Πανεπιστήμια στην Πασαρέλα

Μπορεί τα ελληνικά πανεπιστήμια στο σύνολό τους να αποφεύγουν την αξιολόγηση όπως ο διάολος το λιβάνι, αυτό όμως δεν τα αποτρέπει από το ν’ αξιολογούνται διεθνώς και ερήμην τους, και να φιγουράρουν σε ειδικές λίστες που καταρτίζονται ετησίως από κάποιους οργανισμούς και εφημερίδες.

Τα πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου είναι από τα λίγα διεθνώς που αξιολογούνται περιοδικά από εξωτερικές επιτροπές, με εξονυχιστικό ξετίναγμα, όπως η έκθεση RAE (Research Assessment Exercise) για την ερευνητική τους κυρίως δραστηριότητα, καθώς και από τρεις εφημερίδες, την Guardian, τους Sunday Times και Times, στα αντίστοιχα League Tables που δημοσιεύουν και τα οποία λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπ’ όψιν από φοιτητές και εργοδότες.

Σήμερα, θ’ αναφερθώ στην περίφημη λίστα Times-QS Τop Universities στην ιστοσελίδα http://www.topuniversities.com/worlduniversityrankings/, όπου παρουσιάζονται τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου για προπτυχιακές σπουδές, για το 2008. Στην λίστα αυτή για πρώτη φορά εμφανίζεται στην 200 θέση το Πανεπιστήμιο Αθηνών, από την θέση 248 που είχε το 2007, και την 508 που είχε το 2006. Θεαματική λοιπόν άνοδος τα τελευταία δυο χρόνια, κατά 308 μονάδες!

Το περίφημο ΕΜΠ είχε λιγότερη θεαματική άνοδο, δηλαδή από την 468 θέση το 2006, μεταπήδησε μόλις στην 356 σειρά την επόμενη χρονιά. Για το 2008 δεν είχα πρόσβαση στη λίστα πέραν των διακοσίων πρώτων. Οπότε θα μείνουμε με την αγωνία και για τα υπόλοιπα ελληνικά πανεπιστήμια.

Σχετικά με τις υπόλοιπες θέσεις τα αποτελέσματα τα γνωρίζετε, καταλαμβάνονται αποκλειστικά από πανεπιστήμια του αγγλόφωνου χώρου, όπως ΗΠΑ, ΗΒ, Αυστραλία, Καναδάς, και από αρκετά Γιαπωνέζικα, Κινέζικα, Σιγκαπουριάνικα κ.λ.π. Καλά, μην κατσουφιάζετε, υπάρχουν και μερικά ευρωπαϊκά, εκτός ΗΒ. Τώρα, γιατί τα αγγλόφωνα πανεπιστήμια είναι και τα καλύτερα, το αναλύσαμε σε προηγούμενες αναρτήσεις, περί Ανωτάτης Παιδείας. Κοντολογίς, τα κριτήρια αξιολόγησης που μπαίνουν είναι αυτά και τα οποία ταιριάζουν και ικανοποιούνται καλύτερα από τον αγγλοσαξωνικό χώρο, ο οποίος και τα θεσπίζει. Δηλαδή, όποιος έχει το μαχαίρι έχει και το πεπόνι. Κάπως έτσι....

Αυτό που μου έκανε εντύπωση, όμως, ήταν το πώς βρήκαν άκρη με τα ελληνικά πανεπιστήμια και τα αξιολόγησαν, μιας και τέτοια στοιχεία γενικώς δεν υπάρχουν.

Κοίταξα λοιπόν την μέθοδο αξιολόγησης που ακολούθησε ο εν λόγω οργανισμός. Είναι καλό να τις εξετάζουμε για να έχουμε ιδίαν άποψη περί της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων που προκύπτουν κάθε φορά.

Η μέθοδος λοιπόν που ακολουθήθηκε εν προκειμένω, βασίστηκε :

κατά 40% στους ίδιους τους εργαζόμενους από τους οποίους ζητήθηκε ν’ αξιολογήσουν σε χωριστές λίστες πρώτα τα πανεπιστήμια της χώρας τους και μετά τα ξένα. Τα πανεπιστήμια δεν αξιολογήθηκαν συνολικά αλλά κατά τομείς, (5), καθ’ ένας από τους οποίους συνεισέφερε με το ίδιο βάρος στο τελικό αποτέλεσμα.

Ένα 10% συνεισφορά στην αξιολόγηση είχαν οι εργοδότες, οι οποίοι βαθμολόγησαν επίσης σε διαφορετικές λίστες για υπαλλήλους, αποφοίτους πανεπιστημίων της χώρας τους και αποφοίτους ξένων χωρών αντιστοίχως.

Το επόμενο 20% ήταν από τον αριθμό των δημοσιεύσεων και αναφορών που είχαν τα μέλη του αντίστοιχου πανεπιστημίου, αριθμοί που λίγο πολύ είναι αντικειμενικοί.

Ένα γενναίο 20% προερχόταν από την αναλογία φοιτητών προς διδακτικό προσωπικό. Εδώ τα πράγματα μάλλον δεν είναι ευνοϊκά για το ελληνικό πανεπιστήμιο, με τους χιλιάδες εγγεγραμμένους πλασματικούς όμως φοιτητές. Στην περίπτωση αυτή, τα αγγλοσαξονικά πανεπιστήμια κερδίζουν αρκετό έδαφος μιας και δεν υπάρχουν τέτοιου είδους φοιτητές.

Και τέλος, το επόμενο 5% ήταν για τους αλλοδαπούς φοιτητές που φοιτούν στο εν λόγω πανεπιστήμιο, και το τελευταίο 5% για το αλλοδαπό προσωπικό που το προτιμά για να εργαστεί εκεί. Και στην περίπτωση αυτή τα αγγλοσαξονικά πανεπιστήμια ευνοούνται λόγω γλώσσας και μόνον. Αυτό ισχύει και για τη Γαλλία καθώς και για όλες τις πρώην αποικιοκρατικές χώρες. Δεν χρειάζεται να πούμε ότι η Ελλάδα δεν έχει και μεγάλη τύχη σ’ αυτό το δείκτη σε σχέση με ΗΠΑ και ΗΒ, για παράδειγμα.

Το συμπέρασμα που βγαίνει από την ανάλυση της μεθοδολογίας είναι ότι υπάρχουν τομείς αξιολόγησης, οι οποίοι λειτουργούν υπέρ των αγγλοσαξονικών πανεπιστημίων, όπως η γλώσσα που, ως περισσότερο οικεία, προσελκύει και περισσότερους ξένους φοιτητές και προσωπικό, η ανυπαρξία στους καταλόγους φοιτητών πέραν αυτών που όντως φοιτούν, γεγονός που δίνει καλύτερες αναλογίες προσωπικού/φοιτητών, όπως και η συνεισφορά της γνώμης των εργοδοτών, πρακτική που στην Ελλάδα είναι μάλλον υπανάπτυκτη.

Με αυτό θέλω μεν να δείξω και με στοιχεία, το πώς η μεθοδολογία αξιολόγησης μπορεί να είναι biased, δεν θέλω όμως, επ’ ουδενί λόγω, ν’ αποποινικοποιήσω τα ελληνικά πανεπιστήμια, τα οποία είναι όντως χάλια.