Ένα Μεσημέρι με τον R. Wolff

Το να ακούς τον Richard ή Ricki Wolff να μιλάει είναι μια ξεχωριστή και μοναδική εμπειρία. Πληθωρική και έντονη προσωπικότητα, δεν είναι μόνο αυτά που λέει, αλλά ο τρόπος που τα λέει, ο τρόπος που τα επεξηγεί, παραθέτοντας τα πιο πνευματώδη και εύστοχα παραδείγματα, διανθίζοντας τον λόγο με ανέκδοτα που παρεμβάλει στη ροή της όποιας οικονομικής ανάλυσης, αυτοσαρκαζόμενος, διηγούμενος επεισόδια από τη δική του βιογραφία, που ποτέ δεν είναι ασύνδετη από τη βιογραφία της ίδιας της Αμερικής, αλλά και σαρκάζοντας το ίδιο του το ακαδημαϊκό σινάφι με τις πλάνες και τις νεοφιλελεύθερες αγκυλώσεις του. Όχι πλέον, όπως μας πληροφόρησε. Τα πράγματα στις οικονομικές σχολές των πανεπιστημίων έχουν πάρει πια μια άλλη στροφή, αποκαθηλώνοντας το Σικάγο και τον κάποιον κ. Φρίντμαν, και αναστηλώνοντας τον κ. Κέυνς. Δεν θα ήταν καλή επιλογή να στείλετε τα παιδιά σας να σπουδάσουν νεο-κλασσικά οικονομικά, θα μείνουν στα σίγουρα άνεργα, ήταν η παραίνεση προς το ακροατήριο, απευθυνόμενος εμμέσως προς τους φοιτητές της ΑΣΟΕΕ, οι οποίοι και αποτελούσαν την συντριπτική πλειοψηφία.

Μαρξιστής από κούνια που λένε, πολιτικός ακτιβιστής ήδη από τα χρόνια του πολέμου στο Βιετνάμ, μαρξιστής, όπως μάς επανέλαβε αρκετές φορές, με pedigree από τα τρία καλύτερα πανεπιστήμια της Αμερικής, Harvard, Stanford και Yale, πρώτα μαθηματικός, οικονομολόγος στη συνέχεια κάτω από την επίβλεψη του Tobin (γνωστού από τον φόρο Tobin που εισηγήθηκε επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών), δυνατό χαρμάνι, που όξυνε και έντυσε με κύρος τη σκέψη του, με την οποία εκπόρθησε τα καλύτερα πανεπιστήμια αλλά και τον δημόσιο χώρο της χώρας του και όχι μόνο. Δεν ήταν και πολύ εύκολο να είσαι μαρξιστής στην Αμερική, και μάλιστα στα χρόνια της αποθέωσης του νεοφιλελευθερισμού, αλλά άμα έρχεσαι από το Harvard, το Stanford και το Yale, όπως μάς τόνισε, πολλές πόρτες μπορούν ν’ ανοίξουν.

Το κύριο πεδίο δράσης του ήταν το πανεπιστήμιο Amherst στη Μασαχουσέτη, ένα μέρος στο πουθενά, όπου κανείς δεν είχε, κατά πως φάνηκε, και μεγάλη όρεξη να πάει, εκτός από τον ίδιο και άλλους τέσσερις από το ίδιο μαρξιστικό σινάφι που απαίτησαν να προσληφθούν και οι πέντε και μάλιστα σε μόνιμη θέση. Ή όλοι ή κανένας, ήταν ο εκβιασμός του Wolff. Μας διηγήθηκε πώς τα κατάφεραν τελικά, με τη διαμεσολάβηση προς τον πρόεδρο του πανεπιστημίου του ίδιου του Γκαλμπρέηθ, ο οποίος και αποδείχτηκε ισχυρότερο χαρτί από τον Πωλ Σάμουελσον, μιας και πίεζε κι αυτός με τη σειρά του προς την αντίθετη κατεύθυνση, ώστε να μην μετατραπεί η περιοχή σε μαρξιστικό άντρο. Φυσικά έχασε! Θέλοντας ο Wolff να εξηγήσει τη συγκεκριμένη ανάμειξη του Γκαλμπρέηθ, η κουβέντα επεκτάθηκε στον Πωλ Σουήζυ, φίλο του καρδιακό και εμβληματική φυσιογνωμία της αριστεράς στην Αμερική. Και να μερικά ενδιαφέροντα «κουτσομπολιά»....

