Η Σύναξη των Γηραιών Κυριών

Οι χήρες δεν είναι πια όπως παλιά, όταν μετά το ξόδι του μακαρίτη μαυρο-μαντιλοδένονταν και κλείνονταν ερμητικά στο σπίτι, με μόνη τους παρηγοριά την έξοδο το Σάββατο στην εκκλησιά και το προσκύνημα την Κυριακή στο μνήμα, να κλάψουνε, οι έρμες, να πλαντάξουνε, να δουν λιγάκι άσπρο φως, να τους χαϊδέψει ο καθαρός αέρας το τσουλούφι, να ριγήσουνε στο σκίρτημα του αέρα, να μερακλώσουνε στο κελάηδημα των πουλιών, να κουτσομπολέψουνε τη τροφαντή τη χήρα στο παραδίπλα μνήμα, και άμα λάχει να ρίξουνε και καμιά κρυφή ματιά στον Μήτσο, τον χήρο, τον Λεβέντη, τον Σεβνταλή.

Αυτό το τελευταίο όμως, πολύ κακό. Κανονικά τα μνήματα δεν θα έπρεπε να ήτανε μικτά, με τους χήρους να γλυκοκοιτάζουνε τις χήρες, να τις ορέγονται και να τις κολάζουν. Σε άλλο οικόπεδο θα έπρεπε να ξεχαρμανιάζουνε οι μεν, και σε άλλο οι δε. Έλα όμως που η εκκλησία, φιλεύσπλαχνη και συμπονετική, κάνει τα στραβά μάτια θέλοντας να δώσει και μια δεύτερη αβάντα σ’ αυτές τις καψερές κι από τη μοίρα αδικημένες.

Οι χήρες, από μια ηλικία και πάνω, συνιστούν από μόνες τους μια πολυπληθή κοινωνική κατηγορία, μιας, για να μη τα ξαναλέμε, θες η φύση, θες η μοίρα κι ο θεός μαζί, βρέθηκαν να είναι αυτές οι ίδιες επιφορτισμένες με το καθήκον να ρίχνουν την τελευταία φτυαριά φρέσκο χώμα στο τάφο των συζύγων τους. Απεναντίας, οι χήροι δεν κατόρθωσαν ποτέ να συγκροτήσουν κοινότητα, παρά συνεχίζουν ν’ αποτελούν ένα μεμονωμένο, σποραδικό περιστατικό. Κι από πάνω θλιβερό, μιας και ένας χήρος συνήθως βολοδέρνει, παρακμάζει και μαραίνεται, ενώ, αντίθετα οι χήρες όσο περνάνε τα χρόνια όλο παίρνουν και ανθίζουν. Κοντολογίς, η χηρεία είναι για πολλές μια δεύτερη νιότη, μια νέα ευκαιρία ζωής. Και το γλεντάνε όσο δεν παίρνει.

Σήμερα για καφέ στης Πιπίτσας, 79 χρονών η Πιπίτσα, αύριο για να δοκιμάσουνε την πίτα της Μαρίκας, 82 χρονών η Μαρίκα, ενώ την άλλη στης Ελευθερίτσας για μπιρίμπα, και την παρα-άλλη στης Ρόζας για τα χρόνια πολλά. Κι όσο μεγαλώνουν στα χρόνια, τόσο μακραίνουν και προστίθενται και τα υποκοριστικά. Όσο για ευκαιρίες για συναντήσεις, μη το ψάχνετε. Υπάρχουν πολλές. Μια γιορτάζει ο ένας γιος, μια ο άλλος, μια τα εγγόνια, μια οι νυφάδες και οι συνυφάδες, μια η συγκέντρωση που έχουν οι συμμαθήτριες, που δόξα τω θεώ κάνουνε ακόμα μια τάξη, όρεξη να υπάρχει, να βαστάνε τα πόδια και η μέση και τα ταξί να μην έχουν κατεβεί σε απεργία.

Τις προάλλες, γιόρταζε η Μαρίνα. 83 χρονών η Μαρίνα, κοτσονάτη όμως και καλοβαλμένη. Με τα κομμωτήρια, με τα μανικιούρ, με τα σέα της, τα μέα της και τα χρυσαφικά της, τα πόδια όμως αδύναμα και το κουράγιο για τραπεζώματα, μικρό έως ανύπαρκτο. Λύσεις βέβαια υπάρχουν, σε κάποιο από τα ταβερνεία της πόλης, με το μενού και το ντεκόρ προσυμφωνημένα από τα πριν, με τα σερβίτσια και τα τραπεζομάντιλα φερμένα κολλαριστά από το σπίτι, μια ημι-σπιτική κατάσταση δηλαδή, για να μην τις λένε και εντελώς ανοικοκύρευτες και ακαμάτρες.

