Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2010

Ο Έρωτας ως Ρητορική Επινόηση


Ξαφνικά είδα δεκάδες χέρια να σηκώνονται θυμωμένα και να κατευθύνονται απειλητικά προς τον ομιλητή. Κουνιόντουσαν όλα μαζί, θαρρείς σε στοίχιση, δίπλωναν και ξεδίπλωναν με παλμό, με νεύρο, με αγανάκτηση. Ανάλογες ήταν και οι φωνές διαμαρτυρίας που τα συνόδευαν. Ο κόσμος είχε σηκωθεί απ’ τα καθίσματα και ούρλιαζε αλλόφρων. Ο ξεσηκωμός είχε γενικευτεί πια σε όλη την αίθουσα και το πλήθος ήταν αδύνατον να συγκρατηθεί.


Αν είχαμε προβλέψει αυτά που θα ξεστόμιζε ο Άλκης από το βήμα, δεν θα είχαμε έρθει με άδεια χέρια, αλλά θα είχαμε φροντίσει να φέρουμε από τα πριν και προμήθειες. «Πού είναι οι ντομάτες;» Ακούστηκε μια φωνή από τα πλάγια, που τάχιστα ξαπλώθηκε σε κάθε γωνιά, και στα καθίσματα από κάτω ακόμα. «Ναι, ναι! Μόνο με ντομάτες ξεπλένεται αυτή η Ύβρις!», ακούστηκε από παντού ο βρυχηθμός του θυμού.


Τι είχε πει λοιπόν ο Άλκης;


Ότι απλά, Έρωτας δεν υπάρχει! Κι ούτε ποτέ υπήρξε, κι ότι τάχατες αυτά είναι μια ιδεοληψία που μας την φόρεσε η λογοτεχνία και δη ο ρομαντισμός.


Κι όλα αυτά πάνω στην ώρα που στην περίφημη «Περί Έρωτος και Θανάτου» συζήτηση στο Dasein, είχαμε πια μπει, μετά από κοιλόπονο δυο και βάλε ωρών, σε κάποιο δρόμο καλό, με τον Έρωτα και τον Θάνατο να είναι στο τσακ να δώσουν τα χέρια και να φιλιώσουν.


Γύρισα στο σπίτι συνοφρυωμένη, αναλογιζόμενη σ’ όλο το δρόμο τι στο διάολο έκανα τόσα χρόνια. Με μια ιδέα λοιπόν ήμασταν ερωτευμένοι, με ένα σύννεφο, με ένα φάντασμα; Και ο Νίκος και ο Γιώργος και ο Γιάννης, και καμιά τριανταριά ακόμη, τι ήταν τέλος πάντων αυτοί; Πλατωνικές φιγούρες; Απόντες; Αχ, βρε Άλκη, δεν μας τα λες καλά, είπα από μέσα μου και τον πέταξα στην άκρη.


Αμ’ δε! Μπορεί να τον διέγραψα προς στιγμή, όμως τα λόγια ξαναήρθαν το βράδυ και μου έκαναν ντε και καλά επίσκεψη στο κρεβάτι. Συνήθως ο Άλκης ξέρει τι λέει, αναλογίστηκα. Μόνο που την ώρα εκείνη που τα ξεστόμισε δεν ήταν και η πλέον κατάλληλη. Κάποια αλήθεια θα είχαν. Δεν μπορεί. Τα γυρόφερνα, τα ξαναγυρόφερνα αλλά να τα ταιριάξω, μού ήταν δύσκολο.


«Σήκω» είπα από μέσα μου, «δεν έχει ύπνο γι απόψε. Ή θα τον λύσεις τον γρίφο ή θα σε τρώει μια ζωή η αμφιβολία. Άχρηστη!». Ευτυχώς που το σπίτι είναι καλά εξοπλισμένο στο να δίνει άμεσα τις πρώτες βοήθειες. Πήρα τη σκάλα και σκαρφάλωσα στο τελευταίο ράφι της βιβλιοθήκης. Καλά το θυμόμουν. Ήταν εκεί, σχεδόν αχρησιμοποίητο, παρά τις συμβουλές που μου είχαν δώσει ότι επρόκειτο για το καλύτερο kit πρώτων βοηθειών σε χαλεπούς καιρούς. Κοίταξα και μερικά άλλα, αλλά μου φάνηκαν αδιάφορα. Το κατέβασα, το πήγα στο μπάνιο να ξεπλύνω από πάνω του τη σκόνη του χρόνου και έπεσα με τα μούτρα στο ξεφύλλισμα. Ξεφύλλιζα, ξεφύλλιζα η ώρα είχε πάει τέσσερις και κάτι, αλλά μέσα στο πυρετό της αναζήτησης αυτό ήταν λιγότερο κι από λεπτομέρεια. Θα ήταν κοντά πέντε όταν έφτασα επιτέλους εκεί που νόμιζα ότι βρισκόταν το κλειδί. Βιβλίο ΙV, σελίδες 215-216, Κεφάλαιο «Ο Μύθος στη Λογοτεχνία».


