Σάββατο 21 Φεβρουαρίου 2009

Περί Κρίσης και Πάλι: Μια Άλλη Οπτική



Στο τελευταίο τεύχος του Newsweek βρήκα ένα ενδιαφέρον άρθρο του Zachary Karabell ο οποίος, παραθέτοντας οικονομικά στοιχεία, προσπαθεί να ανασκευάσει το μύθο ότι ο μέσος αμερικανός τα τελευταία χρόνια ζούσε σε υπερβολικό χρέος και πέραν των οικονομικών του δυνατοτήτων. Μπορεί, αυτό όντως να συνέβη σε ορισμένες ομάδες ανθρώπων, αλλά συγκρινόμενοι με την Wall Street, η οποία χρεωνόταν 30 φορές περισσότερο από τα κεφάλαια που διέθετε, οι αμερικανοί καταναλωτές συμπεριφέρθηκαν με αρκετή σύνεση.

Και τώρα να δούμε τι μας λένε οι αριθμοί.
Στο τέλος του 2007, το χρέος των καταναλωτών σε κάρτες και δάνεια εκτός στεγαστικών, ανερχόταν στα $2.6 τρισεκατομμύρια, το οποίο μεταφράζεται σε $8.500 κατά κεφαλή, ενώ το 2003, το ίδιο χρέος ανερχόταν σε $2 τρισεκατομμύρια, δηλαδή υπήρξε όντως μια αύξηση. Την ίδια στιγμή όμως, τα στεγαστικά δάνεια από $5 τρισεκατομμύρια το 2005 διογκώθηκαν σε περισσότερα από $10 τρισεκατομμύρια το 2008. Επειδή όμως, σ’ όλο αυτό το διάστημα, τα επιτόκια παρέμεναν χαμηλά και σταθερά, μπορεί το συνολικό χρέος σε απόλυτους αριθμούς να αυξήθηκε, το ποσοστό όμως επιβάρυνσης του εισοδήματος των νοικοκυριών για την εξυπηρέτηση των δανείων, και των στεγαστικών συμπεριλαμβανομένων, μεταβλήθηκε ελάχιστα, δηλαδή από 13% το 2000 σε 14.3% το 2008. Εκτιμώντας την καθαρή αξία των νοικοκυριών (σπίτια, αυτοκίνητα, μισθοί, συντάξεις, ρευστό και μετοχές) σε $59 τρισεκατομμύρια, το χρέος εκτιμώμενο σε $13 περίπου τρισεκατομμύρια για το 2008, αντιπροσωπεύει το 22% της αξίας, ενώ σε ποσοστό του ΑΕΠ της Αμερικής, ($14,34 10^12), πλησιάζει το 100%! (Η συμπλήρωση αυτή είναι δική μου).

Συγκριτικά, το χρέος των ελληνικών νοικοκυριών αγγίζει τα $0.115 τρισεκατομμύρια, δηλαδή το 37% του ΑΕΠ. (Μια χαρά είμαστε δηλαδή, και μη μας ματιάσουν!).

Σύμφωνα λοιπόν με τον αρθρογράφο, το μεγαλύτερο κομμάτι της μεσαίας τάξης της Αμερικής, κάπου το 90% και περισσότερο, δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα αποπληρωμής των στεγαστικών δανείων, και δεν είναι αυτό που κάνει τις στατιστικές να λοξοδρομούν. Υποστηρίζει ότι υπάρχουν πολύ περισσότερες ιστορίες τρόμου απ’ ότι δηλώνει η πραγματικότητα, και ότι το πρόβλημα είναι με τη Wall Street και όχι με τη Main Street, ακόμα και αν η ανεργία βρίσκεται σε άνοδο.

Μπορεί να υπάρχει ακόμα ο κίνδυνος των τοξικών δανείων, αλλά εκατοντάδες εκατομμύρια καταναλωτές έχουν αρχίσει ήδη τις περικοπές των εξόδων, φροντίζουν την αποπληρωμή των δανείων τους και αυξάνουν τις αποταμιεύσεις τους με ρυθμούς ρεκόρ. (Δυστυχώς, δεν αναφέρει τα ποσοστά αύξησης των ως άνω μεγεθών).

Η άποψή του είναι, ότι άπαξ και επιτευχθεί οικονομική σταθερότητα, η μεσαία τάξη θα ξαναγυρίσει σούμπιτη στις αγαπημένες της καταναλωτικές συνήθειες.

Πολύ αισιόδοξο σας βρίσκω κε Karabell, και μακάρι να έχετε δίκαιο!



Να εκφράσω τώρα και τη δική μου απορία: ο κόσμος, ας πούμε στην Ελλάδα, δεν ξοδεύει όπως ξόδευε πριν από ένα χρόνο, γιατί δεν έχει χρήματα ή γιατί φοβάται και εμφανίζεται συγκρατημένος εξ αιτίας των προβλέψεων για τη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης και αύξηση της ανεργίας; Θα μου απαντήσετε ότι ούτε πέρσυ, ούτε πρόπερσυ είχε χρήματα, αλλά ξόδευε με δανεικά, ενώ τώρα δεν μπορεί να ξοδέψει γιατι είναι δύσκολο να δανειστεί. Και θα ρωτήσω πάλι, γιατί αυτό να είναι αναγκαστικά κακό, γιατί να μην κάνουμε ένα reset και να ζούμε με μεγαλύτερη σύνεση, όπως και οι γονείς και οι παπούδες μας;


Επίσης, γιατί οι τράπεζες δεν δανείζουν πλέον; Είναι γιατί φοβούνται την αδυναμια αποπληρωμής των δανειοληπτών, είναι γιατί μεταφέρουν κεφάλαια σε θυγατρικές στα Βαλκάνια ή είναι γιατί τα κεφάλαια που πέρνουν σαν στήριξη από το κράτος τα ξαναδανείζουν στο ίδιο με μεγαλύτερο επιτόκιο;


Υ.Γ. Αισιόδοξη στάση ως προς την κατάσταση της βιομηχανίας, την οποία παρουσιάζει ως κάτοχο κεφαλαίου μισού τρισεκατομμυριου δολαρίων και με πολύ μικρότερο χρέος απ' ότι το 1999, κρατάει και το άρθρο
«The Myths Of The Recession» by Barrett Sheridan, στο ίδιο τεύχος.

30 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Κανένας αναλυτής δεν μπορεί να προσδιορίσει σ’ ένα άρθρο του τα αίτια της οικονομικής κρίσης. Πολύ περισσότερο δε, εάν στην ανάλυσή του δεν λάβει υπ’όψη του τα ιδεολογικά και πολιτικά χαρακτηριστικά των αιτίων αυτών.
Περιμένουμε πάντως απο τους πολιτικούς και οικονομικούς αναλυτές να μας δώσουν πιστικές απαντήσεις. Μέχρι τότε ας αρκεσθούμε στο διάλογο εδώ στα blogs με τη συμμετοχή όμως των πιο ειδικών.

Greek Rider είπε...

@cynical καλησπέρα, νομίζω ότι οι παντός είδους ειδικοί απέτυχαν παταγωδώς. Αυτό που προτείνεις είναι αυτό που μου λέει και εμένα η λογική μου, μεγαλύτερη σύνεση ο κάθε ένας και μείωση των τεχνητών αναγκών μας.

