Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου 2008

ΕΚΛΕΚΤΙΚΕΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΕΣ: Ρωσία-Γερμανία


ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Δεν πάει πολύς καιρός που συνειδητοποίησα ότι οι χώρες που μου κινούν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον είναι δυο, οι εξής: Γερμανία και Ρωσία. Κι αυτό συνέβη όταν, σαν σε επιφώτιση, διέκρινα την αιτία που με έκανε να τις αντιμετωπίζω, αυτές τις τόσο διαφορετικές εκ πρώτης όψεως, σαν ένα ταιριαστό ζευγάρι.

Τι κοινό, λοιπόν, μπορεί να έχει η καπιταλιστική Γερμανία με τη (πάλαι ποτέ) σοσιαλιστική Ρωσία; Οι Γότθοι με τους Σλάβους; θα ρώταγε κάποιος ανυποψίαστος, και δικαίως άλλωστε, όπως και οι περισσότεροι, που δεν θέλησαν ν’ αναρωτηθούν ποτέ για το πόσο ρηχοί και αβασάνιστοι μπορεί να είναι μερικοί επαναλαμβανόμενοι και στερεοτυπικοί χαρακτηρισμοί για τις ετικέτες που μπαίνουν στα πράγματα και που από την πολλή χρήση κανείς δεν μπαίνει πια στον κόπο να σκεφτεί αν πράγματι η ετικέτα αντιπροσωπεύει την ουσία και το περιεχόμενο αυτών τα οποία ονοματίζει και περιγράφει.

Κι όμως, αν σκαλίσουμε λιγάκι την ιστορία αυτών των χωρών και πάμε κάπως πιο πίσω από τον 20ο αιώνα, βλέπουμε ότι αμφότερες έμειναν πίσω από το κύμα του Διαφωτισμού που σάρωσε την Ευρώπη, για διαφορετικές όμως αιτίες η κάθε μια τους. Και η Ελλάδα βέβαια έμεινε εκτός, αλλά ποιος σκοτίζεται γιαυτή τη χώρα. Μικρό το ειδικό της βάρος για να επηρεάσει τα τεκταινόμενα. Η Γερμανία όμως; Η Ρωσία; Γίγαντες και οι δυο κι όχι μόνο στην έκταση και τον πληθυσμό, μα και στη σκέψη και στην ώθηση που έδωσαν στις εξελίξεις της ηπείρου μας, αλλά και παγκοσμίως. Από διαφορετική αφετηρία φυσικά και οι δυο.

Προς το παρόν θα αναφερθώ μόνο στις αιτίες, κυρίως μέσα από τις ιδιαίτερες ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες, που ο Διαφωτισμός δεν μπόρεσε να πιάσει ρίζες στις χώρες αυτές. Τις βασικές διαφορές ανάμεσα στις δυο αυτές πρωτεύουσες κοσμοθεωρήσεις της δυτικής σκέψης, ανάμεσα δηλαδή στον Διαφωτισμό και τον Ρομαντισμό, θα τις θεωρήσω γνωστές και δεν θα τις σκιαγραφήσω επί του παρόντος. Ίσως το επιχειρήσω κάποια άλλη φορά.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ

Στην Γερμανία του 18ου αιώνα, ο Διαφωτισμός πέρασε και δεν ακούμπησε. Αυτό όμως που ρίζωσε και θέριεψε ήταν το Ρομαντικό κίνημα, που ενώ κιαυτό εκπροσωπούσε την χειραφέτηση της αστικής τάξης όπως και ο Διαφωτισμός, εν τούτοις πήρε τη μορφή μιας «πληβειακής συγκινησιοκρατίας», κι επομένως το αντίθετο της αγέρωχης και δύστροπης νοησιαρχίας των ανωτέρων τάξεων. Ενώ η μεσαία τάξη στη Γαλλία και στην Αγγλία εξακολουθούσε να έχει πλήρη συναίσθηση της θέσης της στην κοινωνία και ποτέ δεν εγκατέλειψε τα επιτεύγματα του Διαφωτισμού, η γερμανική μεσαία τάξη πέρασε κάτω από τον έλεγχο του ρομαντικού ανορθολογισμού πριν περάσει καν από το σχολείο του ορθολογισμού. Ο ορθολογισμός περιορίστηκε στα πανεπιστήμια και ανάμεσα στους λόγιους και τους ακαδημαϊκούς. Δεν διείσδυσε ποτέ σθεναρά στην δημόσια ζωή, στην κοινωνική και πολιτική σκέψη των πλατειών μαζών ή στην ίδια τη μεσαία τάξη. Τουναντίον διαστρεβλώθηκε και γελοιοποιήθηκε.

