Τρίτη 19 Φεβρουαρίου 2008

Τα ΛΙΑΝΙΚΑ και τα ΣΚΟΡΠΙΑ


Υπήρχαν κάποτε εποχές που ο κόσμος πήγαινε στον μπακάλη να ψωνίσει κι έφευγε μ’ ένα και με δυο κιλά φέτα, αν και συνήθως οι νοικοκυραίοι φαντάζονταν τα τρόφιμα όχι μεμονωμένα, μα σαν σοδειά και συνήθως τα μετράγανε σε ντενεκέδες, αρμαθιές, καφάσια, καρβέλια ή κεφάλια, π.χ. ένα τενεκέ λάδι, ένα τενεκέ φέτα, μέλι με τα λίτρα, ένα κεφάλι κασέρι, ένα τενεκέ ρέγκες κι άλλον ένα με λακέρδα, μια αρμαθιά λουκάνικα, μια αρμαθιά σκόρδα. Μπερικέτια! Τα καρπούζια τ’ αγοράζανε ολόκληρα και όχι μόνο ένα αλλά πολλά-πολλά μαζί. Το ίδιο και τα πεπόνια και τα ροδάκινα. Θα μου πείτε ότι οι οικογένειες ήταν μεγαλύτερες. Δεν νομίζω ότι ήταν αυτός ο λόγος.

Ήταν συνήθειο και νοικοκυροσύνη και περηφάνια μαζί, νάναι τα ντουλάπια και οι αποθήκες γεμάτες για να μη χρειάζεται να τρέχουν τα παιδιά και οι κυράδες κάθε λίγο και λιγάκι στον μπακάλη. Σα να μην είχαν άλλη δουλειά να κάνουν από το να τριγυρνάνε σινάμενες κουνάμενες ολημερίς στις ρούγες, τη μια τάχατες για το λάδι που τους έλειψε, την άλλη για τα σπίρτα, την άλλη για τ’ αλάτι!

Δεν ξέρω βρε παιδάκι μου αλλά σήμερα τα πράγματα, πως να το πούμε, σκόρπισαν. Το καρπούζι δεν είναι πια ολόκληρο, μια μπάλα εγκυμονούσα που δεν ήξερες τι θα σου βγάλει. Κόπηκε σε φέτες και έτσι το βλέπουμε πια, χειρουργημένο, το ίδιο και τις κολοκύθες, παρά το γεγονός ότι πριν από λίγα χρόνια κοροϊδεύαμε τους ξένους που αγοράζανε λίγες μόνο σκατούλες απ’ αυτό και λίγες μόνο απ’ τ’ άλλο. Παλιά ντροπόσουνα να πάρεις μια μπανάνα, ένα μήλο, ένα αχλάδι. Σήμερα, είναι κοινός τόπος. Γίναμε πιο πρακτικοί;

Ως και τα τραγούδια βγήκανε στη λιανική. Ένα ευρώ το καθένα! Τραγούδια με το κομμάτι. Χάθηκε ο δίσκος, η ενότητα, η λογική του να είναι όλα ενταγμένα κάπου, να ενδυναμώνουν όλα μαζί ένα νόημα. Καθ’ ένα μοναχό του λοιπόν. Σκορποχώρι κι ανακατωσούρα. Ποιος νοιάζεται πια για νοήματα; Πάλι καλά να λες όσο ακόμα υπάρχουν και τραγούδια, όπως και νάναι. Στη γωνιά παραμονεύουν τα ringtones.

Το ίδιο και ο λόγος, οι λέξεις. Κοφτές, ίσα ίσα να κωδικεύεται και να μεταφέρεται η πληροφορία, τα αναγκαία δηλαδή. Ο λόγος, αυτός της διαφήμισης, με ατάκες και πυροτεχνήματα ίσα ίσα για την προσοχή και την εντύπωση. Θαρρείς πως η ζωή είναι διαφημιστικός χρόνος, πολύτιμος, που να μην σπαταλιέται σε παύσεις και περιττολογίες. Για να στείλεις ένα SMS δεν χρειάζεσαι δα και περισσότερα.

