Πόσο θ' αντέξει η Ευρωζώνη;

 

Καιρό είχαμε να τ' ακούσουμε, αλλά να, που ξαναγύρισε πρόσφατα στο προσκήνιο, όταν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος λοιδόρησε εκ νέου τον κ. Τσίπρα για το αδιέξοδο που πρέπει να αισθάνεται που είχε  ποντάρει στο λόμπυ της δραχμής, υπονοώντας ότι μετά τις οικονομικές επιτυχίες της κυβέρνησης το ενδεχόμενο επιστροφής στη δραχμή έχει πάψει οριστικά να υφίσταται αφήνοντας τον Σύριζα ανεπανόρθωτα εκτεθειμένο.

Δεν πρόφτασε να το πει και την επόμενη μέρα, θαρρείς για να του πάει κόντρα, εμφανίστηκε ο Wolfang Munchau στους Financial Times να γράφει ορθά-κοφτά ότι “Μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει ή θα φύγει απ' το ευρώ, ή και τα δυο. Η Ευρωζώνη μπορεί να πεθάνει”.  Τόσο απλά και τόσο καθαρά. Φυσικά προβλέψεις σε τόσο μεγάλο χρονικό ορίζοντα αντανακλούν περισσότερο την κατάσταση του παρόντος, η οποία  αν και εφ όσον παραμείνει στην ίδια τροχιά θα οδηγήσει στην επαλήθευση της συγκεκριμένης μακρόχρονης πρόβλεψης. Κι αυτό θέλει να τονίσει ο Munchau. Ότι όσο η γερμανική αντιμετώπιση της ευρωπαϊκής κρίσης παραμένει προσκολλημένη στη συνταγή της δημοσιονομικής λιτότητας και της πιστωτικής συρρίκνωσης, τόσο βαθύτερα θα εισέρχεται στο σπιράλ του αποπληθωρισμού και της έκρηξης των χρεών, ιδιωτικών και δημοσίων. Κάτι που αποτυπώνεται πλέον στους αριθμούς. Το μέσο χρέος των χωρών της Ευρωζώνης έχει περάσει το 90%, ενώ ο μέσος πληθωρισμός για το 2014 προβλέπεται να κυμανθεί στο 1.1%. Για την Ελλάδα, οι προβλέψεις είναι σαφώς χειρότερες, στο -1.7% δίνει τον πληθωρισμό ο ΟΟΣΑ, κι αν κάποιοι χαίρονται βλέποντας τις τιμές να κατεβαίνουν, θα πρέπει να έχουν υπ' όψιν τους ότι την ίδια στιγμή τα χρέη ανεβαίνουν και η οικονομία στομώνει. “Αν η Γερμανία με την τόσο μεγάλη ανταγωνιστικότητα έχει τόσο χαμηλό πληθωρισμό, οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές οικονομίες και ειδικά η Ελλάδα θα πρέπει να αποπληθωρίσουν τις οικονομίες τους σε δραματικό βαθμό, κι αυτό ύστερα από τόσα χρόνια δηλητηριώδους λιτότητας”, γράφει ο  Βερολινέζος δημοσιογράφος Mathew Rose.

Εκεί γύρω με τον Munchau εμφανίζεται και ο Joseph Stiglitz με άρθρο του στο Social Europe Journal, υπό τον τίτλο “Μια ατζέντα για να σωθεί το ευρώ”, υπενθυμίζοντάς μας ότι κάθε άλλο παρά έχουμε δέσει το ευρώ σαν Ευρωζώνη, πόσο μάλλον σαν Ελλάδα.

