Τρίτη 22 Μαρτίου 2011

Πότε μια στρατιωτική επέμβαση είναι νόμιμη;




Σε συνέχεια του προηγούμενου ποστ περί ανθρωπιστικών βομβαρδισμών, θα ανεβώ ένα ακόμα σκαλί στην κλίμακα του αφηρημένου, κάνοντας το παρόν ποστ λιγάκι πιο φιλοσοφικό.

Σήμερα έχω μόνο ερωτήσεις να κάνω.


Ας ξεκινήσουμε λοιπόν, θέτοντας το ερώτημα του προηγούμενου ποστ αλλιώς.

Πότε, και βάσει ποιου δικαίου, επιτρέπεται ξένοι στρατοί να επεμβαίνουν στρατιωτικά σε μια άλλη χώρα;


Ας δούμε όμως πρώτα ποιο είναι το νομικό καθεστώς που διέπει τέτοιες επεμβάσεις.

Κατ’ αρχήν υπάρχει τέτοιο; Υπάρχουν ευκρινώς διατυπωμένοι κανόνες; Υπάρχει δίκαιη στρατιωτική εισβολή, η οποία δεν θα προσκρούει σε κάποιο κανόνα, και αν ναι, κάτω από ποιες προϋποθέσεις;

Ποιος, ποιοι ή ποιο όργανο νομιμοποιείται να λαμβάνει τις αποφάσεις στρατιωτικής επέμβασης;

Το Συμβούλιο Ασφαλείας (ΣΑ) του ΟΗΕ έχει το δικαίωμα να παίρνει αποφάσεις στρατιωτικής επέμβασης; Προφανώς και έχει, όπως δείχνει η πρόσφατη απόφαση.

Εκτός από αυτό ποιο άλλο όργανο νομιμοποιείται;

Ποιος ελέγχει την νομιμότητα των αποφάσεων του ΣΑ; Αρκεί μόνο μια πλειοψηφία του δεκαπενταμελούς προεδρείου του, το οποίο όμως μπορεί να τυγχάνει να έχει συγκυριακά ευνοϊκή σύνθεση; Και τι γίνεται με τις υπόλοιπες εκατόν εβδομήντα και κάτι χώρες οι οποίες δεν εκπροσωπούνται;

Υπάρχει κάποιο ειδικό δικαστήριο όπου αυτός που δέχτηκε την επίθεση να μπορεί να καταφύγει, εκ των υστέρων φυσικά, και εφ όσον επιβιώσει;

Αντιθέτως, αν βρεθεί ότι μόνο ένα μέρος ή τίποτε από τα προηγούμενα δεν ισχύει, ότι δηλαδή δεν υπάρχουν σαφείς και διαρκείς κανόνες οι οποίοι να διέπουν τις επεμβάσεις, τότε πόση ισχύ μπορεί να έχει μια απόφαση η οποία λαμβάνεται βάσει ενός τυχαίου συσχετισμού δυνάμεων μέσα στο ΣΑ;


Εκδοχές

1. Ας πάρουμε μια ακραία περίπτωση κράτους όπου ο κυβερνήτης είναι περισσότερο του κανονικού διεστραμμένος, βιάζει σκοτώνει κλπ τους πολίτες και επιπλέον, λόγω του τρόμου που διασπείρει δεν μπορεί έσωθεν ν’ ανατραπεί. Νομίζω ότι όλοι θα συμφωνούσαμε ότι κάποιοι καλοί άνθρωποι θα όφειλαν να αποστείλουν τα στρατά τους για να τον ανατρέψουν.

Από κει και πέρα υπάρχουν δυο εκδοχές. Είτε οι ξένοι στρατοί θα έφευγαν αφού θα έστηναν εκ θεμελίων το μαγαζί της δημοκρατίας, είτε θα παρέμεναν και το απελευθερωθέν κράτος θα καθίστατο σύγχρονη αποικία, με αποτέλεσμα μετά από κάποια χρόνια οι ίδιοι οι διασωθέντες να ξεσηκώνονταν εναντίον των διασωστών τους. Στη περίπτωση αυτή το ηθικό πλεονέκτημα της αρχικής εισβολής θα χανόταν.


