Σκέψεις για την Επιτυχία...

Αν κι έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε, νωπή είναι ακόμα στο μυαλό μου η εικόνα του πρώτου κινέζου φοιτητή που αντίκρισα στο προαύλιο του ΑΠΘ. Όπως και να το κάνουμε είχα νοιώσει περήφανη που η κυβέρνηση αυτού του τόσο μακρινού, αλλά και μυθικού θα έλεγα λαού, είχε επιλέξει το πανεπιστήμιο της επαρχιακής μας πόλης για να μορφώσει τα μελλοντικά της στελέχη. Σκέψου, ο αντιπρόσωπος του προέδρου Μάο επί της γης μας! Στο κατώφλι μας! Αν, κι όσο το σκέφτομαι, θα πρέπει να ήταν τότε η περίοδος της Χήρας και της «συμμορίας της». Λεπτομέρειες θα μου πείτε. Δεν μπορεί. Κάτι από τη χάρη του Προέδρου θα είχε κι αυτή.

Θυμάμαι ότι είχα ριγήσει από συγκίνηση στην ιδέα και μόνο, γιατί η φάτσα του απόκοσμου αυτού νεαρού, με το αυστηρό τυπικό μαοϊκό ένδυμα και το απλανές, έως ανύπαρκτο βλέμμα δεν ήταν επ’ ουδενί λόγω ικανή να προκαλέσει τέτοια αναστάτωση. Ξαφνικά, ένοιωσα το πανεπιστήμιό μας ν’ αποκτάει αίγλη παρόμοια μ’ αυτή των μεγάλων πανεπιστημίων της Ευρώπης και της Αμερικής που κι αυτά την ίδια εποχή κατακλύζονταν από το νέο αυτό φρούτο, που ονομαζόταν «κινέζος φοιτητής».

Σήμερα δεν βλέπεις πια πολλούς κινέζους φοιτητές, ή τουλάχιστον τόσος πολλούς όσο παλιά, μιας και η Κίνα τα τελευταία χρόνια δρέπει τους καρπούς που έφεραν επιστρέφοντας οι πρώτοι εκείνοι φοιτητές. Έχει αναπτύξει τα δικά της πανεπιστήμια, μερικά δε από αυτά συγκαταλέγονται ανάμεσα στα καλύτερα του κόσμου, όπως το πανεπιστήμιο του Πεκίνου, και προσελκύει η ίδια πλέον ξένους φοιτητές. Και από την Ελλάδα βεβαίως, όπως τον Νίκο το γειτονόπουλο, που ίδρωσε μέχρι να γίνει δεκτός για ΜΒΑ από το πανεπιστήμιο του Hong-Kong, το ίδιο και η μάνα του που ίδρωνε και ξίδρωνε κι αυτή για να τον μεταπείσει.

Όλα αυτά ήρθαν στο νου διαβάζοντας ένα άρθρο στο NewScientist για την εξ ίσου θεαματική πρόοδο που έκανε η Κίνα και στις επιστήμες, ώστε να συγκαταλέγεται στη δεύτερη μετά τις ΗΠΑ θέση όσον αφορά την παραγωγή επιστημονικής γνώσης. Για του λόγου το αληθές θα παραθέσω και κάποια νούμερα. Οι φοιτητές σήμερα ανέρχονται σε 25 εκατομμύρια, ενώ πριν από εννιά χρόνια ήταν μόλις 5 εκατομμύρια. Τα πανεπιστήμια γίνηκαν 1700, εκ των οποίων γύρω στα 100 θεωρούνται πολύ υψηλού επιπέδου. Ενώ, δημοσιεύονται πάνω από 120,000 άρθρα το χρόνο, συγκρινόμενα με 20,000 το 1998 και 83,000 το 2006. Στις ΗΠΑ η συνολική παραγωγή είναι περίπου 300,000 άρθρα ετησίως.

Η Κίνα, δίνοντας σαν αναπτυσσόμενη χώρα όπως είναι φυσικό, μεγαλύτερη έμφαση στις τεχνολογικές επιστήμες, παράγει το 10% των δημοσιεύσεων παγκοσμίως στη μηχανική, τεχνολογία, πληροφορική και γεωλογία. Και το 20% στις επιστήμες υλικών. Το κυριότερο δε, στην πλειοψηφία τους οι δημοσιεύσεις αυτές γίνονται σε συνεργασία με επιστημονικές ομάδες αναπτυγμένων χωρών. So far, so good.

Δεν θα κλείσω όμως εδώ το άρθρο, όπως κάνει ο αρθρογράφος του NewScientist, μιας και δεν θέλω να σάς αφήσω με μια γεύση φθόνου για τα επιτεύγματα της μακρινής αυτής χώρας. Δεν χρειάζεται να παραθέσω τις διάφορες στρεβλώσεις της τρομαχτικής αυτής ανάπτυξης, την μεγάλη ανισότητα που εγκαθίσταται, την καταπίεση βασικών ελευθεριών, αλλά και την εκπόρνευση μεταφορικά και ουσιαστικά ανθρώπων που έκαναν μόνη τους αξία το, με όποιο τρόπο, κυνήγι του χρήματος. Αυτά είναι γνωστά σε όλους. Δεν θα πρέπει όμως να αφήνουμε τα επιτεύγματα να μάς θαμπώνουν και να ξεχνάμε τα παραπάνω. Φίλοι, που έχουν επαγγελματικές σχέσεις με τη χώρα αυτή, τις περισσότερες φορές γυρίζουν πίσω αηδιασμένοι. Σε κάθε είδους ανάπτυξη υπάρχει κι ένα κόστος, κόστος το οποίο ξεχνάμε να βάλουμε στο λογαριασμό όταν κάνουμε τη σούμα στο τέλος.

Και δεν μπορώ παρά να θυμηθώ τους διθυράμβους που πλέκαμε τις προηγούμενες δεκαετίες για το θαύμα της Ιρλανδίας. Θαύμα που σήμερα κείτεται κουρελιασμένο και αξιοθρήνητο. Μέχρι νεωτέρας, μαζί με το dot.com πάει και το dot.Ireland. Α! και το dot.Iceland συνάμα.

Σήμερα, την παράσταση στην πασαρέλα των επιτυχημένων χωρών κλέβει η Φιλανδία. Δικαίως ή αδίκως, ολονών τα βλέμματα είναι στραμμένα στο δικό της θαύμα, στο δικό της "δεκάλεπτο" δημοσιότητας. Είναι αλήθεια ότι οι Φιλανδοί το πήρανε χαμπάρι και μάς το πουλάνε σε πολυτελή συσκευασία. Φιλανδία όμως δεν είναι μόνο η NOKIA και τ’ αποτελέσματα των tests στο διαγωνισμό PISA. Φιλανδία είναι επίσης οι εν ψυχρώ δολοφονίες μαθητών σε σχολεία, και οι τυφλοί πυροβολισμοί στα malls. Γι αυτά όμως τσιμουδιά.

Είπαμε, στην ανάπτυξη το κόστος δεν προσμετράται!