Και επειδή οι εταιρείες δεν στηρίζονται στον ορθολογισμό αλλά τον τζόγο και την απληστία προτείνω σκληρούς ελέγχους γι' αυτές ώστε να μην ξαναβάλουν σε κίνδυνο την ευημερία.

Αν η μόνη λύση είναι να επανέλθουμε εκεί που ήμασταν τότε είμαστε καμένοι από χέρι και θα ξαναφτάσουμε πάλι εδώ που είμαστε σήμερα.

Γιάννης Καραμήτρος είπε...

Μία παρατήρηση. Το ποσοστό του χρέος ως προς το ΑΕΠ εξαρτάται από το μέγεθος του. Δηλαδή κάποιος που έχει εισόδημα 1000 νομισματικές μονάδες "χρεώνεται" αναλογικά λιγότερο από κάποιον που έχει 10.000. Άρα το ποσοστό χρέους των Αμερικάνικων νοικοκυριών μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των Ελληνικών γιατί είναι ποιο πλούσιοι.

Ανώνυμος είπε...

Ειλικρινα αυτην την δαιμονολογια
με το ποσα χρωστουν τα ελληνικα

(και οχι μονο) νοικοκυρια ποτε
δεν μπορεσα να την καταλαβω.

Μηπως και τα αστρονομικα αυτα
ποσα ειναι δειγμα ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ και

οχι χρεοκοπιας του ελληνικου(και οχι μονο) λαου?

Μπορει να σε ξενιζει αρχικα αυτο
που γραφω, αλλα για σκεψου το

λιγο καλυτερα...

Δανειζετε αυτος που εχει η θελει να δημιουργησει καταναλωτικες

αναγκες και ενα καλυτερο επιπεδο
διαβιωσης.

Αυτος που δεν μπορει να εκπληρωσει
ουτε τις στοιχειωδης αναγκες του

ΔΕΝ δανειζετε, οχι μονο γιατι
δεν θα μπορεσει να αποπληρωσει,

αλλα και γιατι καμια
τραπεζα δεν θα του δωσει δανειο.

Οσο για ενα ποσοστο της ταξης του
6 με 7% που ειναι στα ορια

και καταφερνει να παρει δανειο
μην καταφεροντας να το ξεπληρωσει

για αυτοκινητα,σπιτια κ.α.
Χωρις να ειμαι καθολου σκληρος και

νεοφιλελευθερος καπου πρεπει να
υπαρχει και ενας στοιχειωδης

βαθμος λογικης. ΔΕΝ δανειζομαστε
οταν τα εσοδα μας δεν επαρκουν.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητή Cynical,


ΣΥΧΝΑ, ΤΟ ΝΑ ΘΕΤΕΙ κάποιος στο
επίκεντρο του ενδιαφέροντος αριθμούς, στατιστικές και ποσοστά επί τοις %, είναι ταυτόσημο με την τακτική των ταχυδακτυλουργών να αποσπούν την προσοχή του κοινού με δευτερεύοντα τρικάκια έτσι ώστε να μην πάρουνε χαμπάρι το "Μεγάλο Κόλπο"! Ε, όταν ξέρουν αυτήν την τακτική ακόμα και οι ταχυδακτυλουργοί των πανηγυριών, θα ήταν ανόητο να πιστεύει κάποιος ότι την αγνοούν τα επιτελεία των Μέσων Ενημέρωσης που στηρίζουν την "Ελεύθερη" Οικονομία της "Ελεύθερης" Αγοράς! Ιδίως αν μιλάμε για Μέσα επιπέδου Newsweek...

Ποιό είναι το "Μεγάλο Κόλπο" στην προκείμενη περίπτωση;

It's the lending stupid! (SOS: Ρητορική φράση! Μην θεωρηθεί ότι απευθύνεται σε σένα αγαπητή Cynical! Δεν θέλω άλλα τρεχάματα στα "δικαστήρια"!...).

ΑΛΗΘΕΙΑ, ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ να δανείζονται οι άνθρωποι; Για να αγοράσουν ένα ιδιόκτητο σπίτι; ΟΚ. Για να αγοράσουν όλον τον οικιακό εξοπλισμό που χρειάζεται σε ένα μελλόνυμφο ζευγάρι; Κι αυτό ΟΚ. Για να αγοράσουν μία "Μερσεντέ" ίσως; Άντε, κι αυτό μέσα!

Αλλά να δανείζονται για να πάνε μιά βδομάδα διακοπές; Για να αλλάξουν την ηλεκτρική κουζίνα που την έχουν από τότε που παντρεύτηκαν (προ εικοσαετίας και βάλε!); Για να στείλουν τα καθυστερούμενα νοίκια στην σπιτονοικοκυρά της κόρης που σπουδάζει Ιατρική στα Γιάννενα; Για να αγοράσουν ένα "καλό παλτό", (επί τέλους, αυτά τα Χριστούγεννα, μετά από τόσα και τόσα Χριστούγεννα...), στην μαραμένη γυναίκα που κάποτε ήταν "το κοριτσάκι" τους; Για να αγοράσουν ένα Φιατάκι με 25000 χιλιόμετρα ήδη στο κοντέρ; Ή για να αγοράσουν ένα ολοκαίνιουργο ..."Παπί";

Διάολε! Ποιός Θεός υποχρεώνει αυτούς τους ανθρώπους να δανείζονται γι' αυτές τις ανάγκες;

Κανένας Θεός! Η "Ελεύθερη" Οικονομία τους υποχρεώνει! Η "Σιδερένια Φτέρνα" του Καπιταλισμού που τους πατάει! Αυτή που - τελείως "ελεύθερα" και "αξιοκρατικά"! - χρόνος μπαίνει, χρόνος βγαίνει, αποσπά όλο και μεγαλύτερο μερίδιο του ΑΕΠ υπέρ των κερδών και των "εισοδημάτων", συμπιέζοντας όλο και πιό κάτω το μερίδιο που προέρχεται από την εργασία. (Έχουμε κι εμείς "νούμερα" στην κωλότσεπη κ.Zachary Απαυτέ μου, τι νομίζεις, μόνο τα δικά σου "παίζουν";)

ΘΑ ΜΟΥ ΠΕΙΣ - και εν μέρει το λες -δεν υπάρχουν ατομικές ευθύνες πίσω από το φαινόμενο του δανεισμού; Ασφαλώς αγαπητή Cynical.Πάντα υπάρχουν και ατομικές ευθύνες πίσω από οτιδήποτε! Μόνο που - αυτό το "και" δεν το έβαλα χάριν ευφωνίας - δεν τους αναλογεί η μερίδα του λέοντος. Η μερίδα του λέοντος ανήκει στην "Ελεύθερη" Οικονομία, στην Καπιταλιστική Αγορά, αυτό το υπέρτατο κοινωνικοοικονομικό σύστημα που - επί τέλους! - εξασφάλισε την "εν ανθρώποις ευδοκία και επί γης Ειρήνη" - μη χέσω!

Αυτή λοιπόν η "Ελεύθερη" Οικονομία λέει από το πρωϊ μέχρι το βράδυ στα υποκείμενά της: ΔΑΝΕΙΣΟΥ!