2. Μια λιγότερο ακραία περίπτωση θα ήταν ένα κράτος ολοκληρωτικό, όπου θα υπήρχε μεν εκτεταμένη καταστολή, φυλακίσεις, εκτελέσεις, δολοφονίες (ας φέρουμε για παράδειγμα τη ναζιστική Γερμανία), αφ’ ετέρου όμως θα είχε και κάποια μικρή ή μεγάλη λαϊκή στήριξη. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις θα ήταν δικαιολογημένη μια εισβολή, με την προϋπόθεση ότι θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί;

Δεν νομίζω όμως ότι κάτι τέτοιο έχει ποτέ συμβεί. Οι δικτάτορες ποτέ δεν απομακρύνθηκαν από τα έξω, τουναντίον, όλες οι περιπτώσεις ήταν ότι επιβλήθηκαν από τους έξω.

Οι επεμβάσεις στο Ιράκ και Αφγανιστάν έγιναν με πρόσχημα τα χημικά όπλα και την έδρα της Αλ-Κάιντα αντίστοιχα, (σαν απειλές ενάντια στην ανθρωπότητα), κι όχι εξ αιτίας της βαρβαρότητας των καθεστώτων και την προστασία των πολιτών των συγκεκριμένων χωρών.


3. Άλλη περίπτωση θα ήταν ένα κράτος το οποίο σπαράζεται από εμφύλιο πόλεμο, όπου ο πληθυσμός είναι χωρισμένος στα δυο και πολεμά. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις η συνήθης πρακτική είναι είτε να τους αφήνεις στην τύχη τους, είτε να βοηθάς κρυφίως τη μια ομάδα από τις δυο.

Δεν μου έρχεται κάποιο παράδειγμα εμφυλίου που αφέθηκε στην τύχη του να διαιωνίζεται μέχρι σήμερα ή εμφύλιος ο οποίος τελείωσε μετά από φανερή στρατιωτική επέμβαση άλλης χώρας υπέρ μιας ομάδας από τις εμπλεκόμενες.

Τη Λιβύη θα την κατέτασσα στην περίπτωση αυτή. Σε μια χώρα, για να ξεσπάσει εμφύλιος, σημαίνει ότι ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού δεν είναι ευχαριστημένο με το καθεστώς και το οποίο προφανώς υποφέρει.


4. Μια άλλη περίπτωση είναι ένα κράτος το οποίο τελεί υπό κατοχή από ξένα στρατεύματα. Σ’ αυτά θα μπορούσαν να καταταγούν η Β. Κύπρος και τα παλαιστινιακά εδάφη. Και στις δυο περιπτώσεις η εισβολή έχει καταδικαστεί από το ΣΑ. Νομιμοποιεί η καταδίκη αυτή, στρατιωτική εισβολή της διεθνούς κοινότητας στα κατακτημένα εδάφη για να τα απελευθερώσει; Ή ελλοχεύει ο κίνδυνος που περιγράψαμε στην εκδοχή (1), εξ αιτίας του οποίου μια τέτοια απελευθερωτική εισβολή δεν θα ήταν επιτρεπτή;

Σχόλια, παρατηρήσεις, διορθώσεις, προσθήκες, είναι παραπάνω από δεκτά…


19 σχόλια:

Unknown είπε...

Μία μικρή ένσταση:
Δε θα κατέτασα εύκολα την Λιβύη στην κατηγορία του "εμφυλίου". Η εξέγερση είχε μαζικά χαρακτηριστικά και η μετάπτωσή της σε ένοπλο αγώνα και στη συνέχεια σε σύρραξη μεταξύ "ατάκτων" και στρατού/μισθοφόρων, προέκυψε από τις επιλογές του Καντάφι. Εκτός κι αν νοείται εμφύλιος μεταξύ ενός λαού (ή έστω μεγάλης μάζας αυτού, όπως στην περίπτωσή μας) και του καθεστώτος μίας χώρας.

cynical είπε...

Ζaphod,

οντως ειναι δυσκολο το προβλημα, και εχει πολλες παραμετρους. Ενα πρωθυστερο ερωτημα που πρεπει να απαντηθει: Ειναι ή δεν ειναι εμφυλιος;

Από τη μια μερια μιλαμε για εξεγερση του λαου εναντιον των δυναμεων ασφαλειας του Κανταφι, αλλά από την αλλη δυο μεγαλες φυλές παραμενουν πιστες σε αυτον, και λιγο πολυ η Δυτ. Λιβυη, σε αντιθεση με τηνΑνατολικη που επαναστατησε.

Αν συμβαινει το πρωτο δεν εχουμε εμφυλιο, αν συμβαινει το δευτερο και βαραινει περισσοτερο, τοτε έχουμε...

Οπότε;;

cynical είπε...

