Οδικός Χάρτης προς Ψηφοφόρους

Αφού ο ψηφοφόρος περάσει αρκετά ξενύχτια και πισωγυρίσματα για να κατασταλάξει στο κόμμα που θα ψηφίσει, αμέσως μετά θα έχει ένα επιπλέον και ίσως μεγαλύτερο εμπόδιο να υπερπηδήσει: ποιον τέλος πάντων θα τιμήσει με την ψήφο του. Εδώ τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα και τα ξενύχτια περισσότερα.

Αν εξαιρέσουμε τις εύκολες περιπτώσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται αυτοί που
1. έχουν μπάρμπα, κουμπάρο και μπατζανάκη υποψήφιο,
2. δελεάζονται από αθλητικές και τηλεοπτικές περσόνες,
3. το ‘χουν τάμα από γενεά σε γενεά, να ρίχνουν την ψήφο σε συγκεκριμένη πολιτική οικογένεια από συναίσθημα και μόνον,
4. το ‘χουν τάμα από γενεά σε γενεά, να ρίχνουν την ψήφο σε συγκεκριμένη πολιτική οικογένεια από ιδιοτέλεια και μόνον,
5. ανήκουν σε κάποιο κόμμα και ακολουθούν την κομματική γραμμή που δίνει ντιρεκτίβες και χαράζει τα δρομολόγια των ψήφων προς τα νέα μοντέλα της σεζόν, (τα παλιά τα βρίσκουν από μόνες τους οι ψήφοι, στα τυφλά),

Αν εξαιρέσουμε λοιπόν όλες αυτές τις περιπτώσεις, μάς μένει ένας όχι ευκαταφρόνητος αριθμός αποπροσανατόλιστων ψηφοφόρων οι οποίοι αδυνατούν να πλοηγηθούν εντός ψηφοδελτίου και ν’ αποφασίσουν.

Από αυτούς, υπάρχει ένας αριθμός που θα ρωτήσει τον διπλανό του να του σφυρίξει κάποιο όνομα από τα τριάντα τόσα, τα περισσότερα άγνωστα, του ψηφοδελτίου κι έτσι θα βάλει τέλος στους νυχτερινούς του εφιάλτες. Θα βρει και καμιά δικαιολογία του αέρα για να πείσει τον εαυτό του ότι κάνει το καθήκον του με συνέπεια και υπευθυνότητα κι έτσι θα κλείσει το θέμα μέχρι τις επόμενες εκλογές.

Φυσικά υπάρχουν και οι ψείρες, που θα θελήσουν να κάνουν την βέλτιστη δυνατή επιλογή κατόπιν ορθολογικής ανάλυσης των πεπραγμένων αλλά και του χαρακτήρα καθ’ ενός εκ των υποψηφίων. Όσοι δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, την έχουν βαμμένη από χέρι, γιατί θα πρέπει να μαζεύουν και να μελετούν κάθε ιλουστρασιόν φυλλάδιο που φτάνει στην πόρτα τους, να ξενιτεύονται και να παρευρίσκονται σε όλες τις συγκεντρώσεις των υποψηφίων, να κρατούν λεπτομερείς σημειώσεις, (ακόμα και να τις βιντεοσκοπούν), και το βράδυ να επιδίδονται σε συγκριτικές μελέτες για να ξεσκαρτάρουν τους κόλακες, τους ανόητους, τους φανφαρόνους, τους ψεύτες, τους παπάρες, τους δημοσιοσχεσίτες, τους τενεκέδες και τους υποκριτές. Τα είδη αυτά των υποψηφίων, που αποτελούν και την πλειοψηφία, συμμετέχουν κατά κανόνα διακοσμητικά, σε πάσης φύσεως συλλόγους και συλλογίσκους, επιτροπές και ενώσεις, σχολικές, εκκλησιαστικές, γεωγραφικές, εθνικοπατριωτικές κ.λ.π. (να προσέχετε πάντα το μικροσκοπικό σηματάκι που φορούν στο πέτο για να καταλάβετε το είδος του καπνού που φουμάρουν), έχοντας σαν μοναδικό μέλημα τη σύνταξη ενός ευμεγέθους και «εντυπωσιακού» βιογραφικού για να το ρίχνουν στη μούρη του πόπολου και να το καθηλώνουν με το βάρος του. Γι αυτό, χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην ανάγνωση των βιογραφικών. Πρώτα πρώτα, αρκετά μπορεί να είναι απλά ψεύτικα, ή παραποιημένα, και κατά δεύτερο λόγο, τα βιογραφικά και κυρίως ο όγκος των σπουδών δεν αποτελούν καμιά εγγύηση ικανότητας, ευστροφίας αλλά και τιμιότητας. Έχοντας υπ’ όψιν όλα τα προηγούμενα, πιστεύω ότι η μέθοδος της in situ ακτινογράφησης των υποψηφίων είναι και η ασφαλέστερη, αν και η πλέον κοπιώδης.