Ο Σουήζυ προερχόταν από καλή οικογένεια της Αμερικής, από κάποιο παρακλάδι των Ρότσιλντ. Σπούδασε στο Harvard, πού αλλού(;), και ήταν τόσο καλός φοιτητής που ο καθηγητής του, ο πολύς Sumpeter τον προόριζε και για διάδοχο στην έδρα του. (Όπως βλέπεται γίνονται και τέτοια στην Αμερική). Ο Σουήζυ όμως είχε άλλη εξέλιξη. Τα χρόνια που πέρασε στην Ευρώπη, Αγγλία και Γαλλία, τον έφεραν σε επαφή με διάφορες μαρξιστικές αγέλες, κόλλησε τον ιό και όταν επέστρεψε μετά από χρόνια στην Αμερική ήταν τελειωμένος μαρξιστής, με την έδρα φυσικά στο Harvard να έχει πάει περίπατο.

Τότε ήταν που αποφάσισε να ιδρύσει μαζί με τον Huberman το περιοδικό Monthly Review, το οποίο, οποία έκπληξη(!), χρηματοδότησε ...ο ίδιος ο Αϊνστάιν, που εκείνη την εποχή δίδασκε στο Πρίνστον και έπαιρνε καλά λεφτά. Το Monthly Review στέριωσε, θέριεψε και συνεχίζει να εκδίδεται ανελλιπώς μέχρι σήμερα, σε διάφορες γλώσσες, όπως και στα ελληνικά.

Η χθεσινή του ομιλία στην ΑΣΟΕΕ, επ’ αφορμή της γιγάντιας κρατικής παρέμβασης των ΗΠΑ για τη διάσωση των τραπεζών, της AIG, της General Motors και άλλων σημαντικών επιχειρήσεων, ήταν κυρίως μια κριτική των Κεϋνσιανών οικονομικών πολιτικών, τις οποίες χαρακτήρισε σαν ένα είδος αμορτεσέρ του καπιταλισμού, ώστε οι κρίσεις να βιώνονται ελαφρύτερα από τους πληθυσμούς που πλήττονται. Αλλά, κι όχι μόνον αυτό, μιάς και οι συγκεκριμένες παρεμβατικές πολιτικές, χωρίς να επιφέρουν καμιά δομική μεταβολή στο καπιταλιστικό σύστημα απλώς καταφέρνουν να καθυστερούν την ανοδική φάση της οικονομίας, η οποία επέρχεται σχεδόν μετά από κάθε κρίση. Οι λόγοι της ανόρθωσης είναι η μεγάλη ανεργία που ρίχνει τους μισθούς και τα μεροκάματα, καθώς και οι μαζικές χρεοκοπίες επιχειρήσεων, οι οποίες ρίχνουν τις τιμές των μέσων παραγωγής. Έτσι με φτηνά εργατικά και φτηνό εξοπλισμό, ο κύκλος της οικονομίας είναι ευκολότερο να ξαναπάρει μπρος, για να ξαναστομώσει φυσικά σε κάποιο άλλο μεταγενέστερο χρόνο.

Αναφερόμενος στο γνωστό γράφημα της χρονικής εξέλιξης της παραγωγικότητας και των μισθών από τις αρχές του αιώνα μέχρι σήμερα, όπου φαίνεται καθαρά η συστηματική και προοδευτικά αυξανόμενη υστέρηση των μισθών έναντι της παραγωγικότητας από το 1970 και εντεύθεν, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι κεϋνσιανές πολιτικές οι οποίες εφαρμόζονταν στην Αμερική διαδοχικά με τις νεοκλασικές, δεν άλλαξαν στο ελάχιστο την προαναφερθείσα τάση.