Στο ίδιο τέμπο και ο διοικητής της τράπεζας της Ιταλίας Ignazio Visco, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα il Messaggero: “Το ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα θα παραμείνει σε κίνδυνο αν η Ευρώπη δεν μπορέσει να πιέσει προς στενότερη πολιτική και οικονομική ένωση”. Κάτι τέτοιο όμως δεν φαίνεται ακόμα στον ορίζοντα, ο οποίος σκιάζεται από διαιρετικές και αποσχιστικές τάσεις τόσο μεταξύ Βορρά-Νότου, όσο και εντός των κρατών με την άνοδο των ευρωσκεπτικιστών, γεγονός που αναμένεται να αποτυπωθεί με πάταγο στις προσεχείς ευρωεκλογές.

Τον Οκτώβριο, ο διεθνής Ερυθρός Σταυρός, σε μακροσκελή του έκθεση σχετικά με τα ανθρωπιστικά αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης γράφει ότι “η κατάσταση στα 52 κράτη που συνθέτουν την Ευρώπη όχι μόνον δεν σταθεροποιείται, αλλά βαίνει σε καθοδικό σπιράλ. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 18 εκατ. που λαμβάνουν βοήθεια σε τρόφιμα, 43 εκατ. που δεν έχουν αρκετή τροφή στο πιάτο τους σε καθημερινή βάση και άλλα 120 εκατ. που βρίσκονται στα όρια της φτώχειας”. 

Τις προάλλες η S&P αποκαθήλωσε το ένα από τα τρία ΑΑΑ στο στέμμα της Ολλανδίας, ενώ η Φινλανδία, φοβούμενη ότι θα υποστεί οσονούπω την ίδια ατίμωση έσπευσε να ανακοινώσει την εφαρμογή ενός δεύτερου πακέτου λιτότητας, με περικοπές (πού αλλού;) στην κοινωνική πρόνοια, με συγχωνεύσεις σχολείων, κλείσιμο κέντρων περίθαλψης για ηλικιωμένους κ.λ.π., νομίζοντας ανοήτως ότι θα γλυτώσει. Από το 2008 μέχρι σήμερα το δημόσιο χρέος της Φινλανδίας αυξήθηκε κατά 20 μονάδες στο 58.3% ενώ η ανταγωνιστικότητα σημείωση πτώση.

Παρά το γεγονός ότι οι θαυματουργές αναπτυξιακές ικανότητες της λιτότητας έχουν στην πράξη ολοσχερώς διαψευσθεί, (θυμάστε τις περισπούδαστες θεωρίες της “expansionary austerity” του Alesina και σια, στις οποίες είχαμε αναφερθεί σε παλιότερο φύλλο;), εν τούτοις η Γερμανία αδυνατεί να αναγνωρίσει το γεγονός και συνεχίζει πεισματικά να το αρνείται, μένοντας ασφυχτικά προσκολλημένη στο “θαύμα” των εμπορικών της πλεονασμάτων και μόνον, ένα θαύμα που όπως διατείνεται θα μπορούσε να συμβεί και στον καθένα αν ακολουθούσε με θρησκευτική προσήλωση το παράδειγμά της. Ναι μεν η κρίση τα αύξησε, ταυτόχρονα όμως κούρεψε κατά πολύ το μερίδιό των Γερμανικών εξαγωγών στην παγκόσμια αγορά. Κι όχι μόνον αυτής, αλλά και ολόκληρης της Ευρωζώνης.

Τελευταία τα γερμανικά πλεονάσματα και η επίδρασή τους στην κακιά μοίρα της υπόλοιπης Ευρωζώνης αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας βρέθηκαν στο στόχαστρο και των επίσημων κύκλων, πέραν των αναλυτών. Από τη μια είχαμε την έκθεση του αμερικανικού υπουργείου οικονομικών, και κατόπιν την απόφαση της Κομισιόν να προβεί σε μια εκ του σύνεγγις εξέταση της γερμανικής οικονομίας. Πριν λίγες δε μέρες αρθρο στη Wall Street Journal έθετε το ερώτημα για το “πού πήγαν οι αποταμιεύσεις των Γερμανών” για να δώσει την απάντηση ότι μόνο στην περίοδο 2007-2011 χάθηκαν περί τα 600 δις ευρώ από τοξικές τοποθετήσεις των γερμανικών τραπεζών, των ασφαλιστικών εταιριών και του χρηματοπιστωτικού τομέα γενικά.

