην δεκαετή περίπου καθήλωση των μισθών τους, και στο κουτσούρεμα των κοινωνικών παροχών, άμεση συνέπεια των αντεργατικών μέτρων Hartz I-IV που είχαν εισαχθεί το διάστημα 2003-2005 από τον συνασπισμό Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων.

Παρά τις σημαντικές κινητοποιήσεις του 2004, στα χρόνια που ακολούθησαν οι μόνες φωνές που φτάσανε στ’ αυτιά μας ήταν από τις αντιπολεμικές κινητοποιήσεις, αφήνοντάς μας με την εντύπωση ότι στη Γερμανία όλα έβαιναν καλώς. Λάθος όμως εντύπωση, μια και η γερμανική οικονομία όλα τα χρόνια από το 1999 και εντεύθεν σημείωνε μικρούς ρυθμούς ανάπτυξης, το βιοτικό επίπεδο έπεφτε, η οικονομική ανισότητα αύξανε, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ολίσθαιναν κάτω από το κατώφλι της φτώχειας, για παράδειγμα το 2007 οι φτωχοί αντιστοιχούσαν στο 15% του πληθυσμού, και ολοένα και περισσότερα παιδιά βαφτίζονταν φτωχά, το 1/3 περίπου από αυτά που ζούσαν σε μεγάλες πόλεις, όπως Αμβούργο, Βερολίνο και Βρέμη.

«Καλά, πώς έγινε και δεν αντέδρασαν;» ρώτησα κάποια στιγμή μια φίλη που ζει στη Γερμανία. «Με την τεχνική της σαλαμοποίησης», μου απάντησε. «Κόβοντας και παγώνοντας λίγο από δω, λίγο από κει και σε διαφορετικό κλάδο τη φορά, με τις διοικήσεις των συνδικάτων, και συγκεκριμένα του μεγαλύτερου εργατικού συνδικάτου, IG Metall, να έχουν έρθει σε συνεννόηση με την εργοδοσία, ώστε σε αντάλλαγμα για τις μειώσεις μισθών να διαφυλαχτούνε θέσεις εργασίας.

Η χρονιά όμως αυτή ήταν διαφορετική. Η κρίση θαρρείς και τους ξαναζωντάνεψε. Πέρα από τον σκεπτικισμό που αναδύθηκε σχετικά με την καλοσύνη του ευρώ και τα οφέλη παραμονής του σε αυτό, με ένα σημαντικό ποσοστό της κοινής γνώμης να τάσσεται πλέον υπέρ του παλιού καλού γερμανικού μάρκου, αναζωπυρώθηκε επίσης και το αντιπυρηνικό κίνημα. Θα έλεγα ότι οι κατευθύνσεις προς τις οποίες κινήθηκε η οργανωμένη αντίδραση ήταν τρεις.

Κινητοποιήσεις με πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό περιεχόμενο από τα συνδικάτα και την αριστερά, κινητοποιήσεις ενάντια στη νέα πολιτική περί πυρηνικών, και κινητοποιήσεις με αφορμή το περιβάλλον.

Κινητοποιήσεις για την κρίση

Τα προεόρτια άρχισαν ήδη από τον Ιούνιο με την ανακοίνωση της Μέρκελ ενός τσουχτερού πακέτου λιτότητας, ύψους 80 δις ευρώ μέχρι το 2014, το οποίο σε ό,τι αφορά στις κοινωνικές παροχές και στην εργασία περιελάμβανε απολύσεις 10,000 κυβερνητικών υπαλλήλων, μείωση του δώρου των Χριστουγέννων, περικοπή των οικογενειακών επιδομάτων, και διακοπή του επιδόματος ανεργίας σε 2.2 εκατ. δικαιούχους, κυρίως ανύπαντρες μητέρες και ανέργους άνω των 50 ετών.

Έτσι λοιπόν στις 12 του Ιούνη, με σύνθημα «δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση σας» και δηλώνοντας αλληλέγγυοι προς την Ελλάδα, 100,000 γερμανοί και με τη συμμετοχή πολλών εργατικών συνδικάτων από όλο το φάσμα της αριστεράς κατέβηκαν στους δρόμους της Στουτγάρδης και του Βερολίνου και διαδήλωσαν.