Άρχισα να διαβάζω φωναχτά, πιο πολύ για να κρατηθώ ξύπνια.


«...Αν η λογοτεχνία μπορεί να καυχηθεί ότι επέδρασε επί των ευρωπαϊκών ηθών, αυτό αναμφισβήτητα το χρωστά στο μύθο μας. Ακριβέστερα, στη Ρητορική του Μύθου, κληροδότημα του προβηγκιανού έρωτα. Δεν είναι ανάγκη να υποθέσουμε εδώ κάποια μαγική κυριαρχία των ήχων και της γλώσσας επί των πράξεών μας. Η υιοθέτηση μιας ορισμένης συμβατικής γλώσσας συνεπάγεται και ευνοεί φυσιολογικά την εκδήλωση των υποδόριων εκείνων αισθημάτων, που τους ταιριάζει περισσότερο η έκφραση αυτού του τύπου. Με την έννοια αυτή μπορούμε να αναρωτηθούμε: πόσοι άνθρωποι θα είχαν ερωτευθεί εάν δεν είχαν ακούσει ποτέ να γίνεται λόγος για έρωτα;...»


Ντααααν!!! Τι θέλει δηλαδή να πει ο ποιητής; Ότι χωρίς το μύθο και χωρίς τη γλώσσα να τον εκφράζει δεν θα είχαμε αυτά τα συναισθήματα; Συνέχισα αποσβολωμένη.


«...Πάθος και έκφραση δεν διαχωρίζονται. Το πάθος έχει την πηγή του στην ορμή εκείνη του πνεύματος που παραλλήλως γεννά και τη γλώσσα. Αφ’ ης στιγμής η ορμή αυτή ξεπεράσει το ένστικτο και γίνει πραγματικό πάθος, τείνει με την ίδια κίνηση ν’ αφηγηθεί τον εαυτό της, είτε να δικαιολογηθεί, είτε να εξυμνηθεί, είτε απλώς για να συντηρηθεί... Τα αισθήματα, που δοκιμάζει η ελίτ και έπειτα οι μάζες δια μιμήσεως είναι λογοτεχνικές δημιουργίες με την έννοια ότι μια ορισμένη ρητορική αποτελεί επαρκή συνθήκη για να τους αποσπάσει τη συγκατάθεση, συνεπώς να τους αλώσει τη συνείδηση. Ελλείψει της ρητορικής αυτής τα αισθήματα αυτά θα υπήρχαν οπωσδήποτε αλλά με τρόπο τυχαίο, μη αναγνωριζόμενο, ως ανομολόγητες παραδοξότητες λαθραίας εισαγωγής. Όμως πάντοτε παρατηρούμε ότι η επινόηση μιας ρητορικής έφερνε ταχύτατα στο προσκήνιο ορισμένες λανθάνουσες δυνάμεις της καρδιάς. Η παράσταση του Βέρθερου για παράδειγμα προκάλεσε κύμα αυτοκτονιών... Και τούτο γιατί για να θαυμάσεις την απλή φύση, για να αποδεχτείς ορισμένες μελαγχολίες και για να αυτοκτονήσεις ακόμα πρέπει να είσαι σε θέση να «εξηγήσεις» στον εαυτό σου ή στους άλλους αυτό που αισθάνεσαι. Όσο πιο συναισθηματικός είναι ένας άνθρωπος, τόσες περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να είναι πολυλογάς και εύγλωττος. Και επίσης όσο περισσότερο παθιασμένος είναι ένας άνθρωπος τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει να επανεφεύρει τις εικόνες της ρητορικής· να επανακαλύψει την ανάγκη τους· να μορφοποιηθεί αυθορμήτως καθ’ ομοίωσιν του «μετάρσιου», το οποίο οι εικόνες αυτές έκαναν αλησμόνητο...»