Και ποια ήταν η αντίδραση της Μέρκελ στην εντεινόμενη εξωτερική κριτική; Iδια κι απαράλλαχτη με την απάντηση του George Bush του νεώτερου στο ερώτημα “Γιατί μάς μισούν”, που είχε θέσει εν μέσω του πολέμου κατά της τρομοκρατίας: “Απλά μάς ζηλεύουν!”.

Μέσα σ' αυτόν λοιπόν τον Αρμαγγεδώνα, ο Σαμαράς οραματίζεται επιτυχίες και ανάπτυξη.

 

Ο Τσίπρας και η λίστα των 100

Η συμπερίληψη του αρχηγού του Σύριζα στη λίστα των 100 στοχαστών του κόσμου για το έτος 2013, και ειδικότερα στην ομάδα των "αμφισβητιών", ήταν σαφώς μια μεγάλη έκπληξη, η οποία αν μη τι άλλο δείχνει ότι η Ελλάδα και τα όσα θλιβερά λαμβάνουν χώρα στο τομάρι της καταλαμβάνουν δεσπόζουσα θέση στον παγκόσμιο δημόσιο χώρο. Αυτό είναι το ένα. Το άλλο είναι, ότι από το σύνολο Ελλάδα, αυτό που επιλέγεται και αναδεικνύεται ως το πλέον σημαντικό είναι η προσωπικότητα του Αλέξη Τσίπρα και όχι κάποιου άλλου. Του Σαμαρά, φερ' ειπείν, που δεν προφταίνει να μαζεύει εγκώμια από Βερολίνο και Βρυξέλλες.

Η λίστα του Foreign Policy συντάσσεται με αμιγώς πολιτικά κριτήρια, με τα πρόσωπα να αντιπροσωπεύουν τα σημεία ενδιαφέροντος και τις προτεραιότητες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Σ' αυτό το πλαίσιο η παρουσία του Αλέξη Τσίπρα θα λέγαμε ότι δείχνει όχι κατ΄ανάγκη τις προτιμήσεις του αμερικανικού παράγοντα, (αν και αυτό θα μπορούσε να συμβαίνει), αλλά τις προσδοκίες του για το πώς θα εξελιχθούν τα πολιτικά πράγματα στην Ελλάδα. Δείχνει δηλαδή το μέλλον, όπως το προεικάζουν οι διάφοροι διακεκριμένοι μάντεις των ΗΠΑ.  

Εδώ, όμως θα τολμούσα να κάνω και μια δεύτερη ανάγνωση, που τη θεωρώ εξ ίσου σημαντική. Ο Τσίπρας κατατάσσεται στην ομάδα των Challengers, δηλαδή των αμφισβητιών. Αμφισβητίας όμως τίνων; Θα μπορούσε να εκληφθεί ως αμφισβητίας του σαθρού και αφόρητα παρακμιακού πολιτικού συστήματος της Ελλάδας, αλλά θα μπορούσε να εκληφθεί και ως αμφισβητίας της ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ και ιδιαιτέρως της γερμανικής. Αν λάβουμε υπ' όψιν την ανοιχτή και ηχηρή αμφισβήτηση της ακολουθούμενης γερμανικής τακτικής τόσο στο εσωτερικό της, ειδικά στον τρόπο που συσσωρεύει τα εμπορικά της πλεονάσματα, όσο και στον τρόπο που ηγεμονεύει στην Ευρωζώνη, όπως φάνηκε εσχάτως κι από την έκθεση του υπουργείου οικονομικών των ΗΠΑ, τότε η δεύτερη αυτή ανάγνωση αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα. Κάτι που ενισχύεται και από την συμπερίληψη στην ίδια ομάδα των Challengers και του άκρως ευρωσκεπτικιστή Νigel Farage. 