ΔΑΝΕΙΣΟΥ για να πάρεις αυτοκίνητο ΤΩΡΑ, διαφορετικά δεν θα γαμήσεις ποτέ! ΔΑΝΕΙΣΟΥ για να πάρεις εκείνο το κόκκινο της Donna Karan TΩΡΑ, διαφορετικά ο γκόμενος θα εξακολουθήσει να ξενοκοιτάζει! (Και πού ξέρεις; Και να ξενοπηδάει!) ΔΑΝΕΙΣΟΥ για να αλλάξεις το σαλόνι ΤΩΡΑ. Οι κουμπάροι παντρεύτηκαν δύο χρόνια μετά από σένα κι έχουν αλλάξει ήδη δύο φορές! Δανείσου για να την πας διακοπές στην Μύκονο ΤΩΡΑ! (Δεν είδες πώς κρέμασε τα μούτρα της όταν της είπες ότι η αύξηση που περίμενες "πάγωσε" επ' αόριστον;).

ΕΤΣΙ ΛΟΙΠΟΝ ΔΟΥΛΕΥΕΙ αυτό το σύστημα αγαπητή Cynical. Σου αφαιρεί χρόνο με τον χρόνο εισοδήματα, αλλά δεν σε αφήνει και "στεγνό". Έχει όλη την καλή διάθεση να σε δανείσει! Και γιατί να σε δανείσει;

Σιγά μην δεν το ξέρεις! Γιατί το Χρήμα πρέπει να κυκλοφορήσει! Να γίνει Εμπόρευμα! Να πουληθεί! Να γίνει Κέρδη! Δηλαδή Χρήμα! Και πάλι απ' την αρχή!

Κι επειδή δεν έχεις το χρήμα, γιατί σου το έχουν πάρει, αυτοί που σου το έχουν πάρει, στο δανείζουν για να ξανακυκλοφορήσει και να στο ξαναπάρουν! Elementary my dear Cynical!

ΔΕΝ ΒΡΙΣΚΩ ΚΑΛΥΤΕΡΟ τρόπο να "κλείσω" αυτό το σχόλιο, από την παράθεση του σχολίου ενός Αμερικανού(;) αναγνώστη όπως το κατέθεσε κάτω από το άρθρο του καλού μας φίλου Zachary Karabell. (Σημειωτέον, το άρθρο, για όσους δεν έκαναν τον κόπο να το δουν στο πρωτότυπο, έχει τον τίτλο "We've still got room to spend".).

Γράφει λοιπόν ο αναγνωστης Osama Bin Login:

<<"We've still got room to spend"?
IOW, not EVERYONE has maxed out their credit cards! Get out there and consume, drones!>>.

Γειά στο στόμα σου μακρινέ μου φίλε! Γειά στο στόμα σου! That makes two of us!


Χαιρετώ.




Υ.Γ. Αν και το post είχε νούμερα και αριθμούς και ποσοστά και συγκρίσεις, δεν ασχολήθηκα καθόλου μ' αυτά. Όπως κι εσύ αγαπητή Cynical, έτσι κι εγώ: Δεν θέλω να συγκρίνω τίποτα! Προπαγάνδα κάνω!

cynical είπε...

@ivain καλησπερα,

για τα αιτια της κρισης, τα συγκυριακα (οικιστικη φουσκα) και τα δομικα(κερδοσκοπια, ανεξελεγκτα χρηματοπιστωτικα ιδρυματα) εχουν γραφτει πολλα που φαινονται λογικα, εχω γραψει κι εγω καποια πραγματα. Εκει που υπαρχει ακομα ασαφεια ειναι στο μεγεθος και συνεπεια της κρισης, αλλα και διαρκεια. Ειναι φυσιολογικο γιατι ειναι ακομα νωρις. Επειδη κυκλοφορουν πολλα τρομακτικα σεναρια, ειπα να παραθεσω και πιο ψυχραιμες γνωμες για να φωτιστει περισοτερο η αληθεια.

Γιάννης Καραμήτρος είπε...

@Δ Δρακονάριο
Κοίτα το να δανειστεί κάποιος για να αγοράσει σπίτι το καταλαβαίνω αλλά το να δανειστεί κάποιος για να πάρει καταναλωτικά αγαθά όχι και μην ακούσω ότι φταίει ο καπιταλισμός για την απληστία γιατί απλούστατα και εγώ ζω σε καπιταλιστική κοινωνία αλλά δεν είμαι άπληστος.

Ανώνυμος είπε...

Νομίζω πως με το σχόλιο του Δρακονάριου τα πράγματα μπαίνουν στη θέση τους, όσο να 'ναι.
Αν η κρίση δεν προέκυψε από ατομικές συμπεριφορές, ποιος, αφελώς, θα μπορούσε να ελπίσει ότι ατομικές συμπεριφορές θα μπορούσαν να την αντιμετωπίσουν;
Την ώρα που το σύμπαν καταρρέει, ποιος πιστεύει ότι μπορεί να υπάρξει ατομικό καταφύγιο;
Ο καιρός του παπού και της γιαγιάς έχει περάσει ανεπιστρεπτί, όπως κι αυτός του τροφοσυλλέκτη.
Η κρίση του καπιταλισμού είναι δομική, εγγενής, οφείλεται στην αντίφαση της συλλογικής παραγωγής και της ατομικής ιδιοκτησίας και επομένως, η πραγματική λύση μόνο δομική μπορεί να είναι.
Αυτή είναι και η μόνη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει, επί του παρόντος, ο Μαρξ.
Ούτε, βεβαίως, μπορεί ο αγχωμένος καταναλωτής να ελπίζει ότι όπου να 'ναι τα πράγματα θα φτιάξουν και θα συνεχίσει στην προηγούμενη νιρβάνα του, γιατί ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη δεν καταννοεί και δε συμμερίζεται αυτές τις αγωνίες, δεν θα είναι διατεθειμένο για πολύ καιρό ακόμη να αρκείται στο ρόλο του αιμοδότη και, επειδή, όπως λέει κι ο G.R., οι κίνδυνοι nowadays είναι ολοκληρωτικοί, θα μας φάει ο κατωκοσμοσούλους.

Τελεία και παύλα. Το πρόβλημα δεν είναι οικονομοτεχνικό.
Το πρόβλημα είναι ΠΟΛΙΤΙΚΟ.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ ΙωάννηΚ,


Κατ΄αρχήν, περαστικά! (Επισκέφτηκα το blog σου).

Τώρα επί των παρατηρήσεών σου. Κάτω από τον γενικό όρο "καταναλωτικά αγαθά", μπαίνουν χιλιάδες πράγματα. Το ζήτημα είναι πόσα απ' αυτά είναι "αναγκαία", σύμφωνα βέβαια με το σημερινό γενικό επίπεδο των συνθηκών διαβίωσης - αλλά και δυνατοτήτων που παρέχει η τεχνολογική και παραγωγική εξέλιξη.

Εγώ ομιλώ γι' αυτά τα "αναγκαία", για την κάλυψη των οποίων ο παραγόμενος πλούτος θα έπρεπε κανονικά να φτάνει και να περισσεύει. Κι όμως δεν φτάνει, παρ' όλο που περισσεύει! Γιατί; Γιατί μοιράζεται εξαιρετικά άνισα!

Και να επαναλάβω: Το ίδιο το σύστημα της "Ελεύθερης" Αγοράς ΩΘΕΙ και εν πολλοίς "ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ" σε δανεισμό, αν και ξέρει ότι πολλά "πόδια" θα απλωθούν περισσότερο απ' όσο η "κουβέρτα" που διαθέτουν τους επιτρέπει! Το Χρήμα είναι σαν το ποδήλατο. Αν πάψει να "κινείται" "πέφτει"!