Ακουγοντας πριν λιγο και οχι ολες τις τοποθετησεις των αρχηγων στη βουλη, στη συζητηση για τη Λιβυη, το διακυβευμα ήταν το ελληνικό ΣΥΜΦΕΡΟΝ από αυτή την εμπλοκή. Τι κερδιζουμε δλδ και τι δεν κερδιζουμε.

Δηλ το συμφερον των Λιβυων ερχεται σε δευτερη μοιρα μπροστα στο συμφερον των συμμετεχοντων στην επεμβαση, η οποία ομως αποφασιστηκε να γινει προς υπεράσπιση του συμφεροντος των Λιβυων...

Unknown είπε...

Το σενάριο της διχοτόμησης δε φαίνεται να τους βγαίνει, παρότι -όπως όλα δείχνουν- δεν θα κακοφαινόταν ούτε στον Καντάφι. Κι αυτό γιατί ούτε οι Λίβυοι το θέλουν, ούτε καν είναι εύκολο αφού οι αντικαθεστωτικοί ελέγχουν και κεντροδυτικές πόλεις (π.χ. Μισράτα).
Η αλήθεια είναι ότι ο Καντάφι εξόπλισε όσους θεωρούσε ότι θα του μείνουν πιστοί, όμως οι κραυγές του περί "κυνηγητού των στασιαστών" δεν του βγήκε. Δεν υπάρχει ανοικτή σύρραξη (κάτι που τονίζει σε όλους τους τόνους ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου) και μόνο παρακρατικοί, τμήμα του στρατού και μισθοφόροι συμμετέχουν στη σύγκρουση.

cynical είπε...

Δλδ, αν υποτεθει ότι ηττωνται ο στρατος, οι μισθοφοροι και τα σωματα ασφαλειας του Κανταφι, τοτε οι φυλές της Δ. Λιβυης θα σενεννωθουν με αυτες της Ανατολικης και θα συμβιωσουν;

Αν υπαρχει τετοια προθεση γιατι δεν το εκαναν ως τα τωρα;

Unknown είπε...

Το πραγματικό ερώτημα είναι το κατά πόσο ο Καντάφι εκφράζει κάποιες συγκεκριμένες φυλές, ή παρά μόνον το καθεστώς του. Οι φύλαρχοι/αντεπαναστάτες, ούτως ή άλλως θα επιχειρήσουν να εξασφαλίσουν την ηγεμονία τους και την επόμενη ημέρα.
Η εξέγερση έχει σαφώς αστικό χαρακτήρα και πολύ λιγότερο φυλετικό.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Μάλλον χρειαζόμαστε κι άλλα ζητήματα στο τραπέζι. Πχ όταν η Γενική Συνέλευση διαφωνεί με το Συμβούλιο Ασφαλείας (σε απόφαση ή σε μη λήψη απόφασης) τότε έχει δικαίωμα να την αναιρέσει, αρκούν μερικές δεκάδες ενστάσεις, αλλά τούτο είναι εντελώς θεωρητικό.

Από την άλλη, καμία επέμβαση σε κράτος δεν είναι σύννομη. Μόνη εξαίρεση, η άμυνα που εξελίσσεται σε επίθεση μετά τις αμυντικές επιτυχίες (πχ είσοδος Ελλήνων στην Αλβανία το Δεκέμβρη του '40 και στις αρχές του '41). Ωστόσο, και τούτο δεν καταγράφεται πουθενά. Αν θυμάμαι καλά τόσο το πνεύμα της Χάρτας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ούτε και από της Συνθήκης της Γενεύης.

cynical είπε...

δειμε,

ολα στον αερα λοιπον.
μονη σταθερα τα συμφεροντα και ο συσχετισμος δυναμεων για να τα επιβαλλουν.

τι καθομαστε και συζηταμε;
επανερχομαι στην πρωτη διαπιστωση του προηγουμ. ποστ: Αν ελλειπε η λεξη ανθρωπιστικος, δεν θα καθομασταν να γραφουμε κατεβατά.

ποσο τους συχαίνομαι , πόσο πολύ!

ο δείμος του πολίτη είπε...

Μπορείς, cynical, αν θες να το ονομάσεις ένοπλο ανθρωπισμό. Το θέμα της συζήτησης δεν είναι όμως ο όρος, αλλά το για΄τι. πρέπει όλοι να τα κατανοήσουμε το γιατί και να μη μένουμε μόνο στον κακό Αμερικανό.

Tic Tac είπε...