Ο Ρούσβελτ, με το New Deal είχε χρηματοδοτήσει τεράστια έργα, και είχε προσλάβει γύρω στα 11 εκατομμύρια ανέργους, αλλά η οικονομία συνέχισε να βρίσκεται σε ύφεση από την οποία δεν ξέφυγε παρά με τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τη μεγάλη αναθέρμανση της βιομηχανίας με την παραγωγή πολεμικού υλικού. Σήμερα ο Obama δεν κάνει τις ίδιες επιλογές, τουναντίον αφήνει την ανεργία να φουντώνει. Η διαφορά σε σχέση με το 1929 είναι η ανυπαρξία ισχυρών συνδικάτων και η έκλειψη του κομμουνιστικού κινδύνου.

Ο Wolff έχει επεξεργαστεί μια δική του θεωρία για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, με την οποία μεταθέτει το κέντρο προσοχής από τα μακρο-, στα μικρο-οικονομικά και συγκεκριμένα στην αυτοδιαχείριση των επιχειρήσεων από τους εργαζόμενους και από τους αντιπροσώπους των τοπικών κοινοτήτων. Όσοι επιθυμούν να εμβαθύνουν μπορούν να ανατρέξουν στη βιβλιογραφία και στην ιστοσελίδα του http://www.rdwolff.com για περισσότερα.

Τον τελευταίο καιρό ακούμε από διάφορες μεριές στο εξωτερικό για το πώς η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων, για το πώς ολονών τα μάτια είναι στραμμένα στη χώρα μας, όχι πλέον για κάποιο κακό λόγο, για να μάς λοιδωρήσουν ή να μας απαξιώσουν, αλλά γιατί περιμένουν από μας τον επαναστατικό ξεσηκωμό που θα επιφέρει και την παγκόσμια λύτρωση! Στην αρχή ήμουν λιγάκι δύσπιστη, θεωρώντας όλα αυτά υπερβολές, αλλά ακούγοντάς τα με στόμφο από τον Harvey και τον Callinicos τις προάλλες, και ξανακούγοντάς τα και χθες από τον Wolff, τον οποίον, παρεμπιπτόντως, επιστρέφοντας από Ελλάδα τον περιμένουν για συνέντευξη σχετικά με την κατάσταση στη χώρα μας τόσο το BBC, όσο και το CNN, αλλά και άλλα μεγάλα διεθνή κανάλια, πείστηκα ότι όντως έτσι πρέπει να έχουν τα πράγματα. Το ξανάκουσα και από φοιτητές σε αγγλικά πανεπιστήμια, οι οποίοι και αυτοί περιμένουν από τους δικούς μας να κάνουν την αρχή για να ξεσηκωθούν.

Με τόσα λοιπόν μάτια στραμμένα επάνω μας και έχοντας εκθρέψει τόσες προσδοκίες θα ήταν κρίμα να τους απογοητεύσουμε!

ΥΓ1. Στις απόψεις του R. Wolff για την κρίση είχα αναφερθεί σε μια προγενέστερη ανάρτηση, συγκεκριμένα στις 31/10/2008 με τίτλο "Ιστορική Αναδρομή της πρόσφατης Κρίσης στην Αμερική".

ΥΓ2. Η ομιλία ολόκληρη έχει βιντεοσκοπηθεί από το blog

http://sxoliastesxwrissynora.wordpress.com/

Mια πρώτη γεύση εδώ:

Και οι υπόλοιπες γεύσεις στου OMADEON

ΥΓ3. Ο Wolff δίνει μια δεύτερη διάλεξη-εμπειρία για την κρίση στην Αμερική, σήμερα Παρασκευή, στο οικονομικό πανεπιστήμιο, Ευριπίδου 14, 6^ος όροφος, στις 6:30 μμ.

ΥΓ4. Γειά σου Omadeon!