Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2009

Η Εξουσία των Ειδικών


Η Πολιτική είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση για ν’ αφεθεί στα χέρια των ειδικών και των εχόντων και κατεχόντων τίτλων σπουδών. Εδώ, το «the more, the better» μάλλον δεν ισχύει. Είναι διάχυτη η αντίληψη ότι καλύτερη διακυβέρνηση μπορεί να εξασφαλιστεί μέσα από την αντιπαράθεση βιογραφικών και μέσα από την επικράτηση του πλουσιότερου εξ αυτών.

Θα αντιπαρέλθω του υπαρκτού ζητήματος του πώς παράγονται και συντάσσοντα τα βιογραφικά σημειώματα, μιας και το θέμα το έχω αναπτύξει σε παλιότερες αναρτήσεις, και θα δεχτώ ότι όντως τα αναγραφόμενα στοιχεία αντιστοιχούν πιστά στην πραγματικότητα του βίου αυτού που τα υποβάλει.

Η αυθεντία των ειδικών ήρθε στην εποχή μας να αντικαταστήσει την αυθεντία της παράδοσης προηγούμενων αιώνων και τα εξ αποκαλύψεως δόγματα του θρησκευτικού ιερατείου. Επ’ ουδενί λόγω σκοπεύω να υπερασπιστώ την ανωτερότητα του είδους αυτού της γνώσης έναντι αυτής που προέρχεται από τον ορθό λόγο και τα τεκμήρια που παρέχει η πραγματικότητα. Αλλά ανάμεσα στο σημείο αυτό και στην ολοκληρωτική παράδοση στην δήθεν ηθική ανωτερότητα των ειδικών και στην αναγνώριση του δικαιώματος να παρεμβαίνουν και να διαμορφώνουν ποικίλες πτυχές της ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας, νομίζω ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση. Η αντίρρηση αυτή περιλαμβάνει τόσο τους ειδικούς που καλούνται να παράσχουν συμβουλές για το πώς θα μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, για το πώς θα ερωτευθούμε, για το πώς θα διευθετήσουμε τις σχέσεις μας, όσο και αυτούς που θα κληθούν να συνδράμουν τους πολιτικούς.

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η ύπαρξη των ειδικών των ίδιων, όσο η πολιτικοποίηση της γνώμης τους, δηλαδή η ανάδειξή της σε καθοριστική συνιστώσα των πολιτικών αποφάσεων και δράσεων.

Η σημερινή αντίληψη περί αυθεντίας, που βασίζεται στην ενασχόληση με ένα μόνο θέμα είναι διαφορετική από την αρχική της έννοια που είχε σαν περιεχόμενο την εμπειρία και την επιδεξιότητα. Η ευθραυστότητα και αναξιοπιστία της πολιτικής αυθεντίας είχε σαν αποτέλεσμα οι πολιτικοί να μεταβιβάσουν μέρος της εξουσίας τους στους ειδικούς, ευελπιστώντας να αναπληρώσουν με τον τρόπο αυτό ό,τι τους έλλειπε σε κύρος και αξιοπιστία. Έτσι, οι κυβερνήσεις ανακαλύπτουν ότι η γνώμη των ειδικών αποτελεί απαραίτητη νομιμοποιητικό παράγοντα των δικών τους πολιτικών. Η επίκληση δε της γνώμης τους έχει σαν τελική συνέπεια τρέχοντα ζητήματα να μετατοπίζονται από το χώρο της πολιτικής στο χώρο της τεχνικής επίλυσης.

Εξ ορισμού, ο ειδικός γνωρίζει ένα συγκεκριμένο θέμα σε βάθος, γεγονός όμως που περιορίζει τη γνώση σε άλλα θέματα, ακόμα και παρεμφερή. Η κυριότερη όμως επίπτωση είναι ότι εμποδίζει τη γενικότερη θέαση επί των προβλημάτων και συσκοτίζει τους τρόπους που αυτά συναρθρώνονται. Καθήκον του πολιτικού είναι ακριβώς αυτό: η συνάρθρωση και η αξιοποίηση της γνώμης των ειδικών σε επί μέρους τεχνικά θέματα, γνώση η οποία θα βοηθήσει στη λήψη πολιτικών αποφάσεων για το γενικότερο συμφέρον και όχι το αντίθετο.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η επιστημονική αυθεντία κάποιου, όπως ο γιατρός, ο μηχανικός, ο νομικός κ.λ.π., είναι διαφορετικής υφής από την αυθεντία των ειδικών που περιγράψαμε, μιας και οι πρώτοι δεν καλούνται να θεσπίσουν κανόνες για το σύνολο. Οι ειδικοί μπορεί να γνωμοδοτούν, δεν μπορούν όμως να αποφασίσουν ούτε και να επιβάλουν πολιτικές διαχείρισης. Επιπλέον, ορισμένες θεματικές περιοχές δεν είναι άμοιρες ιδεολογικής φόρτισης, όπως για παράδειγμα τα οικονομικά ή η διαχείριση του περιβάλλοντος, γεγονός που μπορεί από μόνο του να θέσει υπό αμφισβήτηση την αυθεντία κάποιου ειδικού, μιας και για το ίδιο θέμα μπορεί να βρεθούν πολλοί με τον ίδιο τίτλο.