Υ.Γ. Η βοήθεια ήταν τελικά το βιβλίο «Ο Έρως και η Δύση» του Ντενί Ντε Ρουζμόν, εκδ. Ίνδικτος, Β! Έκδοση, 2002.

Είμαι σίγουρη ότι ο Άλκης δεν είχε διαβάσει αυτό το συγκεκριμένο. Ποιες είναι τότε οι πηγές σου, Άλκη;


Α! Για δείτε και αυτό! Κι άλλος "Επινόησε τον Έρωτα!"

34 σχόλια:

Νοσφεράτος είπε...

Υπεροχος Ο Ερωτας στη Δυση
και η ''Διπλή Φλογα ''

bbimbo ( PR PROFILE ) είπε...

καλησπέρα CYNICAL,

νομίζω ότι ο "φίλος" σου ο αλκης
έχει μπερδέψει
ματεριαλισμό και Roland Barthes...

εκεί βίσκονται και οι "πηγές" του
σίγουρα..:-)

cynical είπε...

bbimbo

αν γινοσουν πιο σαφης θα ειχα κατι στα χερια μου να αντικρουσω...

Επισης οσα αναφερω ειναι του Rougemont. Ο Αλκης δεν εχει ακομα ανοιξει τις πηγες του...

cynical είπε...

Γεια σου Nosferate,

για να τον παρακολουθησεις ομως χρειαζεται καλη γνωση της μεσαιωνικης φιλολογιας. Ειναι λιγο πολυτελεια για μενα..

Νοσφεράτος είπε...

χρειαζονται και καποιες γνωσεις Θεολογιας - καιγνωσεις για τους Γνωστικους κλπ
αλλά νομιζω οτι ειναι ενα απο τα πιο ομορφα βιβλια
Η διπλή φλογα του Οκταβιου Παζ ειναι στο διο περιπου μοτβο ..και εξαιρετικά καλογραμμένο επισης

bbimbo ( PR PROFILE ) είπε...

Σ' αγαπώ. Το σχήμα δεν αναφέρεται στην ερωτική δήλωση, στην ομολογία, άλλα στην επαναλαμβανόμενη προφορά της ερωτικής κραυγής.

Σαν περάσει ή πρώτη ομολογία, "σ' αγαπώ" δε θα πει πια τίποτε. Είναι, απλώς, μια επανάληψη του παλαιού μηνύματος (που ίσως μάλιστα να μη διοχετεύτηκε μέσα από τις λέξεις αυτές), πού γίνεται μ' έναν τρόπο αινιγματικό γιατί φαντάζει τόσο κενός! Επαναλαμβάνω το μήνυμα ασχέτως καταλληλότητας των συνθηκών. Έτσι, το μήνυμα βγαίνει από την κοίτη της γλώσσας, εκτροχιάζεται, και τραβάει πού; Δε θα μπορούσα να αναλύσω την έκφραση αυτή και να μη γελάσω. Πώς! Έχουμε, λοιπόν, από τη μια μεριά το "εγώ", από την άλλη το "εσύ", και στη μέση ένα λογικό (εφόσον λεκτικό) δεσμό αγάπης; Ποιος δεν καταλαβαίνει ότι μια τέτοια ανάλυση, πού συμφωνεί ωστόσο με τη γλωσσολογική θεωρία, θα παραμόρφωνε αυτό πού εκστομίζεται με μια και μόνη κίνηση; Το αγαπώ δεν απαρέμφατο (κι αν σχηματίζει τούτο οφείλεται μόνο μεταγλωσσικό τέχνημα): υποκείμενο και αντικείμενο συναρμόζονται μέσα στη λέξη τη στιγμή πού την προφέρουμε..
....
http://www.translatum.gr/books/lover-barthes.htm

υγ. οι ελληνικές εκδόσεις
απ' ότι θυμάμαι είναι υπέροχες...
(μεταφραστ. εννοώ..)
εφαμιλλες των γαλικών....
οι αγγλικές βλέπονται/ "τρώγονται"...
ενώ οι γερμανικές είναι απαράδεκτες

τα βιβλία του στο παρακάτω λινκ
http://www.greekbooks.gr/BooksList.aspx?ListType=6&id=29667

ΤΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
(το διάβασα το 1984/5)
Συγγραφέας: ΜΠΑΡΤ ΡΟΛΑΝ
Εκδόσεις: ΡΑΠΠΑ
Διαθεσιμότητα: Έχει αποσυρθεί
Αναζητήστε το μεταχειρισμένο...
..από τα Σπάνια Βιβλία..!

cynical είπε...

