ASYMMETRY

Για κάποιο γεγονός που συμβαίνει μεμονωμένα, συνήθως λέμε ότι μπορεί να ήταν και τυχαίο και το προσπερνάμε χωρίς δεύτερη σκέψη, αν όμως συμβούν πολλά μαζί, πάνω-κάτω της ιδίας υφής, τότε εγκαταλείπουμε τη θεωρία περί τυχαιότητας και αρχίζουμε να αναζητάμε αιτιότητες ή και αναγκαιότητες. Υποψιαζόμαστε ότι κάποια μεταστροφή μπορεί να έχει συντελεστεί στην κοινωνία και ότι όλα αυτά που βλέπουμε δεν είναι παρά κάποιες εύγλωττες εκδηλώσεις της.

Όταν πρωτοείδα, πριν δυο-τρια χρόνια στις βιτρίνες, τα φορέματα και οι φούστες να χάνουν την ομοιομορφία τους ως προς το μήκος, με τη μια πλευρά να βγαίνει μακρύτερη από την άλλη και κατόπιν οι μπλούζες να χάνουν κι αυτές την πατροπαράδοτη συμμετρία του δεξιού με το αριστερό μανίκι, θεώρησα ότι είχα να κάνω με ένα τυχαίο καπρίτσιο της μόδας. Καπρίτσιο μάλλον δεν ήταν, γιατί η συγκεκριμένη μόδα φάνηκε να κρατάει καιρό, γεγονός που σημαίνει ότι σκάλωσε σε κάποιες ευαίσθητες χορδές των γυναικών και των καιρών. Για να επανέλθω σε προηγούμενη ανάρτηση περί της «Δυναμικής των Κοινωνικών Αλλαγών», παρατήρησα κι εδώ το ίδιο φαινόμενο με τα σκουλαρίκια. Την επιτάχυνση, δηλαδή, της αλλαγής από τη συμμετρία στην ασυμμετρία, άπαξ και αυτή επιχειρήθηκε.

Δεν ήταν όμως μόνο επιτάχυνση αλλά και γενίκευση. Από τα ρούχα πέρασε και αλλού, ή από αλλού πέρασε και στα ρούχα, για να μην δώσω χωρίς λόγο στα ευτελή αυτά αντικείμενα ιδιότητες πάνω από το μπόι τους, και να τα αναβαθμίσω σε γενεσιουργούς δηλαδή παράγοντες κοινωνικών αλλαγών. Το αντίθετο θα έλεγα, σε ουραγούς και καθρέφτες θα ήταν το πιο σωστό.

Μια τυχαία ματιά στις βιτρίνες των υαλοπωλείων μου έδωσε, από κει που δεν το περίμενα, μια επιπρόσθετη επιβεβαίωση. Παρατήρησα ότι πολλά ποτήρια δεν είχαν πια αυτό το συνηθισμένο κυλινδρικό σχήμα, αλλά φαίνονταν να γέρνουν προς τη μια μεριά περισσότερο από την άλλη, δημιουργώντας έτσι ένα αόριστο συναίσθημα ανησυχίας. Το ίδιο και κάποια μπουκάλια κρασιού που παρατήρησε έξω από μια άλλη βιτρίνα. Και αυτά ασταθή, σχηματοποιημένα αντίγραφα ενός κεκλιμένου πύργου της Πίζας. Και μετά η ίδια εικόνα στα μαλλιά, έξω από τη βιτρίνα ενός κομμωτηρίου, με το ένα προφίλ να μην τα βρίσκει με το άλλο.
Τι έγινε βρε παιδιά και αρχίσανε ξαφνικά οι φούστες να θροΐζουν ακατάστατα, τα ποτήρια και τα μπουκάλια να κουνιούνται επισφαλή στα τραπέζια, τι έγινε και ο κόσμος γύρω μας άρχισε να ξεφεύγει από τις στέρεες και αρμονικές φόρμες και σχήματα που αιώνες τώρα μας καθησύχαζαν και μας ισορροπούσαν;

Και δεν ήταν μόνο στα αντικείμενα, αλλά το ίδιο πάνω-κάτω άρχισε να συμβαίνει και με τις νέες λέξεις που τρύπωναν στο καθημερινό λεξιλόγιο, όπως ασύμμετρη απειλή, ασύμμετρος πόλεμος, ασύμμετρη ανάπτυξη, ασύμμετρος σχεδιασμός, και μάλιστα με τέτοια ταχύτητα ώστε να μην υπάρχει πια λέξη που να μην μπορεί να δεχτεί το «ασύμμετρον» σαν επιθετικό προσδιορισμό.

Και για να πάμε ακόμα μακρύτερα, μήπως και το σημερινό σύμπαν δεν εικάζεται ότι αποτελεί προϊόν μιας θεμελιώδους ασυμμετρίας, αυτής που ελευθέρωσε τις τέσσερις δυνάμεις, που έφαγε την αντιύλη και μας έδωσε την ύλη, τα σωματίδια και τους γαλαξίες όπως τους βλέπουμε σήμερα; Αυτή τη σπασμένη συμμετρία δεν πασχίζουν σήμερα να επιβεβαιώσουν στο CERN;

Και η ανακάλυψη του χάους, και η μεγάλη εντύπωση που σχεδόν πρόσφατα προκάλεσε στο λαϊκό φαντασιακό, εκδήλωση μήπως δεν αποτελεί της παντελούς έλλειψης κανονικότητας και συμμετρίας και της μεγάλης προθυμίας του κόσμου να συνταυτιστεί με αυτήν;

Το εντυπωσιακό είναι ότι πέρασαν αιώνες μέχρι να συνειδητοποιηθεί αυτό το εύγλωττο γεγονός, ότι συνέβη στην εποχή μας και ότι άπαξ και συνειδητοποιήθηκε γενικεύτηκε και εισχώρησε και στις πιο λεπτές και απρόσμενες πτυχές του καθημερινού μας βίου.