Η βαθμιαία παράδοση της εξουσίας τα τελευταία χρόνια από αυτούς που έχουν εξουσιοδοτηθεί να την ασκήσουν, σε μη-αιρετούς τεχνοκράτες, όπως για παράδειγμα στη ευρωπαϊκή ένωση, δείχνει αν μη τι άλλο βαθιά περιφρόνηση προς τους πολίτες και στις ικανότητές τους να γνωρίζουν τον κόσμο. Ενώ από την άλλη μεριά, οι επικριτές της τεχνοκρατικής άσκησης της εξουσίας και του ελιτίστικου και αντιδημοκρατικού προσανατολισμού της, συνήθως αποπέμπονται σαν αφελείς καθώς τους προσάπτουν ότι δεν μπορούν να κατανοήσουν την πολυπλοκότητα της νεωτερικότητας. Κάτω από την οπτική αυτή μεγαλώνει ολοένα ο σκεπτικισμός στο κατά πόσο ο λαός μπορεί να ανταποκριθεί στο ρόλο του υπεύθυνου πολίτη. Ρόλο, που για το λόγο αυτό ανατίθεται στα στιβαρά χέρια των ειδικών. Η δυσπιστία δε, για την καταλληλότητα του εκλογικού σώματος, κάθε άλλο παρά απούσα είναι και από τον δικό μας καθημερινό δημόσιο διάλογο, είτε ρητά εκφράζεται αυτή, είτε υπόρρητα.

Δεν ενοχλούν οι ειδικοί, αλλά η πολιτικοποίηση του ρόλου τους, που οδηγεί στην καταστρατήγηση βασικών κανόνων της δημοκρατικής λογοδοσίας και ενθαρρύνει τους πολιτικούς στο να κρύβονται πίσω από προβλήματα μεταθέτοντάς τα ως τεχνικά ζητήματα στους τεχνοκράτες για να τα επιλύσουν.

Και η ενασχόλησή μου με τους «χοντρούς» δεν πηγάζει ούτε από προσωπικά βιώματα, ούτε από την καλή μου διάθεση να τους υπερασπιστώ, παρά από την θέλησή μου να καταδείξω ότι αυτό που συνέβη και με τους καπνιστές, (τους οποίους ούτε κι αυτούς υποστηρίζω), δηλαδή η στοχοποίηση μιας ατομικής συνήθειας και ενός ατομικού σωματικού χαρακτηριστικού, εντάσσεται σε αυτό που ονομάζεται «πολιτικοποίηση της Υγείας».

Ο επιστημονικός λόγος, με την αρκετά μειωμένη αξιοπιστία του τα τελευταία χρόνια, μετατρέπεται από την απλή παράθεση παρατηρήσεων και ερευνών, σε ηθική προσταγή και οι περιγραφικές αναφορές του σε κανονιστικές αρχές του δημόσιου και ιδιωτικού βίου.


Υ.Γ. Ανάπτυξη του θέματος στο «The Tyranny of Expertise» του Frank Furedi .

27 σχόλια:

ArisX είπε...

μου έρχεται στο μυαλό αυτός ο στρατός των ειδικών που αποφοιτούν από τα ανά τον κόσμο οικονομικά πανεπιστήμια και που διδάσκονται στην ουσία όλα τα προϊόντα και υποπροϊόντα ενός και μόνο οικονομικού μοντέλου. το γνωστικό τους αντικείμενο εφάπτεται της πολιτικής και αναπόφευκτα είναι αυτοί οι ειδικοί το εξπερτίζ των οποίων κατ' εξοχήν πολιτικοποιείται παρ' ότι είναι στην πραγματικότητα απολύτως περιορισμένο. πόσο ειδικοί είναι αυτοί οι ειδικοί ώστε να ασκούν τόση επιρροή;

VAD είπε...

Eλάτε τωρα,εξουσία των ειδικών,επιστημονικές αναλύσεις,διαγράμματα,σχεδιαγράμματα,οργανογράμματα,τι μας λέτε τωρα,κάντε μια βόλτα στους νεοελληνικούς καφενέδες και θα βρείτε χιλιάδες ειδικούς,επι παντός επιστητού:)))

Θανασης Ξ. είπε...

Καλημέρα cynical..