Το γιατί συνέβη αυτό είναι μια μακρά ιστορία η οποία ξεκινάει από τον 16ο αιώνα, με την παρακμή των βορειο-γερμανικών εμπορικών πόλεων προς όφελος των ολλανδικών και αγγλικών κέντρων και με την συνεπαγόμενη παρακμή και αποδυνάμωση της γερμανικής αστικής τάξης. Στη Γαλλία, οι ευγενείς γαιοκτήμονες ήταν αρκετά διορατικοί ώστε ν’ αφήσουν το εμπόριο και τη βιομηχανία στα χέρια της ανερχόμενης αστικής τάξης καθώς και μερίδα του διοικητικού μηχανισμού, ενώ στην Αγγλία έως και συνασπίστηκαν μαζί της εναντίον του βασιλιά. Οι γερμανοί ευγενείς έπραξαν το ακριβώς αντίθετο, γύρισαν την πλάτη στη μεσαία τάξη η οποία παραγκωνίστηκε και εξαθλιώθηκε και συμμάχησαν με αυτούς που δεν έπρεπε, δηλαδή με τους ηγεμόνες.

Οι συνέπειες της αδυναμίας αυτής της αστικής τάξης να δρομολογήσει και να πρωτοστατήσει στις εξελίξεις σαν φορέας ενός νέου και δυναμικού πνεύματος, ήταν η επικράτηση ενός άκρατου ιδεαλισμού, αδιαφορίας για τις κοινωνικές συνθήκες, την πολιτική και πολιτιστική ζωή. Η σκέψη έγινε ενατενιστική, θεωρητική, μη πραγματική και ανορθολογική. Την έλλειψη πρακτικού νου την έκαναν αρετή και την αποκάλεσαν ιδεαλισμό, εσωτερικότητα, ενόραση, θρίαμβο πάνω στους περιορισμούς του χώρου και του χρόνου, ενώ την έλλειψη εξωτερικής ελευθερίας την μετουσίωσαν στο ιδανικό της εσωτερικής ελευθερίας.



ΡΩΣΙΑ: ΚΟΙΝΟΤΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ

Η πρώτη ουσιαστική επαφή της Ρωσίας με τη Δύση έγινε από τον Μεγάλο Πέτρο το 1696, ο οποίος σε ηλικία 24 ετών, με συνοδεία ευγενών, παπάδων, γραμματικών, μουσικών, μαγείρων και εθελοντών, ένα σύνολο δηλαδή, από διακόσια πενήντα άτομα, αποφάσισε να επισκεφτεί την Ολλανδία, Βενετία, και Αγγλία με σκοπό να πάρει μαθήματα ναυπηγικής τέχνης.