Το πρόβλημα όμως που μέρες τώρα γυροφέρνει τη Μαρίνα και τα βράδια γίνεται τανάλια που της σφίγγει το κεφάλι είναι τα δώρα που θα πρέπει να κάνει στις καλεσμένες της. Καλομαθημένες οι δικές σου, μετά από κάθε γιορτή, το περιμένουν το δωράκι. Αναμνηστικό σου λένε, και σουφρώνουν μύτες και στόμα, τι να σουφρώσουν δηλαδή(;), τα ήδη σουφρωμένα(;), άμα δεν το βρούνε στο τέλος στο τραπέζι. Φέτος η Μαρίνα όμως δεν μπορεί να ξοδέψει. Αρκετά σπατάλησε το μήνα πριν, έχει και τα γεράματα μπροστά της να φροντίσει. Έτσι κατέληξε να αγοράσει ένα μόνο δώρο, κάπως καλό και να το βγάλει στη λοταρία. Της άρεσε η ιδέα και την επομένη κατέβηκε στα μαγαζιά να την πραγματοποιήσει.

Ήρθε κι η μέρα του τραπεζώματος, οι καλεσμένες κατέφθασαν όλες, εκτός από μια, που της πονούσαν φριχτά τ’ αρθριτικά, λυπήθηκε όμως πολύ που δεν θα μπορούσε να παρευρεθεί, και αντ’ αυτής έστειλε μια γλάστρα με μανόλιες, έφαγαν, ήπιαν, τραγούδησαν, γέλασαν άφοβα με τα σόκιν της Ερμιόνης, πείραξαν λιγάκι πιο άγαρμπα τους σερβιτόρους, ούτε μια φορά δεν αναφέρθηκαν στους μακαρίτες, έστω για τα μάτια, επαίνεσαν τα ορντέβρ και τα φαγιά· τα ψάρια, όλες συμφώνησαν πως ήταν πράγματι φρέσκα, αφού το μάτι ακόμα και ψημένο ήταν ζωηρό και γυάλιζε, ετίμησαν δεόντως την τούρτα και τον καφέ, και στο τέλος έφτασε η ώρα να μοιράσουν τους λαχνούς που θα αναδείκνυαν τη μια και μοναδική τυχερή.

Το πακετάκι ήταν μικρό, όχι όμως τόσο μικρό που να φέρνει σε κόσμημα, ούτε πολύ μεγάλο που να φέρνει σε κάτι ακριβό. Αυτό δεν άρεσε και πολύ στις γριές που κόντευαν ν’ ανεβάσουν πίεση απ’ την αγωνία. Στριφογύριζαν στις καρέκλες, υπήρχε και η φυσική νευρικότητα που συνοδεύει το κρασί, αλλά τίποτα παραπάνω.

Ο λαχνός ήρθε κι έπεσε στη Σοφία. Αυτή ήταν νεώτερη. Θα πατούσε τα 80 την άνοιξη. Με επιδεικτικά αργές κινήσεις άρχισε να ξετυλίγει την κορδέλα και το περιτύλιγμα, κάνοντας τις άλλες να σκάνε από περιέργεια. Η Μαρίνα καθόταν στην άκρη όσο πιο διακριτικά μπορούσε και περίμενε.

Δεν είχε προλάβει καλά καλά ν’ ανοίξει το κουτί, όταν 13 αλλόφρονα Αααα, που σαν χαλασμένα ελατήρια ξεπετάχτηκαν απ’ τα γεροντικά λαρύγγια, ήρθαν και ενώθηκαν την ίδια ακριβώς στιγμή σε μια διαβολικά ανατριχιαστική στριγκλιά. Με τέτοια τσιρίδα κανείς μακαρίτης δεν θα έμενε ήσυχος αυτό το βράδυ. Η Σοφία είχε μόλις κερδίσει ένα στρινγκ. Και παναθεμά τηνε, μπορεί να ήταν η νεώτερη, ήταν όμως και η πιο χοντρή!