Χαιρετώ.




Υ.Γ.Θερμή παράκληση: Δ.Δρακονάριε. Με έψιλον στην κλητική.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Γκρίνια!!,


That makes three of us!


Χαιρετώ.

Ανώνυμος είπε...

"ΔΑΝΕΙΣΟΥ για να πάρεις αυτοκίνητο ΤΩΡΑ, διαφορετικά δεν θα γαμήσεις ποτέ!"

Θα γαμήσεις αν δε δανειστείς αλλά θα περιμένεις μέχρι να μαζέψεις τα λεφτά για το αυτοκίνητο. ΕΥΤΥΧΩΣ που υπάρχει ο δανεισμός και δε γαμάνε τις πιτσιρίκες μόνο οι πλούσιοι γέροι!

Ανώνυμος είπε...

Αγαπή cybical.
Υποψιάζομαι ότι υποψιάζεστε αυτό που έχω υποψιαστεί.

ΚιρΣος

Ανώνυμος είπε...

@Ανώνυμος Φεβρουάριος 2009 12:50 πμ
Πάρε αυτοκίνητο ΤΩΡΑ!

ΚιρΣος

Ανώνυμος είπε...

Ας με συγχωρήσετε για το μέγεθος του σχολίου αλλά διαβάστε μόνο όσα σας ενδιαφέρουν.

Κρίση και «ειδικοί»

Εδώ και μήνες, ακούμε ατελείωτες θεωρίες για τη κρίση για την οποία αν έκανες το λάθος να πεις τον Αύγουστο ότι έρχεται οι «ειδικοί» των αγορών θα σε έβγαζαν τρελό! Το ίδιο γινόταν και δυο μέρες πριν τη κρίση του ΄29.

Τώρα έχουμε «ειδικούς» που εξαφανίζουν τη κρίση σαν να είναι μαγική εικόνα, άλλους που τη διογκώνουν όσο χρειάζεται για να δικαιολογήσουν όποια μέτρα θέλουν και άλλους που τη «τρώνε» στα μούτρα και χάνουν δουλειά, σπίτι… δεν ξέρω αν είναι φανταστική η κρίση αλλά ο καθένας ανάλογα με τα στοιχεία, τη θέση και την αντίληψη που έχει, λέει.

Χρέη

Γιατί το χρέος των νοικοκυριών όταν είναι στο 100% του ΑΕΠ είναι λίγο; (στην Ελλάδα με βάση στοιχεία της ΤτΕ ήταν στο τέλος του 2008 κάπου στο 47,2% του ΑΕΠ και από αυτά το 67% ήταν στεγαστικά). Όταν όμως υπονομεύεις το μελλοντικό εισόδημα στο σύνολό του, πότε θα το αποπληρώσεις; Στην ουσία έχεις μειώσει το μελλοντικό σου εισόδημα γιατί ένα μέρος το μοιράζεσαι αναγκαστικά με τις τράπεζες. Όταν όμως το εισόδημά σου μειώνεται τι θα μοιραστείς;;; Μα φυσικά τη κρίση που θα τη μεταδώσεις στις τράπεζες και την αγορά.

Νέες νεοφιλελεύθερες προτάσεις και νεοκεϋνσιανές πολιτικές

Στο μεταξύ από πολλούς βλέπω να έχουν μια νέα νεοφιλελεύθερη λύση όπως ο κ. Προβόπουλος της ΤτΕ που θέλει ορθά κοφτά «ουσιαστική παρέμβαση στο ασφαλιστικό», «Δραστικές περικοπές στον δημόσιο τομέα», «άνοιγμα αγορών», «Καθήλωση των μισθολογικών αυξήσεων», «μισθολογικές προσαρμογές συμβατές με τη σταθερότητα των τιμών», «Ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων»… όλα στην έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος «Νομισματική Πολιτική 2008 και 2009». Μα αυτά δεν εφαρμόζονταν και ήρθε η κρίση;

Αυτός δεν ξέρω που ζει. Ούτε αν βλέπει το ταράκουλο που έχουν πάθει οι κυβερνήσεις που εφάρμοζαν τέτοιες πολιτικές επί χρόνια και τώρα τρέχουν και δεν φτάνουν. Εφαρμόζουν κρατικοποιήσεις, εθνικοποιήσεις, ελέγχους τραπεζών και χρηματικών ροών και σχεδιάζουν παρεμβατικά ομόλογα σε επίπεδο ΕΕ και επιβολή παγκόσμιου ελέγχου για να διασωθούν τα κεφάλαια που υπερσυσσωρεύτηκαν με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και τώρα απαξιώνονται. Και η κ. Μέρκελ που έσκιζε τα ρούχα της κατά του προστατευτισμού ζητάει τώρα να κοπεί η OPEL από την ιδιοκτησία της GM για να τη χρηματοδοτήσει και να σώσει τη… «γερμανική» βιομηχανία! Όσο για τον Γκόρντον έχασε το λογαριασμό και είναι στα πρόθυρα της Ισλανδίας. Αντιφάσεις επί αντιφάσεων σε κατάσταση πανικού.

Αλλά να προτείνεις εδώ τα ίδια μέτρα που έφεραν τη κρίση ως φάρμακο για τη κρίση πάει πολύ. Άσε που αυτοί όλοι νομίζουν ότι μπορούν να σχεδιάζουν πολιτικές χωρίς ποτέ αυτοί που τις πληρώνουν να ξεσηκωθούν. Οι λαοί δηλαδή. Μετά τρίβουν τα μάτια τους και απορούν γιατί αφού δεν έχουν ψωμί δεν επιλέγουν το καινούριο νεοφιλεύθερο παντεσπάνι που άφθονο τους προσφέρουν αν δεχτούν να μάθουν να μη τρώνε… το γνωστό του Καραγκιόζη για τον «Μαύρο» του!

Ακόμη δεν είδαμε τίποτα

Σίγουρα η Αμερική δεν έχει καταρρεύσει. Σίγουρα πολλές τάξεις και στρώματα έχουν πολύ χρήμα ακόμη. Το πρόβλημα είναι η λειτουργία του συστήματος. Και αν είναι η Αμερική να καταρρεύσει θα πάρει όλο τον κόσμο μαζί της, δεν παίζει. Όποιος παρακολουθεί τα περί «συλλογικής ευθύνης» για τον κόσμο από Αμερική μεριά στις παγκόσμιες συσκέψεις και τις ανταπαντήσεις των ευρωπαίων και άλλων, ότι πρέπει οι ΗΠΑ να παίξουν τον «ηγεμονικό τους ρόλο» στη κρίση, με άλλα λόγια να πληρώσουν πρώτα αυτές για τη κρίση για την οποία είναι κύρια υπεύθυνες, θα καταλάβει τι κρύβεται πίσω από τις περί διαγραμμάτων πολιτικές λέξεις.

Ομοίως θα καταλάβει γιατί οι ΗΠΑ κάνουν τη G7+1, G20. Το κάνουν αναζητώντας επιμοίρασμα κόστους κρίσης ενώ πριν λίγα χρόνια λύσσαγαν για να μη μπει ούτε ένας στους G7. Ε, δεν είμαστε και χάνοι.