Στις 12 Νοεμβρίου, αθετώντας την υπόσχεση που είχε δώσει ότι δεν θα βάλει χέρι στην Υγεία, η κυβέρνηση αποφάσισε την περικοπή σημαντικών κονδυλίων, σκοπεύοντας στην ελάττωση του υπέρογκου ελλείμματος των 11 δις ευρώ, συνάμα όμως επιβαρύνοντας με αυξημένα κόστη τους ασφαλισμένους, από 7.9% του μισθού τους, στο 8.3% και αφήνοντας στα ίδια επίπεδα την εισφορά των εργοδοτών. Γεγονός, άκρως εξοργιστικό. Το αποτέλεσμα ήταν, την επομένη κιόλας, 100,000 γερμανοί υπό την αιγίδα του συνδικάτου IG Metall να βγούνε πάλι στους δρόμους, με αιτήματα υψηλότερους μισθούς, την θεσμοθέτηση κατώτατου μισθού και την ανάκληση της εξαγγελίας για αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 χρόνια.

Κινητοποιήσεις για τα πυρηνικά

Εν τω μεταξύ, απόφαση της Μέρκελ να επεκτείνει για άλλα 12 χρόνια, πέρα από το όριο που ίσχυε αρχικά, τη λειτουργία των 17 πυρηνικών αντιδραστήρων της χώρας, αφύπνισε τα πάλαι ποτέ αντι-πυρηνικά αντανακλαστικά των γερμανών. Το Σεπτέμβρη ξεσηκώθηκε το Βερολίνο, τον Οκτώβρη, το Μόναχο. Στις 6 δε του Νοέμβρη, 50,000 εξαγριωμένοι ακτιβιστές προσπάθησαν να σταματήσουν το τρένο που μετέφερε πυρηνικά απόβλητα από Γαλλία προς το βορρά της Γερμανίας. 17,000 αστυνομικοί, άγριες συμπλοκές, δακρυγόνα, μάνικες με νερό και ξυλοδαρμοί ήταν το αποτέλεσμα της ατυχούς αυτής εκστρατείας. Το τρένο έφτασε τελικά στον προορισμό του, όμως λίγοι ήταν αυτοί που πίστευαν ότι τα πράγματα δεν θα είχαν και συνέχεια. Ήδη, για τις 12 του Δεκέμβρη ακτιβιστές σε 50 πόλεις ετοιμάζονται να καταλάβουν εκ νέου τις γραμμές απ’ όπου θα περάσει ένα παρόμοιο τρένο, με στόχο την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας. Ε!, νομίζω ότι ήταν πια καιρός να μπούνε κάποια πράγματα στη θέση τους, μιας και η πυρηνική ενέργεια είχε φτάσει να εξισώνεται λίγο πολύ με την «πράσινη».

Κινητοποιήσεις για το περιβάλλον(;)

Από την άλλη, το έργο μαμούθ υπογειοποίησης του σιδηροδρομικού σταθμού της Στουτγάρδης, με τον κωδικό «Stuttgart 21», άναψε άλλου είδους φωτιές. Η προβλεπόμενη κατεδάφιση του παλιού σταθμού, κυρίως όμως το τεράστιο κόστος της κατασκευής του, που θ’ απορροφήσει κονδύλια του κρατιδίου προοριζόμενα για κοινωνικούς σκοπούς, υγεία και παιδεία, έβγαλε στο δρόμο άλλες 100,000, κι αυτό, όχι μια, αλλά πολλές φορές. Η άγρια καταστολή της αστυνομίας, με ξυλοδαρμούς, τραυματισμούς κ.λ.π., στη διαμαρτυρία της 30ης του Σεπτέμβρη, προκάλεσε μια νέα μαζικότατη διαδήλωση την 1^η του Οκτώβρη. Μετά δε το πράσινο φως του διαμεσολαβητή για τη συνέχιση των εργασιών, η Στουτγάρδη θα ξαναμπεί σύντομα στο «κόκκινο».

Είναι λοιπόν φανερό ότι οι γερμανοί ξαναμπαίνουν δυναμικά στο παιχνίδι της κοινωνικής διαμαρτυρίας. Παρ’ όλη όμως τη φαινομενική διαφοροποίηση των αιτιών και των αιτημάτων, πίσω απ’ όλα αυτά υπάρχει μια κοινή συνισταμένη: «Δεν μας δίνουν πια καμιά σημασία. Αποφασίζουν χωρίς να ρωτηθούμε καν».

Κι εδώ νομίζω ότι βρίσκεται το κλειδί. Το αίτημα της δημοκρατίας!