Και τα πρόσωπα σκορπίσανε το ίδιο. Ψηφίδες δανεισμένες από δω κι από κει. Τίποτε συγκροτημένο. Καμιά συνδετική ύλη που να τα συνέχει. Ένα patchwork, ένα puzzle που δεν πρόκειται ποτέ να ολοκληρωθεί Μια ταυτότητα με χίλια ονόματα και με κανένα. Ρευστή και ανυπόστατη. Ερμαφρόδιτη να γυροφέρνει σε κλισέ και σ’ εντυπώσεις. Πρόσωπα, ψεύτικα, φτιασιδωμένα, δανεικά. Αδαή και αναιδή. Πρόσωπα που διαλύονται και ξαναφτιάχνονται στον χρόνο που μεσολαβεί μέχρι να πάνε από το ένα ράφι στο άλλο, στο ιδεολογικό σουπερμάρκετ.

Σπάσανε τα καρπούζια σε φέτες. Οι τενεκέδες αποσυντέθηκαν σε γραμμάρια. Οι φράσεις, σε λέξεις που γίνηκαν συνθήματα κι όχι ποιήματα. Το Εμείς, σε μια θάλασσα από αυθάδικα Εγώ που πλατσουρίζουν άγαρμπα και θορυβώδικα για να επιπλεύσουν. Το Όλον, σε Μέρος. Οι πολλαπλότητες, σε Ενικότητες.

«Liquid Modernity», «Ρευστή Νεωτερικότητα» όπως έγραψε και ο Zygmunt Bauman.

18 σχόλια:

Περαστικός είπε...

Μου αρέσε πολύ η κλιμάκωση αυτού του κειμένου. Σίγουρα αξίζει να δημοσιευθεί. Για το βασικό θέμα σου, είναι ότι μικρύνανε και οι οικογένειες (πόσα τρόφιμα να έχω στο σπίτι μου ο εργένης), λιγόστεψε και ο χρόνος (πού χρόνος να ακούσεις μια συλλογή τραγουδιών σερί), αυξήθηκε η ποικιλία (πόσες ποσότητες να καταναλώσεις από το κάθε ένα, και είναι τόσα πολλά αυτά που διεκδικούν μερίδιο από την προσοχή μας).

cynical είπε...

Καλημέρα Περαστικέ. Είναι και δεν είναι έτσι τα πράγματα. Πιστεύω ότι ο άλλος προτιμάει να ακούσει στα γρήγορα πέντε τραγούδια από δω κι απ' εκεί παρά πέντε τραγούδια ενταγμένα κάπου. Στην πρώτη περίπτωση θα τα καταναλώσει on the fly στη δεύτερη χρειάζεται προσήλωση και προσπάθεια να καταλάβει.

Μετά, φτιάχνονται τόσα προιόντα. Κάπως πρέπει να καταναλωθούν. Έτσι αρχίζει το τσιμπολόγημα. Όμως τα προιόντα δεν τα κάνει κάποια αδήριτη αναγκαιότητα να πολλαπλασιάζονται. Είναι αυτό το γνωστό και συγκεκριμένο οικονομικό σύστημα που θέλει να βρίσκεται σε μια διαρκή κίνηση. Γιατί εμείς πρέπει να τρέχουμε από πίσω του;

Λες, ότι αξίζει να δημοσιευτει. Πού; Any idea?

PN είπε...

Πραγματικά ωραίο κείμενο, που τονίζει με όμορφο τρόπο την ιστορική μετάβαση της ελληνικής κοινωνίας από μια ολιστική σε μια πιο ατομιστική πραγματικότητα (το παράδειγμα του καρπουζιού είναι πέρα για πέρα πετυχημένο).

Δεν ξέρω, βέβαια, κατά πόσο ο άνθρωπος έχει αλλάξει ως προς τα θέλω του μέσα σε αυτά τα χρόνια. Θα συμφωνήσω με τον "Περαστικό" ότι απλά προτιμά να συμπιέσει αυτά που θέλει μέσα σε λιγότερο χρόνο και πολύ περισσότερες επιλογές. Νομοτελειακά νομίζω ότι θα έφτανε σε αυτό το σημείο.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, θεωρώ ότι είναι θέμα αντίστασης. Δεν λέω πως είναι εύκολο, αλλά αξίζει την προσπάθεια. Και η προσπάθεια έγκειται όχι τόσο στο να κάνουμε την καλύτερη κατανομή των διαθέσιμων πόρων, όσο στο να αποδεκτούμε την επιστροφή στην ομαδικότητα και την συνεργασία. Μέσα από τους άλλους μπορούμε να αναθεωρήσουμε αρκετά πράγματα για το τι εμείς τελικά θέλουμε.

cynical είπε...