Εικονικά κεφάλαια και Μαρξ

Φυσικά η κρίση στα χρηματοπιστωτικά και η κρίση των εισοδημάτων του πληθυσμού αντανακλώνται το ένα στο άλλο και δεν υπάρχει κρίση επάνω χωρίς κρίση κάτω. Όταν η κεφαλαιοποίηση πέφτει είναι γιατί οι αποδώσεις (αντλούμενα κέρδη από κάτω) μειώνονται. Τα χρηματιστηριακά κεφάλαια ανεβοκατεβαίνουν ανάλογα με τις αποδώσεις αφού δεν έχουμε κανένα «χρυσό κανόνα» αντικειμενικής αντανάκλασης αξίας. Αυτό όμως σημαίνει και καταστροφή κεφαλαίων με ό,τι συνεπάγεται.

Με βάση τη πηγή World federasion of Exchangs η παγκόσμια κεφαλαιοποίηση από τον Απρίλη του 2008 έπεσε από τα 57,5 τρισεκ. δολάρια στα 32,5 τον Δεκέμβρη και συνέχισε ακόμα περισσότερο τον Ιανουάριο. «Εξαφάνιση» κεφαλαίων 25 τρισεκ. ή το 43.5%! Αυτό δεν ήταν δυνατόν να μην έχει συνέπειες έστω και αν εκδηλώνονται ετεροχρονισμένα με τη μείωση της παραγωγής, της κατανάλωσης και της απασχόλησης σε έναν φαύλο κύκλο.

Πάνω στο εικονικό κεφάλαιο, για κάποιους που μονίμως θεωρούν ξεπερασμένο τον Μάρξ αξίζει να δούμε πόσο επίκαιρος είναι όταν έγραφε: «Με την ανάπτυξη του τοκοφόρου κεφαλαίου και του πιστωτικού συστήματος φαίνεται σαν να διπλασιάζεται όλο το κεφάλαιο, και που και που να τριπλασιάζεται, από τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο το ίδιο κεφάλαιο ή ακόμα η ίδια μόνο χρεωστική απαίτηση εμφανίζεται σε διάφορα χέρια με διάφορες μορφές. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του «χρηματικού κεφαλαίου» είναι καθαρά πλασματικό». Κάθε άλλο παρά νέο φαινόμενο είναι δηλαδή.

Φυσικά δεν γινόταν η επέκταση των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών διαθεσίμων να αυξάνεται εικονικά αενάως και ποτέ να μην έρθει η ώρα της πληρωμής. Όμως εκείνη την ώρα αποκαλύφθηκε ότι ο βασιλιάς (τράπεζες) είναι γυμνός γιατί με εικονικά κεφάλαια πραγματικές πληρωμές δεν γίνονται ή επί το λαϊκότερο με π… δεν βάφονται αυγά. Έτσι το πρώτο που χτυπήθηκε από τη κρίση ήταν το πλέον εικονικό κεφάλαιο το χρηματοπιστωτικό.

Για να έχουμε ένα μέτρο, τα παγκόσμια χρηματοπιστωτικά «διαθέσιμα» το 1980 ήταν το 120% του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 2007 ήταν το 356%! Τα δε (σύνθετα) «παράγωγα» ξέφυγαν από κάθε έλεγχο αυτό-αύξησης, και 20πλασιάστηκαν σε 10 χρόνια φτάνοντας σήμερα στο 600% του παγκόσμιου ΑΕΠ! Εννοείται βέβαια ότι η συσσώρευση πλούτο από τη μια μεριά συσσώρευε (σχετική) φτώχια από την άλλη με συνέπεια η αναντιστοιχία μεταξύ τους να ξεσπάσει κάποια στιγμή με μορφή κρίσης.

Μιλάμε δηλαδή για απίστευτη εικονική υπερσυσσώρευση απαιτήσεων (κεφαλαίου) των κεφαλαιοκρατών από την παγκόσμια οικονομία. Αλλά ποιος είχε να χάσει τόσα για να τα πάρουν αυτοί; Τότε τα πράγματα έγιναν σκούρα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι αυτά που ήδη το κράτος των ΗΠΑ εγγυήθηκε εμμέσως έναντι των μεγάλων οργανισμών και εταιρειών για να συνεχίσουν να λειτουργούν και να έχουν ρευστό, ξεπερνούν τα 8,5 τρισεκ δολάρια (59,4% του ΑΕΠ των ΗΠΑ!) και το πακέτο Ομπάμα είναι απλά τα επίσημα ψίχουλα. Που θα βρεθούν όμως οι εγγυήσεις αν αρχίσουν οι καταπτώσεις;

Αυτές οι εικονικές συγκεντρώσεις κεφαλαίου βέβαια δεν ήταν άσχετες με τη πραγματική συγκέντρωση σε παγκοσμιοποιημένο επίπεδο. Αν το ύψος των παγίων των θυγατρικών των πολυεθνικών το 1980 αντιστοιχούσε στο 18% του παγκόσμιου ΑΕΠ, το 2007 αντιστοιχούσε στο 126% οι δε πωλήσεις των θυγατρικών ξεπερνούσε το παγκόσμιο εμπόριο κατά 87% (UNTAD,, World Investment Report, 2001 και 2008)! Φυσικά είναι φανερό ότι η «παραγωγή» κεφαλαίου ξεπερνούσε κατά πολύ κάθε ρυθμό αύξησης της πραγματικής παραγωγής.

Επιστροφή στον τόπο του εγκλήματος

Τώρα οι θεωρητικοί που «αυτοκτονούσαν» με τον Μαρξ και έβγαζαν σπυράκια με τον Κέϋνς και κάθε κρατική παρέμβαση, κάνουν ασκήσεις επί χάρτου και γίνονται μαζί με τους κυβερνώντες μαθητευόμενοι μάγοι του νεοκεϋνσιανισμού για να σώσουν όσα δεν σώζονται. Ακόμα και ο κύριος υπεύθυνος αυτής της απίστευτης απάτης κ. Αλλαν Κρίσπαν μας είπε ότι είναι αναγκαίες οι κρατικοποιήσεις και οι εθνικοποιήσεις. Δηλαδή να μεταφέρουμε τις ζημίες στο λαό γιατί δεν γίνεται να πληρώσουν αυτοί που τον κατέκλεψαν!!!

Αυτοί που έλεγαν ότι ο καπιταλισμός έχει αλλάξει ριζικά με τη νεοφιλελεύθερη μορφή διαχείρισης και έχασε τις νομοτέλειές του και άρα τέρμα οι γνωστές κυκλικές και γενικές κρίσεις υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, τώρα ψάχνουν να βρουν που έκαναν λάθος! Από κοντά τρέχουν να μας κάνουν αναλύσεις οι κ.κ. z. Karadell και σια. Δεν τους πιστεύω αν δω τι έλεγαν πριν τη κρίση.

Ένα συμπέρασμα

Το δικό μου συμπέρασμα είναι ότι όσες αναλύσεις και αν κάνουμε για τα τεχνικά αίτια της κρίσης στο βάθος η γενεσιουργός αιτία είναι η αναντιστοιχία του συστήματος παραγωγικών σχέσεων προς τις παραγωγικές δυνάμεις. Ή απλά η αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας. Το σύστημα αδυνατεί να διευθύνει αποδοτικά τις πολύπλοκες παραγωγικές δυνάμεις και οι ανισορροπίες, αντιφάσεις και κρίσεις είναι το μόνο επακόλουθο. Ο καθένα μπορεί να προτείνει λύσεις αλλά δεν μπορεί να μη λαμβάνει υπόψη ότι ή έξοδος δεν είναι ένα οικοδόμημα από παλιά υλικά και ανακυκλούμενες ιδέες γιατί πάλι εδώ θα καταλήξουμε. Θυμίζω τις συζητήσεις της δεκαετίας του ’70 όταν μας έλεγαν ότι αν εφαρμόσουμε τις ιδέες του… 1770 περί ελεύθερης και αυτορυθμιζόμενης αγοράς, θα λυθούν οι κρίσεις δια παντώς γιατί τώρα δήθεν το σύστημα θα είναι αυτορυθμιζόμενο χωρίς κρίσεις.