Για όσους έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο τα πράγματα γίνονται σαφώς ευκολότερα σχετικά με τη συλλογή και σύγκριση των πληροφοριών, λείπει όμως η αίσθηση της προσωπικής επαφής, η οποία αποτελεί αρκετά ασφαλές κριτήριο για την ποιότητα και σοβαρότητα του υποψηφίου.

Αν αποκλείσουμε λοιπόν τις 5 προηγούμενες εύκολες περιπτώσεις και το μπούσουλα των βιογραφικών, ποιοι άλλοι τρόποι απομένουν για τη διαμόρφωση κριτηρίων επιλογής; Στις μικρές κοινωνίες ο ενδιαφερόμενος ψηφοφόρος θα μπορέσει λίγο πολύ να διαμορφώσει εύκολα κρίση υπέρ ενός ή άλλου υποψηφίου αν έχει το μυαλό και τα μάτια καθαρά φυσικά. Τι στο καλό! Καλά να ‘ναι η αθάνατη ελληνική επαρχία με το μεγάλο στόμα και το μεγάλο αυτί, όπου όλα ακούγονται και όλα μαθαίνονται.

Στις πολυπληθέστερες όμως, τα πράγματα και πάλι αρχίζουν να σκουραίνουν. Μένουν οι εφημερίδες και τα τηλεοπτικά μέσα, αλλά κι εδώ, περισσότερο από αλλού η πληροφορία είτε δεν φτάνει καθόλου προς τα έξω, είτε υπάρχει ο κίνδυνος να φτάνει ολοσχερώς παραμορφωμένη, ανάλογα με τα τσατσιλίκια τις αλλαξοκωλιές, τις μίζες και τα κολλητιλίκια του υποψήφιου με τον τύπο.

Αλλά και πάλι, πόσοι μπορούν να έχουν ευρύτερη προβολή, παρά μόνον οι ήδη προβεβλημένοι; Με ποιο τρόπο ο ψηφοφόρος θ’ ανακαλύψει και θ’ αναδείξει έναν ικανό, αλλά αρκετά άγνωστό του υποψήφιο; Μια απάντηση είναι ότι το κόμμα φροντίζει γι αυτό, μιας και γνωρίζει ήδη από τα μέσα τους πιο ικανούς, τους οποίους και προβάλει περισσότερο προς τα έξω. Αν είναι έτσι τα πράγματα τότε, γιατί γεμίζει τις λίστες και με άλλους τους οποίους, φαντάζομαι, για να μην τους προωθεί δεν θα τους θεωρεί και πολύ ικανούς; Αλλά και πάλι, ποιος μας εγγυάται ότι το κόμμα προωθεί τους πιο ικανούς; Εδώ, υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι κάθε άλλο παρά αυτό έχει στο μυαλό του όταν καταρτίζει τις λίστες. Το ποια κριτήρια πρυτανεύουν φαίνεται από τη σύνθεση της εκάστοτε βουλής.

Δύσκολο πράγμα λοιπόν η απόφαση, αν θέλεις να κάνεις την πιο σωστή επιλογή. Κι αν σκεφτούμε ότι ο συντριπτική πλειοψηφία ψηφίζει έχοντας σαν γνώμονα έναν από τους 5 προηγούμενους τρόπους της ευκολίας, (άντε και από το βιογραφικό), τότε αντιλαμβανόμαστε ότι οι εκλογές, όπως κατά παράδοση διεξάγονται, δεν αποτελούν και το πιο ορθολογικό σύστημα ανάδειξης των ικανοτέρων. Και όταν λέμε ικανούς, με κανένα τρόπο δεν εννοούμε τους επιτήδειους, αλλά αυτούς που μπορούν να υπερασπίζονται και να υλοποιούν το δημόσιο και όχι το ιδιωτικό ή κομματικό συμφέρον.

Νομίζω ότι έτσι είναι χοντρικά. Η δημοκρατία δεν είναι το πιο αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης. Με σύγχρονους όρους θα την ονόμαζα όμως, το πιο interactive (διαδραστικό) σύστημα/game ανάμεσα στους εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους. Για να γίνει όμως το παίγνιον πιο ουσιαστικό και αποτελεσματικό θα πρέπει όλοι ν’ ανέβουμε level, δηλαδή επίπεδο ικανότητας. Και εδώ ερχόμαστε πάλι πίσω στο θέμα της Παιδείας. Γιατί δημοκρατία χωρίς παιδεία, είναι άστα να πάνε!