Χωρίς να έχει γνωρίσει Μεταρρύθμιση, Αντιμεταρρύθμιση και Αναγέννηση, η Ρωσία παρέμενε σε μια κατάσταση μεσαιωνικής στασιμότητας, και ιδιόρρυθμης ακυβερνησίας. Αγνοώντας πλήρως την επιστήμη και την τεχνική της εποχής, την μοντέρνα κλασική οργάνωση και την όποια ανεξιθρησκεία, το ρωσικό κράτος υστερούσε καταφανώς απέναντι στα ευρωπαϊκά κράτη του 17ου αιώνα. Η κοινωνική διαστρωμάτωση στην Ρωσία εκείνη την εποχή είναι λίγο-πολύ γνωστή με τον Τσάρο στην κορυφή της πυραμίδας, με μια κληρονομική και μια άλλη χαμηλότερη αριστοκρατία, με μια συρρικνωμένη έως ανύπαρκτη αστική τάξη και με μια πελώρια μάζα χωρικών μουζίκων και δουλοπάροικων. Ό,τι το νέο και καινοτόμο προερχόταν από την πρωτοβουλία των ανώτερων τάξεων, ενώ καθετί το αυτόχθονο, το ορθόδοξο και το αμιγώς εθνικό αναδυόταν από τη λαϊκή ψυχή. Θεωρώντας ότι οι Ρώσοι έπρεπε οπωσδήποτε να κερδίσουν το χαμένο έδαφος και να ξεφύγουν από την παράδοση του μεσαιωνικού κόσμου ο νεαρός Πέτρος όταν στέφθηκε τσάρος αποφάσισε να λύσει το πρόβλημα ακαριαία, επιφέροντας έτσι τη ρήξη με το μεσαιωνικό και ορθόδοξο παρελθόν. Έμεινε στο εξωτερικό για πάνω από 18 μήνες με απώτερη βλέψη να εισαγάγει στη Ρωσία τον άγνωστο δυτικό πολιτισμό. Πράγμα που το κατάφερε με το στανιό. Ανάμεσα στις υπερβολές ήταν ότι γυρνώντας επέβαλε αλλαγή ενδυμασίας και τυπικού προσαρμοσμένων στα δυτικά πρότυπα και υποχρέωσε όχι μόνο τους ευγενείς αλλά όλο τον ρωσικό λαό, των ιερωμένων και των μουζίκων μόνον εξαιρουμένων, να κόψουν ακόμα και τις γενειάδες τους, σαν υπέρτατη ένδειξη του νέου πνεύματος που επρόκειτο να επικρατήσει. Οι Μεταρρυθμίσεις του Πέτρου δεν παρέμειναν φυσικά σαυτούς τους τομείς μόνο, αν και είχαν έντονο συμβολικό χαρακτήρα αλλά πέρασαν και σε τομείς διοίκησης και οργάνωσης του κράτους, όπως και στην ίδρυση μιας νέας πόλης, σ’ ένα βαλτότοπο στη Βαλτική, την Αγία Πετρούπολη, η οποία επρόκειτο να γίνει η νέα πρωτεύουσα της αναδιαρθρωμένης αυτοκρατορίας.


Παρ’ όλα αυτά η Ρωσία παρέμεινε μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία διατηρώντας τις προνεωτερικές της δομές σχεδόν αμετάβλητες. Η τεράστια μάζα των χωρικών διασπαρμένη σε μια εξ ίσου τεράστια έκταση παρέμεινε απληροφόρητη και αδιάφορη σε ό,τι νεωτερικό εξυφαινόταν στην Αγία Πετρούπολη. Τέτοιες δομές και προδιαθέσεις βαθιά ριζωμένες στη ρωσική κουλτούρα, αυτές που συγκρότησαν την περιλάλητη «ρωσική ψυχή» περιελάμβαναν 1) την προτεραιότητα του κοινοτικού πνεύματος έναντι του ατομικιστικού εγωισμού, 2) τον εξισωτισμό, 3) το δικαίωμα στην έξωθεν συντήρηση (κατάλοιπο της δουλοπαροικίας), 4) τη μοιρολατρία και τις πάσης φύσεως δεισιδαιμονίες, 5) την εξάρτηση και τη λατρεία της γης, (μητέρα), 6) τη λατρεία του αυτοκράτορα (πατέρας), 7) τον σεβασμό στην κοπιαστική χειρωνακτική εργασία, 8) τη βαθιά θρησκευτικότητα και τη ροπή προς τη μεταφυσική.