Αυτορυθμιζόμενο σύστημα χωρίς τους ανθρώπους και τη κοινωνία ή μάλλον με υποταγμένη τη κοινωνία σε αυτό δεν γίνεται και να τα αποτελέσματα. Εκτός και αν κάποιοι νομίζουν ότι οι άνθρωποι υπάρχουν για την οικονομία και όχι η οικονομία για τους ανθρώπους με αποτέλεσμα να σχεδιάζουν χωρίς αυτούς κάθε είδους νεοφιλελεύθερη λύση.

Ποια διέξοδος;

Εγώ όχι, λύση δεν έχω στο τσεπάκι μου. Μπορεί να πιστεύω γενικά στο σοσιαλισμό αλλά δεν θα κάνω το λάθος αυτών που κατηγορώ, να συνθέσω ένα μοντέλο από υλικά του παρελθόντος για την οικονομία του μέλλοντος. Το νέο μοντέλο μόνο η εργατική τάξη των ΗΠΑ και των άλλων ανεπτυγμένων χωρών μπορεί να το προδιαγράψει πραγματικά. Γιατί αυτή ζει μέσα στη κρίση και στη παγκοσμιοποίηση και γνωρίζει καλύτερα από κάθε καπιταλιστή που οδηγεί από κρίση σε κρίση τον κόσμο, πώς να λύσει προβλήματα παγκοσμιοποιημενης διεύθυνσης των παραγωγικών δυνάμεων χωρίς τις αρρώστιες του καπιταλισμού.

Και αίμα;

Επί του πραγματικού πρέπει να πω ότι επειδή αυτά δεν γίνονται σαν σε εικονική πραγματικότητα, οι εξελίξεις θα αποκαλύψουν και την ανθρώπινη πλευρά του δράματος. Για να μη κάνω τον μάντη κακών πάω στην ιστορία και λέω ότι ποτέ χωρίς συγκρούσεις, αίμα, πολέμους, ταξικές συρράξεις, κατάργηση δικαιωμάτων, εμφυλίους, δικτατορίες και καταστροφές δεν ξεπεράστηκαν οι μεγάλες κρίσεις.

Κανένας δεν είναι διατεθειμένος να θυσιάσει τη ζωή και τα δικαιώματά του χωρίς αντίσταση και αυταπάρνηση για χάρη της επιβίωσης του κεφαλαίου. Ούτε η ζωή του είναι ταυτόσημη με τη τύχη του κεφαλαίου. Τα συστήματα μπορούν να αντικαθίστανται οι άνθρωποι όχι.

Να μη νομίσει κανένας δηλαδή ότι μπορεί να σχεδιάζει λύσεις αγνοώντας τον κύριο φορέα υλοποίησής τους, τους λαούς και ιδίως την εργατική τάξη που παράγει όλο τον πλούτο.

cynical είπε...

@Rider καλημερα

εχει ενδιαφερον να δουμε πώς θα ξεμπλοκαρει το συστημα χωρις αυτη τη δανειστικη φρενιτιδα που δημιουργησε μια τεχνητη ευημερια. Ποσοι θα εχουν τη λογικη να αποδεχτουν, οτι θα πορευτουμε με μικροτερη αναπτυξη αλλα που θα βασιζεται σε παραγωγη, χωρις να οδυρονται και να σπρωξουν παλι τη μηχανη σε αεριτζηδικες μεθοδους.

cynical είπε...

Kαλημερα @ΙωάννηΚ, και καλωςόρισες.

Δεν εχω καταλαβει το συλλογισμο σου και σε τι συμπερασμα θελεις να καταληξεις. Το ποσοστο ειναι ποσοστο. Αυτο που ίσως εννοεις ειναι η πραγματικη επιδραση του χρεους, οπως την νοιωθει ο καθενας. Ισως αυτο φαινεται καλυτερα στο ποσοστο που καταλαμβανει το χρεος στο ατομικο εισοδημα. Για τος αμερικ. ειναι 14%, για την ελλαδα δεν το εψαξα.

cynical είπε...

Καλημέρα @ουτοπία,

ασφαλώς και δεν με ξενιζουν τα λογια σου. Κι εγω αυτο πιστευω οτι η ευημερια των τελευταιων δεκαετιων στηριχτηκε στον ευκολο δανεισμο και στη δημιουργια αξιων απο αχαλινωτη εμπορευματοποιηση αγαθων που δεν ηταν προς πώληση.

Αυτο που θελει να πει το αρθρο ειναι οτι ο δανεισμος δεν ηταν και πολυ μεγαλος, ΑΡΑ μπορουμε να συνεχισουμε την ιδια τακτικη...

Ποση αληθεια κρυβει;

Πώς μπορουμε να αντκρούσουμε αυτη την αποψη. Με ποια στοιχεια;

Πώς θα αποτιμησουμε το μεγεθος των συνεπειων της κατρρευσης; Υπάρχει;

Ανώνυμος είπε...

Kαλημερα. Εγω εχω να πω οτι χρειαζομαστε πιο συχνα τις παραμβασεις του Στεργιου.Τα στοιχεια που αναφερει για την πιστωτικη επεκταση και τη δημιουργια πλασματικων αξιων ειναι αποκαλυπτικα
αν και εχουν αναφερθει πολλες φορες απο διαφορες πηγες τελευταια.Αυτο που δεν ειναι κατανοητο ευκολα και αναλυτικα, (ειδιακα στους μη γνωριζοντες οικονομικα),ειναι
οι μηχανισμοι δημιουργιας τετοιων εικονικων αξιων με τη μορφη απαιτησεων και η συσχετιση τους με τις παραγωγικες σχεσεις στον καπιταλισμο. Απο διαισθηση και σκορπιες αναφορες εχω σχηματισει την πεποιθεση οτι η ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗ οικονομικη αναλυση και κριτικη των καπιταλιστικων ειναι κλασσικη και επικαιρη ,αξεπεραστη και απαραιτητη για
οσους φιλοδοξουν και ασχολουνται στα βαθεια νερα της πολιτικης φιλοσοφιας και της κοινωνιολογικων αναλυσεων μιλωντας για φιλελυεθερισμους ,σοσιαλισμους ,εναλλακτικες μορφες διακυβερνησης , ελευθερη αγορα ή κεντρικη σχεδιαση κτλ.. Θα εχουν παντα σοβαρα κενα στις θεμελιωση τους αν δεν μελετησουν Μαρξισμο.

Νικος

ange-ta είπε...

@ Στέργιε,

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κρίση του 29 ΔΕΝ ξεπεράστηκε ΜΟΝΟ με την επέμβαση της κεϋνσιανής λογικής, αλλά κυρίως με τον επερχόμενο πόλεμο.
Δηλαδη τόσο η Αμερική όσο και η χιτλερική Γερμανία επένδυσαν στην βιομηχανία πολέμου, όπου πολύς κόσμος βρήκε δουλειά και μετά οδηγηθηκε σαν πρόβατο στη σφαγη του β π. πολέμου.