Θα συμφωνήσω απόλυτα με την ανάρτησή σου. Ο 'ειδικός' σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να 'χαράζει πολιτική'. Αίφνης, για τον απλό λόγο πως δεν τον έχει ψηφίσει κανείς.
Καμιά φορά, πάντως και ο 'πολιτικός' πρέπει να αφήνει τον ειδικό να κάνει τη δουλειά του. Υπάρχουν χιλιάδες αποφάσεις σε μια διακυβέρνηση όπου ο πολιτικός χρειάζεται την 'συμβουλευτική' βοήθεια, για να ΠΑΡΕΙ ΕΚΕΙΝΟΣ πάντως την 'πολιτική' απόφαση.
Γενικά, καθαρές γραμμές χρειάζονται. Να μην μπλέκει ο ένας στα πόδια του άλλου.

ippoliti_ippoliti είπε...

Δεν είναι μόνο γιατί βιάζομαι να φύγω για το γραφείο, είναι γιατί πραγματικά αδυνατώ να προσθέσω και ένα και στο σχόλιό μου. Επίτρεψέ μου να προσυπογράψω την ανάρτησή σου.
Πολύ καλή ημέρα σου εύχομαι

k2 είπε...

@ cynical,
καλημέρα και τα ειλικρινή μου συγχαρητήρια!
1. αναδεικνύεις κάτι απλό μεν, που οι περισσοτέροι συνήθως το ξεχνάμε δε: άλλο πολιτική (που πρέπει να δίνει συνολική κατεύθυνση) κι άλλο γνώμες ειδικών (που πρέπει να αναλύουν την κατάσταση και να εφαρμόζουν στην πράξη τις γενικές, πολιτικές κατευθύνσεις).
2. εξαιρετική η παρατήρησή σου ότι αυτό δείχνει περιφρόνηση όχι μόνο της πολιτικής αλλά και των πολιτών.

Tyler Durden είπε...

η επίκληση του ειδικού είναι ο καλύτερος τρόπος να επιβάλλει η εξουσία τον λόγο της σε κάθε τομέα από ιατρική και ψυχιατρική μέχρι οικονομία, διαχείριση περιβάλλοντος, διατροφή, κλπ. Και φυσικά, αποκρύβοντας το ότι σε ένα επιστημονικό χώρο υπάρχει πάντα έντονη διχογνωμία για κάθε επιστητό, προβάλλουν μόνο την άποψη που τους συμφέρει (πανδημία, αθωότητα των μεταλλαγμένων, των εμβολίων, κλπ)

Οσο ο λαός αφήνεται στα χέρια των ειδικών και δεν αντιδράσει τόσο και θα χάνει ακόμα και τα στοιχειωδέστερα δικαιώματά του χάριν των οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων.

Αν δεν υπήρχαν πχ "ειδικοί" κάποιοι γιατροί από την αντίθετη πλευρά για να εναντιωθούν στα εμβόλια για τη γρίππη, σαν τα πρόβατα όλοι θα πήγαιναν να εμβολιαστούν, ενώ τώρα υπάρχει έντονος σκεπτικισμός. Αλλά δυστυχώς αυτός ο σκεπτικισμός οφείλεται όχι στην πηγαία θέληση του κόσμου, αλλά στο ότι έγινε ευρέως γνωστή και η αντίθετη από την κυρίαρχη προωθούμενη γνώση

Sophia είπε...

Μένω στην τελευταία παράγραφο, κυρίως γιατί ένα από τα θέματα που απασχολούνε αρκετά συχνά τις συζητήσεις μας, είναι και αυτό.. Ο επιστημονικός λόγος, ο οποίος κατευθύνεται στην ουσία και από τις πολιτικές πρακτικές, ίσως λιγότερο από όσο τις καθορίζει, σε πολλές περιπτώσεις. Το να έχεις όμως, μια γενική θεώρηση των πραγμάτων ώστε να χαράξεις πολιτικές και να βγάλεις σωστά συμπεράσματα και αποφάσεις, είναι το πλέον δύσκολο. Οι περισσότεροι δεν το κατακτούνε σχεδόν ποτέ, και το χειρότερο, δεν το απαιτούνε από αυτούς που παίρνουνε τις αποφάσεις για το σύνολο.

de profundis είπε...

Ειδικότης σας οι ευστοχες και αν μη τι άλλο πρωτότυπες αναρτήσεις

Στέργιος είπε...

Να μια ανάρτηση επίκαιρη και αναγκαία.

Επειδή το ΠΑΣΟΚ ανακήρυξε τις πολιτικές θέσεις της διακυβέρνησης σε τεχνοκρατικές με την εξαγγελία της υποβολής βιογραφικών, ασχέτως πολιτικών πεποιθήσεων, το θέμα καίει. Μπορούν οι τεχνοκράτες να παίξουν σε δυο ρόλους; Και τεχνοκράτες και πολιτικοί; Πόσοι τεχνοκράτες στην ιστορία της πολιτικής πέτυχαν; Όχι να είχαν και την ιδιότητα του πολιτικού στη ζωή τους αλλά να είναι σκέτοι τεχνοκράτες. Ελάχιστοι νομίζω.