Στην Ρωσία, σε αντίθεση με τη Γερμανία, η αστική τάξη, το ήθος και το πνεύμα της παρέμειναν ξένα προς την δεσπόζουσα ρωσική νοοτροπία και ήταν ένας από τους κύριους λόγους που η τάξη αυτή όχι μόνο ποτέ δεν επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία, αλλά και που ποτέ δεν συγκροτήθηκε σε σώμα με αυτοσυνείδηση. Το βαθιά ριζωμένο κοινοτικό πνεύμα θεωρούσε σαν εξοβελιστέες τις προσπάθειες ανάληψης πρωτοβουλίας, ρίσκου και αποκοπής απ’ την κοινότητα, τη συσσώρευση χρημάτων, την επιδίωξη κερδοφορίας, όλες δηλαδή τις πρακτικές που υπογράμμιζαν και εξασφάλιζαν τη συνοχή της αστικής τάξης.

Στη Ρωσία δεν υπήρξε ποτέ αστική επανάσταση, ούτε αστική Δημοκρατία, παρά μόνον για μια σύντομη περίοδο μερικών μηνών πριν τους Μπολσεβίκους, στις αρχές του 1917, υπό τον Κερένσκυ. Έκτοτε αγνοείται η τύχη της, ακόμα και μέχρι σήμερα.

ΣΥΝΟΨΗ

Συνοψίζοντας τα κύρια σημεία της σύντομης αυτής ιστορικής διαδρομής στις δυο χώρες, θα τολμούσα να πω ότι η ιδιαιτερότητά τους σε σχέση με τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό χώρο οφείλεται στην απουσία της διαφωτιστικής παράδοσης. Με το μεν ρομαντικό πνεύμα να αναπτύσσεται και να ριζώνει στη Γερμανία, με την δε ισχυρή κοινοτιστική παράδοση να ανθίσταται και να επιβιώνει στη Ρωσία. Αμφότερες οι πολιτισμικές αυτές πρακτικές εγκαλούν περισσότερο στα συγκινησιακά παρά στα ορθολογιστικά στοιχεία και βρίσκονται σε αντίθεση με τον ορθολογιστικό υπολογισμό και την οργάνωση της αστικής τάξης εκεί όπου εδραιώθηκε και πήρε στα χέρια της τις εξελίξεις. Και στις δυο χώρες παρατηρείται απουσία μιας εύρωστης και πολυπληθούς αστικής τάξης.

Στη Γερμανία είδαμε ότι οι αστοί ποτέ δεν κατάφεραν να χειραφετηθούν από τους γαιοκτήμονες, το ίδιο και οι διανοούμενοι. Ο Γερμανικός Ρομαντισμός αναπτύχθηκε σαν καθαρή αντίδραση προς τον Διαφωτισμό και το πρωτείο του ορθού Λόγου που διακήρυσσε. Αντ’ αυτού οι Ρομαντικοί έβαζαν πιο πάνω από τη λογική τα συναισθήματα, τη φαντασία, τη διαίσθηση, τα πάθη, τα ορμέμφυτα, τον σκοτεινό εσωτερικό κόσμο, καθώς και την παράδοση ενάντια στην πρόοδο. Οι ολοκληρωτισμοί, είτε μαύροι, είτε κόκκινοι δεν είναι παρά τα κακά παιδιά, οι αναγκαστικές απολήξεις και συνέπειες ενός αχαλίνωτου ρομαντισμού. Έτσι, δεν μου φαίνεται καθόλου τυχαίο πως η απουσία των Διαφωτιστικών αξιών τόσο από τη Γερμανία όσο και τη Ρωσία άφησε ελεύθερο το πεδίο για την εδραίωση αφ΄ενός του Ναζισμού, αφ’ ετέρου του Σταλινισμού.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που απαντάται στην ψυχοσύνθεση των δυο αυτών λαών που εξετάζουμε είναι το βαθύ αίσθημα κατωτερότητας που βίωναν σε σχέση με τους άλλους λαούς, οι ηττημένοι Γερμανοί σε σχέση με τους πολιτικά, πολιτιστικά και στρατιωτικά ανώτερους Γάλλους και οι Ρώσοι σε σχέση με ολόκληρη της Δύση η οποία τους εκλάμβανε σαν τη δυτική απόληξη της Ασίας, ενώ οι ίδιοι ήθελαν να αισθάνονται σαν το ανατολικό κομμάτι της Ευρώπης.