Απο το βιβλίο της Σοφίας Αντωνοπούλου "Σύγχρονος καπιταλισμός και Παγκοσμιοποήση" μαθαίνουμε ότι το ετήσιο "Κεφάλαιο" των παραγώγων φτάνει στα 400 τρις!! Δηλαδή 700% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

πολύ μεστή η ανάλυση σου!!

Αντε καλή Κυριακή

Ανώνυμος είπε...

ange-ta,
Πολύ σωστά παρατηρείς ότι η τελική διέξοδο από τη κρίση του ’29 ήρθε με τον πόλεμο. Αφού στις ΗΠΑ η παραγωγή το ’40 είναι ζήτημα αν είχε φτάσει στα επίπεδα του ’29.
Δεν το ανέφερα γιατί το θεωρώ κεκτημένη γνώση πλέον. Οι μηχανισμοί παραγωγής άρχισαν πραγματικά να κινούνται με τον πόλεμο, για την πιο ανόητη καταστροφή πλούτου, και με την απελευθέρωση του κεφαλαίου από κάθε νόμο στο όνομα της πατρίδας!

Οι εκτιμήσεις για τα παράγωγα ποικίλουν γιατί μιλάμε για σκοτεινές διαδρομές κεφαλαίων σε ομόλογα επί ομολόγων, δημόσια χρέη, «στοιχήματα» κλπ. Πάντως μια πηγή τα έβγαζε το 2007 στα 327 τρισεκ. Τώρα να μην έχουν γίνει περισσότερα; Και, ακόμη αυτά δεν έχουν περάσει στη δίνη της κρίσης. Όταν περάσουν και αρχίσει το ξεπούλημα που σημαίνει απότομη αύξηση του επιτοκίου δανεισμού των κρατών….

Ανώνυμε,
Από πρακτική πείρα γνωρίζω ότι το «Κεφάλαιο» στην Ελλάδα το ανέγνωσαν λίγοι, το κατάλαβαν λιγότεροι και το ενσωμάτωσαν στο μυαλό τους ως διαλεκτική μεθοδολογία ανάλυσης και σύνθεσης κοινωνικοοικονομικών φαινομένων, ακόμη λιγότεροι.

Όχι λίγες φορές αντάμωσα ανθρώπους από τη πλευρά της εργοδοσίας να ξέρουν το τεχνικό μέρος της Κριτικής της Πολιτικής Οικονομίας (Το Κεφάλαιο) καλύτερα από κάθε αριστερό (π.χ. Αναλυτής). Αυτό τους ενδιέφερε και πράγματι το αξιοποιούσαν για λύσεις σε επί μέρους προβλήματα. Δεν ενδιαφέρονταν για το ταξικό και κοινωνικό μέρους του Κεφαλαίου. Από την άλλη γνώρισα αριστερούς που ήξεραν καλά το κοινωικοταξικό περιεχόμενο και σκοπό άσχετα αν διάβασαν το πρωτότυπο, και στέκονταν σε αυτό και μόνο. Έτσι τους τεχνικούς μηχανισμούς του συστήματος και των κρίσεων δεν τον ήξεραν και κατάφευγαν σε εύκολους αφορισμούς ενώ από την άλλη οι εργοδότες αρνούμενοι το κοινωνικοταξικό μέρος κατέφευγαν σε άλλους αφορισμούς για να το αντιμετωπίσουν.

Έτσι είχαμε πάντα ένα θέατρο του παραλόγου με το Κεφάλαιο και το «τι είπε και τι εννοούσε ο Μάρξ»! Πολλοί αριστεροί δεν καταλάβαιναν πως να αναλύσουν τη κρίση, ωστόσο ήξεραν τις αιτίες και τη διέξοδο, οι δε εργοδότες δεν καταλάβαιναν γιατί και πως αυτό το τέλειο σύστημα αυτομάτου ρύθμισης που παρουσιάζει ο Μαρξ στον 1ο τόμο, δεν λειτουργεί στον 3ο και παρουσιάζονται αυτές οι ανισορροπίες και κυρίως αυτές οι… «παρείσακτες» ταξικές δυνάμεις που ανατρέπουν την ομαλή λειτουργία του συστήματος και ετοιμάζονται για την ανατροπή του! Δεν καταβαίνουν από το δίκαιο του άλλου παρά μόνο από το δικό τους και στέλνουν στρατιές ενόπλων να χύνουν αίμα εργατών για να μη τους το πάρουν. Έτσι το χάος απόψεων συνεχίζεται. Φυσικά κάποιος έχει ιστορικά δίκαιο. Αλλά αυτό δεν είναι για αυτή την ανάρτηση.

Τέλος σήμερα και οι δύο πλευρές έχουν ριχτεί στην εκ νέου «ανάγνωση» του Μαρξ ο καθένας για πάρτι του. Τον ανασύρουν από τα αφημένα, σκονισμένα και καμένα γιατί και πάλι διαπίστωσαν ότι κάτι δεν έχουν καταλάβει… και αυτό, δυστυχώς για την Αριστερά, ισχύει και για τις δυο πλευρές. Και αυτό που δεν έχουν καταλάβει είναι η Διαλεκτική του Κεφαλαίου του Μαρξ και όχι το Κεφάλαιο. Αυτό είναι όλο το κλειδί της υπόθεσης. Ο αέναος μηχανισμός ανάλυσης και σύνθεσης και όχι τα κάθε φορά ιστορικά πεπερασμένα συμπεράσματα που βγάζει μια ο Μαρξ, μια ο Έγκλες, μετά ο Λένιν κ.ο.κ. Θα τα καταφέρουν τώρα; άγνωστο.

Και μη ξεχνάμε. Πίσω από όλες αυτές τις αναλύσεις υπάρχουν ζωές και κοινωνίες, δεν μιλάμε για άψυχα πράγματα όπως το ΙΧ μας που το στρίβουμε όπου θέλουμε, όποτε θέλουμε. Υπάρχουν ανειρήνευτες συγκρούσεις. Και σε κάθε κρίση, στο βάθος παραμονεύουν ανθρώπινα δράματα και αίμα.

cynical είπε...

Γεια σου αγαπητέ @Δ.Δρακονάριε,

δεν αμφιβαλω για το πώς ο δανεισμός απετελεσε τη λυδια λιθο του πλουτισμου της Wall street. Κυκλοφορησαν μαλιστα και διαφορα εκπαιδευτικα βιντεο που εδειχναν τον μηχανισμο με τον οποιο το χρεος δημιουργει χρημα για τις τραπεζες.

Το θεμα που εβαλα προς συζητηση αφορουσε το μεγεθος του Ιδιωτικου δανεισμου και για το ποσο αυτο αποτελει την κυρια συνιστωσα της κρισης σε σχεση με τον δανεισμο της Wall street.

Σχετικα με την ατομικη ευθυνη, και τα όρια της, ειναι ενα πολυ σημαντικο θεμα να συζητησουμε.

Πιστευω, οτι το κρατος πρεπει να προστατευει τους αδυναμους και αφελεις, βαζοντας ορια στα κερδοσκοπικα παιχνιδια. Τελικα, το κοστος της μη προστασιας, αποδεικνυεται τεραστιο.

Πώς προστατευει την υγεια μας με το καπνισμα; Απο τις τραπεζες γιατι δεν το κανει;

cynical είπε...