Όταν το πολιτικό ζήτημα μετατρέπεται σε τεχνικό τότε ο έρωτας εντάσσεται στη μηχανική και η φαντασία στην νομική. Η ανάλυση - σύνθεση – αφαίρεση και ανασύνθεση σε ανώτερο επίπεδο που κάνει ο πραγματικός πολιτικός με τη μέθοδο της αφαιρετικής και συνθετικής σκέψης είναι αδύνατο να τη κάνει ένα τεχνοκρατικό μυαλό. Αλλιώς δεν είναι τεχνοκρατικό, θα ήταν πολιτικό.

Ο ΓΑΠ πάει να μας παραμυθιάσει ότι με τους τεχνοκράτες θα λύσει τα πολιτικά προβλήματα του τόπου. Αν ήταν τεχνικά θα είχαν λυθεί προ καιρού. Τι θα πει δηλαδή ο τεχνοκράτης που έχει βρει την… «απόλυτη λύση» στο ασφαλιστικό (τη ξέρουμε όλοι είναι η κατάργηση των συντάξεων!!!) και θα κληθεί να διαχειρισθεί μια κοινωνία που θα τον φάει ζωντανό; Όχι δεν αερολογώ. Συμμετείχα ενεργά στους διαλόγους του Γιαννίτση που τότε ήταν τεχνοκράτης για το ασφαλιστικό και έζησα από κοντά τι σημαίνει να μην έχεις πολιτικό αισθητήριο και να πας να συνθέσεις λύσεις με τις κοινωνικές δυνάμεις να αντιπαρατίθενται γύρω από αυτές. Και ο Γιαννίστσης ήταν από τις καλές περιπτώσεις γιατί υπήρξαν και πολύ χειρότερες.

Σκεφθείτε να έρθουν εδώ οι «ειδικοί» του ΔΝΤ και να αναλάβουν πολιτικές εφαρμογές! Θα τα κάνουν… Αργεντινή! Θα τολμούσε να μας πει ο ΓΑΠ ότι μπορεί να αντιπαραθέσει καλύτερους δικούς του οικονομικούς τεχνοκράτες από αυτούς του ΔΝΤ; Ούτε θα το διανοούνταν. Ακριβώς όμως όπως δεν διανοείται να τους αναθέσει την οικονομία της χώρας.

Οι ειδικοί είναι καλοί για συμβουλές επί αποφασισμένων πολιτικών. Τις δίνουν δυνατότητες καλύτερης εφαρμογής. Είναι εντελώς ανίκανοι επί της επιλογής των πολιτικών. Εκτός είπαμε, αν είναι και πολιτικοί πράγμα σπάνιο.

Οι πολιτικοί που αναθέτουν τη πολιτική σε τεχνοκράτες θέλουν να κρυφτούν πίσω από αυτούς για κάτι που κάνουν οι ίδιοι και είναι ανίκανοι να αναλάβουν τις ευθύνες.

Στην Ελλάδα έχουμε πικρή πείρα από ειδικούς και από τα πορίσματά τους που πολλές φορές ήταν απλά απάνθρωπα.

Και με τη ευκαιρία οι ειδικοί του Ταμείου μου (ΟΑΕΕ) κληθήκαν να προσφέρουν λύση στη πρόβλημα των οικονομικών του. Είπαν: μείωση συντάξεων, ανατροπή του τρόπου υπολογισμού των παλιών ασφαλισμένων ώστε με διπλό τρόπο υπολογισμού να έχουμε συνεχή μείωση για 15 χρόνια και αύξηση του αριθμού των εισφορών. Ξέρετε γιατί το είπαν; Γιατί είχε προαποφασισθεί η λύση του οικονομικού με ανταποδοτική φιλοσοφία και όχι με κοινωνική. Αν είχε αποφασισθεί η κοινωνική διάσταση οι ίδιοι τεχνοκράτες τι λέτε θα πρότειναν;

Ομοίως ας μη μιλήσουμε για τις αναλογιστικές μελέτες που παραγγέλλονται με προαποφασισμένο αποτέλεσμα. Τι να σου κάνουν οι τεχνοκράτες όταν η πολιτική έχει προαποφασίσει τι θέλει, όπως μου εκμυστηρεύονταν κάποτε που παρατήρησα χονδροειδή «σάλτα» της λογικής στη μελέτη; Αυτοί είναι οι τεχνοκράτες.

Alexandros είπε...

Το φαινόμενο που περιγράφεις ίσως να εμφανίζεται στις προηγμένες Ευρωπαϊκες χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά στην χώρα μας ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Πάσχουμε από ειδικούς. Άσχετοι πολιτικοί (κυρίως Δήμαρχοι και Νομάρχες) τα κάνουν μπάχαλο επειδή νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα. Μέχρι και συγκοινωνιολόγοι γίνονται άμα λάχει. Μακάρι να είχαμε στην πολιτική περισσότερους επιστήμονες και δεν εννοώ βέβαια τους δικηγόρους...