«...Όσοι δεν είναι σε θέση να καυχηθούν για μεγάλα πολιτικά, στρατιωτικά ή πολιτισμικά επιτεύγματα ή για κάποια λαμπρή παράδοση τέχνης ή στοχασμού αναζητούν παρηγοριά και δύναμη στην ιδέα της ελεύθερης και δημιουργικής ζωής του πνεύματος εντός τους, που δεν μολύνεται από τη διαφθορά της εξουσίας ή της επιτήδευσης. Αυτό συναντάται στα έργα των γερμανών ρομαντικών και στη συνέχεια των Ρώσων σλαβόφιλων. Η εξύμνηση κάποιου λαμπρού φανταστικού η πραγματικού παρελθόντος και η αναμονή ενός ακόμη πιο ένδοξου μέλλοντος, αυτό το μεσσιανικό θέμα απηχείται έντονα τόσο από τους Γερμανούς όσο και από τους Ρώσους». I. Berlin

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι δυο λαοί έχουν και άλλα τους στοιχεία κοινά. Κάθε άλλο. Συγκρίνονται μόνον όσον αφορά την τάση τους για παράδοση σε εξωλογικά στοιχεία. Αντιθέτως ο Γερμανικός λαός χαρακτηρίζεται από την ισχυρή βούληση, πράγμα που απουσιάζει από τον Ρωσικό, ο οποίος χαρακτηρίζεται μάλλον από την τάση του για υποταγή και εθελοδουλία. Τώρα γιατί μυθοποιήθηκε τόσο, (από την ισχυρή σλαβόφιλη μερίδα, π.χ. Ντοστογιέφσκι) έχει μάλλον να κάνει με τις ανάγκες αυτών που μυθοποιούν, παρά με το ίδιο το αντικείμενο που μυθοποιείται.


INFO:

18 σχόλια:

PN είπε...

Εγώ πάντως ψηφίζω Γερμανία!!!!!

cynical είπε...

Αγαπητέ VK, πώς παίρνεις τόσο γρήγορα αποφάσεις; Εγώ ταλαντεύομαι ως προς το σε ποια απ' αυτές τις δυο θα ήθελα να ζήσω.

PN είπε...

Μπα...καλή η μάνα Ρωσία, αλλά δεν υπήρχε περίπτωση να ζησω εκεί. Εκτός και αν ήμουν μαφιόζος.

Η Γερμανία πάλι είναι μια χώρα που έχω επισκεφτεί αρκετές φορές και νομίζω ότι μου ταιριάζει. Δεν συζητάω για το Μόναχο, που το έχω ερωτευτεί όσο καμμιά άλλη πόλη. Δεν μου το γλιτώσει...εγώ κάποια στιγμή θα πάω να μείνω εκεί. Βέβαια δεν ξέρω γερμανικά, αλλά κολάω και εγώ σε κάτι λεπτομέρειες!!!!!

cynical είπε...

H Ρωσία έχει το χύμα της Ελλάδας και κάτι παραπάνω. Και αυτό έχει και τα καλά του.
Στη Γερμανία πάλι δεν ενσωματώνεσαι παρά μόνον αν κινείσαι και δουλεύεις στα πανεπιστήμια όπου ο κόσμος είναι διαφορετικός.
Αλλά και στη Ρωσία αν είσαι στα πανεπιστήμια πάλι καλά θα περνάς. H academia είναι ένα καλό δίχτυ ασφαλείας όπου και να βρίσκεσαι.

Από Γερμανία προτιμώ το Βερολίνο. Μου θυμίζει πιο πολύ Αθήνα.

Περαστικός είπε...

Περιεκτική και ενδιαφέρουσα ανάλυση.

Περαστικός είπε...