Nosferatos

ξεκινησα να βαλω σε μια ταξη τις διαφορες αντιληψεις περι ερωτα, ειναι τοσες πολλες οσες και οι μυγες!
Και ο Rougemont κανει μια χρονολογικη και ιστορικη αναλυση των αντιληψεων αυτων απο τον 12 αιωνα και μετα. Εν τω μεταξυ ψαχνοντας βρεθηκα και σε διαφορες θεωριες (θεωρητικος ειμαι μου αρεσουν) περι ερωτος. Περι Μιμησης ηταν η μια η οποι μοιαζει με τα αποσπασματα που εχω παραθεσει.

Του Παζ δεν το γνωριζω το βιβλιο.

Παντως τον παραζαλίσαμε τον Έρωτα. Αμα αρχισεις και τον αποδομεις, τι περιμενεις!

Rodia είπε...

εχμ.. μάλλον ο Αλκης σε φλερτάρει αγρίως.. Γουστάρει, πώς το λένε, αλλα καπου κομπλάρει και προσπαθει να βγει αποπάνω, να σου κόψει τον αέρα! :))

πέρα απο πλάκα, ενα πολυ καλο βιβλιο ειναι το ΔΟΚΙΜΙΑ "Μυθολογια του ωραιου" και "Ερως και χρονος" του Δημήτρη Καπετανάκη. Αυτο το βιβλιαράκι (170 σελ. εκδ. ΓΑΛΑΞΙΑ, 1967-1971) με τα δοκιμια που γραφτηκαν το 1937 και 1939 αντιστοιχως, με ξεστράβωσε!
Δυστυχως, δεν κυκλοφορει πια.. ειχα αγορασει -και χαρισει, ως συνηθως- τα τελευταια αντιτυπα απο το βιβλιοπωλειο της ΕΣΤΙΑΣ πριν απο καμμιά 30ριά χρονια και σημερα εχω στη κατοχη μου ενα αντιτυπο που μου επέστρεψε μια φιλη, επειδη δεν το χρειαζοταν πια. Προκειται για ενα μικρο διαμαντακι της λογοτεχνιας, της σκεψης γενικα.. Ειχα ρωτησει στην ΕΣΤΙΑ αν θα το ξανατυπωσουν, μια και εχουν τα δικαιωματα του ΓΑΛΑΞΙΑ (τι θησαυρος κι αυτος!) και μου ειπαν να περιμενω... Περιμενω ομως 30 χρονια πια, βαρεθηκα και λεω να αρχισω σιγα σιγα να το ανεβαζω στο διαδικτυο.. τι θα μου κανουν; Στην αναγκη, να μου φερνετε καπνο στη ψειρου!

cynical είπε...

@bbimbo,

με πεταξες στον τοιχο!! Απο τοτε που ο Στρως (νομιζω) εφευρε τον Σωσυρ και τον εφερε στο προσκηνιο, ολα εγιναν γλωσσα και γλωσσικα παιχνιδια. Η σκεψη γλωσσα, ο ερωτας γλωσσα, αντε να ερωτευτεις με τον Μπαρτ παραμασχαλα!
Εχω τα περισσοτερα βιβλια του Μπαρτ, απο κεινη την εποχη που αναφερεις και συ.
Το συγκεκριμενο, μου λειπει.

Ο Ρουζμον, ασχολειται εδω και με τη διαπλοκη του ερωτικου παθους (σαν οδύνη) με το θανατο. Γι αλλη φορα.

cynical είπε...

@Καλη μου Ροδια,

Ο Αλκης θα γελαει αγριως με αυτα που εγραψες! Φανταζομαι οτι πιο πολυ δεν θα εχει γελασει στη ζωη του!

Το Ερως και Χρονος, τι να σημαινει αραγε; Βρηκα καποια αποσπασματα. Ερωτας οπως Δυναμη;

Τωρα εγω εχω ενα διλλημμα. Ποιος ξεστραβωνει πιο πολυ ο Barthes ή ο Καπετανακης;

Σιγα, μην φοβασαι!. στειλτο το βιβλιο στη google να το ανεβασει αυτη.

de profundis είπε...

TOO CYNICAL

cynical είπε...

de Profundis

Τοο post-modern!

katerina είπε...

Μην το πολυαγγίζεις. Ευθραστο. Σπάει. Σαν το βελουδο, που όσο σε θαμπώνει η λάμψη του πέλους του, μόλις συρεις το χέρι σου πάνω του, αυτό το διαολεμένο ...θαμπώνει.

