Το καλό πανεπιστήμιο

Βασιζόμενη σε έκθεση του ΙΟΒΕ, έχω υποστηρίξει στο παρελθόν ότι το πρόβλημα της χαμηλής απορρόφησης των αποφοίτων των πανεπιστημίων από την αγορά εργασίας δεν οφείλεται στο χαμηλό επίπεδο γνώσεων που αυτά παρέχουν, αλλά στην έλλειψη κατάλληλης αγοράς εργασίας, αντίστοιχης με τις γνώσεις, την εκπαίδευση και τις δεξιότητες των νέων επιστημόνων. Το γεγονός αυτό παραδέχονται επιχειρηματίες μεσαίων και μεγάλων μονάδων, οι οποίοι κάθε άλλο παρά δυσαρεστημένοι είναι από την ποιότητα των αποφοίτων, άρα και από το έργο των ελληνικών πανεπιστημίων.

Ως προς αυτό θα ήθελα να προσθέσω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Γνωρίζω αρκετά εργαστήρια σε πανεπιστημιακές σχολές και ερευνητικά ινστιτούτα της Ελλάδας τα οποία τυχαίνει να προσελκύουν και να εκπαιδεύουν ή να μετεκπαιδεύουν αποφοίτους πολύ καλών ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, π.χ. γερμανικών, γαλλικών, σουηδικών και βρετανικών. Οι μεταπτυχιακοί αυτοί φοιτητές, είτε για να εκπονήσουν διδακτορική διατριβή είτε για μετα-διδακτορικές σπουδές, έρχονται στη χώρα μας στα πλαίσια ευρωπαϊκών ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραμμάτων, συνήθως τριετούς διάρκειας, τα οποία κερδίζουν πανεπιστημιακοί και ερευνητές ελληνικών ιδρυμάτων.

Μπορεί κάποιος κακόβουλος να ισχυριστεί ότι οι αλλοδαποί μετα-φοιτητές καταλήγουν στα ελληνικά πανεπιστήμια γιατί δεν βρίσκουν κάτι καλύτερο να κάνουν στις πατρίδες τους ή αλλού. Θα μπορούσε να ήταν και έτσι, αλλά δεν είναι. Και αυτό αποδεικνύεται από την μετέπειτα πολύ καλή επαγγελματική τους εξέλιξη στις χώρες προέλευσής τους. Εδώ ακριβώς, μέσα από τη σύγκριση, φαίνεται και η ανεπάρκεια όχι των πανεπιστημίων, αλλά της ελληνικής αγοράς εργασία: ενώ οι αλλοδαποί μεταπτυχιακοί και μεταδιδακτορικοί φοιτητές βρίσκουν πολύ καλές δουλειές και άμεσα στις χώρες τους, οι έλληνες ομόλογοί τους, οι οποίοι εκπαιδεύονται στην ίδια ομάδα, στο ίδιο εργαστήριο και στο ίδιο project, αδυνατούν να τις βρουν στη δική τους χώρα.

Παρακάτω περιγράφω ένα τρόπο σύμφωνα με τον οποίο τα ελληνικά πανεπιστήμια θα μπορούν να ανεβούν ταχύτατα σκαλιά στους περίφημους αξιολογητικούς πίνακες και να φτάσουν μια ανάσα κοντά, ακόμα και στην πλέον αγαπημένη των πινάκων, το Harvard. Έχω ισχυριστεί ότι το τελευταίο δεν αποτελεί παρά ένα πολύ καλό brand name στην αγορά εργασίας, κάτι όπως οι τσάντες Louis Vuitton, (δεν θα δυσκολευτείτε να βρείτε την αναλογία), με τεράστια περιουσιακά στοιχεία και καλά οργανωμένο δίκτυο δημοσίων σχέσεων, που εξασφαλίζει στους αποφοίτους του πολύ καλές αποδοχές και άριστες διασυνδέσεις με τους ισχυρούς και πλούσιους του κόσμου ετούτου. Για το λόγο αυτό, όσοι επιβιώνουν από τον ανταγωνισμό εισαγωγής είναι συνήθως οι πιο καλοί μαθητές, οι οποίοι και ανεβάζουν το επίπεδο και συντηρούν/ανατροφοδοτούν τη φήμη.

Το πώς θα μπορούσε, για παράδειγμα το Αριστοτέλειο, να γίνει το Ηarvard της νότιας Δανίας είναι απλό αν ακολουθηθούν κάποια βήματα. Πρώτον εξασφαλίζεται κάποιο γενναίο κληροδότημα. Δεύτερον, προσλαμβάνονται δυο-τρια Νόμπελ με μισθούς αντάξιους των Νόμπελ, ας πούμε γύρω στα 400,000 δολάρια ετησίως, και έξτρα παροχές, όπως εξοχικό στη Βουρβουρού δίπλα στο κύμα, αυτοκίνητο κλπ. Είμαι σίγουρη ότι πολλοί θα ανταποκριθούν στην προκήρυξη. Τρίτον, υπογράφεται σύμβαση με ένα πολύ καλό γραφείο δημοσίων σχέσεων το οποίο αναλαμβάνει να προωθήσει την εικόνα του πανεπιστήμιου στη βάση των νέο-προσληφθέντων Νόμπελ. Τέταρτον, θεσπίζονται δίδακτρα, και μάλιστα ιδιαίτερα υψηλά. Και πέμπτο, μετατρέπεται σε αγγλόφωνο.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση όλων αυτών των βημάτων, δεν χωρά αμφιβολία ότι το Αristotle University of Greece σε σύντομο χρονικό διάστημα θα έχει δρασκελίσει πάνω από 100 σκαλιά. Οι βαθμοί που θα απομένουν μέχρι να γίνει harvard στη θέση του harvard θα οφείλονται στην ανεργία των αποφοίτων, λόγω της ανύπαρκτης αγοράς εργασίας της νότιας Δανείας.