Γεια σου @Γκρινια!!!!

ειναι μεγαλη αδικια για τους εργαζομενους να καλουνται αυτοι να σηκωσουν την κριση στους ωμους τους. Προφανως και ειναι πολιτικο το θεμα, διοτι μια συγκεκριμενη πολιτικη προς το κεφαλαιο το δημιουργησε και μια αλλη συγκεκριμενη πολιτικη ασκειται για να το λύσει.

cynical είπε...

@KιρΣος καλησπερα,

Τι να υποψιαστω; Δυσκολα διαβαζω πισω απο τις γραμμες, κι αλλωστε δεν προσπαθω καν να ξετρυπωνω κρυμμενες προθεσεις.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητή Cynical,


Γειά σου και σένα!


Χαιρετώ.

cynical είπε...

@Στεργιο γεια σου,

λεπτομερης η τοποθετηση σου. Συμφωνα και με το αλλο αρθρο που παραθετω στο υστερογραφο, η πιστωτικη κριση ειναι οντως τεραστια. $1 τρις ως τα τωρα, με εκτιμησεις για τα $2 τρις. Αλλα και δυο συμφωνουν ως προς την ανθεκτικοτητα της βιομηχανιας, την οποια, μετα τις επενδυσεις που κανανε σε πληροφορικη την προηγουμενη δεκαετια, παρουσιαζουν με μεγαλα αποθεματα και μικρο χρεος.

Επισης εκτιμουν ότι η πιστωτικη κριση λογω καρτων, αποτελει το 1/10 αυτης των ακινητων, επομενως δεν θα αποτελεσει προβλημα.

Αν εχουν δικαιο σχετικα με την βιομηχανια, και τους βγουν οι προβλέψεις, ίσως τοτε η ανακαμψη ερθει σχετικα γρηγορα.

cynical είπε...

Γεια και χαρά σου αγαπητέ Δ.Δρακονάριε!

Ανώνυμος είπε...

Καλες οι αναλυσεις σου φιλε
Στεργιε και παρεχουν πολλα

χρησιμα στοιχεια ομως:
1)Σε λιγο θα ξεπερνας και τις
αναλυσεις του Φιντελ(ξερεις

αυτες τις οκταωρες, κατω απο την
βροχη)

2)Συμφωνω απολυτως για τις
αναλυσεις σου περι εικονικου

πλουτου, που στην ουσια ομως δεν ηταν και πολυ εικονικος, αφου

μετουσιωθηκε σε ενα μεγαλο
φαγοποτι ΕΠΙΓΕΙΟ, που(και εδω
ειναι η διαφωνια μας) περασε

και σε ενα ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ
λαικων στρωματων, τοσο στην

Αμερικη, οσο και στην χωρα μας
την περιοδο 1996-2004...

Πραγματι και παρα τα προβληματα
που δεν μπορει κανενας να

παραγνωρισει, το βιοτικο επιπεδο
των εργαζομενων αυξανει συνεχως

και αυτο ΔΕΝ οφειλεται στον
νεοφιλελευθερισμο, οπως μας

εχουν πρηξει οι θιασωτες του,
αλλα στις τεραστιες προοδους

της τεχνολογιας που ανεβαζουν
την παραγωγικοτητα(και λιγο

και την ανεργια δυστυχως)στα υψη
και στις παρεμβασεις του κρατους

προνοιας(που επεβαλαν προδευτικες
κυβερνησεις σε ολοκληρη την δυτικη
ευρωπη και με την πιεση ασφαλως

των κομματων της παραδοσιακης αριστερας).

Μετα απο καθε φαγοποτι ερχετε και
ο λογαριασμος και οσοι δεν

προνοησαν, απλως την εβαψαν...

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητή Cynical,

Όταν λέω ότι το πρόβλημα είναι πολιτικό, σε καμία περίπτωση δεν αναφέρομαι στους τρόπους με τους οποίους προσπαθούν οι κυβερνήσεις να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Αυτά αφορούν την οικονομοτεχνική διάσταση της κρίσης.

Όταν λέω ότι το πρόβλημα είναι πολιτικό, εννοώ τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνίες θα επιλέξουν να απαντήσουν στη βασική αντίφαση "συλλογική παραγωγή - ατομική ιδιοκτησία". Είναι ένα σύνθετο πρόβλημα που καθορίζεται από αντικειμενικούς (ανάπτυξη των μέσων παραγωγής) και υποκειμενικούς (ανάπτυξη πολιτικής συνείδησης) παράγοντες.

Κι αν στη φυσική ένα σύστημα ισορροπεί όταν το άθροισμα των συνιστωσών ισούται με το μηδέν, στις ιστορικές κοινωνίες (κοινωνίες αρχόντων - αρχομένων) δε συμβαίνει το ίδιο.

Στις κοινωνίες το σύστημα ισορροπεί, όταν το άθροισμα ισούται με το μέτρο είτε της μιας είτε της άλλης δύναμης.

Κάθε άλλη εκδοχή συνιστά κρίση.

geokalp είπε...

στο άρθρο του Κάραμπελ υπάρχει το σημείο ζερό: ναι μεν αυξήθηκε σε απόλυτους αριθμούς το χρέος όμως ως % όχι πολύ....

1. κακά τα ψέμματα, η φούσκα των ακινήτων, του χρηματιστηρίου, του ληζινγκ κλπ έσκασε όμως τα χρέη προς τις τράπεζες έμειναν...
πιο τυχεροί όσοι ταχυδρόμησαν τα κλειδιά του με στεγαστικού σπιτιού τους στη τράπεζα η οποία "ουδεμία άλλη αξίωση" έχει
2. ΕΧΕΙ πολύ μεγάλη σημασία το απόλυτο μέγεθος!
πάρε παράδειγμα την Ελλάδα, το δημ. χρέος αυξήθηκε από το 90% στο 95% του ΑΕΠ από το 2003... σε απόλυτα νούμερα όμως αυξήθηκε περίπου κατά 1/6 με 1/7....
κι αν είναι τόκοι, άντε να πάει στο καλό... αν είναι νέες σπατάλες;
3. όπως και να το δει κάποιος, η κατάσταση είναι αρκετά χειρότερη από ότι εκτιμούν οι περισσότεροι καθώς η φούσκα (φούσκα=χρέος) είναι σε πολύ μεγάλα επίπεδα, που συγκρίνονται μόνο με προ Β'ΠΠ μεγέθη...

τέλος, κάποιοι αμερικάνοι που θέλουν να φαίνονται αισιόδοξοι λένε: "άντε να ανέβουν ξανά οι τιμές των σπιτιών, να (ξαν)αισθανθούμε όλοι πλούσιοι και να λειτουργήσει (ακόμα μία φορά) το σύστημα"....
λες να πετύχει;

cynical είπε...

@geokalp

δεν νομιζω οτι ο Karabell θα ξαναγραψει τετοιο αρθρο συντομα, οσο η ανεργια στην αμερικη ανεβαινει. Παντως μεσα στη γενικη απαισιοδοξια, που ειναι και ...κολλητικη, αν υπάρχουν καποιες πιο αισιοδοξες εκτιμησεις θα τις μεταφερω.

Γιατι, και απο την αλλη δεν αντεχω κι αυτους που οι πενες τους θαρρεις παιρνουν φωτια οταν αντιληφθουν δυσπραγιες, και δυσκολες καταστασεις.