Αλήθεια ποτε σερνουμε το χέρι μας πάνω στον πέλος του βελουδου του ερωτα; Μόλις, σιγουρευτουμε. Μόλις η γνωση, η σιγουριά, η πιστη δηλητηριασουν με το βρωμερο δηλητηριο τους, την ελπιδα κάνοντας την βεβαιοτητα και την απελπισια κάνοντας την καταθλιψη. Δηλαδή μόλις το "νομιμοποιησουμε"

Άλλωστε και ο έρωτας και η επανάσταση, έχουν έννοια και υποσταση ΜΟΝΟ όσο είναι είναι παράνομοι. Όσο κρύβουν απροσδιόριστα μέσα τους μιαν απειλή και μιαν ελπίδα. Όταν νομιμοποιηθούν ....ΔΕΝ υπάρχουν.

cynical είπε...

Τωρα @Κατερινα αν σου πω οτι επεσες μεσα στην καρδια του Rousemont, δλδ του δυτικου ανθρωπου, τι θα ελεγες;

Αυτο ακριβως λεει ρητα, πιο ρητα δεν γινεται

The love which is developed in Romance literature is a love through obstacles, even of obstacles. If there were no obstacles, there would be no love.

Αλλου,
Ο ευτυχισμενος ερωτας δεν εχει ιστορια. Μονο ο θανασιμος ερωτας εχει ειναι μυθιστορημα, δλδ ο ερως που απειλειται και καταδικαζεται απο την ιδια τη ζωη. Αυτο που ο δυτικος λυρισμος εξαιρει δεν ειναι η απολαυση των αισθησεων ουτε η καρπερη ειρηνη του ζευγαριου. Δεν ειναι τοσο ο πεπληρωμενος ερως οσο το παθος του ερωτα. Και παθος σημαινει οδυνη.

Αλλου,
παθος και μοιχεια ειναι αλληλενδετα στη δικη μας κοινωνια.

και αλλου και αλλου...

bbimbo ( PR PROFILE ) είπε...

1.@Rodia

αυτό
...το "Μυθολογια του ωραιου" και "Ερως και χρονος" του Δημήτρη Καπετανάκη...

θα ήθελα να το διαβάσω και εγώ..:-)

2.@cynical,

με το ...περί ερωτικού λόγου...
πρωτογνώρισα τον μπαρτ..!

και ήταν αυτός που με βοήθησε
τότες
(ανάλυση,τρόπος γραφής )

να "εμβαθύνω" μετέπειτα
στις θεωρίες και τα κείμενα
του Νίκου Πουλαντζα..:-))))

ARIS είπε...

Καλησπέρα ,
Συγνώμη αλλά θέλω να πιστεύω ότι ο έρωτας δεν είναι επινόηση ούτε κάποιο είδος ρητορικής. Αλλά ένα βαθύ συναίσθημα που εμείς οι Ελληνες το εκφράζουμε καθημερινά με το λόγο και τα τραγούδια.
Καιμη πάει το μυαλό σας σε "καψουροτράγουδα" αγάπης και έρωτα ! Σκεφτείτε λίγο ...

VAD είπε...

"Ρε μελαχρινάκι,με πότισες φαρμάκι.."
(Μάκης Χριστοδουλόπουλος)!!!
Ιδού ο 'Ερως,Κυρία μου,τον πότισε φαρμάκι κι όμως τον τραγουδάει!!!!
Κι άσε τον Αλκη καιτον Ροζμόν στις θεωρίες τους:)))

nick takolas είπε...

Νομίζω ότι η έλξη των 2 φύλων είναι ζήτημα σεξουαλικού ενστίκτου, πρωταρχικά.

Άρα ή αρπάζουμε τη Δουλτσινέα/ιππότη, που μας αρέσει και την/τον ..βιάζουμε ή πρέπει κάπως να την/τον ..πείσουμε. Ανάλογα το cave state. Άν πρέπει να την/τον πείσουμε και είμαστε καλλιεργημένοι/ες πρέπει να δείξουμε ότι υπερέχουμε των ανταγωνιστών/στριών.

Και αρχίζει ο ..έρωτας. Νομίζω και η λογοτεχνία να μην τάλεγε η ανθρωπότητα θα τα επινοούσε, ίσως λιγότερο ποιητικά.....

cynical είπε...

ΒBimbo,

απο τον Μπαρτ στον Πουλαντζά; Υπάρχει γεφυρα; Εμενα μου ειχαν αρεσει πολυ οι Μυθολογιες.