Η προώθηση λοιπόν σ' αυτή την περίοπτη θέση  προσώπων που έρχονται σε απ' ευθείας αντίθεση και σύγκρουση με το γερμανικό ευρωπαϊκό σχέδιο, δεν θα μπορούσε να είναι εντελώς τυχαία. Και σίγουρα, μια τέτοια επιλογή, δεν θα ευχαριστούσε την κ. Μέρκελ, που μπορεί να την εκλάμβανε και σαν μια απ' ευθείας πρόκληση του αμερικανικού παράγοντα. 

  

Μοιραία,  οδηγείται κανείς συνειρμικά και σε κάποιον άλλον Global Thinker, η άνοδος του οποίου στους 100 είχε ανακινήσει τις ίδιες ελπίδες, για να διαψευστούν όμως πολύ γρήγορα με τον πλέον οδυνηρό τρόπο. Φυσικά το τέλος του ενός δεν προδικάζει και το τέλος του άλλου, κάτι που θα συνέβαινε μόνο στον συμπαντικό κόσμο του Κοέλιο, τον κόσμο των αλλοπρόσαλλων αιτιοτήτων. Ο ΓΑΠ, περισσότερο Αμερικανός στην κουλτούρα και τον τρόπο ζωής, είχε τα εχέγγυα για να προωθήσει τις παραμελημένες ελληνο-αμερικανικές σχέσεις. Με τον Τσίπρα δεν είναι το ίδιο. Θα έλεγα, ότι εδώ η στόχευση είναι περισσότερο προς τη Γερμανία και λιγότερο προς την Ελλάδα, στέλνοντας μέσω του Τσίπρα έναν ιδιαίτερο, προειδοποιητικό χαιρετισμό προς την κ. Μέρκελ.

Μαζική διαγραφή στεγαστικών στην Ισλανδία

H Ισλανδία και πάλι στην πρωτοπορεία.  Μόλις χθες είχαμε την ανακοίνωση της νέας κυβέρνησης, που προέκυψε από τις εκλογές του περασμένου Απριλίου, για οριζόντια διαγραφή 24000 ευρώ από τα στεγαστικά δάνεια ενός εκάστου των χρεωμένων νοικοκυριών. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε ελάφρυνση κατά μέσο όρο κατά 13%. Το όλο πρόγραμμα θα αρχίσει να υλοποιείται από τα μέσα του 2014 και θα στοιχίσει περί το 1.2 δις δολάρια, ποσό το οποίο  πιθανολογείται οτι θα προέρθει από τα χρωστούμενα στους ξένους πιστωτές, δηλαδή από κούρεμα. Πάνω από 9 δις στερλίνες είναι κλειδωμένες στα Ισλανδικά τραπεζικά αμπάρια, πίσω από τα υψηλά τείχη των περιορισμών κίνησης κεφαλαίων, σε ισχύ εδώ και πέντε χρόνια. Παρ' όλα αυτά η Ισλανδία έχει ήδη ξεπληρώσει κατά 55% τις υποχρεώσεις της προς τους Ολλανδούς και Βρετανούς.

 

Φυσικά, η εξαγγελία αυτή έβγαλε στα κάγκελα το ΔΝΤ, την Ευρωπαική Επιτροπή, τον ΟΟΣΑ, καθώς και την S&P που πρόκανε να μετατρέψει το outlook σε αρνητικό.

Σημειοτέον, η διαγραφή μέρους των στεγαστικών αποτελεί υλοποίηση προεκλογικής εξαγγελίας  της παρούσας κυβέρνησης η οποία προέρχεται από τον κεντροδεξιό χώρο.

Δείτε επίσης: Σχετικά με τις τελευταίες εκλογές: Αλλαγή σκηνικού στην Ισλανδία και για τα στεγαστικά: Iceland thumbs nose at international opposition to advance $1.2 billion debt relief plan.