Ψηφίζω και εγώ Γερμανία μεταξύ των δύο, ο χαρακτήρας μου είναι τέτοιος που με δυσκολία αντέχω στην ανοργανωσιά και αυθαιρεσία που επικρατεί και στην Ελλάδα.

cynical είπε...

Καλά, καλά. Αφού όλοι θα πάτε Γερμανία, θα έρθω και γω εκεί. Δεν θέλω να είμαι μόνη στη Ρωσία. Αλλά θα πάμε Βερολίνο. Εντάξει;
Είχα περάσει πολύ ωραία στη Γερμανία για ένα χρόνο στο Goettingen. Αλλά και στη Ρωσία, στην Αγ. Πετρούπολη ήταν πολύ ωραία. Με τα δολάρια ήμουν σαν πασάς.

nelly είπε...

αγαπητη μου,εισαι παραγωγικοτατη!Δε σε προλαβαινω!
Χαιρομαι που αναφερθηκες στο ναζισμο και στο σταλινισμο,τα οποια,κατ εμε,ειναι δυο οψεις ενος νομισματος.Κατα τη διαρκεια του Β παγκοσμιου οι βαναυσοτητες και των δυο απεναντι στον εχθρο,τους κατατασσουν στην ιδια κατηγορια (μη σου πω οτι οι ρωσοι εκαναν χειροτερα)
Επισης,σωστα λες,αν καλα καταλαβα,πως η Γερμανια ανα τους αιωνες κατορθωσε να κανει μεγαλυτερα βηματα στον Πολιτισμο.Μην ξεχναμε οτι ειναι και η συγχρονη πατριδα της Φιλοσοφιας.
Εγω θελω να ζω στην Ελλαδα.Για το καλοκαιρι μονο θα ηθελα να ειχα ενα εξοχικο στα Ηighlands στη Σκωτια...

cynical είπε...

Καλημέρα Νέλλη.
Έχω πολλά να βγάλω, κιαν δε το κάνω θα σκάσω. Μέρα που δεν έγραψα κάτι τη θεωρώ άχρηστη. Το λέω για πρώτη φορά σε σένα που με καταλαβαίνεις και θα με προσλάβεις κιόλας σαν killer, ότι γράφοντας ξεκαθαρίζω τις σχέσεις μου με τον κόσμο (world) και πιστεύω ότι κάποια μέρα θα τον στήσω στα πόδια του, δηλαδή κάπως θα τον καταλάβω. Δεν έχω άλλους στόχους.

Τόσο ο ναζισμός όσο και ο σταλινισμός ήταν ολοκληρωτισμοί, αλλά από διαφορετικές αφετηρίες. Πάντως αμφότερα τα συστήματα συτηρίχτηκαν στα ορμέμφυτα της μάζας. Φόβος και ανασφάλεια δεν είναι καλοί σύμβουλοι.
Δεν νομίζω ότι φαίνεται από πουθενά στο κείμενο ότι η Γερμανία έκανε μεγαλύτερα βήματα στον πολιτισμό απ' ότι η Ρωσία. Πάντως καθόλου δεν εννοώ αυτό.
Οι Ρώσοι νομίζω ότι είναι μεγάλοι στοχαστές και οι ίδιοι λένε για τον εαυτό τους ότι τους αρέσει να υψιπετούν και να στοχάζονται για τα μεγάλα προβλήματα του ανθρώπου και της ζωής.
Οι ρώσοι κλασικοί με ξετρελαίνουν. Η μουσική επίσης.

Πάντως αν είσαι καλό κορίτσι θα σε πάρω μαζί μου στα Ηighlands. Από το φθινόπωρο θα τα επισκέπτομαι συχνά-πυκνά. Είδες; Καλά λένε πως όταν λες τον πόνο σου βρίσκεις γιατρειά.

PN είπε...

Άσχετο, αλλά μόλις τώρα κατάλαβει ότι ο cynical δεν είναι πργματικά Ο, αλλά Η cynical. Καλά μιλάμε δεν ξέρω γιατί δεν το είχα πάρει χαμπάρι από πριν...!!!! Είμαι ufo τελικά!!!!