Εχω δε διπλο την "Επικρατεια των Σημειων". Οποιος το θελει το χαριζω.

cynical είπε...

Καλημερα Αρη,

αυτο που νομιζω οτι θελει να πει ειναι οτι αν δεν υπήρχε ολη αυτη η μυθιστορια των προηγουμενων αιωνων, οχι οτι δεν θα ερωτευομασταν, αλλα οτι θα τον αφηγουμασταν τον έρωτα διαφορετικά, ή καθολου.

Και αν λαβουμε υπ' οψιν μας την επιδραση της γλωσσας στη σκεψη, ισως και να τον σκεφτομασταν διαφορετικα.

Με αυτη την εννοια υπάρχει ο ερωτας διαμεσου της συγκεκριμενης ρητορικης γυρω απο αυτον.

cynical είπε...

VaD

το τραγουδακι δεν ειναι ο Ερως. Ειναι μια αφηγηση για τον ερωτα!

ELvA είπε...

Ενα αλλο σημειο που πρεπει να ξεκαθαρισουμε ειναι τι εννουμε οταν λεμε 'ρομαντζο'. Και να ξεχωρισουμε τον ορο 'ρομαντικη αγαπη' απο αλλες μορφες 'αγαπης'. Ευκολα μπορει κανεις να φανταστει σχεσεις που χωρις να περιεχουν ρομαντικα αισθηματα ειναι ερωτικες και αλλες που ενω δεν ειναι ερωτικες περιεχουν πολλα απο τα χαρακτηριστικα των ρομαντικων αισθηματων.
Μετα εφ οσον μιλαμε για κουλτουρα εννοειται οτι ολες οι κουλτουρες δεν ερμηνευουν με τον ιδιο τροπο τον ερωτα, οποτε μαλλον ο ....Αλκης ειχε δικιο! Για να διαπιστωσουμε ομως του λογου (του) το αληθες, μια συζητηση μαζι του θα βοηθουσε, τι λες και εσυ cynical; (Aν ειναι και σαν τον ...Clooney, θα υπαρχει ενα προβλημα!) ;))

Eνα σχετικο ψυχολογικο τεστ ισως βαλει τα πραγματα στη θεση τους.. :))

philosopher είπε...

Ας πάρουμε ως προκείμενη βάσης, την υπόθεση ότι τα δυο ισχυρότερα «ένστικτα» του ανθρώπου (όπως και των υπολοίπων ζώων) είναι αυτά της αυτοσυντήρησης και της ηδονής. Με αυτή τη σειρά. Μέσα σε ένα «εχθρικό» περιβάλλον, ο άνθρωπος πρέπει να επιβιώσει και να αναπαραχθεί.
Αν θέλουμε να κάνουμε μια αξιολογική καταγραφή του τι είναι αναγκαίο για να ικανοποιηθούν αυτά τα αιτήματα, της επιβίωσης και της αναπαραγωγής, θα φτιάξουμε μια λίστα που θα ξεκινάει με το οξυγόνο, το νερό, τα φυτά κλπ και θα καταλήγει στο σεξ. Οι ανθρωπολόγοι, βιολόγοι, νευροεπιστήμονες κλπ ομοφωνούν στο ότι οι βασικές λειτουργίες του οργανισμού (του εγκεφάλου συμπεριλαμβανομένου) εξαντλούνται σε μεγάλο βαθμό, στην ικανοποίηση των τεσσάρων Φ (απλή συνωνυμία με τις διάφορες γνωστές ταβέρνες τις επαρχίας).

Τα 4F, Feeding, Fighting, Fleeing, Fucking, συνοψίζουν τη βάση του βιολογικού μας υποβάθρου (όπως και των περισσοτέρων ζώων).
Αφού καλύψουμε αυτά, και θρέψουμε τα ένστικτα της αυτοσυντήρησης και της ηδονής, πάμε να καλύψουμε δευτερογενείς ανάγκες μας που έχουν να κάνουν με ποιοτικότερη επιβίωση και ποιοτικότερη ηδονή. Καλύτερο φαϊ και καλύτερο σεξ και κάπου στη συνέχεια της λίστας θα βρούμε και τις ιδέες, τις αρχές, τη τέχνη και γενικά τον πολιτισμό.