VK, σ' ευχαριστώ πολύ.
Δεν διαφωνώ καθόλου ότι ο άνθρωπος όντως θέλει "...να συμπιέσει αυτά που θέλει μέσα σε λιγότερο χρόνο και πολύ περισσότερες επιλογές..".

Οι ανάγκες είναι λίγες, αριθμήσιμες τέλος πάντων. Οι επιθυμίες άπατες!

Κι όσο δεν κάνουμε κάτι να τις τιθασσεύσουμε, και όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο, [να υιοθετήσουμε δηλαδή, κάποιο είδος ασκητικής συμπεριφοράς], αλλά δρώντας πιο συλλογικά και πολιτικά, πάντα θα πολλαπλασιάζονται σαν την λερναία Ύδρα, και πάντα θα τρέχουμε από πίσω τους ασθμαίνοντας.
Και ως προς την αντίσταση, με βρίσκεις σύμμαχο.

Περαστικός είπε...

Δεν έχω υπόψη κάτι συγκεκριμένο. Θα μπορούσες ενδεχομένως να μαζέψεις κάποια κείμενά σου και να τα παρουσιάσεις σε κάποιον εκδότη. Θα μπορούσες ακόμη να αρθογραφείς σε κάποιο έντυπο. Ίσως αν δει το ιστολόγιό σου ο κατάλληλος άνθρωπος να σου γίνει κάποια πρόταση.

nelly είπε...

καταρχην μας ετρεξαν τα σαλια αγαπητη μου με τα δυο κιλα φετας στην εισαγωγη σου(διοτι μια αδυναμια την εχω στο συγκεκριμενο ειδος)
Οσον αφορα τα υπολοιπα,νομιζω πως η παιδεια εχει παιξει καθοριστικο ρολο στη διασπαση της οικογενειας ή της ομαδας.Εφοσον οι περισσοτεροι σπυδαζουν και διεκδικουν μια θεση εργασιας, εχουν τα κοτσια να σταθουν μονοι τους.Αρα γιατι να πλαισιωνονται απο μια ομαδα? Δεν την χρειαζονται την ομαδα. Ειναι κυριοι του εαυτου τους...δες το κι ετσι.
Τα οσα λες για την ψηφιδοποιηση των παντων και για τα "μεμονωμενα απαντα" εχουν βαση παντως.

ΣΗΜ:συγχωρηστε μου τη φραση "μεμονωμενα απαντα" αυτη μου ηρθε, δεν ειχα κατι σε πιο δοκιμο
ΣΗΜ.1:χαιρομαι που εβγαλες την επαληθευση,εγω δεν προκειται να σου ζητησω τιποτε αλλο.

cynical είπε...

Περαστικέ, γιατί να μην κάνουμε ένα δικό μας περιοδικό; Δηλ., Βγάλε τα λεφτά απ' το σεντούκι και γίνε εσύ εκδότης, αντί να τρέχουμε σε ξένους! Ε;;;;

cynical είπε...

Γειά σου Νέλλη. Αφού σου αρέσει τόσο πολύ η φέτα (και παρακάμπτεις όλα τ' άλλα τα καλούδια), θα σου την έχω κρατημένη να την γεύεσαι όποτε μπαίνεις στο μπακάλικό μου. Θα την βρίσκεις στο τραπεζάκι δίπλα στην κρεμάστρα, μαζί με τα φοντάν και τα λουκούμια. {όλο προς τα κεί το γυρίζω, βλέπω, προς Πολίτικη Κουζίνα μεριά).

Δηλ. θεωρείς ότι οι αγράμματοι είναι πιο αγελαίοι...Αυτοί που έχουν Μaster, λένε και καμιά καλημέρα, ενώ αυτοί με τα διδακτορικά, έχουν ξεπεράσει και τον στυλίτη άγιο σε μοναξιά.
Πέρα απ' την πλάκα, είναι και η οικονομική ανεξαρτητοποίηση μια εκδοχή. Όχι η παιδεία από μόνη της , θα έλεγα.

Υ.Γ θα σε ρωτήσω και εσένα. Γιατί είναι πρόβλημα η λεκτική επαλήθευση; κάτι μου ξεφεύγει απ' αυτό το σπορ.

nelly είπε...