Greek Rider είπε...

Πάνω στο θέμα αυτό που αναφέρεσαι έχει εκδοθεί πρόσφατα ένα βιβλίο που λέγεται:

"Ημιμάθειας Εγκώμιο"

Από τον βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών Παμπούκη το οποίο προλογίζει ο Τσούκας.

Λέει λοιπόν ο Παμπούκης ότι τελικά επειδή όντως ισχύουν αυτά που λες και δεν πρέπει να είμαστε δούλοι όχι μόνο των ψευτοειδικών αλλά ΟΥΤΕ και των πραγματικών ειδικών, τότε θα πρέπει να ενημερωνόμαστε και να έχουμε όσο καλύτερες γνώμες μπορούμε για όλα τα θέματα.

Από την οικονομία μέχρι την ζωοολογία και την αστρονομία. Μόνο έτσι μπορούμε να διεκδικήσουμε την αλήθεια, την ελευθερία και την δημοκρατικότητα μιας κοινωνίας.

Βεβαίως δεν χρειάζεται να έχει κάποιος βαθιά γνώση για όλα. Είναι προτιμότερο να έχει διεπιστημονική αντίληψη.

Ο πρόλογος του Τσούκα είναι καταιγιστικός.

Το ίδιο πιστεύει και ο Dan Hind στο βιβλίο του "Ποιος απειλεί τον Διαφωτισμό" ο οποίος "στην τελική" μας καλεί όλους σε μια αντίσταση σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να μελετάμε και να ενημερώνουμε τους γύρω μας.

Έτσι, η ημιμάθεια συνιστά οντολογική κατάσταση του ανθρώπου ο οποίος είναι έτοιμος να μάθει.

Προσωπικά από την δική μου εμπειρία νομίζω ότι οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι είναι α) Αυτοί που νομίζουν ότι είναι οι μόνοι γνώστες και β) αυτοί που έχουν εμβαθύνει σημειακά ένα θέμα αλλά δεν έχουν την διεπιστημονικότητα που χρειάζεται για να εντάξουν την γνώση τους στα κοινωνικά συμφραζόμενα (μιλάμε βεβαίως όχι για φυσική και μαθηματικά αλλά για κοινωνικές επιστήμες).

Πόσο μάλλον όταν αυτοί προωθούνται και διοικούν χωρίς ουσιαστικά να γνωρίζουν αλλά ούτε και να έχουν καμία αμφιβολία για το αλάνθητό τους θεωρώντας τους υπόλοιπους από κατώτερους έως πλέμπα.

Σε αυτή την προσπάθεια το ίντερνετ και τα blogs κάνουν απίστευτα θετική δουλειά!

cynical είπε...

Καλησπέρα ArisX,

Και επιπλέον όλοι αυτοί συνθέτουν και τις αδιαμφισβήτητες επιτροπές "σοφών". Η επίκληση ή μαλλον η ΄προσκόλληση στην επίκληση τιτλων σπουδών δεν αποτελεί παρά ένα ανάχωμα ωστε οι αποφάσεις να απομονώνονται από τον έλεγχο ων πολιτών. Διότι ποιος θα τολμησει να αντιπαρατεθει στην αυθεντια;

cynical είπε...

Γεια σου VaD,
κι ομως συμβαινει οι ειδικοί να μην μπορουν να δουνε περα απο τη μυτη τους, και το χειροτερο να μην το παραδέχονται, οπως συνηθως συμβαινει. Οταν οι ακαδημαικοι καλουνται να κανουν πολιτική, ιδιως οικονομικη, άστα να πάνε.
Οι θαμωνες των καφενειων δεν γνωριζουν τεχνικα θεματα, αλλα ξερουν κατα πού πάει το πράγμα.

cynical είπε...

Καλησπερα Θανάση,

Ετσι ειναι οπως τα λες. Τα τελευταια χρονια ήρθαν τα πανω κατω. Η οικονομια απο θεραπαινιδα της κοινωνιας εγινε ποδηγετης. Και οι ειδικοι μας καθισαν στο κεφαλι. Οι παντος ειδους ειδικοι. Δες τι γινεται στην προσωπικη σφαιρα. Ποσοι ειδικοι εχουν ξεφυτρωσει για να μας καθοδηγουν. Δημιουργουν και συντηρουν αναπηριες.
Εχεις ενα προσωπικο συνηθισμενο προβλημα, πας να το συζητησεις με ενα φιλο και σου απανταει, εγώ δεν ειμαι ειδικος. Δεν ξερω!

cynical είπε...