Και που χωράει σε όλο αυτό το σκηνικό ο έρωτας; Αν εννοούμε ως έρωτα την σεξουαλική επιθυμία, την ορμή της ένωσης με τον άλλον, την καύλα και το πάθος, χωράει μια χαρά στα 4F και τελειώσαμε. Αν όμως θεωρούμε ότι ο έρωτας είναι κάτι παραπάνω από αυτό, ότι είναι κάτι το εξαιρετικό, ένα ανώτερο συναίσθημα κλπ κλπ, όπως το περιγράφουν οι ποιητές και το τραγουδούν οι καψούρηδες ή όπως το περιέγραψε ο Πλάτων για να θεμελιώσει τη μεταφυσική του θεωρία, υπάρχει πρόβλημα.

Θα μου επιτραπεί να πω ότι ο έρωτας είναι μια εξαιρετική επινόηση για να ενισχύσει ή να δικαιολογήσει ορισμένες επιλογές που είναι κατά κάποιο τρόπο έξω από τη διαδικασία των 4F που προαναφέραμε.
Ποιοι επικαλέστηκαν πρώτοι των έρωτα, με τρόπο αλλιώτικο, άλλο από την καθαρή και παθιασμένη σεξουαλική ορμή; Οι παιδόφιλοι Αθηναίοι και οι λυρικοί ποιητές με πρώτη τη Σαπφώ για να δικαιολογήσουν και να εξιδανικεύσουν την έλξη τους προς την διαφορετική και ασυνήθιστη επιλογή τους, οι φιλόσοφοι για να διατυπώσουν μεταφυσικές θεωρίες (ιδέες, υπερουράνιοι τόποι κλπ), η εκκλησία για να ενισχύσει την μονογαμία, οι τροβαδούροι του μεσαίωνα για να δικαιολογήσουν και να εξυμνήσουν την παράνομη σεξουαλική έλξη μεταξύ του κοριτσιού στο κάστρο και του ιππότη κατακτητή, οι βικτωριανοί επίσης για να υποστηρίξουν την σεμνοτυφική μονογαμική τους ηθική, οι ρομαντικοί για να εξυμνήσουν άλλη μια μεγάλη ιδέα και όλοι εμείς για να ωραιοποιήσουμε και να εξιδανικεύσουμε την ποταπή και αμαρτωλή γενετήσια ορμή, λες και υπάρχει κάτι ομορφότερο και ιδανικότερο από αυτήν.

Λυπάμαι που θα σας το χαλάσω αλλά η ιδέα του έρωτα στις μέρες μας, συνδέεται περισσότερο απ οτιδήποτε άλλο με το «πρόβλημα» της μονογαμίας. Σκεφτείτε το.

Ο έρωτας (ως κάτι περισσότερο από την καύλα για τον άλλον) είναι κάτι που συνδέεται άμεσα με τη φιλολογία και τον πολιτισμό. Τα ζώα π.χ. δεν είναι ερωτευμένα. Έχουν ορμές, καύλες, αισθάνονται επιθετικότητα ή τρυφερότητα κλπ κλπ αλλά δεν ερωτεύονται. Οι ερωτευμένοι πιγκουίνοι του τραγουδιού είναι ένας συνηθισμένος ανθρωπομορφισμός που προβάλλουμε στα ζώα. Αν ρωτήσεις 100 ανθρώπους τι είναι έρωτας θα πάρεις 100 απαντήσεις που στην πλειονότητά τους θα διαφέρουν. Αν ρωτήσεις τι είναι ο Ήλιος ή τι είναι η καύλα όλοι θα σου πουν το ίδιο (ή σχεδόν όλοι). Μιλάμε για τον έρωτα γιατί έχουμε διαπαιδαγωγηθεί με ρομαντικές ιστορίες που εξυπηρετούν θρησκευτικές, πολιτικές και ιδεολογικές σκοπιμότητες. Πολλές φορές μπερδευόμαστε και ονομάζουμε έρωτα τον εγωισμό, την εξάρτηση, το παραμύθιασμα, κλπ κλπ. ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κάτι περισσότερο από αυτό το πανέμορφο και άγριο και πρωτόγονο πάθος.
Το πάθος για επιβίωση και ηδονή.

και εις άλλα με υγεία...

V4A

cynical είπε...

@V4A
ήσουν άψογος! Μου τακτοποίησες πολλά πράγματα στο μυαλό.

