Περί Κρίσης και Πάλι: Μια Άλλη Οπτική

Στο τελευταίο τεύχος του Newsweek βρήκα ένα ενδιαφέρον άρθρο του Zachary Karabell ο οποίος, παραθέτοντας οικονομικά στοιχεία, προσπαθεί να ανασκευάσει το μύθο ότι ο μέσος αμερικανός τα τελευταία χρόνια ζούσε σε υπερβολικό χρέος και πέραν των οικονομικών του δυνατοτήτων. Μπορεί, αυτό όντως να συνέβη σε ορισμένες ομάδες ανθρώπων, αλλά συγκρινόμενοι με την Wall Street, η οποία χρεωνόταν 30 φορές περισσότερο από τα κεφάλαια που διέθετε, οι αμερικανοί καταναλωτές συμπεριφέρθηκαν με αρκετή σύνεση.

Και τώρα να δούμε τι μας λένε οι αριθμοί.
Στο τέλος του 2007, το χρέος των καταναλωτών σε κάρτες και δάνεια εκτός στεγαστικών, ανερχόταν στα $2.6 τρισεκατομμύρια, το οποίο μεταφράζεται σε $8.500 κατά κεφαλή, ενώ το 2003, το ίδιο χρέος ανερχόταν σε $2 τρισεκατομμύρια, δηλαδή υπήρξε όντως μια αύξηση. Την ίδια στιγμή όμως, τα στεγαστικά δάνεια από $5 τρισεκατομμύρια το 2005 διογκώθηκαν σε περισσότερα από $10 τρισεκατομμύρια το 2008. Επειδή όμως, σ’ όλο αυτό το διάστημα, τα επιτόκια παρέμεναν χαμηλά και σταθερά, μπορεί το συνολικό χρέος σε απόλυτους αριθμούς να αυξήθηκε, το ποσοστό όμως επιβάρυνσης του εισοδήματος των νοικοκυριών για την εξυπηρέτηση των δανείων, και των στεγαστικών συμπεριλαμβανομένων, μεταβλήθηκε ελάχιστα, δηλαδή από 13% το 2000 σε 14.3% το 2008. Εκτιμώντας την καθαρή αξία των νοικοκυριών (σπίτια, αυτοκίνητα, μισθοί, συντάξεις, ρευστό και μετοχές) σε $59 τρισεκατομμύρια, το χρέος εκτιμώμενο σε $13 περίπου τρισεκατομμύρια για το 2008, αντιπροσωπεύει το 22% της αξίας, ενώ σε ποσοστό του ΑΕΠ της Αμερικής, ($14,34 10^12), πλησιάζει το 100%! (Η συμπλήρωση αυτή είναι δική μου).

Συγκριτικά, το χρέος των ελληνικών νοικοκυριών αγγίζει τα $0.115 τρισεκατομμύρια, δηλαδή το 37% του ΑΕΠ. (Μια χαρά είμαστε δηλαδή, και μη μας ματιάσουν!).

Σύμφωνα λοιπόν με τον αρθρογράφο, το μεγαλύτερο κομμάτι της μεσαίας τάξης της Αμερικής, κάπου το 90% και περισσότερο, δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα αποπληρωμής των στεγαστικών δανείων, και δεν είναι αυτό που κάνει τις στατιστικές να λοξοδρομούν. Υποστηρίζει ότι υπάρχουν πολύ περισσότερες ιστορίες τρόμου απ’ ότι δηλώνει η πραγματικότητα, και ότι το πρόβλημα είναι με τη Wall Street και όχι με τη Main Street, ακόμα και αν η ανεργία βρίσκεται σε άνοδο.

Μπορεί να υπάρχει ακόμα ο κίνδυνος των τοξικών δανείων, αλλά εκατοντάδες εκατομμύρια καταναλωτές έχουν αρχίσει ήδη τις περικοπές των εξόδων, φροντίζουν την αποπληρωμή των δανείων τους και αυξάνουν τις αποταμιεύσεις τους με ρυθμούς ρεκόρ. (Δυστυχώς, δεν αναφέρει τα ποσοστά αύξησης των ως άνω μεγεθών).

Η άποψή του είναι, ότι άπαξ και επιτευχθεί οικονομική σταθερότητα, η μεσαία τάξη θα ξαναγυρίσει σούμπιτη στις αγαπημένες της καταναλωτικές συνήθειες.

Πολύ αισιόδοξο σας βρίσκω κε Karabell, και μακάρι να έχετε δίκαιο!

Να εκφράσω τώρα και τη δική μου απορία: ο κόσμος, ας πούμε στην Ελλάδα, δεν ξοδεύει όπως ξόδευε πριν από ένα χρόνο, γιατί δεν έχει χρήματα ή γιατί φοβάται και εμφανίζεται συγκρατημένος εξ αιτίας των προβλέψεων για τη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης και αύξηση της ανεργίας; Θα μου απαντήσετε ότι ούτε πέρσυ, ούτε πρόπερσυ είχε χρήματα, αλλά ξόδευε με δανεικά, ενώ τώρα δεν μπορεί να ξοδέψει γιατι είναι δύσκολο να δανειστεί. Και θα ρωτήσω πάλι, γιατί αυτό να είναι αναγκαστικά κακό, γιατί να μην κάνουμε ένα reset και να ζούμε με μεγαλύτερη σύνεση, όπως και οι γονείς και οι παπούδες μας;

Επίσης, γιατί οι τράπεζες δεν δανείζουν πλέον; Είναι γιατί φοβούνται την αδυναμια αποπληρωμής των δανειοληπτών, είναι γιατί μεταφέρουν κεφάλαια σε θυγατρικές στα Βαλκάνια ή είναι γιατί τα κεφάλαια που πέρνουν σαν στήριξη από το κράτος τα ξαναδανείζουν στο ίδιο με μεγαλύτερο επιτόκιο;


Υ.Γ. Αισιόδοξη στάση ως προς την κατάσταση της βιομηχανίας, την οποία παρουσιάζει ως κάτοχο κεφαλαίου μισού τρισεκατομμυριου δολαρίων και με πολύ μικρότερο χρέος απ' ότι το 1999, κρατάει και το άρθρο «The Myths Of The Recession» by Barrett Sheridan, στο ίδιο τεύχος.