Νικόλαος Παπουτσής είπε...

Άλλο ένα άρτια δομημένο ποστ
με ιστορικό άλλα και δημοσιογραφικό χαρακτήρα
(με την καλή έννοια της δημοσιογραφίας)
Ασπάζομαι το σχόλιο της nelly
Και της απάντησης που της έδωσες

Παρεμπίπτοντος εγώ ψηφίζω Ρωσία

Ευχές για ένα χαρούμενο Σ,Κ

cynical είπε...

Καλά VK, κοτζάμ φωτογραφίες στο προφιλ δεν τις είδες; Πάντως είχα συνεργασία με ένα Ρώσο και αλληλογραφούσαμε για αρκετούς μήνες με e-mail για κάποιο κοινό project όπου τα στοιχεία μου ήταν τα ακριβή, όνομα, επίθετο, ιδιότητα κ.λ.π. Μετά από πάρα πολύ καιρό κατάλαβε κιαυτός ότι ήμουν γυναίκα, παρά το γεγονός ότι το όνομά μου είναι διεθνές και χωρίς αμφιβολία θηλυκό.
Πού έχετε καλέ το μυαλό σας;;;;

cynical είπε...

Καραφλοκότσυφα καλησπέρα. Τώρα με μπέρδεψες που διαλέγεις Ρωσία, εκεί που είχα αποφασίσει για Γερμανία. Δεν έρχεσαι και συ Γερμανία να τελειώνουμε;
Πάντως, τι λόγους έχεις να ψηφίζεις Ρωσία;
Καλό ΠΣΚ.

aerostatik είπε...

επιτέλους διάβασα με προσοχή το κείμενο και ομολογώ ότι συμφωνώ απόλυτα.
μια πτυχή που θα άξιζε να αναφέρεις είναι οι ανάλογες επιδόσεις και των δύο χωρών στον ανισημιτισμό, που σίγουρα προέρχεται από ανορθολογική βάση.
ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ !!!

aerostatik είπε...

αν κάποιοι σε θεωρουν άντρα, διόρθωσε τα λάθη σου...

cynical είπε...

Αγαπητέ aerostatiK,
σ' ευχαριστώ πολύ, και για την υπομονή που είχες στο να κάτσεις να διαβάσεις το κείμενο. Το ότι γράφω μεγάλα κείμενα το κάνω ...επίτηδες, σαν πράξη επαναστατική, ενάντια στην τάση που θέλει ο λόγος να γίνεται σύντομος και στον εθισμό των αναγνωστών που θέλουν να τελειώνουν γρήγορα γρήγορα ένα κείμενο για να πάνε στα επόμενα!

Σ' ευχαριστώ που έθιξες τον αντισημιτισμό ο οποίος ήταν εξ ίσου έντονος και στη Ρωσία και πριν το '17 και μετά. Για τη σχέση Ρομαντισμού και Εθνικισμού υπάρχει ένα πολύ ωραίο κεφάλαιο στο βιβλίο του Μπερλίν που παραπέμπω στο τέλος αυτού του κειμένου.

Τώρα, τι λάθος έκανα στη ζωή μου, aerostatiK!, και δεν με παίρνουν για γυναίκα, την καψερή; Ευτυχώς, λίγοι. Δεν μου περνάει τίποτα απ' το μυαλό.

Νικόλαος Παπουτσής είπε...

Δεν μπορώ να το προσδιορίσω

Ίσως γιατί δεν χωνεύω και τοστ τους Γερμανούς
Ίσως γιατί θεωρώ οτι υπάρχει μια συμπάθια απο μεριά της Ρωσίας για την Ελλάδα...

PN είπε...

Βλέπω ότι έχει γίνει θέμα μια δικιά μου βλακία. Ο αφελής απλά κατάλαβα κάτι λάθος. Σκέφτηκα cynical δεν μπορεί να είναι μια γυναίκα!!!!! Αααααα..... Το έσωσα;;;;

Anyway, δώστε τόπο στην οργή και σεις. Όχι άλλο κάρβουνο!!!!