Η συνδεση που κανεις αναμεσα στον ερωτα και τη μονογαμια, αν καταλαβαινω καλα προέρχεται από την αναγκη εξιδανικευσης του σαρκικου παθους που προκαλουσαν οι ιππότες στα εσωκλειστα κοριτσια, και το οποιο δεν επιτρεποταν να ικανοποιηθεί. Και με την προυποθεση οτι η σημερινη conceptualization του ερωτα αποτελει συνεχεια εκεινου του πρωιμης ρομαντισμού.

Αυτο θα ηταν αληθινο αν ο ερωτας εκλαμβανοταν στην ρομαντικη του εκδοχη. Και αυτο που ρωταω ειναι αν υπαρχουν κι αλλες εκδοχες, ή αν τα πραγματα ειναι ειτε αυτο (ρομαντικος ερωτας) ή ο σαρκικος πόθος και τιποτε ενδιάμεσο.

Συμφωνα με το Φροιντ ομως ο ρομαντικος ερωτας (δλδ η απωθηση του σεξουαλικου ενστικτου) αποτελει προυποθεση δημιουργιας πολιτισμου, οποτε καλουμαστε, τελικα να διαλεξουμε!

cynical είπε...

@nick Takola

συμπλεεις με τον φιλο philosopher. Εισαι σε καλο δρομο. Οχι οτι ποτε αμφεβαλλα!

Sophia Kollia είπε...

Τα πράγματα είναι όντως έτσι. Παράδειγμα τα δόντια..πρίν να μάθουμε την ορθοδοντική ποιός νοιαζόταν? Έτσι ήταν καιτελείωνε..Τώρα, τα κοιτάμε τα παιδιά και μόνο τον χάρακα δεν παίρνουμε μη μας φύγει κάποιο χιλιοστό..
Καληνύχτα

bbimbo ( PR PROFILE ) είπε...

@CYNICAL..,
..θείου-θείου....
..άμα περισσέβ...
κείνου του κιτάπ...
..του θέλου..!!!!!!!!!

υγ. στην ερώτηση πως κολλάει
το "συλλεκτικό" του Μπάρτ
με
το "στερητικό" του Πουλαντζά
αδυνατώ λογικά ν' απαντήσω,
θα χροίζω μάλλον.....
"ψυχανάλυσης"..:-)

cynical είπε...

Καλα Ελβα,

υπαρχει μπερδεμα με την ορολογια. Αλλο αγαπη, αλλο ερωτας. Ο ερωτας οταν ειναι ρομαντικος ειναι ανυπαρκτος. Ο μονος ερωτας που υπαρχει ειναι ο σαρκικος ποθος, οπως λεει και ο φιλος philosopher.

Ο ερωτας ειναι αισθημα ή κατασταση;

Οταν ερθεις ελλαδα, ελβα, θα κανονισω ειδικη συναντηση με τον Αλκη. Μαζευε μονο αποριες!

cynical είπε...

Γεια σου Σοφια,

σε τρελλαναν με τα σιδεράκια ε; Ποσο πηγε το μαλλι;

cynical είπε...

BBimbo,

λοιπον αμα θελεις να εχεις την "επικρατεια των σημειων", στειλε διευθυνση να σου το αποστειλω ταχυδρομικως. Επισης εχω διπλο και τη Φυσικη και Φιλοσοφια του Heisenberg.

Aν τη θελεις κιαυτη στη στελνω.
Αλλιως οποιος αλλος ας το δηλωσει!

Τζαμπα!

ο δείμος του πολίτη είπε...

Ίσως κάπου συγχέουμε τη ζωώδη έλξη για το άλλο φύλο με την ανάγκη για προστασία κι αγάπη. Το πρώτο στηρίζεται στην επιλογή (σύντομης διάρκειας συναίσθημα) παρτενέρ για αναπαραγωγή. Το δεύτερο συναίσθημα που εξελίχθηκε σε αγάπη αποτελεί βιολογικά ερμηνευμένη στάση του ανθρώπου και πολλών πρωτευόντων για την προστασία των ανήμπορων νεογέννητων που οδήγησε στη συνύπαρξη όλης της οικογένειας κι όχι μόνο.

Βλέπεις η

cynical είπε...

Καλημερα Δημο,

παντως, η αγαπη δεν ειναι έρωτας. Ειναι ξεχωριστα πραγματα.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Μα εγώ δεν το συγχέω. Απεναντίας τόνισα τα αίτια των διαφορών τους.

philosopher είπε...

cynical, περί γλωσσικών - ψυχολογικών κατασκευών και πραγματικότητας θα βοηθούσε μια ματιά στον Rorty: http://plato.stanford.edu/entries/rorty/