Η Όπερα της Λαϊκής

Τη βόλτα στις λαϊκές αγορές την περίμενα πάντα με μεγάλη χαρά. Ειδικά αν έπεφτε Σάββατο, οπότε και είχα όλο το χρόνο για χασομέρι. Παλιά τις λέγαμε παζάρια και έτσι τις λένε ακόμα και σήμερα στη γενέθλια πόλη μου.

Η πιο μεγάλη φάση γινόταν στην κεντρική, τη μεγάλη λαϊκή με τους δεκάδες έως εκατοντάδες πάγκους που έστηναν απ’ τα αξημέρωτα οι αγρότες, οι μπαξεβάνηδες, οι μικροπωλητές, οι τενεκετζήδες, οι αυγουλάδες, αργότερα οι ρωσσοπόντιοι με την ευτελή στην αρχή, αλλά τόσο εξωτική στα μάτια μας πραμάτεια, μετά καθώς περνούσαν τα χρόνια και οι ρωσσοπόντιοι εγκαθίσταντο σε μονιμότερα στέκια, τη θέση τους έπαιρναν νιόφερτοι αφρικάνοι με πανηγυρτζίδικα γκαζτετάκια, για να τη δώσουν στη συνέχεια στους κινέζους με τα ρούχα και τα αυτοσχέδια μπουντουάρ από χαρτόκουτα-δοκιμαστήρια, που στήνανε στα πεζοδρόμια.

Και μέσα σ’ όλο αυτό το πανηγύρι, διαχρονική σταθερά οι γύφτοι, έμποροι επίμονοι και επιδέξιοι στα χαλιά και στις αθάνατες πλαστικές καρέκλες.

Όλοι μαζί, όλοι αντάμα, χύμα στο κύμα, χίλιες φωνές, χίλιες μυρωδιές, χίλια συναπαντήματα, μια αυτοσχέδια χορωδία ετερόκλητων φωνών, που με τη μουσική υπόκρουση των καροτσιών που σέρνονταν, συνέθεταν κάθε Σάββατο την Όπερα της Λαϊκής.

Δεν πέρασε Σάββατο που να μην υπήρχε και μια έκπληξη. Μικρή ή μεγάλη. Πιθανόν για τα δικά μου μάτια μόνο, μιας και κάπου κάπου προσπερνώ τα μεγάλα κι αποθεώνω τα μικρά και τ’ αναπάντεχα. Δεν ήταν λίγες οι φορές που είχα δει τους πάγκους να μετατρέπονται στη στιγμή, άλλοτε σε αυτοσχέδιες θεατρικές σκηνές κι άλλοτε σε μουσικές. Δεν ήταν λίγες οι φορές που είδα γύφτισσες νιές και μεσόκοπες να βάζουν στην μπάντα ηλικία και δισταγμούς και να σαλτάρουν στον πάγκο με τα ρούχα ξεσπώντας σε χορούς λιγωτικούς. Και δώστου από κάτω ο κόσμος να χειροκροτά και να σιγοντάρει και να σιγομουρμουρίζει. Και με τη βία να συγκρατείται, απ’ το ν’ ανέβει κι αυτός πάνω στην πίστα. Και πάνω ο ήλιος να μεσουρανεί και να πυρώνει, κι ο ιδρώτας να κυλά και να ποτίζει τα τελάρα δίπλα, μεταγγίζοντας στα φρούτα λίγους απ’ τους χυμούς των τσιγγάνικων κορμιών.

Πιο κάτω ήταν συνήθως στημένος πάγκος με φρούτα, που για χρόνια εκτελούσε χρέη μουσικής σκηνής με σταθερό πρόγραμμα και με μπαλέτο μάλιστα, από τις κατά καιρούς φιλενάδες των φρουτάδων. Το κασετόφωνο στο τέρμα, λαϊκά καψούρικα του σκοτωμού, παλαμάκια σε συγχρονισμό και κουνήματα του κορμιού, σε συγχρονισμό κι αυτά. Ψώνιζα πάντα απ’ αυτούς για ν’ ακούω τα λαϊκά και να γλιτώνω φράγκα. Δεν ξέρω πως τα κατάφερναν αλλά είχαν οι μπαγάσηδες τις πιο χαμηλές τιμές στη λαϊκή και το καλύτερο πρόγραμμα. Από ποιότητα, δε βαριέσαι. Χόρταινε η ψυχή, κι αυτό έφτανε.

Σήμερα πέρασα, που ‘χα καιρό, απ’ τον Σωτήρη, τον φίλο μου τον φασολά. Σωστό γομάρι, με τετράγωνο κορμί και ολοστρόγγυλο κεφάλι. Κορμί γίγαντα, όμως καρδιά παιδιού. «Πάρτε κόσμε φασόλια, φακές, ρεβίθια. Πάρτε! Εδώ ο Βραστερούλης! Εδώ ο Βραστερούλης!». Πώς να μην τον έχω, τον Βραστερούλη, στην καρδιά μου. Κι ας μ’ έκλεβε στην αρχή στα ρέστα.

Πέρασα κι απ’ τον Κώστα τον ψαρά, που είναι φίλος μου κι αυτός. Μου δίνει φρέσκο ψάρι, έτσι λέει, αλλά κυρίως μου τα δίνει με μεγάλη έκπτωση και μάλιστα ώρες πριν αρχίσει να ρίχνει τις τιμές. 30%, καμιά φορά και 50% λιγότερο. Με λυπάται φαίνεται και με συντρέχει έτσι κακόμοιρο που με βλέπει. «Πού ήσουν τα Χριστούγεννα Κώστα», τον ερώτησα; «Στην Αλβανία», μου απάντησε, «πήγα να δω τους δικούς μου». «Άντε ρε», του λέω. «Δεν θα μου περνούσε καθόλου απ’ το μυαλό!».

Στο έβγα της λαϊκής, στο δρόμο πια για το σπίτι, πήγα να χαιρετίσω και τον λουλουδά. «Τι θα πάρεις σήμερα, κυρά μου;» «Πιάσε ένα μάτσο καλεντούλες», «Άντε, για σένα, πάρε κι ένα μάτσο βιολέτες, κι έχει ο θεός!». «’Εχει», του λέω, «για σένα πάντα θα έχει!».

Πράγματι στις λαϊκές έχει τόσα, που ακόμα κι ο θεός θα τα ζήλευε!