Καλο σου απογευμα Ippoliti,

δεν ξερω, αλλά μου φαινεται οτι χανονται οι ισορροπίες και οι διαχωριστικες γραμμες, σιγα σιγα ωστε να μην το καταλαβαινουμε οταν συντελουνται.

cynical είπε...

Καλησπερα k2,

το που αρχιζει και που πρεπει να τελειωνει ο ρολος των συμβούλων δεν ειναι ξεκαθαρος και οτι πρεπει να υπαρχει σαφης διαχωρισμος δεν γινεται κατανοητο.

Γιαυτο φωναζουμε οτι μια κοινωνια χρειαζεται παιδεια και οχι μονο επαγγελματικη εκπαιδευση. Για να μπορει να καταλαβαινει και να κρινει, να ασκει ελεγχο και να μπορει να συμμετεχει.

cynical είπε...

Kαλησπέρα Tyler,

Η πολυπλοκοτητα των κοινωνιων και των επιστημονικων ζητηματων χρησιμοποιουνται σαν αλλοθι για να παρακάμπτονται οι γνωμες των πολιτων. Σου λενε σκασε και κολυμπα, εσυ δεν ξερεις απ' αυτα. Μαζευουν και στα πανελ καποιους τυχαρπαστους ειδικους και νομιζουν οτι ξεμπερδεύουν και οτι κατοχυρωνονται. Ειναι φανερο οτι πολλες φορες κρυβονται πισω απο τις οποιες γνωμες.
Πόσες φορες ακουμε: "Η έρευνα έδειξε...", "σύμφωνα με τα λεγομενα του ταδε καθ. πανεπιστημιου..." Ναι, να τους ακουμε, αλλα και οχι να κρεμομαστε απο τα χειλη τους παραδομενοι...

Δεν λεω οτι οι ειδικοι πρεπει να πανε στα σκουπιδια αλλά

cynical είπε...

Γεια σου Sofia,

Θελεις να πεις οτι σε αρκετα θεματα αυτο που εκλαμβανεται σαν επιστημονικος λογος εχει απο πισω του μια ιδεολογικη χροια; Το πιστευω, ειδικα στα οικονομικα.

Η πολιτική δεν διδασκεται σε κανενα πανεπιστημιο. Και δεν ειναι ευκολη δουλεια. Χρειαζεται να παρχει μεγαλη ζυμωση με την κοινωνια, με τις επιστημες, με ο,τι διατρεχει τον κοσμο και ισχυρο αισθητηριο. Δεν μπορεις να κυβερνησεις απο πανεπιστημιακο εγχειριδιο.

cynical είπε...

@de Profundis,

δυστυχως αδειασαν τα ταμεια του blog και δεν μπορω να σας ανταμειψω για τα καλα σας λογια..

cynical είπε...

Γεια σου Στεργιο,

ενας τεχνοκρατης θ' ανοιξει το βιβλιο και θα πει: τι λενε οι δεικτες; Α! στη σελ. 362 το μοντέλο λεει οτι πρεπει να γινει αυτο κι αυτο. Τωρα τι σχεση εχουν τα μοντελα με την πραγματικη ζωη, νομιζω οτι ολοι το εχουμε χωνεψει.
Ενας πολιτικος θα ρωτησει τον τεχνοκρατη: Τι λεει το μοντέλο; Α! οκ. Αλλα δεν μπορω να το εφαρμόσω γιατι θα συμβει αυτο κι εκεινο. Οποτε ας δουμε κατι αλλο, κ.ο.κ.

cynical είπε...

Καλησπερα Αλεξανδρε,

Μπα μη το λες! Απλως στα χοντρα αντδρασε ο κοσμος, οπως στα πορισματα καποιων επιτροπων σοφων. Επι Σημιτη δε, η τεχνοκρατια ηταν στο φορτε της.

Περιγραφεις την αντιθετη κατασταση, που φυσικα δεν ειναι η επιθυμητη. Απλως προσπαθω να βαλω προτεραιοτητες, δλδ το ποιος θα πρεπει να εχει την τελευταια λεξη στην κοινωνια. Οι τεχνοκρατες αγνοουν την κοινωνια την οποία προσπαθουν να προσαρμοσουν σε αυτο που νομιζουν οτι ειναι σωστο. Μονομερως φυσικα, διοτι η ουδετερη επιστημη σε κοινωνικα και οικονομικα ζητηματα που επικαλουνται και ατελης και ασαφης ειναι και ιδεολογικα προσδιορισμενη.

Ανώνυμος είπε...

Tα βιογραφικά από μόνα τους, η εξειδίκευση και οι επιστημονικές γνώσεις, φυσικά και δεν αρκούν.
Αποτελούν όμως μια σταθερή βάση.
Την εγγύηση ότι ο άνθρωπος που θα κληθεί να χειριστεί ένα αντικείμενο, το οτιδήποτε και όχι μόνο τα οικονομικά, ξέρει τουλάχιστον για τι πράγμα μιλάμε.