Ειναι η πλεον αποδεκτη επεμβαση σε χωρα , τουλαχιστον απο οσα θυμαμαι. Αυτο σιγουρα θα αποτελεσει ενα επιχειρημα στα χερια των επιτιθεμενων ωστε να παρατεινουν την επεμβαση. Απο την αλλη, το υφος της Λιβυης ως χωρας και η αμεση δημοσιοτητα μεσω του διαδικτυου απο τα κατω, αποτελουν αντιβαρο στην ενδεχομενη αμετροεπεια, σαν αυτη που ειδαμε, επι παραδειγματι, στη Γιουγκοσλαβια.

Πιστευω οτι τα μεγαλα κρατη, ουτως η αλλως, αναμιγνυονται στα εσωτερικα αλλων και εν καιρω ειρηνης. Ιδανικα, θα επρεπε η επεμβαση να τελειωνει αμεσα και αν χρειαστει να γινει παλι για ελαχιστο χρονο, αν και αμφιβαλλω οτι κατι τετοιο μπορει να συμβει ξανα μεσω του ΣΑ.

cynical είπε...

tic tac,

για να αποδεχτουμε οτι ειναι η πιο αποδεκτη επεμβαση, νομιζω οτι θα πρεπει πρωτα να βεβαιωθουμε οτι δεν προκειται περι εμφυλίου και ότι αν εξουδετερωθεον τα στρατευματα του Κανταφι, οι ανατολικοι επαναστατες δεν θα βρεθουν αντιμετωποι με τους δυτικους αντεπαναστατες, αν φυσικα υπαρχει αυτο το ειδος (που μπορει ομως και να υπαρχει).

Αν προκειται περι ενος εξεγερμενου και ενιαίου λαου, τοτε το σεναριο θα ειναι οτι αυτος ο λαος θα ασχοληθει με την οικοδομηση του οικου του ειρηνικα και σε συμπνοια. Αυτο ειναι το καλο σεναριο. Αν ομως δεν ειναι ετσι τα πραγματα τοτε η εξωτερικη επεμβαση θα εχει δρασει προς οφελος της μιας πλευρας και αυτο δεν θα ειναι δικαιο.

Τελος παντων μου φαινονται πολυ μπερδεμενα και δεν μπορω να βγαλω ακομα συμπερασμα.

cynical είπε...

Σχετικα με τη συνταγματικοτητα της αμερικανικης εμπλοκης το παρακατω αρθρο γραφει οτι δεν ειναι.

Obama's War On Libya Unconstitutional

http://www.countercurrents.org/boldin220311.htm

cynical είπε...

Συμφωνα με το αμερικανικο συνταγμα:

"..Unless the country is being invaded, if congress does not declare war against another country, the president is constitutionally barred from waging it, no matter how much he desires to do so. Pre-emptive strikes and undeclared offensive military expeditions are not powers delegated to the federal government in the Constitution, and are, therefore, unlawful."


In Constitutional terms, the United States is currently at war with Libya.
* Libya is not invading the United States, nor has it threatened to do so.
* Congress has not declared war. Barack Obama did.

Τι λεει το ελληνικο συνταγμα; Μπορει να κηρυξει πολεμο η ελλαδα χωρις να επικυρωθει απο τη βουλη;;

cynical είπε...

Πώς ειμαστε σιγουροι οτι η ενοπλη εξεγερση των ανατολικων δεν ηταν προσχεδιασμενη απο τις μυστικες υπηρεσιες ωστε να διωξουν τον Κανταφι και να δωθει ευκαιρια για επεμβαση ξενων δυναμεων;

Αρχιζω και αμφιβαλω για πολλα πραγματα. Μου δημιουργει αρκετες υποψιες το γεγονος οτι οι ανταρτες καλεσαν τοσο γρηγορα σε βοηθεια και οτι οι δυτικες δυναμεις ανταποκριθηκαν ταχιστα, χωρις ακομα οι απωλειες να εχουν γιγαντωθει. Ο αριθμος των νεκρων που παρουσιασαν εχει σχολιαστει οτι ειναι υπερβολικος και οτι δεν δικαιολογειται απο τα γεγονοτα.

Το no-fly zone επισης δεν δικαιολογειται διοτι ο Κανταφι δεν στηριξε τους βομβαρδισμους σε αεροπορικες δυναμεις, τις οποιες δεν διαθετει. Οι βοβμβαρδισμοι ηταν επιγειοι κυριως και απο ελικοπτερα τα οποια ετσι κι αλλιως δεν τα πιανουν τα μαχητικά, επειδη κινουνται πολυ κοντα στο εδαφος...