Το φονταν δεν ξερω τι ειναι.Το λουκουμι δε μ αρεσει(κι ας με ελεγε η γιαγιακα μου "λουκουμι συριανο").Οποτε θα παραμεινω στη φετα.Προμηθευσου μεγαλες ποσοτητες ομως.
Λεγοντας παιδεια βασικα εννοουσα οικον.ανεξαρτ.Γιατι πλεον η μορφωση δε λειπει απο κανεναν.Γυναικες-αντρες μορφωνονται και ζητουν εργασια φευγοντας παραλληλα απ την οικογενειακη εστια.Στην ουσια λεμε το ιδιο πραγμα.
Σε σχεση με την επαληθευση εχω να πω οτι απλα ειναι κουραστικο και βαρετο.Υπαρχουμε και μεις οι τεμπεληδες.Ξερω οτι ισως ειμαι υπερβολικη αλλα βαριεμαι αφορητα να το κανω.Ειναι σα να εχεις μπροστα σου ενα σταφυλι με κουκουτσια κι ενα χωρις κουκουτσια.Ποιο θα φας?αυτο που δεν εχει κουκουτσια...
Καιρος να παρει σειρα και κανας αλλος(βλ. Περαστικος)αν και ειναι αντιδεοντολογικο που του το λεω μεσω του δικου σου μπλογκ.Με την πρωτη ευκαιρια θα του το πω και μεσω του δικου του.

nelly είπε...

α!και τωρα που εβγαλες την επαληθευση βαλε και τη σωστη ωρα στο ρολοι
(ειδες?ποτε μη λες ποτε...να,που σου ξαναζητησα κατι!δε μαθαινω ποτε!)

aerostatik είπε...

Η νοσταλγία του παρελθόντος μου φέρνει μια πίκρα ότι μεγαλώνουμε...

cynical είπε...

Καλέ μου aerostatiK, διαπιστώνω με συγκίνηση ότι τελικά κάνει καλή δουλειά αυτό το blog προωθώντας και τονίζοντας εδώ και καιρό τα καλά του "Εμείς" από τα κακά του "Εγώ".

Αλλά πιστεύω ότι αυτή η αντικατάσταση θα πρέπει να έχει και κάποιους περιορισμούς, όπως π.χ. όταν προηγείται του ρήματος "μεγαλώνω" ή του ρήματος "κατέχω". Στην προκειμένη περίπτωση το "μεγαλώνουμε" καλύτερα ας αντικατασταθεί από το "μεγαλώνω". Μια παραχώρηση θα μπορούσα να κάνω στο ρήμα "Μικραίνω" μόνο.

aerostatik είπε...

μεγαλώνεις ήθελα να γραψω, αλλά χρησημοποίησα πληθυντικό συμπαράστασης και υποστήριξης...

Νικόλαος Παπουτσής είπε...

Ολα αυτά συμβαίνουν γιατί μετά απο πολύ μεγάλη προσπάθεια που έκαναν οι καλοί μας σωτήρες...
Επιτέλους μας έκαναν Ευρωπαίους!!!
Η μήπως μας έκαναν ευρώ-πέους?

Χχμμμμ!!!

Τι να πεις???

Καλησπέρα...και μη χειρότερα...

cynical είπε...

Καλέ μου aerostatiK, νομίζω ότι η πρόταση "Η νοσταλγία του παρελθόντος μου φέρνει μια πίκρα ότι μεγαλώνΕΙΣ..." πέφτει σε ένα εννοιολογικό κενο.

Διότι δεν μπορείς να νοσταλγείς κάτι στο οποίο δεν συμμετείχες, κάτι το οποίο έχει συμβεί σε κάποιον άλλον.

cynical είπε...

Καλημέρα Karaflokotsyfa. Σαν αντίσταση προτείνω να ψωνίζουμε ολόκληρα καρπούζια, τελάρα με φράουλες και ροδάκινα, να στοκάρουμε σακκιά με αλεύρι και τενεκέδες μέλι. Ας το καλό πια με την ευρωπαική μιζέρια και τσιγκουνιά. Στην Ανατολή όλα είναι μπόλικα και φαρδιά.
Φιλιά.

Spyros Vlahos είπε...

Τα είπες όλα.
Όμως "κωδικεύεται";

cynical είπε...

Σπύρο, την είχα δει κάπου αυτή τη λέξη και μου είχε αρέσει. Απ' ό,τι είδα τώρα, χρησιμοποιείται από Βιολόγους σχετικά με την "κωδίκευση" πρωτεινών.
Θα την κρατήσω, κι ας αποδειχτεί λάθος!