Αν σας χαλάσει το αυτοκίνητο φαντάζομαι ότι θα ψάξετε για έναν επαγγελματία του είδους, που τυπικά τουλάχιστον να γνωρίζει τι χρειάζεται να γίνει για να μην σκοτωθείτε στην επόμενη στροφή. Αν αρρωστήσετε δεν θα πάτε πια στην Βασιλειάδου ξεματιάστρα της γνωστής ταινίας :), αλλά θα αναζητήσετε έναν ειδικό.
Το μίνιμουμ της εγγύησης του αποτελέσματος για κάθε πράξη, πάντα σε τούτον τον κόσμο βασιζόταν και βασίζεται στη γνώση της αντίστοιχης θεωρίας.
Μοναδική εξαίρεση/παρένθεση η εποχή του σκοταδισμού. Τότε μόνο η γνώση και η επιστήμη λιθοβολήθηκε, τότε μόνο η συμβολή τους στην πρόοδο αμφισβητήθηκε.

Πιθανόν βεβαίως ο συγκεκριμένος μηχανικός που διαλέξατε να αποτύχει. Ο γιατρός σας να μην σας θεραπεύσει. Αυτό δεν σημαίνει ότι
αναζητώντας τους επόμενους, θα εμπιστευτείται για το αυτοκίνητό σας έναν πολιτικό μηχανικό, για την υγεία σας έναν άριστο σεφ.

Και φυσικά όσο οι ιδεολογίες η μία μετά την άλλη, αποτυγχάνουν στην πρακτική τους και απογοητεύουν τα "πλήθη", πιθανόν όλο και περισσότερο να πλησιάζουμε στην απόδειξη εκείνης της άποψης του Άλντους Χάξλεϊ όταν έγραφε πως πλέον "τον κόσμο δεν τον αλλάζουν οι ιδεολογίες. Τον αλλάζουν οι τεχνολογίες".

Πάρα ταύτα, στα δημοκρατικά καθεστώτα καμιά "αυθεντία" δεν είναι σε θέση να αγνοήσει επί της ουσίας τη γνώμη του κόσμου, την άποψη και τις επιλογής όλων των "καφενείων". Όλων των μη "ειδικών".
Όλοι αυτοί επέλεξαν, λίαν προσφάτως. Kι επέλεξαν "ειδικούς".
Αν λοιπόν κοπτόμεθα άπαντες, δεν αναφέρομαι προσωπικά σε εσάς, για τη γνώμη του "απλού λαού", καλό θα είναι να περιμένουμε όπως κάνει κι εκείνος την στιγμή του απολογισμού και αυτής της επιλογή του.

Καλή σας μέρα

cynical είπε...

Καλησπέρα Rider,

Εχω διαβασει βιβλια του Παμπουκη για τις θρησκειες. και μαλιστα για το βιβλιο που αναφερεις ειχα διαβασει προσφατα και μια κριτικη του Μπέη.

Οι τεχνοκράτες που ειχα συναντησει στη ζωη μου διακρινονταν απο μεγάλη αλαζονεία. Διεγραφαν οποιαδηποτε αλλη γνωμη και θεωρούσαν οτι κατείχαν την αληθεια σε οποιοδήποτε αλλο θεμα.
Τωρα αυτο ειναι η πολυ κακη οψη ενος "ειδικού". Το προβλημα βεβαια δεν ειναι τα προσωπα αλλα ο πρωτευων ρολος που τους ανατιθεται.
Περα απο την πολιτικη, αν δουμε τριγυρω μας βλέπουμε οτι ολο και πιο πολλοι δενονται στο αρμα καποιου ειδικου, γκουρού, θεραπευτή κ.α. επι θεματων ανατροφης παιδιων, σχέσεων με τους αλλους, επίλυσης προσωπικων προβλημάτων, αισθηματικών. Σε ότι βαλει ο νους σου υπάρχει και ενας ειδικος. Α! τώρα μας προέκυψαν και οι διατροφολόγοι, όπως και οι σύμβουλοι ομορφιας, ντυσίματος...

cynical είπε...

Καλησπέρα Φοράδα στ' Αλώνι,και καλωςόρισες!

Ναι, ναι, δεν αντιλεγω γιαυτο και το τονισα μεσα στο κειμενο ότι δεν μιλαω για τους ειδικούς τυπου γιατρου μηχανικου κ.λ.π.
Προσπαθω να σταθω στη λεπτη διαχωριστικη γραμμη που ξεχωριζει τους ειδικους που προανεφερα και αυτούς που καλούνται να χαράξουν πολιτική, απλά και μόνο επειδή είναι "ειδικοί".
Το θεμα ειναι ποιος θα εχει το πανω χερι. Ο πολιτικος ή ο τεχνοκράτης;

Η γνωμη μου ειναι οτι οι τεχνολογιες αλλαζουν την πορεια του κοσμου είτε λυνοντας είτε γεννώντας νεα προβλήματα. Η διαχειρηση αυτων των προβληματων ειναι θεμα πολιτικής.