Tic Tac είπε...

Ειναι η πιο αποδεκτη επεμβαση με ορους ευρειας αποδοχης που εχει απο την δυτικη κοινη γνωμη. Για να μην πω οτι εχει και ομοδοξους υποστηριχτες , που εχει.

Εμφυλιος υπαρχει. Το θεμα ειναι να υποστηριχτει η πιο δημοκρατικη πλευρα απο τις δυο και μετα οι δυτικοι να παρουν το μπογαλακι τους και να αφησουν τη Λιβυη στους Λιβυους. Που δεν την ειχαν και πριν ολοκληρη και γυαλισμενη για να μην ξεχνιομαστε.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Έχω την αίσθηση ότι το ελληνικό Σύνταγμα δεν αναφέρεται σε πόλεμο (ειδικά επιθετικό), αλλά μόνο σε καταστάσεις άμυνας. Κάπου προβλέπεται διατήρηση της Βουλής κι όχι διενέργεια εκλογών (παράταση θητείας δηλαδή) κλπ. Αλλά όχι κήρυξη πολέμου.

cynical είπε...

η αποφαση του ΣΑ δεν αφηνει περιθωρια για υποστηριξη καποιας πλευράς.
απ' ότι καταλαβα, το UN mandate δινει δικαιοδοσια μονο για εξουδετερωση των αντιαεροπορικων του Κανταφι. Αυτο εχει σχεδον επιτευχθει.

Αν τωρα οι δυτικοι παρουν τα κουμπουρια και ορμησουν και παρουν φαλλαγγι τους ανατολικους οι ξενες δυναμεις δεν ειναι εξουσιοδοτημενες να επεμβουν.

Γενικως υπαρχει μεγαλο μπαχαλο στη συμμαχια. Δεν εχουν συμφωνησει ποιος θα ηγηθει, ο ενας θελει το ΝΑΤΟ, (Ιταλια) , ο αλλος δεν το θελει (Γαλλια), ενω ο Ερντογαν επιμενει σε απλη ανθρωπιστικη βοηθεια. Ο αραβικος συνδεσμος αρχιζει τωρα να καταλαβαινει τι συμβαινει και πολυ πιθανον να παρατηρηθει σχισμα στους κολπους του.

Επισης δεν εχουν ξεκαθαρισει ολοι της συμμαχιας ποιος ειναι ο στοχος, και πότε θα αποχωρησουν. Αλλοι λενε οτι ειναι ο Κανταφι (Αμερικη), αλλα η αποφαση 1973 δεν το επιτρεπει.

Προς το παρον η κατασταση ειναι μπαχαλο.

Παρατηρησα οτι το Spiegel κραταει λιγοτερο ενθουσιωδη σταση προς τους επαναστατες. Σε διαφορα αρθρα του αναφερεται συχνα στη λαικη βαση του Κανταφι.

Επισης, κανεις δεν ειναι σιγουρος τι καπνο φουμαρουν και τι προτιθενται να κανουν οι αντικαθεστωτικοι.

Zaphod είπε...

"εμφύλιος ο οποίος τελείωσε μετά από φανερή στρατιωτική επέμβαση άλλης χώρας υπέρ μιας ομάδας από τις εμπλεκόμενες."

3.
O δικος μας εμφυλιος οπου οι Αμερικάνοι τότε όχι μονο ενίσχυσαν ηθικα και υλικα τον "Εθνικο Στρατο", αλλα εστειλαν και κοσμο στο πεδιο της μάχης, αλλα και χαραζαν τα επιτελικα σχεδια.
Αναγκη ανοικτης επεμβασης δεν υπήρξε διοτι ο Ε.Σ. κερδιζε. Στα δεκεμβριανα ομως υπηρχε απροκαλυπτη εξωτερικη επεμβαση, αυτη τη φορα απο τους Βρετανους.
Επισης ο "Δημοκρατικος Στρατος" υποστηριζοταν "κρυφίως" απο τις γειτονικες σοσιαλιστικες χωρες. Στο τελος μάλιστα ο "Εθνικος Στρατος" λέγεται πως ....δεχοταν μεχρι και ...κανονιες απο το εξωτερικο

LeftG700 είπε...

Φίλη cynical,


Νομίζουμε ότι το κλικ αυτού του ποστ είναι περισσότερο προς το Διεθνές Δίκαιο παρά προς τη Φιλοσοφία.

Για να κάνει μερικά κλικ προς αυτήν, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από το τι είναι 'Δ ί κ α ι ο'! ;-)


Τα λέμε