Αν παρουμε για παραδειγμα τα γενετικα τροποποιημενα τροφιμα. Το αν θα επιτραπούν ή οχι ειναι θεμα πολιτικης αποφασης. Οι ειδικοι θα πουν τη γνωμη τους αλλα την αποφαση θα την παρει η πολιτικη, δλδ ο κοσμος, αν δουλευει η δημοκρατια.

Κι αν παιρνουμε λαθος αποφάσεις, ας ζητησουμε να εχουμε καλυτερη παιδεια ωστε να κρινουμε καλυτερα.

geokalp είπε...

το ποστ είναι πάρα πολύ καλό (ως συνήθως δηλαδή!)

συμφωνώ όπως νομίζω οι περισσότεροι

το θέμα είναι ότι, κυρίως λόγω διαφθοράς, οι πολιτικοί και η πολιτική έχουν μια τάση να δίνουν "δαχτυλίδι" στους "επιτυχημένους" τεχνοκράτες/επιχειρηματίες κλπ με τρανό παράδειγμα/πρότυπο τον ιταλό κλόουν

Ανώνυμος είπε...

Μια μικρή παρατήρηση από έναν λαθραναγνώστη σας. Γράφετε:

"Η βαθμιαία παράδοση της εξουσίας ...δείχνει αν μη τι άλλο βαθιά περιφρόνηση προς τους πολίτες και στις ικανότητές τους να γνωρίζουν τον κόσμο"

Το πρόβλημα νομίζω είναι η συγκατάθεση των "μαζών" σχετικά με την παράδοση της αυθεντίας στους ειδικούς και όχι απλά το καπέλωμα (των "μαζών") από τους πολιτικούς και τις επιλογές τους.

Το θέμα δεν είναι απλά πολιτικό (κατά τη γνώμη μου) - είναι πλέον θέμα κουλτούρας: τυχαία έβλεπα χτες το βράδυ μια εκπομπή στην τηλεόραση όπου ένας ειδικός επί της μαγειρικής και της εστιατορικής παρέδιδε μαθήματα αυθεντίας σε ταβέρνα που προσφέρθηκε να ..βοηθηθεί: έκοβε νευριασμένος τις κουρτίνες, τα τραπεζομάντηλα, ειρωνευόταν, γελούσε χαιρέκακα... ο ειδικός είναι στο απυρόβλητο βλέπετε. Αρκεί να σε νοικοκυρέψει.

cynical είπε...

Αγαπητε Ανωνυμε,

σχετικα με το παραδειγμα του σεφ που αναφερατε εχω να κανω δυο επισημανσεις.
1. το ζητουμενο ειναι ενα κα απλο: να ερθουν πελατες, πραγμα που εχει σαφως προσυμφωνηθει απο τις δυο πλευρες.
2. δεν ειναι σιγουρο οτι θα ερθουν πελατες.
Αλλα το προβλημα δεν ειναι ο ειδικος καθ' αυτος, ειτε σεφ λεγεται ειτε γιατρος ειτε δικηγορος. Σε ολες αυτες τις περιπτωσεις υπαρχει μια συμφωνια για ενα αποτελεσμα που προσδοκα ο πελατης. Ο ασθενης γνωριζει οτι μπορει και να μην γιατρευτει ή ο κατηγορουμενος οτι μπορει και να χασει τη δικη.

Στην περιπτωση ομως των ειδικων της εξουσιας δεν υπαρχει καμια συμφωνια αναμεσα σε αυτους και τον λαο για το τι θα κανουν. Εν πολλοις θεωρουν οτι μπορουν να διαχειριζονται εν λευκω. Ομως τι; και πώς; Τι σημαινει νοικοκύρεμα, για παραδειγμα; Ποιος θα θιγει απο το νοικοκυρεμα; Ποιος θα το πληρωσει το νοικοκύρεμα;

Εδω, υπάρχουν αντιτιθεμενες αποψεις για το τι εστι νοικοκυρεμα, αντιτιθεμενα συμφεροντα, αντιτιθεμενες μεθοδοι νοικοκυρέματος και αντιτιθεμενα αποτελεσματα απο το νοικοκυρεμα που θα προκυψει.

Ολα αυτα δεν μπορει να τα συγκερασει ενας τεχνοκρατης, διοτι αυτος γνωριζει μεν, αλλα δεν θα επρεπε να του επιτρεπεται ν' αποφασιζει.

Οι πολιτες δεν γνωριζουν technicalities αλλα γνωιζουν τι προκειται να συμβει οταν εφαρμοστει η ταδε ή η δεινα technicality...